Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഥേരഗാഥാ-അട്ഠകഥാ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
൭. ഗയാകസ്സപത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ
7. Gayākassapattheragāthāvaṇṇanā
പാതോ മജ്ഝന്ഹികന്തിആദികാ ആയസ്മതോ ഗയാകസ്സപത്ഥേരസ്സ ഗാഥാ. കാ ഉപ്പത്തി? അയമ്പി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ വിവട്ടൂപനിസ്സയം കുസലം ഉപചിനന്തോ ഇതോ ഏകതിംസേ കപ്പേ സിഖിസ്സ ഭഗവതോ കാലേ കുലഗേഹേ നിബ്ബത്തിത്വാ വിഞ്ഞുതം പത്തോ നിസ്സരണജ്ഝാസയതായ ഘരാവാസം പഹായ താപസപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ അരഞ്ഞായതനേ അസ്സമം കാരേത്വാ വനമൂലഫലാഹാരോ വസതി. തേന ച സമയേന ഭഗവാ ഏകോ അദുതിയോ തസ്സ അസ്സമസമീപേന ഗച്ഛതി. സോ ഭഗവന്തം ദിസ്വാ പസന്നമാനസോ ഉപസങ്കമിത്വാ വന്ദിത്വാ ഏകമന്തം ഠിതോ വേലം ഓലോകേത്വാ മനോഹരാനി കോലഫലാനി സത്ഥു ഉപനേസി. സോ തേന പുഞ്ഞകമ്മേന ദേവമനുസ്സേസു സംസരന്തോ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ ബ്രാഹ്മണകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ വയപ്പത്തോ നിസ്സരണജ്ഝാസയതായ ഘരാവാസം പഹായ താപസപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ ദ്വീഹി താപസസതേഹി സദ്ധിം ഗയായം വിഹരതി. ഗയായം വസനതോ ഹിസ്സ കസ്സപഗോത്തതായ ച ഗയാകസ്സപോതി സമഞ്ഞാ അഹോസി. സോ ഭഗവതാ സദ്ധിം പരിസായ ഏഹിഭിക്ഖൂപസമ്പദം ദത്വാ ആദിത്തപരിയായദേസനായ (മഹാവ॰ ൫൪) ഓവദിയമാനോ അരഹത്തേ പതിട്ഠാസി. തേന വുത്തം അപദാനേ (അപ॰ ഥേര ൨.൪൫.൮-൧൪) –
Pātomajjhanhikantiādikā āyasmato gayākassapattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinanto ito ekatiṃse kappe sikhissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto nissaraṇajjhāsayatāya gharāvāsaṃ pahāya tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā araññāyatane assamaṃ kāretvā vanamūlaphalāhāro vasati. Tena ca samayena bhagavā eko adutiyo tassa assamasamīpena gacchati. So bhagavantaṃ disvā pasannamānaso upasaṅkamitvā vanditvā ekamantaṃ ṭhito velaṃ oloketvā manoharāni kolaphalāni satthu upanesi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde brāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto nissaraṇajjhāsayatāya gharāvāsaṃ pahāya tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā dvīhi tāpasasatehi saddhiṃ gayāyaṃ viharati. Gayāyaṃ vasanato hissa kassapagottatāya ca gayākassapoti samaññā ahosi. So bhagavatā saddhiṃ parisāya ehibhikkhūpasampadaṃ datvā ādittapariyāyadesanāya (mahāva. 54) ovadiyamāno arahatte patiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.45.8-14) –
‘‘അജിനേന നിവത്ഥോഹം, വാകചീരധരോ തദാ;
‘‘Ajinena nivatthohaṃ, vākacīradharo tadā;
ഖാരിയാ പൂരയിത്വാനം, കോലംഹാസിം മമസ്സമം.
Khāriyā pūrayitvānaṃ, kolaṃhāsiṃ mamassamaṃ.
‘‘തമ്ഹി കാലേ സിഖീ ബുദ്ധോ, ഏകോ അദുതിയോ അഹു;
‘‘Tamhi kāle sikhī buddho, eko adutiyo ahu;
മമസ്സമം ഉപഗച്ഛി, ജാനന്തോ സബ്ബകാലികം.
Mamassamaṃ upagacchi, jānanto sabbakālikaṃ.
