Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဉ္စပကရဏ-အနုဋီကာ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
ကထာဝတ္ထုပကရဏ-အနုဋီကာ
Kathāvatthupakaraṇa-anuṭīkā
ဂန္ထာရမ္ဘဝဏ္ဏနာ
Ganthārambhavaṇṇanā
သမုဒာယေ ဧကဒေသာ အန္တောဂဓာတိ သမုဒာယော တေသံ အဓိဋ္ဌာနဘာဝေန ဝုတ္တော ယထာ ‘‘ရုက္ခေ သာခာ’’တိ ဒသ္သေတိ ‘‘ကထာသမုဒာယသ္သာ’’တိအာဒိနာ။ တတ္ထ ကထာနန္တိ တိသ္သော ကထာ ဝာဒော ဇပ္ပော ဝိတဏ္ဍာတိ။ တေသု ယေန ပမာဏတက္ကေဟိ ပက္ခပဋိပက္ခာနံ ပတိဋ္ဌာပနပဋိက္ခေပာ ဟောန္တိ, သော ဝာဒော။ ဧကာဓိကရဏာ ဟိ အညမညဝိရုဒ္ဓာ ဓမ္မာ ပက္ခပဋိပက္ခာ ယထာ ‘‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ (ဒီ. နိ. ၁.၆၅)။ နာနာဓိကရဏာ ပန အညမညဝိရုဒ္ဓာပိ ပက္ခပဋိပက္ခာ နာမ န ဟောန္တိ ယထာ ‘‘အနိစ္စံ ရူပံ, နိစ္စံ နိဗ္ဗာန’’န္တိ။ ယေန ဆလဇာတိနိဂ္ဂဟဋ္ဌာနေဟိ ပက္ခပဋိပက္ခာနံ ပတိဋ္ဌာပနံ ပဋိက္ခေပာရမ္ဘော, သော ဇပ္ပော။ အာရမ္ဘမတ္တမေဝေတ္ထ, န အတ္ထသိဒ္ဓီတိ ဒသ္သနတ္ထံ အာရမ္ဘဂ္ဂဟဏံ။ ယာယ ပန ဆလဇာတိနိဂ္ဂဟဋ္ဌာနေဟိ ပဋိပက္ခပဋိက္ခေပာယ ဝာယမန္တိ, သာ ဝိတဏ္ဍာ။ တတ္ထ အတ္ထဝိကပ္ပုပပတ္တိယာ ဝစနဝိဃာတော ဆလံ ယထာ ‘‘နဝကမ္ဗလောယံ ပုရိသော, ရာဇာ နော သက္ခီ’’တိ ဧဝမာဒိ ။ ဒူသနဘာသာ ဇာတယော, ဥတ္တရပတိရူပကာတိ အတ္ထော။ နိဂ္ဂဟဋ္ဌာနာနိ ပရတော အာဝိ ဘဝိသ္သန္တိ။ ဧဝံ ဝာဒဇပ္ပဝိတဏ္ဍပ္ပဘေဒာသု တီသု ကထာသု ဣဓ ဝာဒကထာ ‘‘ကထာ’’တိ အဓိပ္ပေတာ။ သာ စ ခော အဝိပရီတဓမ္မတာယ ပတိဋ္ဌာပနဝသေန, န ဝိဂ္ဂာဟိကကထာဘာဝေနာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ မာတိကာဌပနေနေဝာတိ ဥဒ္ဒေသဒေသနာယ ဧဝ။ ဌပိတသ္သာတိ ဒေသိတသ္သ။ ဒေသနာ ဟိ ဒေသေတဗ္ဗမတ္ထံ ဝိနေယ္ယသန္တာနေသု ဌပနတော နိက္ခိပနတော ဌပနံ, နိက္ခေပောတိ စ ဝုစ္စတိ။
Samudāye ekadesā antogadhāti samudāyo tesaṃ adhiṭṭhānabhāvena vutto yathā ‘‘rukkhe sākhā’’ti dasseti ‘‘kathāsamudāyassā’’tiādinā. Tattha kathānanti tisso kathā vādo jappo vitaṇḍāti. Tesu yena pamāṇatakkehi pakkhapaṭipakkhānaṃ patiṭṭhāpanapaṭikkhepā honti, so vādo. Ekādhikaraṇā hi aññamaññaviruddhā dhammā pakkhapaṭipakkhā yathā ‘‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā, na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti (dī. ni. 1.65). Nānādhikaraṇā pana aññamaññaviruddhāpi pakkhapaṭipakkhā nāma na honti yathā ‘‘aniccaṃ rūpaṃ, niccaṃ nibbāna’’nti. Yena chalajātiniggahaṭṭhānehi pakkhapaṭipakkhānaṃ patiṭṭhāpanaṃ paṭikkhepārambho, so jappo. Ārambhamattamevettha, na atthasiddhīti dassanatthaṃ ārambhaggahaṇaṃ. Yāya pana chalajātiniggahaṭṭhānehi paṭipakkhapaṭikkhepāya vāyamanti, sā vitaṇḍā. Tattha atthavikappupapattiyā vacanavighāto chalaṃ yathā ‘‘navakambaloyaṃ puriso, rājā no sakkhī’’ti evamādi . Dūsanabhāsā jātayo, uttarapatirūpakāti attho. Niggahaṭṭhānāni parato āvi bhavissanti. Evaṃ vādajappavitaṇḍappabhedāsu tīsu kathāsu idha vādakathā ‘‘kathā’’ti adhippetā. Sā ca kho aviparītadhammatāya patiṭṭhāpanavasena, na viggāhikakathābhāvenāti veditabbaṃ. Mātikāṭhapanenevāti uddesadesanāya eva. Ṭhapitassāti desitassa. Desanā hi desetabbamatthaṃ vineyyasantānesu ṭhapanato nikkhipanato ṭhapanaṃ, nikkhepoti ca vuccati.
ဂန္ထာရမ္ဘဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Ganthārambhavaṇṇanā niṭṭhitā.