Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഥേരഗാഥാ-അട്ഠകഥാ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ൮. ഗവമ്പതിത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ

    8. Gavampatittheragāthāvaṇṇanā

    യോ ഇദ്ധിയാ സരഭുന്തി ആയസ്മതോ ഗവമ്പതിത്ഥേരസ്സ ഗാഥാ. കാ ഉപ്പത്തി? സോ കിര പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ ഇതോ ഏകതിംസേ കപ്പേ സിഖിം ഭഗവന്തം പസ്സിത്വാ പസന്നമാനസോ പുപ്ഫേഹി പൂജം അകാസി. സോ തേന പുഞ്ഞകമ്മേന ദേവലോകേ ഉപ്പന്നോ അപരാപരം പുഞ്ഞാനി കരോന്തോ കോണാഗമനസ്സ ഭഗവതോ ചേതിയേ ഛത്തഞ്ച വേദികഞ്ച കാരേസി. കസ്സപസ്സ പന ഭഗവതോ കാലേ അഞ്ഞതരസ്മിം കുലഗേഹേ നിബ്ബത്തോ. തസ്മിഞ്ച കുലേ ബഹും ഗോമണ്ഡലം അഹോസി. തം ഗോപാലകാ രക്ഖന്തി. അയം തത്ഥ അന്തരന്തരാ യുത്തപ്പയുത്തം വിചാരേന്തോ വിചരതി. സോ ഏകം ഖീണാസവത്ഥേരം ഗാമേ പിണ്ഡായ ചരിത്വാ ബഹിഗാമേ ദേവസികം ഏകസ്മിം പദേസേ ഭത്തകിച്ചം കരോന്തം ദിസ്വാ ‘‘അയ്യോ സൂരിയാതപേന കിലമിസ്സതീ’’തി ചിന്തേത്വാ ചത്താരോ സിരീസദണ്ഡേ ഉസ്സാപേത്വാ തേസം ഉപരി സിരീസസാഖായോ ഠപേത്വാ സാഖാമണ്ഡപം കത്വാ അദാസി. ‘‘മണ്ഡപസ്സ സമീപേ സിരീസരുക്ഖം രോപേസീ’’തി ച വദന്തി. തസ്സ അനുകമ്പായ ദേവസികം ഥേരോ തത്ഥ നിസീദി. സോ തേന പുഞ്ഞകമ്മേന തതോ ചവിത്വാ ചാതുമഹാരാജികേസു നിബ്ബത്തി. തസ്സ പുരിമകമ്മസംസൂചകം വിമാനദ്വാരേ മഹന്തം സിരീസവനം നിബ്ബത്തി വണ്ണഗന്ധസമ്പന്നേഹി അഞ്ഞേഹി പുപ്ഫേഹി സബ്ബകാലേ ഉപസോഭയമാനം, തേന തം വിമാനം ‘‘സേരീസക’’ന്തി പഞ്ഞായിത്ഥ. സോ ദേവപുത്തോ ഏകം ബുദ്ധന്തരം ദേവേസു ച മനുസ്സേസു ച സംസരിത്വാ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ യസത്ഥേരസ്സ ചതൂസു ഗിഹിസഹായേസു ഗവമ്പതി നാമ ഹുത്വാ ആയസ്മതോ യസസ്സ പബ്ബജിതഭാവം സുത്വാ അത്തനോ സഹായേഹി സദ്ധിം ഭഗവതോ സന്തികം അഗമാസി . സത്ഥാ തസ്സ ധമ്മം ദേസേസി. സോ ദേസനാവസാനേ സഹായേഹി സദ്ധിം അരഹത്തേ പതിട്ഠാസി. തേന വുത്തം അപദാനേ (അപ॰ ഥേര ൨.൫൩.൪൨-൪൭) –

