| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
2. ගාරවසුත්‌තවණ්‌ණනා
2. Gāravasuttavaṇṇanā
173. අයං විතක්‌කොති අයං ‘‘කින්‌තාහං විහරෙය්‍ය’’න්‌ති එවං පවත්‌තිතවිතක්‌කො. අඤ්‌ඤස්‌මින්‌ති පරස්‌මිං. අත්‌තා න හොතීති හි අඤ්‌ඤො, පරො. සො පනෙත්‌ථ න යො කොචි අධිප්‌පෙතො, අථ ඛො ගරුට්‌ඨානීයො. තෙනාහ ‘‘කඤ්‌චි ගරුට්‌ඨානෙ අට්‌ඨපෙත්‌වා’’ති. පතිස්‌සවති ගරුනො ‘‘ආමා’’ති සම්‌පටිච්‌ඡතීති පතිස්‌සො, න පතිස්‌සොති අප්‌පතිස්‌සො. පතිස්‌සයරහිතො ගරුපස්‌සයරහිතොති අත්‌ථො.
173.Ayaṃvitakkoti ayaṃ ‘‘kintāhaṃ vihareyya’’nti evaṃ pavattitavitakko. Aññasminti parasmiṃ. Attā na hotīti hi añño, paro. So panettha na yo koci adhippeto, atha kho garuṭṭhānīyo. Tenāha ‘‘kañci garuṭṭhāne aṭṭhapetvā’’ti. Patissavati garuno ‘‘āmā’’ti sampaṭicchatīti patisso, na patissoti appatisso. Patissayarahito garupassayarahitoti attho.
සදෙවකෙති අවයවෙන විග්‌ගහො සමුදායො සමාසත්‌ථො. සදෙවකග්‌ගහණෙන පඤ්‌චකාමාවචරදෙවග්‌ගහණං පාරිසෙසඤායෙන ඉතරෙසං පදන්‌තරෙහි සඞ්‌ගහිතත්‌තා, සමාරකග්‌ගහණෙන ඡට්‌ඨකාමාවචරදෙවග්‌ගහණං පච්‌චාසත්‌තිඤායෙන. තත්‌ථ හි මාරො ජාතො තන්‌නිවාසී ච හොති. සබ්‍රහ්‌මකවචනෙන බ්‍රහ්‌මකායිකාදිබ්‍රහ්‌මග්‌ගහණං පච්‌චාසත්‌තිඤායෙනෙව. ‘‘සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණියා පජායා’’ති සාසනස්‌ස පච්‌චත්‌ථිකසමණබ්‍රාහ්‌මණග්‌ගහණං. නිදස්‌සනමත්‌තඤ්‌චෙතං අපච්‌චත්‌ථිකානං අසමිතපාපානං අබාහිතපාපානඤ්‌ච සමණබ්‍රාහ්‌මණානං තෙනෙව වචනෙන ගහිතත්‌තා. කාමං ‘‘සදෙවකෙ’’තිආදිවිසෙසනානං වසෙන සත්‌තවිසයො ලොකසද්‌දොති විඤ්‌ඤායති තුල්‍යයොගවිසයත්‌තා තෙසං. ‘‘සලොමකො සපක්‌ඛකො’’තිආදීසු පන අතුල්‍යයොගෙපි අයං සමාසො ලබ්‌භතීති බ්‍යභිචාරදස්‌සනතො පජාගහණන්‌ති පජාවචනෙන සත්‌තලොකග්‌ගහණං. දෙවභාවසාමඤ්‌ඤෙන මාරබ්‍රහ්‌මෙසු ගහිතෙසුපි ඉතරෙහි තෙසං ලබ්‌භමානවිසෙසදස්‌සනත්‌ථං විසුං ගහණන්‌ති දස්‌සෙන්‌තො ‘‘මාරො නාමා’’තිආදිමාහ. මාරො බ්‍රහ්‌මානම්‌පි විචක්‌ඛුකම්‌මාය පහොතීති ආහ ‘‘සබ්‌බෙස’’න්‌ති. උපරීති උපරිභාවෙ. බ්‍රහ්‌මාති දසසහස්‌සිබ්‍රහ්‌මානං සන්‌ධායාහ. තථා චාහ ‘‘දසහි අඞ්‌ගුලීහී’’තිආදි. ඉධ දීඝනිකායාදයො විය බාහිරකානම්‌පි ගන්‌ථනිකායො ලබ්‌භතීති ආහ ‘‘එකනිකායාදිවසෙනා’’ති.
Sadevaketi avayavena viggaho samudāyo samāsattho. Sadevakaggahaṇena pañcakāmāvacaradevaggahaṇaṃ pārisesañāyena itaresaṃ padantarehi saṅgahitattā, samārakaggahaṇena chaṭṭhakāmāvacaradevaggahaṇaṃ paccāsattiñāyena. Tattha hi māro jāto tannivāsī ca hoti. Sabrahmakavacanena brahmakāyikādibrahmaggahaṇaṃ paccāsattiñāyeneva. ‘‘Sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāyā’’ti sāsanassa paccatthikasamaṇabrāhmaṇaggahaṇaṃ. Nidassanamattañcetaṃ apaccatthikānaṃ asamitapāpānaṃ abāhitapāpānañca samaṇabrāhmaṇānaṃ teneva vacanena gahitattā. Kāmaṃ ‘‘sadevake’’tiādivisesanānaṃ vasena sattavisayo lokasaddoti viññāyati tulyayogavisayattā tesaṃ. ‘‘Salomako sapakkhako’’tiādīsu pana atulyayogepi ayaṃ samāso labbhatīti byabhicāradassanato pajāgahaṇanti pajāvacanena sattalokaggahaṇaṃ. Devabhāvasāmaññena mārabrahmesu gahitesupi itarehi tesaṃ labbhamānavisesadassanatthaṃ visuṃ gahaṇanti dassento ‘‘māro nāmā’’tiādimāha. Māro brahmānampi vicakkhukammāya pahotīti āha ‘‘sabbesa’’nti. Uparīti uparibhāve. Brahmāti dasasahassibrahmānaṃ sandhāyāha. Tathā cāha ‘‘dasahi aṅgulīhī’’tiādi. Idha dīghanikāyādayo viya bāhirakānampi ganthanikāyo labbhatīti āha ‘‘ekanikāyādivasenā’’ti.
