| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationමජ්ඣිම නිකාය 81
The Middle-Length Suttas Collection 81
ඝටිකාරසුත්ත
With Ghaṭīkāra
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා කෝසලේසු චාරිකං චරති මහතා භික්ඛුසඞ්ඝේන සද්ධිං. අථ ඛෝ භගවා මග්ගා ඕක්කම්ම අඤ්ඤතරස්මිං පදේසේ සිතං පාත්වාකාසි.
So I have heard. At one time the Buddha was wandering in the land of the Kosalans together with a large Saṅgha of bhikkhus. Then the Buddha left the road, and at a certain spot he smiled.
අථ ඛෝ ආයස්මතෝ ආනන්දස්ස ඒතදහෝසි: “කෝ නු ඛෝ හේතු, කෝ පච්චයෝ භගවතෝ සිතස්ස පාතුකම්මාය? න අකාරණේන තථාගතා සිතං පාතුකරෝන්තී”ති.
Then Venerable Ānanda thought, “What is the cause, what is the reason why the Buddha smiled? Realized Ones do not smile for no reason.”
අථ ඛෝ ආයස්මා ආනන්දෝ ඒකංසං චීවරං කත්වා යේන භගවා තේනඤ්ජලිං පණාමේත්වා භගවන්තං ඒතදවෝච: “කෝ නු ඛෝ, භන්තේ, හේතු, කෝ පච්චයෝ භගවතෝ සිතස්ස පාතුකම්මාය? න අකාරණේන තථාගතා සිතං පාතුකරෝන්තී”ති.
So Ānanda arranged his robe over one shoulder, raised his joined palms toward the Buddha, and said, “What is the cause, what is the reason why the Buddha smiled? Realized Ones do not smile for no reason.”
“භූතපුබ්බං, ආනන්ද, ඉමස්මිං පදේසේ වේගළිඞ්ගං නාම ගාමනිගමෝ අහෝසි ඉද්ධෝ චේව ඵීතෝ ච බහුජනෝ ආකිණ්ණමනුස්සෝ. වේගළිඞ්ගං ඛෝ, ආනන්ද, ගාමනිගමං කස්සපෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ උපනිස්සාය විහාසි. ඉධ සුදං, ආනන්ද, කස්සපස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස ආරාමෝ අහෝසි. ඉධ සුදං, ආනන්ද, කස්සපෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ නිසින්නකෝ භික්ඛුසඞ්ඝං ඕවදතී”ති.
“Once upon a time, Ānanda, there was a market town in this spot named Vebhaliṅga. It was successful and prosperous, populous, full of people. And Kassapa, a blessed one, a perfected one, a fully awakened Buddha, lived supported by Vebhaliṅga. It was here, in fact, that he had his monastery, where he sat and advised the bhikkhu Saṅgha.”
අථ ඛෝ ආයස්මා ආනන්දෝ චතුග්ගුණං සඞ්ඝාටිං පඤ්ඤපේත්වා භගවන්තං ඒතදවෝච: “තේන හි, භන්තේ, භගවා නිසීදතු ඒත්ථ. අයං භූමිපදේසෝ ද්වීහි අරහන්තේහි සම්මාසම්බුද්ධේහි පරිභුත්තෝ භවිස්සතී”ති. නිසීදි භගවා පඤ්ඤත්තේ ආසනේ. නිසජ්ජ ඛෝ භගවා ආයස්මන්තං ආනන්දං ආමන්තේසි:
Then Ānanda spread out his outer robe folded in four and said to the Buddha, “Well then, sir, may the Blessed One sit here! Then this piece of land will have been occupied by two perfected ones, fully awakened Buddhas.” The Buddha sat on the seat spread out. When he was seated he said to Venerable Ānanda:
“භූතපුබ්බං, ආනන්ද, ඉමස්මිං පදේසේ වේගළිඞ්ගං නාම ගාමනිගමෝ අහෝසි ඉද්ධෝ චේව ඵීතෝ ච බහුජනෝ ආකිණ්ණමනුස්සෝ. වේගළිඞ්ගං ඛෝ, ආනන්ද, ගාමනිගමං කස්සපෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ උපනිස්සාය විහාසි. ඉධ සුදං, ආනන්ද, කස්සපස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස ආරාමෝ අහෝසි. ඉධ සුදං, ආනන්ද, කස්සපෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ නිසින්නකෝ භික්ඛුසඞ්ඝං ඕවදති.
“Once upon a time, Ānanda, there was a market town in this spot named Vebhaliṅga. It was successful and prosperous, populous, full of people. And Kassapa, a blessed one, a perfected one, a fully awakened Buddha, lived supported by Vebhaliṅga. It was here, in fact, that he had his monastery, where he sat and advised the bhikkhu Saṅgha.