‘‘സകം ചിത്തം പസാദേത്വാ, വന്ദിത്വാന ച സുബ്ബതം;
‘‘Sakaṃ cittaṃ pasādetvā, vanditvāna ca subbataṃ;
ഉഭോ ഹത്ഥേഹി പഗ്ഗയ്ഹ, കോലം ബുദ്ധസ്സദാസഹം.
Ubho hatthehi paggayha, kolaṃ buddhassadāsahaṃ.
‘‘ഏകതിംസേ ഇതോ കപ്പേ, യം ഫലമദദിം തദാ;
‘‘Ekatiṃse ito kappe, yaṃ phalamadadiṃ tadā;
ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, കോലദാനസ്സിദം ഫലം.
Duggatiṃ nābhijānāmi, koladānassidaṃ phalaṃ.
‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസന’’ന്തി.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
അരഹത്തേ പന പതിട്ഠിതോ അത്തനോ പടിപത്തിം പച്ചവേക്ഖിത്വാ പാപപവാഹനകിത്തനമുഖേന അഞ്ഞം ബ്യാകരോന്തോ –
Arahatte pana patiṭṭhito attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā pāpapavāhanakittanamukhena aññaṃ byākaronto –
൩൪൫.
345.
‘‘പാതോ മജ്ഝന്ഹികം സായം, തിക്ഖത്തും ദിവസസ്സഹം;
‘‘Pāto majjhanhikaṃ sāyaṃ, tikkhattuṃ divasassahaṃ;
ഓതരിം ഉദകം സോഹം, ഗയായ ഗയഫഗ്ഗുയാ.
Otariṃ udakaṃ sohaṃ, gayāya gayaphagguyā.
൩൪൬.
346.
‘‘യം മയാ പകതം പാപം, പുബ്ബേ അഞ്ഞാസു ജാതിസു;
‘‘Yaṃ mayā pakataṃ pāpaṃ, pubbe aññāsu jātisu;
തം ദാനീധ പവാഹേമി, ഏവംദിട്ഠി പുരേ അഹും.
Taṃ dānīdha pavāhemi, evaṃdiṭṭhi pure ahuṃ.
൩൪൭.
347.
‘‘സുത്വാ സുഭാസിതം വാചം, ധമ്മത്ഥസഹിതം പദം;
‘‘Sutvā subhāsitaṃ vācaṃ, dhammatthasahitaṃ padaṃ;
തഥം യാഥാവകം അത്ഥം, യോനിസോ പച്ചവേക്ഖിസം.
Tathaṃ yāthāvakaṃ atthaṃ, yoniso paccavekkhisaṃ.
൩൪൮.
348.
‘‘നിന്ഹാതസബ്ബപാപോമ്ഹി, നിമ്മലോ പയതോ സുചി;
‘‘Ninhātasabbapāpomhi, nimmalo payato suci;
സുദ്ധോ സുദ്ധസ്സ ദായാദോ, പുത്തോ ബുദ്ധസ്സ ഓരസോ.
Suddho suddhassa dāyādo, putto buddhassa oraso.
൩൪൯.
349.
‘‘ഓഗയ്ഹട്ഠങ്ഗികം സോതം, സബ്ബപാപം പവാഹയിം;
‘‘Ogayhaṭṭhaṅgikaṃ sotaṃ, sabbapāpaṃ pavāhayiṃ;
തിസ്സോ വിജ്ജാ അജ്ഝഗമിം, കതം ബുദ്ധസ്സ സാസന’’ന്തി. –
Tisso vijjā ajjhagamiṃ, kataṃ buddhassa sāsana’’nti. –
ഇമാ പഞ്ച ഗാഥാ അഭാസി.
Imā pañca gāthā abhāsi.
തത്ഥ പഠമഗാഥായ താവ അയം സങ്ഖേപത്ഥോ – പാതോ സൂരിയുഗ്ഗമനവേലായം, മജ്ഝന്ഹികം മജ്ഝന്ഹവേലായം, സായം സായന്ഹവേലായന്തി ദിവസസ്സ തിക്ഖത്തും തയോ വാരേ അഹം ഉദകം ഓതരിം ഓഗാഹിം. ഓതരന്തോ ച സോഹം ന യത്ഥ കത്ഥചി യദാ വാ തദാ വാ ഓതരിം, അഥ ഖോ ഗയായ മഹാജനസ്സ ‘‘പാപപവാഹന’’ന്തി അഭിസമ്മതേ ഗയാതിത്ഥേ, ഗയഫഗ്ഗുയാ ഗയാഫഗ്ഗുനാമകേ ഫഗ്ഗുനീമാസസ്സ ഉത്തരഫഗ്ഗുനീനക്ഖത്തേ അനുസംവച്ഛരം ഉദകോരോഹനമനുയുത്തോ അഹോസിന്തി.
