| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
3. ඝටසුත්‌තවණ්‌ණනා
3. Ghaṭasuttavaṇṇanā
237. තතියෙ එකවිහාරෙති එකස්‌මිං ගබ්‌භෙ. තදා කිර බහූ ආගන්‌තුකා භික්‌ඛූ සන්‌නිපතිංසු. තස්‌මිං පරිවෙණග්‌ගෙන වා විහාරග්‌ගෙන වා සෙනාසනෙසු අපාපුණන්‌තෙසු ද්‌වින්‌නං ථෙරානං එකො ගබ්‌භො සම්‌පත්‌තො. තෙ දිවා පාටියෙක්‌කෙසු ඨානෙසු නිසීදන්‌ති, රත්‌තිං පන නෙසං අන්‌තරෙ චීවරසාණිං පසාරෙන්‌ති. තෙ අත්‌තනො අත්‌තනො පත්‌තපත්‌තට්‌ඨානෙයෙව නිසීදන්‌ති. තෙන වුත්‌තං ‘‘එකවිහාරෙ’’ති. ඔළාරිකෙනාති ඉදං ඔළාරිකාරම්‌මණතං සන්‌ධාය වුත්‌තං. දිබ්‌බචක්‌ඛුදිබ්‌බසොතධාතුවිහාරෙන හි සො විහාසි, තෙසඤ්‌ච රූපායතනසද්‌දායතනසඞ්‌ඛාතං ඔළාරිකං ආරම්‌මණං. ඉති දිබ්‌බචක්‌ඛුනා රූපස්‌ස දිට්‌ඨත්‌තා දිබ්‌බාය ච සොතධාතුයා සද්‌දස්‌ස සුතත්‌තා සො විහාරො ඔළාරිකො නාම ජාතො. දිබ්‌බචක්‌ඛු විසුජ්‌ඣීති භගවතො රූපදස්‌සනත්‌ථාය විසුද්‌ධං අහොසි. දිබ්‌බා ච සොතධාතූති සාපි භගවතො සද්‌දසුණනත්‌ථං විසුජ්‌ඣි . භගවතොපි ථෙරස්‌ස රූපදස්‌සනත්‌ථඤ්‌චෙව සද්‌දසුණනත්‌ථඤ්‌ච තදුභයං විසුජ්‌ඣි. තදා කිර ථෙරො ‘‘කථං නු ඛො එතරහි සත්‌ථා විහරතී’’ති ආලොකං වඩ්‌ඪෙත්‌වා දිබ්‌බෙන චක්‌ඛුනා සත්‌ථාරං ජෙතවනෙ විහාරෙ ගන්‌ධකුටියං නිසින්‌නං දිස්‌වා තස්‌ස දිබ්‌බාය සොතධාතුයා සද්‌දං සුණි. සත්‌ථාපි තථෙව අකාසි. එවං තෙ අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පස්‌සිංසු චෙව, සද්‌දඤ්‌ච අස්‌සොසුං.
237. Tatiye ekavihāreti ekasmiṃ gabbhe. Tadā kira bahū āgantukā bhikkhū sannipatiṃsu. Tasmiṃ pariveṇaggena vā vihāraggena vā senāsanesu apāpuṇantesu dvinnaṃ therānaṃ eko gabbho sampatto. Te divā pāṭiyekkesu ṭhānesu nisīdanti, rattiṃ pana nesaṃ antare cīvarasāṇiṃ pasārenti. Te attano attano pattapattaṭṭhāneyeva nisīdanti. Tena vuttaṃ ‘‘ekavihāre’’ti. Oḷārikenāti idaṃ oḷārikārammaṇataṃ sandhāya vuttaṃ. Dibbacakkhudibbasotadhātuvihārena hi so vihāsi, tesañca rūpāyatanasaddāyatanasaṅkhātaṃ oḷārikaṃ ārammaṇaṃ. Iti dibbacakkhunā rūpassa diṭṭhattā dibbāya ca sotadhātuyā saddassa sutattā so vihāro oḷāriko nāma jāto. Dibbacakkhu visujjhīti bhagavato rūpadassanatthāya visuddhaṃ ahosi. Dibbā ca sotadhātūti sāpi bhagavato saddasuṇanatthaṃ visujjhi . Bhagavatopi therassa rūpadassanatthañceva saddasuṇanatthañca tadubhayaṃ visujjhi. Tadā kira thero ‘‘kathaṃ nu kho etarahi satthā viharatī’’ti ālokaṃ vaḍḍhetvā dibbena cakkhunā satthāraṃ jetavane vihāre gandhakuṭiyaṃ nisinnaṃ disvā tassa dibbāya sotadhātuyā saddaṃ suṇi. Satthāpi tatheva akāsi. Evaṃ te aññamaññaṃ passiṃsu ceva, saddañca assosuṃ.
ආරද්‌ධවීරියොති පරිපුණ්‌ණවීරියො පග්‌ගහිතවීරියො. යාවදෙව උපනික්‌ඛෙපනමත්‌තායාති තියොජනසහස්‌සවිත්‌ථාරස්‌ස හිමවතො සන්‌තිකෙ ඨපිතා සාසපමත්‌තා පාසාණසක්‌ඛරා ‘‘හිමවා නු ඛො මහා, අයං නු ඛො පාසාණසක්‌ඛරා’’ති එවං යාව උපනික්‌ඛෙපනමත්‌තස්‌සෙව අත්‌ථාය භවෙය්‍යාති වුත්‌තං හොති. පරතොපි එසෙව නයො. කප්‌පන්‌ති ආයුකප්‌පං. ලොණඝටායාති චක්‌කවාළමුඛවට්‌ටියා ආධාරකං කත්‌වා මුඛවට්‌ටියා බ්‍රහ්‌මලොකං ආහච්‌ච ඨිතාය ලොණචාටියාති දස්‌සෙති.