වේගළිඞ්ගේ ඛෝ, ආනන්ද, ගාමනිගමේ ඝටිකාරෝ නාම කුම්භකාරෝ කස්සපස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස උපට්ඨාකෝ අහෝසි අග්ගුපට්ඨාකෝ. ඝටිකාරස්ස ඛෝ, ආනන්ද, කුම්භකාරස්ස ජෝතිපාලෝ නාම මාණවෝ සහායෝ අහෝසි පියසහායෝ. අථ ඛෝ, ආනන්ද, ඝටිකාරෝ කුම්භකාරෝ ජෝතිපාලං මාණවං ආමන්තේසි: ‘ආයාම, සම්ම ජෝතිපාල, කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං දස්සනාය උපසඞ්කමිස්සාම. සාධුසම්මතඤ්හි මේ තස්ස භගවතෝ දස්සනං අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්සා(අ)ති.
The Buddha Kassapa had as chief supporter in Vebhaliṅga a potter named Ghaṭīkāra. Ghaṭīkāra had a dear friend named Jotipāla, a brahmin student. Then Ghaṭīkāra addressed Jotipāla, ‘Come, dear Jotipāla, let’s go to see the Blessed One Kassapa, the perfected one, the fully awakened Buddha. For I deem it holy to see that Blessed One.’
ඒවං වුත්තේ, ආනන්ද, ජෝතිපාලෝ මාණවෝ ඝටිකාරං කුම්භකාරං ඒතදවෝච: ‘අලං, සම්ම ඝටිකාර. කිං පන තේන මුණ්ඩකේන සමණකේන දිට්ඨේනා(අ)ති?
When he said this, Jotipāla said to him, ‘Enough, dear Ghaṭīkāra. What’s the use of seeing that shaveling, that fake ascetic?’
දුතියම්පි ඛෝ, ආනන්ද …පේ… තතියම්පි ඛෝ, ආනන්ද, ඝටිකාරෝ කුම්භකාරෝ ජෝතිපාලං මාණවං ඒතදවෝච: ‘ආයාම, සම්ම ජෝතිපාල, කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං දස්සනාය උපසඞ්කමිස්සාම. සාධුසම්මතඤ්හි මේ තස්ස භගවතෝ දස්සනං අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්සා(අ)ති.
For a second time … and a third time, Ghaṭīkāra addressed Jotipāla, ‘Come, dear Jotipāla, let’s go to see the Blessed One Kassapa, the perfected one, the fully awakened Buddha. For I deem it holy to see that Blessed One.’
තතියම්පි ඛෝ, ආනන්ද, ජෝතිපාලෝ මාණවෝ ඝටිකාරං කුම්භකාරං ඒතදවෝච: ‘අලං, සම්ම ඝටිකාර. කිං පන තේන මුණ්ඩකේන සමණකේන දිට්ඨේනා(අ)ති?
For a third time, Jotipāla said to him, ‘Enough, dear Ghaṭīkāra. What’s the use of seeing that shaveling, that fake ascetic?’
‘තේන හි, සම්ම ජෝතිපාල, සෝත්තිසිනානිං ආදාය නදිං ගමිස්සාම සිනායිතුන්(අ)ති.
‘Well then, dear Jotipāla, let’s take some bathing paste of powdered shell and go to the river to bathe.’
‘ඒවං, සම්මා(අ)ති ඛෝ, ආනන්ද, ජෝතිපාලෝ මාණවෝ ඝටිකාරස්ස කුම්භකාරස්ස පච්චස්සෝසි. අථ ඛෝ, ආනන්ද, ඝටිකාරෝ ච කුම්භකාරෝ ජෝතිපාලෝ ච මාණවෝ සෝත්තිසිනානිං ආදාය නදිං අගමංසු සිනායිතුං.
‘Yes, dear,’ replied Jotipāla. So that’s what they did.
අථ ඛෝ, ආනන්ද, ඝටිකාරෝ කුම්භකාරෝ ජෝතිපාලං මාණවං ආමන්තේසි: ‘අයං, සම්ම ජෝතිපාල, කස්සපස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස අවිදූරේ ආරාමෝ. ආයාම, සම්ම ජෝතිපාල, කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං දස්සනාය උපසඞ්කමිස්සාම. සාධුසම්මතඤ්හි මේ තස්ස භගවතෝ දස්සනං අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්සා(අ)ති.
Then Ghaṭīkāra addressed Jotipāla, ‘Dear Jotipāla, the Buddha Kassapa’s monastery is not far away. Let’s go to see the Blessed One Kassapa, the perfected one, the fully awakened Buddha. For I deem it holy to see that Blessed One.’
ඒවං වුත්තේ, ආනන්ද, ජෝතිපාලෝ මාණවෝ ඝටිකාරං කුම්භකාරං ඒතදවෝච: ‘අලං, සම්ම ඝටිකාර. කිං පන තේන මුණ්ඩකේන සමණකේන දිට්ඨේනා(අ)ති?
When he said this, Jotipāla said to him, ‘Enough, dear Ghaṭīkāra. What’s the use of seeing that shaveling, that fake ascetic?’
දුතියම්පි ඛෝ, ආනන්ද …පේ… තතියම්පි ඛෝ, ආනන්ද, ඝටිකාරෝ කුම්භකාරෝ ජෝතිපාලං මාණවං ඒතදවෝච: ‘අයං, සම්ම ජෝතිපාල, කස්සපස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස අවිදූරේ ආරාමෝ. ආයාම, සම්ම ජෝතිපාල, කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං දස්සනාය උපසඞ්කමිස්සාම. සාධුසම්මතඤ්හි මේ තස්ස භගවතෝ දස්සනං අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්සා(අ)ති.