වත්‌ථුවිජ්‌ජාදීති ආදි-සද්‌දෙන විජ්‌ජාට්‌ඨානානි සඞ්‌ගහිතානි. යථාසකං කම්‌මකිලෙසෙහි පජාතත්‌තා නිබ්‌බත්‌තත්‌තා පජා, සත්‌තනිකායො. තස්‌සා පජාය. සදෙවමනුස්‌සායාති වා ඉමිනා සම්‌මුතිදෙවග්‌ගහණං තදවසිට්‌ඨමනුස්‌සලොකග්‌ගහණඤ්‌ච දට්‌ඨබ්‌බං. එවං භාගසො ලොකං ගහෙත්‌වා යොජනං දස්‌සෙත්‌වා ඉදානි අභාගසො ලොකං ගහෙත්‌වා යොජනං දස්‌සෙතුං ‘‘අපිචෙත්‌ථා’’තිආදි වුත්‌තං. ලොකවසෙන වුත්‌තානි ‘‘ලොකීයන්‌ති එත්‌ථ කම්‌මකම්‌මඵලානී’’ති කත්‌වා, පජාවසෙන ‘‘හෙතුපච්‌චයෙහි පජායතී’’ති කත්‌වා. සීලසම්‌පන්‌නතරන්‌ති එත්‌ථ පරිපුණ්‌ණසම්‌පන්‌නතා අධිප්‌පෙතා ‘‘සම්‌පන්‌නං සාලිකෙදාර’’න්‌තිආදීසු (ජා. 1.14.1) විය. තෙනාහ ‘‘අධිකතරන්‌ති අත්‌ථො’’ති. පරිපුණ්‌ණම්‌පි ‘‘අධිකතර’’න්‌ති වත්‌තබ්‌බතමරහති. සෙසෙසූති ‘‘සමාධිසම්‌පන්‌නතර’’න්‌තිආදීසු.
Vatthuvijjādīti ādi-saddena vijjāṭṭhānāni saṅgahitāni. Yathāsakaṃ kammakilesehi pajātattā nibbattattā pajā, sattanikāyo. Tassā pajāya. Sadevamanussāyāti vā iminā sammutidevaggahaṇaṃ tadavasiṭṭhamanussalokaggahaṇañca daṭṭhabbaṃ. Evaṃ bhāgaso lokaṃ gahetvā yojanaṃ dassetvā idāni abhāgaso lokaṃ gahetvā yojanaṃ dassetuṃ ‘‘apicetthā’’tiādi vuttaṃ. Lokavasena vuttāni ‘‘lokīyanti ettha kammakammaphalānī’’ti katvā, pajāvasena ‘‘hetupaccayehi pajāyatī’’ti katvā. Sīlasampannataranti ettha paripuṇṇasampannatā adhippetā ‘‘sampannaṃ sālikedāra’’ntiādīsu (jā. 1.14.1) viya. Tenāha ‘‘adhikataranti attho’’ti. Paripuṇṇampi ‘‘adhikatara’’nti vattabbatamarahati. Sesesūti ‘‘samādhisampannatara’’ntiādīsu.
කාරණන්‌තිආදීසු කාරණන්‌ති යුත්‌තිං. අත්‌ථන්‌ති අවිපරීතත්‌ථං. වුඩ්‌ඪින්‌ති අභිවුඩ්‌ඪිනිමිත්‌තං.
Kāraṇantiādīsu kāraṇanti yuttiṃ. Atthanti aviparītatthaṃ. Vuḍḍhinti abhivuḍḍhinimittaṃ.
ඉමිනා වචනෙනාති ඉමස්‌මිං සුත්‌තෙ අනන්‌තරං වුත්‌තවචනෙන. න කෙවලං ඉමිනාව, සුත්‌තන්‌තරම්‌පි ආනෙත්‌වා පටිබාහිතබ්‌බොති දස්‌සෙන්‌තො ‘‘න මෙ ආචරියො අත්‌ථී’’තිආදිමාහ. එත්‌ථ යං වත්‌තබ්‌බං, තං සුමඞ්‌ගලවිලාසිනියා දීඝනිකායට්‌ඨකථාය (දී. නි. අට්‌ඨ. 3.162) වුත්‌තමෙව. සරන්‌ති කරණෙ එතං පච්‌චත්‌තවචනන්‌ති ආහ ‘‘සරන්‌තෙනා’’ති, සරන්‌ති වා සරණහෙතූති අත්‌ථො.
Iminā vacanenāti imasmiṃ sutte anantaraṃ vuttavacanena. Na kevalaṃ imināva, suttantarampi ānetvā paṭibāhitabboti dassento ‘‘na me ācariyo atthī’’tiādimāha. Ettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ sumaṅgalavilāsiniyā dīghanikāyaṭṭhakathāya (dī. ni. aṭṭha. 3.162) vuttameva. Saranti karaṇe etaṃ paccattavacananti āha ‘‘sarantenā’’ti, saranti vā saraṇahetūti attho.
ගාරවසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Gāravasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 2. ගාරවසුත්‌තං • 2. Gāravasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 2. ගාරවසුත්‌තවණ්‌ණනා • 2. Gāravasuttavaṇṇanā