Tattha paṭhamagāthāya tāva ayaṃ saṅkhepattho – pāto sūriyuggamanavelāyaṃ, majjhanhikaṃ majjhanhavelāyaṃ, sāyaṃ sāyanhavelāyanti divasassa tikkhattuṃ tayo vāre ahaṃ udakaṃ otariṃ ogāhiṃ. Otaranto ca sohaṃ na yattha katthaci yadā vā tadā vā otariṃ, atha kho gayāya mahājanassa ‘‘pāpapavāhana’’nti abhisammate gayātitthe, gayaphagguyā gayāphaggunāmake phaggunīmāsassa uttaraphaggunīnakkhatte anusaṃvaccharaṃ udakorohanamanuyutto ahosinti.
ഇദാനി തദാ യേനാധിപ്പായേന ഉദകോരോഹനമനുയുത്തം, തം ദസ്സേതും ‘‘യം മയാ’’തി ഗാഥമാഹ. തസ്സത്ഥോ – ‘‘യം മയാ പുബ്ബേ ഇതോ അഞ്ഞാസു ജാതീസു പാപകമ്മം ഉപചിതം. തം ഇദാനി ഇധ ഗയാതിത്ഥേ ഇമിസ്സാ ച ഗയാഫഗ്ഗുയാ ഇമിനാ ഉദകോരോഹനേന പവാഹേമി അപനേമി വിക്ഖാലേമീ’’തി. പുരേ സത്ഥു സാസനുപഗമനതോ പുബ്ബേ ഏവംദിട്ഠി ഏവരൂപവിപരീതദസ്സനോ അഹും അഹോസിം.
Idāni tadā yenādhippāyena udakorohanamanuyuttaṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘yaṃ mayā’’ti gāthamāha. Tassattho – ‘‘yaṃ mayā pubbe ito aññāsu jātīsu pāpakammaṃ upacitaṃ. Taṃ idāni idha gayātitthe imissā ca gayāphagguyā iminā udakorohanena pavāhemi apanemi vikkhālemī’’ti. Pure satthu sāsanupagamanato pubbe evaṃdiṭṭhi evarūpaviparītadassano ahuṃ ahosiṃ.
ധമ്മത്ഥസഹിതം പദന്തി വിഭത്തിഅലോപേന നിദ്ദേസോ. ധമ്മേന ച അത്ഥേന ച സഹിതകോട്ഠാസം, ആദിതോ മജ്ഝതോ പരിയോസാനതോ ച ധമ്മൂപസംഹിതം അത്ഥൂപസംഹിതം സുട്ഠു ഏകന്തേന നിയ്യാനികം കത്വാ ഭാസിതം വാചം സമ്മാസമ്ബുദ്ധവചനം സുത്വാ തേന പകാസിതം പരമത്ഥഭാവേന തച്ഛഭാവതോ തഥം യഥാരഹം പവത്തിനിവത്തിഉപായഭാവേ ബ്യഭിചാരാഭാവതോ യാഥാവകം ദുക്ഖാദിഅത്ഥം യോനിസോ ഉപായേന പരിഞ്ഞേയ്യാദിഭാവേന പച്ചവേക്ഖിസം ‘‘ദുക്ഖം പരിഞ്ഞേയ്യം, സമുദയോ പഹാതബ്ബോ, നിരോധോ സച്ഛികാതബ്ബോ , മഗ്ഗോ ഭാവേതബ്ബോ’’തി പതിഅവേക്ഖിം, ഞാണചക്ഖുനാ പസ്സിം പടിവിജ്ഝിന്തി അത്ഥോ.