For a second time … and a third time, Ghaṭīkāra addressed Jotipāla, ‘Dear Jotipāla, the Buddha Kassapa’s monastery is not far away. Let’s go to see the Blessed One Kassapa, the perfected one, the fully awakened Buddha. For I deem it holy to see that Blessed One.’
තතියම්පි ඛෝ, ආනන්ද, ජෝතිපාලෝ මාණවෝ ඝටිකාරං කුම්භකාරං ඒතදවෝච: ‘අලං, සම්ම ඝටිකාර. කිං පන තේන මුණ්ඩකේන සමණකේන දිට්ඨේනා(අ)ති?
For a third time, Jotipāla said to him, ‘Enough, dear Ghaṭīkāra. What’s the use of seeing that shaveling, that fake ascetic?’
අථ ඛෝ, ආනන්ද, ඝටිකාරෝ කුම්භකාරෝ ජෝතිපාලං මාණවං ඕවට්ටිකායං පරාමසිත්වා ඒතදවෝච: ‘අයං, සම්ම ජෝතිපාල, කස්සපස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස අවිදූරේ ආරාමෝ. ආයාම, සම්ම ජෝතිපාල, කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං දස්සනාය උපසඞ්කමිස්සාම. සාධුසම්මතඤ්හි මේ තස්ස භගවතෝ දස්සනං අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්සා(අ)ති.
Then Ghaṭīkāra grabbed Jotipāla by the belt and said, ‘Dear Jotipāla, the Buddha Kassapa’s monastery is not far away. Let’s go to see the Blessed One Kassapa, the perfected one, the fully awakened Buddha. For I deem it holy to see that Blessed One.’
අථ ඛෝ, ආනන්ද, ජෝතිපාලෝ මාණවෝ ඕවට්ටිකං විනිවට්ටේත්වා ඝටිකාරං කුම්භකාරං ඒතදවෝච: ‘අලං, සම්ම ඝටිකාර. කිං පන තේන මුණ්ඩකේන සමණකේන දිට්ඨේනා(අ)ති?
So Jotipāla undid his belt and said to Ghaṭīkāra, ‘Enough, dear Ghaṭīkāra. What’s the use of seeing that shaveling, that fake ascetic?’
අථ ඛෝ, ආනන්ද, ඝටිකාරෝ කුම්භකාරෝ ජෝතිපාලං මාණවං සීසංන්හාතං කේසේසු පරාමසිත්වා ඒතදවෝච: ‘අයං, සම්ම ජෝතිපාල, කස්සපස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස අවිදූරේ ආරාමෝ. ආයාම, සම්ම ජෝතිපාල, කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං දස්සනාය උපසඞ්කමිස්සාම. සාධුසම්මතඤ්හි මේ තස්ස භගවතෝ දස්සනං අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්සා(අ)ති.
Then Ghaṭīkāra grabbed Jotipāla by the hair of his freshly-washed head and said, ‘Dear Jotipāla, the Buddha Kassapa’s monastery is not far away. Let’s go to see the Blessed One Kassapa, the perfected one, the fully awakened Buddha. For I deem it holy to see that Blessed One.’
අථ ඛෝ, ආනන්ද, ජෝතිපාලස්ස මාණවස්ස ඒතදහෝසි: ‘අච්ඡරියං වත භෝ, අබ්භුතං වත භෝ. යත්‍ර හි නාමායං ඝටිකාරෝ කුම්භකාරෝ ඉත්තරජච්චෝ සමානෝ අම්හාකං සීසංන්හාතානං කේසේසු පරාමසිතබ්බං මඤ්ඤිස්සති; න වතිදං කිර ඕරකං මඤ්ඤේ භවිස්සතී(අ)ති; ඝටිකාරං කුම්භකාරං ඒතදවෝච: ‘යාවතාදෝහිපි, සම්ම ඝටිකාරා(අ)ති?
Then Jotipāla thought, ‘Oh, how incredible, how amazing, how this potter Ghaṭīkāra, though born in a lower caste, should presume to grab me by the hair of my freshly-washed head! This must be no ordinary matter.’ He said to Ghaṭīkāra, ‘You’d even milk it to this extent, dear Ghaṭīkāra?’
‘යාවතාදෝහිපි, සම්ම ජෝතිපාල. තථා හි පන මේ සාධුසම්මතං තස්ස භගවතෝ දස්සනං අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්සා(අ)ති.
‘I even milk it to this extent, dear Jotipāla. For that is how holy I deem it to see that Blessed One.’
‘තේන හි, සම්ම ඝටිකාර, මුඤ්ච; ගමිස්සාමා(අ)ති.
‘Well then, dear Ghaṭīkāra, release me, we shall go.’
අථ ඛෝ, ආනන්ද, ඝටිකාරෝ ච කුම්භකාරෝ ජෝතිපාලෝ ච මාණවෝ යේන කස්සපෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ තේනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා ඝටිකාරෝ කුම්භකාරෝ කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ජෝතිපාලෝ පන මාණවෝ කස්සපේන භගවතා අරහතා සම්මාසම්බුද්ධේන සද්ධිං සම්මෝදි. සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි.