    Yoiddhiyā sarabhunti āyasmato gavampatittherassa gāthā. Kā uppatti? So kira purimabuddhesu katādhikāro ito ekatiṃse kappe sikhiṃ bhagavantaṃ passitvā pasannamānaso pupphehi pūjaṃ akāsi. So tena puññakammena devaloke uppanno aparāparaṃ puññāni karonto koṇāgamanassa bhagavato cetiye chattañca vedikañca kāresi. Kassapassa pana bhagavato kāle aññatarasmiṃ kulagehe nibbatto. Tasmiñca kule bahuṃ gomaṇḍalaṃ ahosi. Taṃ gopālakā rakkhanti. Ayaṃ tattha antarantarā yuttappayuttaṃ vicārento vicarati. So ekaṃ khīṇāsavattheraṃ gāme piṇḍāya caritvā bahigāme devasikaṃ ekasmiṃ padese bhattakiccaṃ karontaṃ disvā ‘‘ayyo sūriyātapena kilamissatī’’ti cintetvā cattāro sirīsadaṇḍe ussāpetvā tesaṃ upari sirīsasākhāyo ṭhapetvā sākhāmaṇḍapaṃ katvā adāsi. ‘‘Maṇḍapassa samīpe sirīsarukkhaṃ ropesī’’ti ca vadanti. Tassa anukampāya devasikaṃ thero tattha nisīdi. So tena puññakammena tato cavitvā cātumahārājikesu nibbatti. Tassa purimakammasaṃsūcakaṃ vimānadvāre mahantaṃ sirīsavanaṃ nibbatti vaṇṇagandhasampannehi aññehi pupphehi sabbakāle upasobhayamānaṃ, tena taṃ vimānaṃ ‘‘serīsaka’’nti paññāyittha. So devaputto ekaṃ buddhantaraṃ devesu ca manussesu ca saṃsaritvā imasmiṃ buddhuppāde yasattherassa catūsu gihisahāyesu gavampati nāma hutvā āyasmato yasassa pabbajitabhāvaṃ sutvā attano sahāyehi saddhiṃ bhagavato santikaṃ agamāsi . Satthā tassa dhammaṃ desesi. So desanāvasāne sahāyehi saddhiṃ arahatte patiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.53.42-47) –

    ‘‘മിഗലുദ്ദോ പുരേ ആസിം, വിപിനേ വിചരം അഹം;

    ‘‘Migaluddo pure āsiṃ, vipine vicaraṃ ahaṃ;

    അദ്ദസം വിരജം ബുദ്ധം, സബ്ബധമ്മാന പാരഗും.

    Addasaṃ virajaṃ buddhaṃ, sabbadhammāna pāraguṃ.

    ‘‘തസ്മിം മഹാകാരുണികേ, സബ്ബസത്തഹിതേ രതേ;

    ‘‘Tasmiṃ mahākāruṇike, sabbasattahite rate;

    പസന്നചിത്തോ സുമനോ, നേലപുപ്ഫം അപൂജയിം.

    Pasannacitto sumano, nelapupphaṃ apūjayiṃ.

    ‘‘ഏകതിംസേ ഇതോ കപ്പേ, യം പുപ്ഫമഭിപൂജയിം;

    ‘‘Ekatiṃse ito kappe, yaṃ pupphamabhipūjayiṃ;

    ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, ബുദ്ധപൂജായിദം ഫലം.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസന’’ന്തി.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    അരഹത്തം പന പത്വാ ഥേരോ വിമുത്തിസുഖം പടിസംവേദേന്തോ സാകേതേ വിഹരതി അഞ്ജനവനേ. തേന ച സമയേന ഭഗവാ മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം സാകേതം ഗന്ത്വാ അഞ്ജനവനേ വിഹാസി. സേനാസനം നപ്പഹോസി. സമ്ബഹുലാ ഭിക്ഖൂ വിഹാരസാമന്താ സരഭുയാ നദിയാ വാലികാപുളിനേ സയിംസു. അഥ അഡ്ഢരത്തസമയേ നദിയാ ഉദകോഘേ ആഗച്ഛന്തേ സാമണേരാദയോ ഉച്ചാസദ്ദമഹാസദ്ദാ അഹേസും. ഭഗവാ തം ഞത്വാ ആയസ്മന്തം ഗവമ്പതിം ആണാപേസി – ‘‘ഗച്ഛ, ഗവമ്പതി, ജലോഘം വിക്ഖമ്ഭേത്വാ ഭിക്ഖൂനം ഫാസുവിഹാരം കരോഹീ’’തി. ഥേരോ ‘‘സാധു, ഭന്തേ’’തി ഇദ്ധിബലേന നദീസോതം വിക്ഖമ്ഭി, തം ദൂരതോവ പബ്ബതകൂടം വിയ അട്ഠാസി. തതോ പട്ഠായ ഥേരസ്സ ആനുഭാവോ ലോകേ പാകടോ അഹോസി. അഥേകദിവസം സത്ഥാ മഹതിയാ ദേവപരിസായ മജ്ഝേ നിസീദിത്വാ ധമ്മം ദേസേന്തം ഥേരം ദിസ്വാ ലോകാനുകമ്പായ തസ്സ ഗുണാനം വിഭാവനത്ഥം തം പസംസന്തോ ‘‘യോ ഇദ്ധിയാ സരഭു’’ന്തി ഗാഥം അഭാസി.