Āraddhavīriyoti paripuṇṇavīriyo paggahitavīriyo. Yāvadeva upanikkhepanamattāyāti tiyojanasahassavitthārassa himavato santike ṭhapitā sāsapamattā pāsāṇasakkharā ‘‘himavā nu kho mahā, ayaṃ nu kho pāsāṇasakkharā’’ti evaṃ yāva upanikkhepanamattasseva atthāya bhaveyyāti vuttaṃ hoti. Paratopi eseva nayo. Kappanti āyukappaṃ. Loṇaghaṭāyāti cakkavāḷamukhavaṭṭiyā ādhārakaṃ katvā mukhavaṭṭiyā brahmalokaṃ āhacca ṭhitāya loṇacāṭiyāti dasseti.
ඉමෙ පන ථෙරා උපමං ආහරන්‌තා සරික්‌ඛකෙනෙව ච විජ්‌ජමානගුණෙන ච ආහරිංසු. කථං? අයඤ්‌හි ඉද්‌ධි නාම අච්‌චුග්‌ගතට්‌ඨෙන චෙව විපුලට්‌ඨෙන ච හිමවන්‌තසදිසා, පඤ්‌ඤා චතුභූමකධම්‌මෙ අනුපවිසිත්‌වා ඨිතට්‌ඨෙන සබ්‌බබ්‍යඤ්‌ජනෙසු අනුපවිට්‌ඨලොණරසසදිසා. එවං තාව සරික්‌ඛකට්‌ඨෙන ආහරිංසු. සමාධිලක්‌ඛණං පන මහාමොග්‌ගල්‌ලානත්‌ථෙරස්‌ස විභූතං පාකටං. කිඤ්‌චාපි සාරිපුත්‌තත්‌ථෙරස්‌ස අවිජ්‌ජමානඉද්‌ධි නාම නත්‌ථි, භගවතා පන ‘‘එතදග්‌ගං, භික්‌ඛවෙ, මම සාවකානං භික්‌ඛූනං ඉද්‌ධිමන්‌තානං යදිදං මහාමොග්‌ගල්‌ලානො’’ති අයමෙව එතදග්‌ගෙ ඨපිතො. විපස්‌සනාලක්‌ඛණං පන සාරිපුත්‌තත්‌ථෙරස්‌ස විභූතං පාකටං. කිඤ්‌චාපි මහාමොග්‌ගල්‌ලානත්‌ථෙරස්‌සාපි පඤ්‌ඤා අත්‌ථි, භගවතා පන ‘‘එතදග්‌ගං, භික්‌ඛවෙ, මම සාවකානං භික්‌ඛූනං මහාපඤ්‌ඤානං යදිදං සාරිපුත්‌තො’’ති (අ. නි. 1.189) අයමෙව එතදග්‌ගෙ ඨපිතො. තස්‌මා යථා එතෙ අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස ධුරං න පාපුණන්‌ති, එවං විජ්‌ජමානගුණෙන ආහරිංසු. සමාධිලක්‌ඛණස්‌මිඤ්‌හි මහාමොග්‌ගල්‌ලානො නිප්‌ඵත්‌තිං ගතො, විපස්‌සනාලක්‌ඛණෙ සාරිපුත්‌තත්‌ථෙරො, ද්‌වීසුපි එතෙසු සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධොති. තතියං.
Ime pana therā upamaṃ āharantā sarikkhakeneva ca vijjamānaguṇena ca āhariṃsu. Kathaṃ? Ayañhi iddhi nāma accuggataṭṭhena ceva vipulaṭṭhena ca himavantasadisā, paññā catubhūmakadhamme anupavisitvā ṭhitaṭṭhena sabbabyañjanesu anupaviṭṭhaloṇarasasadisā. Evaṃ tāva sarikkhakaṭṭhena āhariṃsu. Samādhilakkhaṇaṃ pana mahāmoggallānattherassa vibhūtaṃ pākaṭaṃ. Kiñcāpi sāriputtattherassa avijjamānaiddhi nāma natthi, bhagavatā pana ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ iddhimantānaṃ yadidaṃ mahāmoggallāno’’ti ayameva etadagge ṭhapito. Vipassanālakkhaṇaṃ pana sāriputtattherassa vibhūtaṃ pākaṭaṃ. Kiñcāpi mahāmoggallānattherassāpi paññā atthi, bhagavatā pana ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ mahāpaññānaṃ yadidaṃ sāriputto’’ti (a. ni. 1.189) ayameva etadagge ṭhapito. Tasmā yathā ete aññamaññassa dhuraṃ na pāpuṇanti, evaṃ vijjamānaguṇena āhariṃsu. Samādhilakkhaṇasmiñhi mahāmoggallāno nipphattiṃ gato, vipassanālakkhaṇe sāriputtatthero, dvīsupi etesu sammāsambuddhoti. Tatiyaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 3. ඝටසුත්‌තං • 3. Ghaṭasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 3. ඝටසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Ghaṭasuttavaṇṇanā