Then Ghaṭīkāra the potter and Jotipāla the brahmin student went to the Buddha Kassapa. Ghaṭīkāra bowed and sat down to one side, but Jotipāla exchanged greetings with the Buddha and sat down to one side.
ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ, ආනන්ද, ඝටිකාරෝ කුම්භකාරෝ කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං ඒතදවෝච: ‘අයං මේ, භන්තේ, ජෝතිපාලෝ මාණවෝ සහායෝ පියසහායෝ. ඉමස්ස භගවා ධම්මං දේසේතූ(අ)ති. අථ ඛෝ, ආනන්ද, කස්සපෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ ඝටිකාරඤ්ච කුම්භකාරං ජෝතිපාලඤ්ච මාණවං ධම්මියා කථාය සන්දස්සේසි සමාදපේසි සමුත්තේජේසි සම්පහංසේසි. අථ ඛෝ, ආනන්ද, ඝටිකාරෝ ච කුම්භකාරෝ ජෝතිපාලෝ ච මාණවෝ කස්සපේන භගවතා අරහතා සම්මාසම්බුද්ධේන ධම්මියා කථාය සන්දස්සිතා සමාදපිතා සමුත්තේජිතා සම්පහංසිතා කස්සපස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමෝදිත්වා උට්ඨායාසනා කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං අභිවාදේත්වා පදක්ඛිණං කත්වා පක්කමිංසු.
Ghaṭīkāra said to the Buddha Kassapa, ‘Sir, this is my dear friend Jotipāla, a brahmin student. Please teach him the Dhamma.’ Then the Buddha Kassapa educated, encouraged, fired up, and inspired Ghaṭīkāra and Jotipāla with a Dhamma talk. Then they got up from their seat, bowed, and respectfully circled the Buddha Kassapa, keeping him on their right, before leaving.
අථ ඛෝ, ආනන්ද, ජෝතිපාලෝ මාණවෝ ඝටිකාරං කුම්භකාරං ඒතදවෝච: ‘ඉමං නු ත්වං, සම්ම ඝටිකාර, ධම්මං සුණන්තෝ අථ ච පන අගාරස්මා අනගාරියං න පබ්බජිස්සසී(අ)ති?
Then Jotipāla said to Ghatīkāra, ‘Dear Ghaṭīkāra, you have heard this teaching, so why don’t you go forth from the lay life to homelessness?’
‘නනු මං, සම්ම ජෝතිපාල, ජානාසි, අන්ධේ ජිණ්ණේ මාතාපිතරෝ පෝසේමී(අ)ති?
‘Don’t you know, dear Jotipāla, that I look after my blind old parents?’
‘තේන හි, සම්ම ඝටිකාර, අහං අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිස්සාමී(අ)ති.
‘Well then, dear Ghaṭīkāra, I shall go forth from the lay life to homelessness.’
අථ ඛෝ, ආනන්ද, ඝටිකාරෝ ච කුම්භකාරෝ ජෝතිපාලෝ ච මාණවෝ යේන කස්සපෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ තේනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ, ආනන්ද, ඝටිකාරෝ කුම්භකාරෝ කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං ඒතදවෝච: ‘අයං මේ, භන්තේ, ජෝතිපාලෝ මාණවෝ සහායෝ පියසහායෝ. ඉමං භගවා පබ්බාජේතූ(අ)ති. අලත්ථ ඛෝ, ආනන්ද, ජෝතිපාලෝ මාණවෝ කස්සපස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස සන්තිකේ පබ්බජ්ජං, අලත්ථ උපසම්පදං.
Then Ghaṭīkāra and Jotipāla went to the Buddha Kassapa, bowed and sat down to one side. Ghaṭīkāra said to the Buddha Kassapa, ‘Sir, this is my dear friend Jotipāla, a brahmin student. Please give him the going forth.’ And Jotipāla the brahmin student received the going forth, the ordination in the Buddha’s presence.
අථ ඛෝ, ආනන්ද, කස්සපෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ අචිරූපසම්පන්නේ ජෝතිපාලේ මාණවේ අඩ්ඪමාසුපසම්පන්නේ වේගළිඞ්ගේ යථාභිරන්තං විහරිත්වා යේන බාරාණසී තේන චාරිකං පක්කාමි. අනුපුබ්බේන චාරිකං චරමානෝ යේන බාරාණසී තදවසරි. තත්‍ර සුදං, ආනන්ද, කස්සපෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ බාරාණසියං විහරති ඉසිපතනේ මිගදායේ. අස්සෝසි ඛෝ, ආනන්ද, කිකී කාසිරාජා: ‘කස්සපෝ කිර භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ බාරාණසිං අනුප්පත්තෝ බාරාණසියං විහරති ඉසිපතනේ මිගදායේ(අ)ති. අථ ඛෝ, ආනන්ද, කිකී කාසිරාජා භද්‍රානි භද්‍රානි යානානි යෝජාපේත්වා භද්‍රං යානං අභිරුහිත්වා භද්‍රේහි භද්‍රේහි යානේහි බාරාණසියා නිය්‍යාසි මහච්චරාජානුභාවේන කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං දස්සනාය. යාවතිකා යානස්ස භූමි යානේන ගන්ත්වා යානා පච්චෝරෝහිත්වා පත්තිකෝව යේන කස්සපෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නං ඛෝ, ආනන්ද, කිකිං කාසිරාජානං කස්සපෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ ධම්මියා කථාය සන්දස්සේසි සමාදපේසි සමුත්තේජේසි සම්පහංසේසි.
Not long after Jotipāla’s ordination, a fortnight later, the Buddha Kassapa—having stayed in Vebhaliṅga as long as he pleased—set out for Varanasi. Traveling stage by stage, he arrived at Varanasi, where he stayed near Varanasi, in the deer park at Isipatana. King Kikī of Kāsi heard that he had arrived. He had the finest carriages harnessed. He then mounted a fine carriage and, along with other fine carriages, set out in full royal pomp from Varanasi to see the Buddha Kassapa. He went by carriage as far as the terrain allowed, then descended and approached the Buddha Kassapa on foot. He bowed and sat down to one side. The Buddha educated, encouraged, fired up, and inspired him with a Dhamma talk.
අථ ඛෝ, ආනන්ද, කිකී කාසිරාජා කස්සපේන භගවතා අරහතා සම්මාසම්බුද්ධේන ධම්මියා කථාය සන්දස්සිතෝ සමාදපිතෝ සමුත්තේජිතෝ සම්පහංසිතෝ කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං ඒතදවෝච: ‘අධිවාසේතු මේ, භන්තේ, භගවා ස්වාතනාය භත්තං සද්ධිං භික්ඛුසඞ්ඝේනා(අ)ති. අධිවාසේසි ඛෝ, ආනන්ද, කස්සපෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ තුණ්හීභාවේන.
Then King Kikī said to the Buddha, ‘Sir, would the Buddha together with the bhikkhu Saṅgha please accept tomorrow’s meal from me?’ The Buddha Kassapa consented with silence.
අථ ඛෝ, ආනන්ද, කිකී කාසිරාජා කස්සපස්ස භගවතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස අධිවාසනං විදිත්වා උට්ඨායාසනා කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං අභිවාදේත්වා පදක්ඛිණං කත්වා පක්කාමි. අථ ඛෝ, ආනන්ද, කිකී කාසිරාජා තස්සා රත්තියා අච්චයේන සකේ නිවේසනේ පණීතං ඛාදනීයං භෝජනීයං පටියාදාපේත්වා පණ්ඩුපුටකස්ස සාලිනෝ විගතකාළකං අනේකසූපං අනේකබ්‍යඤ්ජනං, කස්සපස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස කාලං ආරෝචාපේසි: ‘කාලෝ, භන්තේ, නිට්ඨිතං භත්තන්(අ)ති.
Then, knowing that the Buddha had consented, King Kikī got up from his seat, bowed, and respectfully circled the Buddha, keeping him on his right, before leaving. And when the night had passed, King Kikī had delicious fresh and cooked foods prepared in his own home—soft saffron rice with the dark grains picked out, served with many soups and sauces. Then he had the Buddha informed of the time, saying, ‘Sir, it’s time. The meal is ready.’
අථ ඛෝ, ආනන්ද, කස්සපෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ පුබ්බණ්හසමයං නිවාසේත්වා පත්තචීවරමාදාය යේන කිකිස්ස කාසිරඤ්ඤෝ නිවේසනං තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා පඤ්ඤත්තේ ආසනේ නිසීදි සද්ධිං භික්ඛුසඞ්ඝේන. අථ ඛෝ, ආනන්ද, කිකී කාසිරාජා බුද්ධප්පමුඛං භික්ඛුසඞ්ඝං පණීතේන ඛාදනීයේන භෝජනීයේන සහත්ථා සන්තප්පේසි සම්පවාරේසි.
Then Kassapa Buddha robed up in the morning and, taking his bowl and robe, went to the home of King Kikī, where he sat on the seat spread out, together with the Saṅgha of bhikkhus. Then King Kikī served and satisfied the bhikkhu Saṅgha headed by the Buddha with his own hands with delicious fresh and cooked foods.
අථ ඛෝ, ආනන්ද, කිකී කාසිරාජා කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං භුත්තාවිං ඕනීතපත්තපාණිං අඤ්ඤතරං නීචං ආසනං ගහේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ, ආනන්ද, කිකී කාසිරාජා කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං ඒතදවෝච: ‘අධිවාසේතු මේ, භන්තේ, භගවා බාරාණසියං වස්සාවාසං; ඒවරූපං සඞ්ඝස්ස උපට්ඨානං භවිස්සතී(අ)ති.
When the Buddha Kassapa had eaten and washed his hand and bowl, King Kikī took a low seat and sat to one side. There he said to the Buddha Kassapa, ‘Sir, may the Buddha please accept my invitation to reside in Varanasi for the rainy season. The Saṅgha will be looked after in the same style.’
‘අලං, මහාරාජ. අධිවුත්ථෝ මේ වස්සාවාසෝ(අ)ති.
‘Enough, great king. I have already accepted an invitation for the rains residence.’
දුතියම්පි ඛෝ, ආනන්ද … තතියම්පි ඛෝ, ආනන්ද, කිකී කාසිරාජා කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං ඒතදවෝච: ‘අධිවාසේතු මේ, භන්තේ, භගවා බාරාණසියං වස්සාවාසං; ඒවරූපං සඞ්ඝස්ස උපට්ඨානං භවිස්සතී(අ)ති.
For a second time … and a third time King Kikī said to the Buddha Kassapa, ‘Sir, may the Buddha please accept my invitation to reside in Varanasi for the rainy season. The Saṅgha will be looked after in the same style.’
‘අලං, මහාරාජ. අධිවුත්ථෝ මේ වස්සාවාසෝ(අ)ති.
‘Enough, Great King. I have already accepted an invitation for the rains residence.’
අථ ඛෝ, ආනන්ද, කිකිස්ස කාසිරඤ්ඤෝ ‘න මේ කස්සපෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ අධිවාසේති බාරාණසියං වස්සාවාසන්(අ)ති අහුදේව අඤ්ඤථත්තං, අහු දෝමනස්සං. අථ ඛෝ, ආනන්ද, කිකී කාසිරාජා කස්සපං භගවන්තං අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං ඒතදවෝච: ‘අත්ථි නු ඛෝ, භන්තේ, අඤ්ඤෝ කෝචි මයා උපට්ඨාකතරෝ(අ)ති?
Then King Kikī, thinking, ‘The Buddha does not accept my invitation to reside for the rains in Varanasi,’ became sad and upset. Then King Kikī said to the Buddha Kassapa, ‘Sir, do you have another supporter better than me?’
‘අත්ථි, මහාරාජ, වේගළිඞ්ගං නාම ගාමනිගමෝ. තත්ථ ඝටිකාරෝ නාම කුම්භකාරෝ; සෝ මේ උපට්ඨාකෝ අග්ගුපට්ඨාකෝ. තුය්හං ඛෝ පන, මහාරාජ, න මේ කස්සපෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ අධිවාසේති බාරාණසියං වස්සාවාසන්ති අත්ථේව අඤ්ඤථත්තං, අත්ථි දෝමනස්සං. තයිදං ඝටිකාරස්ස කුම්භකාරස්ස නත්ථි ච න ච භවිස්සති.
‘Great king, there is a market town named Vebhaliṅga, where there’s a potter named Ghaṭīkāra. He is my chief supporter. Now, great king, you thought, “The Buddha does not accept my invitation to reside for the rains in Varanasi,” and you became sad and upset. But Ghaṭīkāra doesn’t get upset, nor will he.
ඝටිකාරෝ ඛෝ, මහාරාජ, කුම්භකාරෝ බුද්ධං සරණං ගතෝ, ධම්මං සරණං ගතෝ, සඞ්ඝං සරණං ගතෝ. ඝටිකාරෝ ඛෝ, මහාරාජ, කුම්භකාරෝ පාණාතිපාතා පටිවිරතෝ, අදින්නාදානා පටිවිරතෝ, කාමේසුමිච්ඡාචාරා පටිවිරතෝ, මුසාවාදා පටිවිරතෝ, සුරාමේරයමජ්ජපමාදට්ඨානා පටිවිරතෝ. ඝටිකාරෝ ඛෝ, මහාරාජ, කුම්භකාරෝ බුද්ධේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, සඞ්ඝේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, අරියකන්තේහි සීලේහි සමන්නාගතෝ. ඝටිකාරෝ ඛෝ, මහාරාජ, කුම්භකාරෝ දුක්ඛේ නික්කඞ්ඛෝ, දුක්ඛසමුදයේ නික්කඞ්ඛෝ, දුක්ඛනිරෝධේ නික්කඞ්ඛෝ, දුක්ඛනිරෝධගාමිනියා පටිපදාය නික්කඞ්ඛෝ. ඝටිකාරෝ ඛෝ, මහාරාජ, කුම්භකාරෝ ඒකභත්තිකෝ බ්‍රහ්මචාරී සීලවා කල්‍යාණධම්මෝ. ඝටිකාරෝ ඛෝ, මහාරාජ, කුම්භකාරෝ නික්ඛිත්තමණිසුවණ්ණෝ අපේතජාතරූපරජතෝ. ඝටිකාරෝ ඛෝ, මහාරාජ, කුම්භකාරෝ පන්නමුසලෝ න සහත්ථා පථවිං ඛණති. යං හෝති කූලපලුග්ගං වා මූසිකුක්කරෝ වා තං කාජේන ආහරිත්වා භාජනං කරිත්වා ඒවමාහ: “ඒත්ථ යෝ ඉච්ඡති තණ්ඩුලපටිභස්තානි වා මුග්ගපටිභස්තානි වා කළායපටිභස්තානි වා නික්ඛිපිත්වා යං ඉච්ඡති තං හරතූ”ති. ඝටිකාරෝ ඛෝ, මහාරාජ, කුම්භකාරෝ අන්ධේ ජිණ්ණේ මාතාපිතරෝ පෝසේති. ඝටිකාරෝ ඛෝ, මහාරාජ, කුම්භකාරෝ පඤ්චන්නං ඕරම්භාගියානං සංයෝජනානං පරික්ඛයා ඕපපාතිකෝ තත්ථ පරිනිබ්බායී අනාවත්තිධම්මෝ තස්මා ලෝකා.
Ghaṭīkāra has gone for refuge to the Buddha, the teaching, and the Saṅgha. He doesn’t kill living creatures, steal, commit sexual misconduct, lie, or take alcoholic drinks that cause negligence. He has experiential confidence in the Buddha, the teaching, and the Saṅgha, and has the ethics loved by the noble ones. He is free of doubt regarding suffering, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. He eats in one part of the day; he’s celibate, ethical, and of good character. He has set aside gems and gold, and rejected gold and money. He’s put down the shovel and doesn’t dig the earth with his own hands. He takes what has crumbled off by a riverbank or been dug up by mice, and brings it back in a carrier. When he has made a pot, he says, “Anyone may leave bagged sesame, mung beans, or chickpeas here and take what they wish.” He looks after his blind old parents. And since he has ended the five lower fetters, Ghaṭīkāra will be reborn spontaneously and will become extinguished there, not liable to return from that world.
ඒකමිදාහං, මහාරාජ, සමයං වේගළිඞ්ගේ නාම ගාමනිගමේ විහරාමි. අථ ඛ්වාහං, මහාරාජ, පුබ්බණ්හසමයං නිවාසේත්වා පත්තචීවරමාදාය යේන ඝටිකාරස්ස කුම්භකාරස්ස මාතාපිතරෝ තේනුපසඞ්කමිං; උපසඞ්කමිත්වා ඝටිකාරස්ස කුම්භකාරස්ස මාතාපිතරෝ ඒතදවෝචං: “හන්ද කෝ නු ඛෝ අයං භග්ගවෝ ගතෝ”ති?
This one time, great king, I was staying near the market town of Vebhaliṅga. Then I robed up in the morning and, taking my bowl and robe, went to the home of Ghaṭīkāra’s parents, where I said to them, “Excuse me, where has Bhaggava gone?”
“නික්ඛන්තෝ ඛෝ තේ, භන්තේ, උපට්ඨාකෝ අන්තෝකුම්භියා ඕදනං ගහේත්වා පරියෝගා සූපං ගහේත්වා පරිභුඤ්ජා”ති. අථ ඛ්වාහං, මහාරාජ, කුම්භියා ඕදනං ගහේත්වා පරියෝගා සූපං ගහේත්වා පරිභුඤ්ජිත්වා උට්ඨායාසනා පක්කමිං.
“Your supporter has gone out, sir. But take rice from the pot and sauce from the pan and eat.” So that’s what I did. And after eating I got up from my seat and left.
අථ ඛෝ, මහාරාජ, ඝටිකාරෝ කුම්භකාරෝ යේන මාතාපිතරෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා මාතාපිතරෝ ඒතදවෝච: “කෝ කුම්භියා ඕදනං ගහේත්වා පරියෝගා සූපං ගහේත්වා පරිභුඤ්ජිත්වා උට්ඨායාසනා පක්කන්තෝ”ති?
Then Ghaṭīkāra went up to his parents and said, “Who took rice from the pot and sauce from the pan, ate it, and left?”
“කස්සපෝ, තාත, භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ කුම්භියා ඕදනං ගහේත්වා පරියෝගා සූපං ගහේත්වා පරිභුඤ්ජිත්වා උට්ඨායාසනා පක්කන්තෝ”ති?
“It was the Buddha Kassapa, my dear.”
අථ ඛෝ, මහාරාජ, ඝටිකාරස්ස කුම්භකාරස්ස ඒතදහෝසි: “ලාභා වත මේ, සුලද්ධං වත මේ, යස්ස මේ කස්සපෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ ඒවං අභිවිස්සත්ථෝ”ති. අථ ඛෝ, මහාරාජ, ඝටිකාරං කුම්භකාරං අඩ්ඪමාසං පීතිසුඛං න විජහති, සත්තාහං මාතාපිතූනං.
Then Ghaṭīkāra thought, “I’m so fortunate, so very fortunate, in that the Buddha Kassapa trusts me so much!” Then joy and happiness did not leave him for a fortnight, or his parents for a week.
ඒකමිදාහං, මහාරාජ, සමයං තත්ථේව වේගළිඞ්ගේ නාම ගාමනිගමේ විහරාමි. අථ ඛ්වාහං, මහාරාජ, පුබ්බණ්හසමයං නිවාසේත්වා පත්තචීවරමාදාය යේන ඝටිකාරස්ස කුම්භකාරස්ස මාතාපිතරෝ තේනුපසඞ්කමිං; උපසඞ්කමිත්වා ඝටිකාරස්ස කුම්භකාරස්ස මාතාපිතරෝ ඒතදවෝචං: “හන්ද කෝ නු ඛෝ අයං භග්ගවෝ ගතෝ”ති?
Another time, great king, I was staying near that same market town of Vebhaliṅga. Then I robed up in the morning and, taking my bowl and robe, went to the home of Ghaṭīkāra’s parents, where I said to them, “Excuse me, where has Bhaggava gone?”
