| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੨. ਗਾਰવਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
2. Gāravasuttavaṇṇanā
੧੭੩. ਅਯਂ વਿਤਕ੍ਕੋਤਿ ਅਯਂ ‘‘ਕਿਨ੍ਤਾਹਂ વਿਹਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਪવਤ੍ਤਿਤવਿਤਕ੍ਕੋ। ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਪਰਸ੍ਮਿਂ। ਅਤ੍ਤਾ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਹਿ ਅਞ੍ਞੋ, ਪਰੋ। ਸੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨ ਯੋ ਕੋਚਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਅਥ ਖੋ ਗਰੁਟ੍ਠਾਨੀਯੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕਞ੍ਚਿ ਗਰੁਟ੍ਠਾਨੇ ਅਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ’’ਤਿ। ਪਤਿਸ੍ਸવਤਿ ਗਰੁਨੋ ‘‘ਆਮਾ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਤੀਤਿ ਪਤਿਸ੍ਸੋ, ਨ ਪਤਿਸ੍ਸੋਤਿ ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ। ਪਤਿਸ੍ਸਯਰਹਿਤੋ ਗਰੁਪਸ੍ਸਯਰਹਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
173.Ayaṃvitakkoti ayaṃ ‘‘kintāhaṃ vihareyya’’nti evaṃ pavattitavitakko. Aññasminti parasmiṃ. Attā na hotīti hi añño, paro. So panettha na yo koci adhippeto, atha kho garuṭṭhānīyo. Tenāha ‘‘kañci garuṭṭhāne aṭṭhapetvā’’ti. Patissavati garuno ‘‘āmā’’ti sampaṭicchatīti patisso, na patissoti appatisso. Patissayarahito garupassayarahitoti attho.
ਸਦੇવਕੇਤਿ ਅવਯવੇਨ વਿਗ੍ਗਹੋ ਸਮੁਦਾਯੋ ਸਮਾਸਤ੍ਥੋ। ਸਦੇવਕਗ੍ਗਹਣੇਨ ਪਞ੍ਚਕਾਮਾવਚਰਦੇવਗ੍ਗਹਣਂ ਪਾਰਿਸੇਸਞਾਯੇਨ ਇਤਰੇਸਂ ਪਦਨ੍ਤਰੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਸਮਾਰਕਗ੍ਗਹਣੇਨ ਛਟ੍ਠਕਾਮਾવਚਰਦੇવਗ੍ਗਹਣਂ ਪਚ੍ਚਾਸਤ੍ਤਿਞਾਯੇਨ। ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਮਾਰੋ ਜਾਤੋ ਤਨ੍ਨਿવਾਸੀ ਚ ਹੋਤਿ। ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕવਚਨੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯਿਕਾਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਗ੍ਗਹਣਂ ਪਚ੍ਚਾਸਤ੍ਤਿਞਾਯੇਨੇવ। ‘‘ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯਾ’’ਤਿ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗ੍ਗਹਣਂ। ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ਅਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾਨਂ ਅਸਮਿਤਪਾਪਾਨਂ ਅਬਾਹਿਤਪਾਪਾਨਞ੍ਚ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਤੇਨੇવ વਚਨੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ। ਕਾਮਂ ‘‘ਸਦੇવਕੇ’’ਤਿਆਦਿવਿਸੇਸਨਾਨਂ વਸੇਨ ਸਤ੍ਤવਿਸਯੋ ਲੋਕਸਦ੍ਦੋਤਿ વਿਞ੍ਞਾਯਤਿ ਤੁਲ੍ਯਯੋਗવਿਸਯਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ। ‘‘ਸਲੋਮਕੋ ਸਪਕ੍ਖਕੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਅਤੁਲ੍ਯਯੋਗੇਪਿ ਅਯਂ ਸਮਾਸੋ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਬ੍ਯਭਿਚਾਰਦਸ੍ਸਨਤੋ ਪਜਾਗਹਣਨ੍ਤਿ ਪਜਾવਚਨੇਨ ਸਤ੍ਤਲੋਕਗ੍ਗਹਣਂ। ਦੇવਭਾવਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਮਾਰਬ੍ਰਹ੍ਮੇਸੁ ਗਹਿਤੇਸੁਪਿ ਇਤਰੇਹਿ ਤੇਸਂ ਲਬ੍ਭਮਾਨવਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વਿਸੁਂ ਗਹਣਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਾਰੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਮਾਰੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਮ੍ਪਿ વਿਚਕ੍ਖੁਕਮ੍ਮਾਯ ਪਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਸ’’ਨ੍ਤਿ। ਉਪਰੀਤਿ ਉਪਰਿਭਾવੇ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਤਿ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ। ਤਥਾ ਚਾਹ ‘‘ਦਸਹਿ ਅਙ੍ਗੁਲੀਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਇਧ ਦੀਘਨਿਕਾਯਾਦਯੋ વਿਯ ਬਾਹਿਰਕਾਨਮ੍ਪਿ ਗਨ੍ਥਨਿਕਾਯੋ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਏਕਨਿਕਾਯਾਦਿવਸੇਨਾ’’ਤਿ।
Sadevaketi avayavena viggaho samudāyo samāsattho. Sadevakaggahaṇena pañcakāmāvacaradevaggahaṇaṃ pārisesañāyena itaresaṃ padantarehi saṅgahitattā, samārakaggahaṇena chaṭṭhakāmāvacaradevaggahaṇaṃ paccāsattiñāyena. Tattha hi māro jāto tannivāsī ca hoti. Sabrahmakavacanena brahmakāyikādibrahmaggahaṇaṃ paccāsattiñāyeneva. ‘‘Sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāyā’’ti sāsanassa paccatthikasamaṇabrāhmaṇaggahaṇaṃ. Nidassanamattañcetaṃ apaccatthikānaṃ asamitapāpānaṃ abāhitapāpānañca samaṇabrāhmaṇānaṃ teneva vacanena gahitattā. Kāmaṃ ‘‘sadevake’’tiādivisesanānaṃ vasena sattavisayo lokasaddoti viññāyati tulyayogavisayattā tesaṃ. ‘‘Salomako sapakkhako’’tiādīsu pana atulyayogepi ayaṃ samāso labbhatīti byabhicāradassanato pajāgahaṇanti pajāvacanena sattalokaggahaṇaṃ. Devabhāvasāmaññena mārabrahmesu gahitesupi itarehi tesaṃ labbhamānavisesadassanatthaṃ visuṃ gahaṇanti dassento ‘‘māro nāmā’’tiādimāha. Māro brahmānampi vicakkhukammāya pahotīti āha ‘‘sabbesa’’nti. Uparīti uparibhāve. Brahmāti dasasahassibrahmānaṃ sandhāyāha. Tathā cāha ‘‘dasahi aṅgulīhī’’tiādi. Idha dīghanikāyādayo viya bāhirakānampi ganthanikāyo labbhatīti āha ‘‘ekanikāyādivasenā’’ti.
