Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
അഭിധമ്മപിടകേ
Abhidhammapiṭake
പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ
Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā
ധാതുകഥാപകരണ-മൂലടീകാ
Dhātukathāpakaraṇa-mūlaṭīkā
ഗന്ഥാരമ്ഭവണ്ണനാ
Ganthārambhavaṇṇanā
ധാതുകഥാപകരണം ദേസേന്തോ ഭഗവാ യസ്മിം സമയേ ദേസേസി, തം സമയം ദസ്സേതും, വിഭങ്ഗാനന്തരം ദേസിതസ്സ പകരണസ്സ ധാതുകഥാഭാവം ദസ്സേതും വാ ‘‘അട്ഠാരസഹീ’’തിആദിമാഹ. തത്ഥ ബലവിധമനവിസയാതിക്കമനവസേന ദേവപുത്തമാരസ്സ, അപ്പവത്തികരണവസേന കിലേസാഭിസങ്ഖാരമാരാനം, സമുദയപ്പഹാനപരിഞ്ഞാവസേന ഖന്ധമാരസ്സ, മച്ചുമാരസ്സ ച ബോധിമൂലേ ഏവ ഭഞ്ജിതത്താ പരൂപനിസ്സയരഹിതം നിരതിസയം തം ഭഞ്ജനം ഉപാദായ ഭഗവാ ഏവ ‘‘മാരഭഞ്ജനോ’’തി ഥോമിതോ. തത്ഥ മാരേ അഭഞ്ജേസി, മാരഭഞ്ജനം വാ ഏതസ്സ, ന പരരാജാദിഭഞ്ജനന്തി മാരഭഞ്ജനോ. മഹാവിക്കന്തോ മഹാവീരിയോതി മഹാവീരോ.
Dhātukathāpakaraṇaṃ desento bhagavā yasmiṃ samaye desesi, taṃ samayaṃ dassetuṃ, vibhaṅgānantaraṃ desitassa pakaraṇassa dhātukathābhāvaṃ dassetuṃ vā ‘‘aṭṭhārasahī’’tiādimāha. Tattha balavidhamanavisayātikkamanavasena devaputtamārassa, appavattikaraṇavasena kilesābhisaṅkhāramārānaṃ, samudayappahānapariññāvasena khandhamārassa, maccumārassa ca bodhimūle eva bhañjitattā parūpanissayarahitaṃ niratisayaṃ taṃ bhañjanaṃ upādāya bhagavā eva ‘‘mārabhañjano’’ti thomito. Tattha māre abhañjesi, mārabhañjanaṃ vā etassa, na pararājādibhañjananti mārabhañjano. Mahāvikkanto mahāvīriyoti mahāvīro.
ഖന്ധാദയോ അരണന്താ ധമ്മാ സഭാവട്ഠേന ധാതുയോ, അഭിധമ്മകഥാധിട്ഠാനട്ഠേന വാതി കത്വാ തേസം കഥനതോ ഇമസ്സ പകരണസ്സ ധാതുകഥാതി അധിവചനം. യദിപി അഞ്ഞേസു ച പകരണേസു തേ സഭാവാ കഥിതാ, ഏത്ഥ പന തേസം സബ്ബേസം സങ്ഗഹാസങ്ഗഹാദീസു ചുദ്ദസസു നയേസു ഏകേകസ്മിം കഥിതത്താ സാതിസയം കഥനന്തി ഇദമേവ ഏവംനാമകം. ഏകദേസകഥനമേവ ഹി അഞ്ഞത്ഥ കതന്തി. ഖന്ധായതനധാതൂഹി വാ ഖന്ധാദീനം അരണന്താനം സങ്ഗഹാസങ്ഗഹാദയോ നയാ വുത്താതി തത്ഥ മഹാവിസയാനം ധാതൂനം വസേന ധാതൂഹി കഥാ ധാതുകഥാതി ഏവം അസ്സ നാമം വുത്തന്തി വേദിതബ്ബം. ദ്വിധാ തിധാ ഛധാ അട്ഠാരസധാതി അനേകധാ ധാതുഭേദം പകാസേസീതി ധാതുഭേദപ്പകാസനോതി. തസ്സത്ഥന്തി തസ്സാ ധാതുകഥായ അത്ഥം. അ-കാരേ ആ-കാരസ്സ ലോപോ ദട്ഠബ്ബോ. ‘‘യം ധാതുകഥ’’ന്തി വാ ഏത്ഥ പകരണന്തി വചനസേസോ സത്തന്നം പകരണാനം കമേന വണ്ണനായ പവത്തത്താതി തേന യോജനം കത്വാ തസ്സ പകരണസ്സ അത്ഥം തസ്സത്ഥന്തി അ-കാരലോപോ വാ. തന്തി തം ദീപനം സുണാഥ, തം വാ അത്ഥം തംദീപനവചനസവനേന ഉപധാരേഥാതി അത്ഥോ. സമാഹിതാതി നാനാകിച്ചേഹി അവിക്ഖിത്തചിത്താ, അത്തനോ ചിത്തേ ആഹിതാതി വാ അത്ഥോ.
Khandhādayo araṇantā dhammā sabhāvaṭṭhena dhātuyo, abhidhammakathādhiṭṭhānaṭṭhena vāti katvā tesaṃ kathanato imassa pakaraṇassa dhātukathāti adhivacanaṃ. Yadipi aññesu ca pakaraṇesu te sabhāvā kathitā, ettha pana tesaṃ sabbesaṃ saṅgahāsaṅgahādīsu cuddasasu nayesu ekekasmiṃ kathitattā sātisayaṃ kathananti idameva evaṃnāmakaṃ. Ekadesakathanameva hi aññattha katanti. Khandhāyatanadhātūhi vā khandhādīnaṃ araṇantānaṃ saṅgahāsaṅgahādayo nayā vuttāti tattha mahāvisayānaṃ dhātūnaṃ vasena dhātūhi kathā dhātukathāti evaṃ assa nāmaṃ vuttanti veditabbaṃ. Dvidhā tidhā chadhā aṭṭhārasadhāti anekadhā dhātubhedaṃ pakāsesīti dhātubhedappakāsanoti. Tassatthanti tassā dhātukathāya atthaṃ. A-kāre ā-kārassa lopo daṭṭhabbo. ‘‘Yaṃ dhātukatha’’nti vā ettha pakaraṇanti vacanaseso sattannaṃ pakaraṇānaṃ kamena vaṇṇanāya pavattattāti tena yojanaṃ katvā tassa pakaraṇassa atthaṃ tassatthanti a-kāralopo vā. Tanti taṃ dīpanaṃ suṇātha, taṃ vā atthaṃ taṃdīpanavacanasavanena upadhārethāti attho. Samāhitāti nānākiccehi avikkhittacittā, attano citte āhitāti vā attho.
ഗന്ഥാരമ്ഭവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Ganthārambhavaṇṇanā niṭṭhitā.