| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā |
३. गयाकस्सपत्थेरअपदानवण्णना
3. Gayākassapattheraapadānavaṇṇanā
ततियापदाने अजिनचम्मवत्थोहन्तिआदिकं आयस्मतो गयाकस्सपत्थेरस्स अपदानं। अयम्पि पुरिमबुद्धेसु कताधिकारो तत्थ तत्थ भवे विवट्टूपनिस्सयं कुसलं उपचिनन्तो इतो एकतिंसकप्पे सिखिस्स भगवतो काले कुलगेहे निब्बत्तो विञ्ञुतं पत्तो निस्सरणज्झासयताय घरावासं पहाय तापसपब्बज्जं पब्बजित्वा अरञ्ञायतने अस्समं मापेत्वा वनमूलफलाहारो वसति। तेन च समयेन भगवा एको अदुतियो तस्स अस्समसमीपेनागच्छि, सो भगवन्तं दिस्वा पसन्नमानसो उपसङ्कमित्वा वन्दित्वा एकमन्तं ठितो वेलं ओलोकेन्तो मनोहरानि कोलफलानि सत्थु उपनेसि। सो तेन पुञ्ञकम्मेन देवमनुस्सेसु संसरन्तो इमस्मिं बुद्धुप्पादे ब्राह्मणकुले निब्बत्तित्वा वयप्पत्तो निस्सरणज्झासयताय घरावासं पहाय तापसपब्बज्जं पब्बजित्वा द्वीहि तापससतेहि सद्धिं गयाय विहरति। गयाय वसनतो हिस्स कस्सपगोत्तताय च गयाकस्सपोति समञ्ञा अहोसि। सो भगवतो सद्धिं परिसाय एहिभिक्खूपसम्पदं दत्वा नदीकस्सपस्स वुत्तनयेन आदित्तपरियाय देसनाय ओवदियमानो अरहत्ते पतिट्ठासि।
Tatiyāpadāne ajinacammavatthohantiādikaṃ āyasmato gayākassapattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinanto ito ekatiṃsakappe sikhissa bhagavato kāle kulagehe nibbatto viññutaṃ patto nissaraṇajjhāsayatāya gharāvāsaṃ pahāya tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā araññāyatane assamaṃ māpetvā vanamūlaphalāhāro vasati. Tena ca samayena bhagavā eko adutiyo tassa assamasamīpenāgacchi, so bhagavantaṃ disvā pasannamānaso upasaṅkamitvā vanditvā ekamantaṃ ṭhito velaṃ olokento manoharāni kolaphalāni satthu upanesi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde brāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto nissaraṇajjhāsayatāya gharāvāsaṃ pahāya tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā dvīhi tāpasasatehi saddhiṃ gayāya viharati. Gayāya vasanato hissa kassapagottatāya ca gayākassapoti samaññā ahosi. So bhagavato saddhiṃ parisāya ehibhikkhūpasampadaṃ datvā nadīkassapassa vuttanayena ādittapariyāya desanāya ovadiyamāno arahatte patiṭṭhāsi.
३५. सो अरहत्तं पत्वा सोमनस्सजातो अत्तनो पुब्बचरितापदानं पकासेन्तो अजिनचम्मवत्थोहन्तिआदिमाह । तत्थ अजिनचम्मवत्थोति तापसपब्बजितत्ता अजिनचम्मनिवासनपावुरणोति अत्थो। खारिभारधरोति तापसकाले तापसपरिक्खारपरिपुण्णकाजधरोति अत्थो। खारिकतापसपरिक्खारे पूरेत्वा। कोलं अहासि अस्समन्ति कोलफलं अस्समे पूरेत्वा अस्समे निसिन्नोति अत्थो। अगोपयिन्ति पाठे कोलफलं परियेसित्वा अस्समं गोपेसिं रक्खिन्ति अत्थो। सेसं सब्बं उत्तानत्थमेवाति।
35. So arahattaṃ patvā somanassajāto attano pubbacaritāpadānaṃ pakāsento ajinacammavatthohantiādimāha . Tattha ajinacammavatthoti tāpasapabbajitattā ajinacammanivāsanapāvuraṇoti attho. Khāribhāradharoti tāpasakāle tāpasaparikkhāraparipuṇṇakājadharoti attho. Khārikatāpasaparikkhāre pūretvā. Kolaṃ ahāsi assamanti kolaphalaṃ assame pūretvā assame nisinnoti attho. Agopayinti pāṭhe kolaphalaṃ pariyesitvā assamaṃ gopesiṃ rakkhinti attho. Sesaṃ sabbaṃ uttānatthamevāti.
गयाकस्सपत्थेरअपदानवण्णना समत्ता।
Gayākassapattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / अपदानपाळि • Apadānapāḷi / ३. गयाकस्सपत्थेरअपदानं • 3. Gayākassapattheraapadānaṃ
