| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
10. ගවෙසීසුත්‌තවණ්‌ණනා
10. Gavesīsuttavaṇṇanā
180. දසමෙ සිතං පාත්‌වාකාසීති මහාමග්‌ගෙනෙව ගච්‌ඡන්‌තො තං සාලවනං ඔලොකෙත්‌වා ‘‘අත්‌ථි නු ඛො ඉමස්‌මිං ඨානෙ කිඤ්‌චි සුකාරණං උප්‌පන්‌නපුබ්‌බ’’න්‌ති අද්‌දස කස්‌සපබුද්‌ධකාලෙ ගවෙසිනා උපාසකෙන කතං සුකාරණං. අථස්‌ස එතදහොසි – ‘‘ඉදං සුකාරණං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස අපාකටං පටිච්‌ඡන්‌නං, හන්‌ද නං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස පාකටං කරොමී’’ති මග්‌ගා ඔක්‌කම්‌ම අඤ්‌ඤතරස්‌මිං පදෙසෙ ඨිතොව සිතපාතුකම්‌මං අකාසි, අග්‌ගග්‌ගදන්‌තෙ දස්‌සෙත්‌වා මන්‌දහසිතං හසි . යථා හි ලොකියමනුස්‌සා උදරං පහරන්‌තා ‘‘කහං කහ’’න්‌ති හසන්‌ති, න එවං බුද්‌ධා. බුද්‌ධානං පන හසිතං හට්‌ඨපහට්‌ඨාකාරමත්‌තමෙව හොති.
180. Dasame sitaṃ pātvākāsīti mahāmaggeneva gacchanto taṃ sālavanaṃ oloketvā ‘‘atthi nu kho imasmiṃ ṭhāne kiñci sukāraṇaṃ uppannapubba’’nti addasa kassapabuddhakāle gavesinā upāsakena kataṃ sukāraṇaṃ. Athassa etadahosi – ‘‘idaṃ sukāraṇaṃ bhikkhusaṅghassa apākaṭaṃ paṭicchannaṃ, handa naṃ bhikkhusaṅghassa pākaṭaṃ karomī’’ti maggā okkamma aññatarasmiṃ padese ṭhitova sitapātukammaṃ akāsi, aggaggadante dassetvā mandahasitaṃ hasi . Yathā hi lokiyamanussā udaraṃ paharantā ‘‘kahaṃ kaha’’nti hasanti, na evaṃ buddhā. Buddhānaṃ pana hasitaṃ haṭṭhapahaṭṭhākāramattameva hoti.
හසිතඤ්‌ච නාමෙතං තෙරසහි සොමනස්‌සසහගතචිත්‌තෙහි හොති. තත්‌ථ ලොකියමහාජනො අකුසලතො චතූහි, කාමාවචරකුසලතො චතූහීති අට්‌ඨහි චිත්‌තෙහි හසති, සෙඛා අකුසලතො දිට්‌ඨිගතසම්‌පයුත්‌තානි ද්‌වෙ අපනෙත්‌වා ඡහි චිත්‌තෙහි හසන්‌ති, ඛීණාසවා චතූහි සහෙතුකකිරියචිත්‌තෙහි, එකෙන අහෙතුකකිරියචිත්‌තෙනාති පඤ්‌චහි චිත්‌තෙහි හසන්‌ති. තෙසුපි බලවාරම්‌මණෙ ආපාථමාගතෙ ද්‌වීහි ඤාණසම්‌පයුත්‌තචිත්‌තෙහි හසන්‌ති, දුබ්‌බලාරම්‌මණෙ දුහෙතුකචිත්‌තද්‌වයෙන ච අහෙතුකචිත්‌තෙන චාති තීහි චිත්‌තෙහි හසන්‌ති. ඉමස්‌මිං පන ඨානෙ කිරියාහෙතුකමනොවිඤ්‌ඤාණධාතුසොමනස්‌සසහගතචිත්‌තං භගවතො පහට්‌ඨාකාරමත්‌තහසිතං උප්‌පාදෙති.
Hasitañca nāmetaṃ terasahi somanassasahagatacittehi hoti. Tattha lokiyamahājano akusalato catūhi, kāmāvacarakusalato catūhīti aṭṭhahi cittehi hasati, sekhā akusalato diṭṭhigatasampayuttāni dve apanetvā chahi cittehi hasanti, khīṇāsavā catūhi sahetukakiriyacittehi, ekena ahetukakiriyacittenāti pañcahi cittehi hasanti. Tesupi balavārammaṇe āpāthamāgate dvīhi ñāṇasampayuttacittehi hasanti, dubbalārammaṇe duhetukacittadvayena ca ahetukacittena cāti tīhi cittehi hasanti. Imasmiṃ pana ṭhāne kiriyāhetukamanoviññāṇadhātusomanassasahagatacittaṃ bhagavato pahaṭṭhākāramattahasitaṃ uppādeti.