    Arahattaṃ pana patvā thero vimuttisukhaṃ paṭisaṃvedento sākete viharati añjanavane. Tena ca samayena bhagavā mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ sāketaṃ gantvā añjanavane vihāsi. Senāsanaṃ nappahosi. Sambahulā bhikkhū vihārasāmantā sarabhuyā nadiyā vālikāpuḷine sayiṃsu. Atha aḍḍharattasamaye nadiyā udakoghe āgacchante sāmaṇerādayo uccāsaddamahāsaddā ahesuṃ. Bhagavā taṃ ñatvā āyasmantaṃ gavampatiṃ āṇāpesi – ‘‘gaccha, gavampati, jaloghaṃ vikkhambhetvā bhikkhūnaṃ phāsuvihāraṃ karohī’’ti. Thero ‘‘sādhu, bhante’’ti iddhibalena nadīsotaṃ vikkhambhi, taṃ dūratova pabbatakūṭaṃ viya aṭṭhāsi. Tato paṭṭhāya therassa ānubhāvo loke pākaṭo ahosi. Athekadivasaṃ satthā mahatiyā devaparisāya majjhe nisīditvā dhammaṃ desentaṃ theraṃ disvā lokānukampāya tassa guṇānaṃ vibhāvanatthaṃ taṃ pasaṃsanto ‘‘yo iddhiyā sarabhu’’nti gāthaṃ abhāsi.

    ൩൮. തത്ഥ ഇദ്ധിയാതി അധിട്ഠാനിദ്ധിയാ. സരഭുന്തി ഏവംനാമികം നദിം, യം ലോകേ ‘‘സരഭു’’ന്തി വദന്തി. അട്ഠപേസീതി സന്ദിതും അദേന്തോ സോതം നിവത്തേത്വാ പബ്ബതകൂടം വിയ മഹന്തം ജലരാസിം കത്വാ ഠപേസി. അസിതോതി നസിതോ, തണ്ഹാദിട്ഠിനിസ്സയരഹിതോ, ബന്ധനസങ്ഖാതാനം വാ സബ്ബസംയോജനാനം സമുച്ഛിന്നത്താ കേനചിപി ബന്ധനേന അബദ്ധോ, തതോ ഏവ ഏജാനം കിലേസാനം അഭാവതോ അനേജോ സോ, ഗവമ്പതി, തം സബ്ബസങ്ഗാതിഗതം താദിസം സബ്ബേപി രാഗദോസമോഹമാനദിട്ഠിസങ്ഗേ അതിക്കമിത്വാ ഠിതത്താ സബ്ബസങ്ഗാതിഗതം, അസേക്ഖമുനിഭാവതോ മഹാമുനിം, തതോ ഏവ കാമകമ്മഭവാദിഭേദസ്സ സകലസ്സപി ഭവസ്സ പാരം നിബ്ബാനം ഗതത്താ ഭവസ്സ പാരഗും. ദേവാ നമസ്സന്തീതി ദേവാപി ഇമസ്സന്തി, പഗേവ ഇതരാ പജാതി.

    38. Tattha iddhiyāti adhiṭṭhāniddhiyā. Sarabhunti evaṃnāmikaṃ nadiṃ, yaṃ loke ‘‘sarabhu’’nti vadanti. Aṭṭhapesīti sandituṃ adento sotaṃ nivattetvā pabbatakūṭaṃ viya mahantaṃ jalarāsiṃ katvā ṭhapesi. Asitoti nasito, taṇhādiṭṭhinissayarahito, bandhanasaṅkhātānaṃ vā sabbasaṃyojanānaṃ samucchinnattā kenacipi bandhanena abaddho, tato eva ejānaṃ kilesānaṃ abhāvato anejo so, gavampati, taṃ sabbasaṅgātigataṃ tādisaṃ sabbepi rāgadosamohamānadiṭṭhisaṅge atikkamitvā ṭhitattā sabbasaṅgātigataṃ, asekkhamunibhāvato mahāmuniṃ, tato eva kāmakammabhavādibhedassa sakalassapi bhavassa pāraṃ nibbānaṃ gatattā bhavassa pāraguṃ. Devā namassantīti devāpi imassanti, pageva itarā pajāti.

    ഗാഥാപരിയോസാനേ മഹതോ ജനകായസ്സ ധമ്മാഭിസമയോ അഹോസി. ഥേരോ അഞ്ഞം ബ്യാകരോന്തോ ‘‘സത്ഥാരം പൂജേസ്സാമീ’’തി ഇമമേവ ഗാഥം അഭാസീതി.

    Gāthāpariyosāne mahato janakāyassa dhammābhisamayo ahosi. Thero aññaṃ byākaronto ‘‘satthāraṃ pūjessāmī’’ti imameva gāthaṃ abhāsīti.

    ഗവമ്പതിത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Gavampatittheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഥേരഗാഥാപാളി • Theragāthāpāḷi / ൮. ഗവമ്പതിത്ഥേരഗാഥാ • 8. Gavampatittheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact