| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
១០. គវេសីសុត្តវណ្ណនា
10. Gavesīsuttavaṇṇanā
១៨០. ទសមេ សិតំ បាត្វាកាសីតិ មហាមគ្គេនេវ គច្ឆន្តោ តំ សាលវនំ ឱលោកេត្វា ‘‘អត្ថិ នុ ខោ ឥមស្មិំ ឋានេ កិញ្ចិ សុការណំ ឧប្បន្នបុព្ព’’ន្តិ អទ្ទស កស្សបពុទ្ធកាលេ គវេសិនា ឧបាសកេន កតំ សុការណំ។ អថស្ស ឯតទហោសិ – ‘‘ឥទំ សុការណំ ភិក្ខុសង្ឃស្ស អបាកដំ បដិច្ឆន្នំ, ហន្ទ នំ ភិក្ខុសង្ឃស្ស បាកដំ ករោមី’’តិ មគ្គា ឱក្កម្ម អញ្ញតរស្មិំ បទេសេ ឋិតោវ សិតបាតុកម្មំ អកាសិ, អគ្គគ្គទន្តេ ទស្សេត្វា មន្ទហសិតំ ហសិ ។ យថា ហិ លោកិយមនុស្សា ឧទរំ បហរន្តា ‘‘កហំ កហ’’ន្តិ ហសន្តិ, ន ឯវំ ពុទ្ធា។ ពុទ្ធានំ បន ហសិតំ ហដ្ឋបហដ្ឋាការមត្តមេវ ហោតិ។
180. Dasame sitaṃ pātvākāsīti mahāmaggeneva gacchanto taṃ sālavanaṃ oloketvā ‘‘atthi nu kho imasmiṃ ṭhāne kiñci sukāraṇaṃ uppannapubba’’nti addasa kassapabuddhakāle gavesinā upāsakena kataṃ sukāraṇaṃ. Athassa etadahosi – ‘‘idaṃ sukāraṇaṃ bhikkhusaṅghassa apākaṭaṃ paṭicchannaṃ, handa naṃ bhikkhusaṅghassa pākaṭaṃ karomī’’ti maggā okkamma aññatarasmiṃ padese ṭhitova sitapātukammaṃ akāsi, aggaggadante dassetvā mandahasitaṃ hasi . Yathā hi lokiyamanussā udaraṃ paharantā ‘‘kahaṃ kaha’’nti hasanti, na evaṃ buddhā. Buddhānaṃ pana hasitaṃ haṭṭhapahaṭṭhākāramattameva hoti.
ហសិតញ្ច នាមេតំ តេរសហិ សោមនស្សសហគតចិត្តេហិ ហោតិ។ តត្ថ លោកិយមហាជនោ អកុសលតោ ចតូហិ, កាមាវចរកុសលតោ ចតូហីតិ អដ្ឋហិ ចិត្តេហិ ហសតិ, សេខា អកុសលតោ ទិដ្ឋិគតសម្បយុត្តានិ ទ្វេ អបនេត្វា ឆហិ ចិត្តេហិ ហសន្តិ, ខីណាសវា ចតូហិ សហេតុកកិរិយចិត្តេហិ, ឯកេន អហេតុកកិរិយចិត្តេនាតិ បញ្ចហិ ចិត្តេហិ ហសន្តិ។ តេសុបិ ពលវារម្មណេ អាបាថមាគតេ ទ្វីហិ ញាណសម្បយុត្តចិត្តេហិ ហសន្តិ, ទុព្ពលារម្មណេ ទុហេតុកចិត្តទ្វយេន ច អហេតុកចិត្តេន ចាតិ តីហិ ចិត្តេហិ ហសន្តិ។ ឥមស្មិំ បន ឋានេ កិរិយាហេតុកមនោវិញ្ញាណធាតុសោមនស្សសហគតចិត្តំ ភគវតោ បហដ្ឋាការមត្តហសិតំ ឧប្បាទេតិ។
Hasitañca nāmetaṃ terasahi somanassasahagatacittehi hoti. Tattha lokiyamahājano akusalato catūhi, kāmāvacarakusalato catūhīti aṭṭhahi cittehi hasati, sekhā akusalato diṭṭhigatasampayuttāni dve apanetvā chahi cittehi hasanti, khīṇāsavā catūhi sahetukakiriyacittehi, ekena ahetukakiriyacittenāti pañcahi cittehi hasanti. Tesupi balavārammaṇe āpāthamāgate dvīhi ñāṇasampayuttacittehi hasanti, dubbalārammaṇe duhetukacittadvayena ca ahetukacittena cāti tīhi cittehi hasanti. Imasmiṃ pana ṭhāne kiriyāhetukamanoviññāṇadhātusomanassasahagatacittaṃ bhagavato pahaṭṭhākāramattahasitaṃ uppādeti.