තං පනෙතං හසිතං එවං අප්‌පමත්‌තකම්‌පි ථෙරස්‌ස පාකටං අහොසි. කථං? තථාරූපෙ හි කාලෙ තථාගතස්‌ස චතූහි දාඨාහි චාතුද්‌දීපිකමහාමෙඝමුඛතො සමොසරිතා විජ්‌ජුලතා විය විරොචමානා මහාතාලක්‌ඛන්‌ධප්‌පමාණා රස්‌මිවට්‌ටියො උට්‌ඨහිත්‌වා තික්‌ඛත්‌තුං සිරවරං පදක්‌ඛිණං කත්‌වා දාඨග්‌ගෙසුයෙව අන්‌තරධායන්‌ති. තෙන සඤ්‌ඤාණෙන ආයස්‌මා ආනන්‌දො භගවතො පච්‌ඡතො ගච්‌ඡමානොපි සිතපාතුභාවං ජානාති.
Taṃ panetaṃ hasitaṃ evaṃ appamattakampi therassa pākaṭaṃ ahosi. Kathaṃ? Tathārūpe hi kāle tathāgatassa catūhi dāṭhāhi cātuddīpikamahāmeghamukhato samosaritā vijjulatā viya virocamānā mahātālakkhandhappamāṇā rasmivaṭṭiyo uṭṭhahitvā tikkhattuṃ siravaraṃ padakkhiṇaṃ katvā dāṭhaggesuyeva antaradhāyanti. Tena saññāṇena āyasmā ānando bhagavato pacchato gacchamānopi sitapātubhāvaṃ jānāti.
ඉද්‌ධන්‌ති සමිද්‌ධං. ඵීතන්‌ති අතිසමිද්‌ධං සබ්‌බපාලිඵුල්‌ලං විය. ආකිණ්‌ණමනුස්‌සන්‌ති ජනසමාකුලං. සීලෙසු අපරිපූරකාරීති පඤ්‌චසු සීලෙසු අසමත්‌තකාරී. පටිදෙසිතානීති උපාසකභාවං පටිදෙසිතානි. සමාදපිතානීති සරණෙසු පතිට්‌ඨාපිතානීති අත්‌ථො. ඉච්‌චෙතං සමසමන්‌ති ඉති එතං කාරණං සබ්‌බාකාරතො සමභාවෙනෙව සමං, න එකදෙසෙන. නත්‌ථි කිඤ්‌චි අතිරෙකන්‌ති මය්‌හං ඉමෙහි කිඤ්‌චි අතිරෙකං නත්‌ථි. හන්‌දාති වවස්‌සග්‌ගත්‌ථෙ නිපාතො. අතිරෙකායාති විසෙසකාරණත්‌ථාය පටිපජ්‌ජාමීති අත්‌ථො. සීලෙසු පරිපූරකාරිං ධාරෙථාති පඤ්‌චසු සීලෙසු සමත්‌තකාරීති ජානාථ. එත්‌තාවතා තෙන පඤ්‌ච සීලානි සමාදින්‌නානි නාම හොන්‌ති. කිමඞ්‌ග පන න මයන්‌ති මයං පන කෙනෙව කාරණෙන පරිපූරකාරිනො න භවිස්‌සාම. සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානමෙවාති.
Iddhanti samiddhaṃ. Phītanti atisamiddhaṃ sabbapāliphullaṃ viya. Ākiṇṇamanussanti janasamākulaṃ. Sīlesu aparipūrakārīti pañcasu sīlesu asamattakārī. Paṭidesitānīti upāsakabhāvaṃ paṭidesitāni. Samādapitānīti saraṇesu patiṭṭhāpitānīti attho. Iccetaṃ samasamanti iti etaṃ kāraṇaṃ sabbākārato samabhāveneva samaṃ, na ekadesena. Natthi kiñci atirekanti mayhaṃ imehi kiñci atirekaṃ natthi. Handāti vavassaggatthe nipāto. Atirekāyāti visesakāraṇatthāya paṭipajjāmīti attho. Sīlesu paripūrakāriṃ dhārethāti pañcasu sīlesu samattakārīti jānātha. Ettāvatā tena pañca sīlāni samādinnāni nāma honti. Kimaṅga pana na mayanti mayaṃ pana keneva kāraṇena paripūrakārino na bhavissāma. Sesamettha uttānamevāti.
උපාසකවග්‌ගො තතියො.
Upāsakavaggo tatiyo.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 10. ගවෙසීසුත්‌තං • 10. Gavesīsuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 10. ගවෙසීසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Gavesīsuttavaṇṇanā