Dhammatthasahitaṃ padanti vibhattialopena niddeso. Dhammena ca atthena ca sahitakoṭṭhāsaṃ, ādito majjhato pariyosānato ca dhammūpasaṃhitaṃ atthūpasaṃhitaṃ suṭṭhu ekantena niyyānikaṃ katvā bhāsitaṃ vācaṃ sammāsambuddhavacanaṃ sutvā tena pakāsitaṃ paramatthabhāvena tacchabhāvato tathaṃ yathārahaṃ pavattinivattiupāyabhāve byabhicārābhāvato yāthāvakaṃ dukkhādiatthaṃ yoniso upāyena pariññeyyādibhāvena paccavekkhisaṃ ‘‘dukkhaṃ pariññeyyaṃ, samudayo pahātabbo, nirodho sacchikātabbo , maggo bhāvetabbo’’ti patiavekkhiṃ, ñāṇacakkhunā passiṃ paṭivijjhinti attho.
നിന്ഹാതസബ്ബപാപോമ്ഹീതി ഏവം പടിവിദ്ധസച്ചത്താ ഏവ അരിയമഗ്ഗജലേന വിക്ഖാലിതസബ്ബപാപോ അമ്ഹി. തതോ ഏവ രാഗമലാദീനം അഭാവേന നിമ്മലത്താ നിമ്മലോ. തതോ ഏവ പരിസുദ്ധകായസമാചാരതായ പരിസുദ്ധവചീസമാചാരതായ പരിസുദ്ധമനോസമാചാരതായ പയതോ സുചി സുദ്ധോ. സവാസനസബ്ബകിലേസമലവിസുദ്ധിയാ സുദ്ധസ്സ ബുദ്ധസ്സ ഭഗവതോ ലോകുത്തരധമ്മദായസ്സ ആദിയനതോ ദായാദോ. തസ്സേവ ദേസനാഞാണസമുട്ഠാനഉരോവായാമജനിതാഭിജാതിതായ ഓരസോ പുത്തോ അമ്ഹീതി യോജനാ.
Ninhātasabbapāpomhīti evaṃ paṭividdhasaccattā eva ariyamaggajalena vikkhālitasabbapāpo amhi. Tato eva rāgamalādīnaṃ abhāvena nimmalattā nimmalo. Tato eva parisuddhakāyasamācāratāya parisuddhavacīsamācāratāya parisuddhamanosamācāratāya payato sucisuddho. Savāsanasabbakilesamalavisuddhiyā suddhassa buddhassa bhagavato lokuttaradhammadāyassa ādiyanato dāyādo. Tasseva desanāñāṇasamuṭṭhānaurovāyāmajanitābhijātitāya oraso putto amhīti yojanā.
പുനപി അത്തനോ പരമത്ഥതോ ന്ഹാതകഭാവമേവ വിഭാവേതും ‘‘ഓഗയ്ഹാ’’തി ഓസാനഗാഥമാഹ. തത്ഥ ഓഗയ്ഹാതി ഓഗാഹേത്വാ അനുപവിസിത്വാ. അട്ഠങ്ഗികം സോതന്തി സമ്മാദിട്ഠിആദീഹി അട്ഠങ്ഗസമോധാനഭൂതം മഗ്ഗസോതം. സബ്ബപാപം പവാഹയിന്തി അനവസേസം പാപമലം പക്ഖാലേസിം, അരിയമഗ്ഗജലപവാഹനേന പരമത്ഥന്ഹാതകോ അഹോസിം. തതോ ഏവ തിസ്സോ വിജ്ജാ അജ്ഝഗമിം, കതം ബുദ്ധസ്സ സാസനന്തി വുത്തത്ഥമേവ.
Punapi attano paramatthato nhātakabhāvameva vibhāvetuṃ ‘‘ogayhā’’ti osānagāthamāha. Tattha ogayhāti ogāhetvā anupavisitvā. Aṭṭhaṅgikaṃ sotanti sammādiṭṭhiādīhi aṭṭhaṅgasamodhānabhūtaṃ maggasotaṃ. Sabbapāpaṃ pavāhayinti anavasesaṃ pāpamalaṃ pakkhālesiṃ, ariyamaggajalapavāhanena paramatthanhātako ahosiṃ. Tato eva tisso vijjā ajjhagamiṃ, kataṃ buddhassa sāsananti vuttatthameva.
ഗയാകസ്സപത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Gayākassapattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഥേരഗാഥാപാളി • Theragāthāpāḷi / ൭. ഗയാകസ്സപത്ഥേരഗാഥാ • 7. Gayākassapattheragāthā