តំ បនេតំ ហសិតំ ឯវំ អប្បមត្តកម្បិ ថេរស្ស បាកដំ អហោសិ។ កថំ? តថារូបេ ហិ កាលេ តថាគតស្ស ចតូហិ ទាឋាហិ ចាតុទ្ទីបិកមហាមេឃមុខតោ សមោសរិតា វិជ្ជុលតា វិយ វិរោចមានា មហាតាលក្ខន្ធប្បមាណា រស្មិវដ្ដិយោ ឧដ្ឋហិត្វា តិក្ខត្តុំ សិរវរំ បទក្ខិណំ កត្វា ទាឋគ្គេសុយេវ អន្តរធាយន្តិ។ តេន សញ្ញាណេន អាយស្មា អានន្ទោ ភគវតោ បច្ឆតោ គច្ឆមានោបិ សិតបាតុភាវំ ជានាតិ។
Taṃ panetaṃ hasitaṃ evaṃ appamattakampi therassa pākaṭaṃ ahosi. Kathaṃ? Tathārūpe hi kāle tathāgatassa catūhi dāṭhāhi cātuddīpikamahāmeghamukhato samosaritā vijjulatā viya virocamānā mahātālakkhandhappamāṇā rasmivaṭṭiyo uṭṭhahitvā tikkhattuṃ siravaraṃ padakkhiṇaṃ katvā dāṭhaggesuyeva antaradhāyanti. Tena saññāṇena āyasmā ānando bhagavato pacchato gacchamānopi sitapātubhāvaṃ jānāti.
ឥទ្ធន្តិ សមិទ្ធំ។ ផីតន្តិ អតិសមិទ្ធំ សព្ពបាលិផុល្លំ វិយ។ អាកិណ្ណមនុស្សន្តិ ជនសមាកុលំ។ សីលេសុ អបរិបូរការីតិ បញ្ចសុ សីលេសុ អសមត្តការី។ បដិទេសិតានីតិ ឧបាសកភាវំ បដិទេសិតានិ។ សមាទបិតានីតិ សរណេសុ បតិដ្ឋាបិតានីតិ អត្ថោ។ ឥច្ចេតំ សមសមន្តិ ឥតិ ឯតំ ការណំ សព្ពាការតោ សមភាវេនេវ សមំ, ន ឯកទេសេន។ នត្ថិ កិញ្ចិ អតិរេកន្តិ មយ្ហំ ឥមេហិ កិញ្ចិ អតិរេកំ នត្ថិ។ ហន្ទាតិ វវស្សគ្គត្ថេ និបាតោ។ អតិរេកាយាតិ វិសេសការណត្ថាយ បដិបជ្ជាមីតិ អត្ថោ។ សីលេសុ បរិបូរការិំ ធារេថាតិ បញ្ចសុ សីលេសុ សមត្តការីតិ ជានាថ។ ឯត្តាវតា តេន បញ្ច សីលានិ សមាទិន្នានិ នាម ហោន្តិ។ កិមង្គ បន ន មយន្តិ មយំ បន កេនេវ ការណេន បរិបូរការិនោ ន ភវិស្សាម។ សេសមេត្ថ ឧត្តានមេវាតិ។
Iddhanti samiddhaṃ. Phītanti atisamiddhaṃ sabbapāliphullaṃ viya. Ākiṇṇamanussanti janasamākulaṃ. Sīlesu aparipūrakārīti pañcasu sīlesu asamattakārī. Paṭidesitānīti upāsakabhāvaṃ paṭidesitāni. Samādapitānīti saraṇesu patiṭṭhāpitānīti attho. Iccetaṃ samasamanti iti etaṃ kāraṇaṃ sabbākārato samabhāveneva samaṃ, na ekadesena. Natthi kiñci atirekanti mayhaṃ imehi kiñci atirekaṃ natthi. Handāti vavassaggatthe nipāto. Atirekāyāti visesakāraṇatthāya paṭipajjāmīti attho. Sīlesu paripūrakāriṃ dhārethāti pañcasu sīlesu samattakārīti jānātha. Ettāvatā tena pañca sīlāni samādinnāni nāma honti. Kimaṅga pana na mayanti mayaṃ pana keneva kāraṇena paripūrakārino na bhavissāma. Sesamettha uttānamevāti.
ឧបាសកវគ្គោ តតិយោ។
Upāsakavaggo tatiyo.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ១០. គវេសីសុត្តំ • 10. Gavesīsuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ១០. គវេសីសុត្តវណ្ណនា • 10. Gavesīsuttavaṇṇanā