વਤ੍ਥੁવਿਜ੍ਜਾਦੀਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ વਿਜ੍ਜਾਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ। ਯਥਾਸਕਂ ਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸੇਹਿ ਪਜਾਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਜਾ, ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯੋ। ਤਸ੍ਸਾ ਪਜਾਯ। ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਯਾਤਿ વਾ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇવਗ੍ਗਹਣਂ ਤਦવਸਿਟ੍ਠਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਏવਂ ਭਾਗਸੋ ਲੋਕਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਯੋਜਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਅਭਾਗਸੋ ਲੋਕਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਯੋਜਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਪਿਚੇਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਲੋਕવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਾਨਿ ‘‘ਲੋਕੀਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਕਮ੍ਮਫਲਾਨੀ’’ਤਿ ਕਤ੍વਾ, ਪਜਾવਸੇਨ ‘‘ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਪਜਾਯਤੀ’’ਤਿ ਕਤ੍વਾ। ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਰਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਾਲਿਕੇਦਾਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਜਾ॰ ੧.੧੪.੧) વਿਯ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਧਿਕਤਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ। ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ‘‘ਅਧਿਕਤਰ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤਮਰਹਤਿ। ਸੇਸੇਸੂਤਿ ‘‘ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ।
Vatthuvijjādīti ādi-saddena vijjāṭṭhānāni saṅgahitāni. Yathāsakaṃ kammakilesehi pajātattā nibbattattā pajā, sattanikāyo. Tassā pajāya. Sadevamanussāyāti vā iminā sammutidevaggahaṇaṃ tadavasiṭṭhamanussalokaggahaṇañca daṭṭhabbaṃ. Evaṃ bhāgaso lokaṃ gahetvā yojanaṃ dassetvā idāni abhāgaso lokaṃ gahetvā yojanaṃ dassetuṃ ‘‘apicetthā’’tiādi vuttaṃ. Lokavasena vuttāni ‘‘lokīyanti ettha kammakammaphalānī’’ti katvā, pajāvasena ‘‘hetupaccayehi pajāyatī’’ti katvā. Sīlasampannataranti ettha paripuṇṇasampannatā adhippetā ‘‘sampannaṃ sālikedāra’’ntiādīsu (jā. 1.14.1) viya. Tenāha ‘‘adhikataranti attho’’ti. Paripuṇṇampi ‘‘adhikatara’’nti vattabbatamarahati. Sesesūti ‘‘samādhisampannatara’’ntiādīsu.
ਕਾਰਣਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਯੁਤ੍ਤਿਂ। ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅવਿਪਰੀਤਤ੍ਥਂ। વੁਡ੍ਢਿਨ੍ਤਿ ਅਭਿવੁਡ੍ਢਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ।
Kāraṇantiādīsu kāraṇanti yuttiṃ. Atthanti aviparītatthaṃ. Vuḍḍhinti abhivuḍḍhinimittaṃ.
ਇਮਿਨਾ વਚਨੇਨਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਅਨਨ੍ਤਰਂ વੁਤ੍ਤવਚਨੇਨ। ਨ ਕੇવਲਂ ਇਮਿਨਾવ, ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਰਮ੍ਪਿ ਆਨੇਤ੍વਾ ਪਟਿਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਨ ਮੇ ਆਚਰਿਯੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਏਤ੍ਥ ਯਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਸੁਮਙ੍ਗਲવਿਲਾਸਿਨਿਯਾ ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੩.੧੬੨) વੁਤ੍ਤਮੇવ। ਸਰਨ੍ਤਿ ਕਰਣੇ ਏਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤવਚਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਰਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ, ਸਰਨ੍ਤਿ વਾ ਸਰਣਹੇਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Iminā vacanenāti imasmiṃ sutte anantaraṃ vuttavacanena. Na kevalaṃ imināva, suttantarampi ānetvā paṭibāhitabboti dassento ‘‘na me ācariyo atthī’’tiādimāha. Ettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ sumaṅgalavilāsiniyā dīghanikāyaṭṭhakathāya (dī. ni. aṭṭha. 3.162) vuttameva. Saranti karaṇe etaṃ paccattavacananti āha ‘‘sarantenā’’ti, saranti vā saraṇahetūti attho.
ਗਾਰવਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Gāravasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੨. ਗਾਰવਸੁਤ੍ਤਂ • 2. Gāravasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੨. ਗਾਰવਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Gāravasuttavaṇṇanā