“නික්ඛන්තෝ ඛෝ තේ, භන්තේ, උපට්ඨාකෝ අන්තෝ කළෝපියා කුම්මාසං ගහේත්වා පරියෝගා සූපං ගහේත්වා පරිභුඤ්ජා”ති. අථ ඛ්වාහං, මහාරාජ, කළෝපියා කුම්මාසං ගහේත්වා පරියෝගා සූපං ගහේත්වා පරිභුඤ්ජිත්වා උට්ඨායාසනා පක්කමිං.
“Your supporter has gone out, sir. But take porridge from the pot and sauce from the pan and eat.” So that’s what I did. And after eating I got up from my seat and left.
අථ ඛෝ, මහාරාජ, ඝටිකාරෝ කුම්භකාරෝ යේන මාතාපිතරෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා මාතාපිතරෝ ඒතදවෝච: “කෝ කළෝපියා කුම්මාසං ගහේත්වා පරියෝගා සූපං ගහේත්වා පරිභුඤ්ජිත්වා උට්ඨායාසනා පක්කන්තෝ”ති?
Then Ghaṭīkāra went up to his parents and said, “Who took porridge from the pot and sauce from the pan, ate it, and left?”
“කස්සපෝ, තාත, භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ කළෝපියා කුම්මාසං ගහේත්වා පරියෝගා සූපං ගහේත්වා පරිභුඤ්ජිත්වා උට්ඨායාසනා පක්කන්තෝ”ති.
“It was the Buddha Kassapa, my dear.”
අථ ඛෝ, මහාරාජ, ඝටිකාරස්ස කුම්භකාරස්ස ඒතදහෝසි: “ලාභා වත මේ, සුලද්ධං වත මේ, යස්ස මේ කස්සපෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ ඒවං අභිවිස්සත්ථෝ”ති. අථ ඛෝ, මහාරාජ, ඝටිකාරං කුම්භකාරං අඩ්ඪමාසං පීතිසුඛං න විජහති, සත්තාහං මාතාපිතූනං.
Then Ghaṭīkāra thought, “I’m so fortunate, so very fortunate, to be trusted so much by the Buddha Kassapa!” Then joy and happiness did not leave him for a fortnight, or his parents for a week.
ඒකමිදාහං, මහාරාජ, සමයං තත්ථේව වේගළිඞ්ගේ නාම ගාමනිගමේ විහරාමි. තේන ඛෝ පන සමයේන කුටි ඕවස්සති. අථ ඛ්වාහං, මහාරාජ, භික්ඛූ ආමන්තේසිං:
Another time, great king, I was staying near that same market town of Vebhaliṅga. Now at that time my hut leaked. So I addressed the bhikkhus,
“ගච්ඡථ, භික්ඛවේ, ඝටිකාරස්ස කුම්භකාරස්ස නිවේසනේ තිණං ජානාථා”ති.
“Bhikkhus, go to Ghaṭīkāra’s home and find some grass.”
ඒවං වුත්තේ, මහාරාජ, තේ භික්ඛූ මං ඒතදවෝචුං: “නත්ථි ඛෝ, භන්තේ, ඝටිකාරස්ස කුම්භකාරස්ස නිවේසනේ තිණං, අත්ථි ච ඛ්වාස්ස ආවේසනේ තිණච්ඡදනන්”ති.
When I said this, those bhikkhus said to me, “Sir, there’s no grass there, but his workshop has a grass roof.”
“ගච්ඡථ, භික්ඛවේ, ඝටිකාරස්ස කුම්භකාරස්ස ආවේසනං උත්තිණං කරෝථා”ති. අථ ඛෝ තේ, මහාරාජ, භික්ඛූ ඝටිකාරස්ස කුම්භකාරස්ස ආවේසනං උත්තිණමකංසු.
“Then go to the workshop and strip the grass.” So that’s what they did.
අථ ඛෝ, මහාරාජ, ඝටිකාරස්ස කුම්භකාරස්ස මාතාපිතරෝ තේ භික්ඛූ ඒතදවෝචුං: “කේ ආවේසනං උත්තිණං කරෝන්තී”ති?
Then Ghaṭīkāra’s parents said to those bhikkhus, “Who’s stripping the grass from the workshop?”
“භික්ඛූ, භගිනි, කස්සපස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස කුටි ඕවස්සතී”ති.
“It’s the bhikkhus, sister. The Buddha’s hut is leaking.”
“හරථ, භන්තේ, හරථ, භද්‍රමුඛා”ති.
“Take it, sirs! Take it, my dears!”
අථ ඛෝ, මහාරාජ, ඝටිකාරෝ කුම්භකාරෝ යේන මාතාපිතරෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා මාතාපිතරෝ ඒතදවෝච: “කේ ආවේසනං උත්තිණමකංසූ”ති?
Then Ghaṭīkāra went up to his parents and said, “Who stripped the grass from the workshop?”
“භික්ඛූ, තාත, කස්සපස්ස කිර භගවතෝ අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස කුටි ඕවස්සතී”ති.
“It was the bhikkhus, dear. It seems the Buddha’s hut is leaking.”
අථ ඛෝ, මහාරාජ, ඝටිකාරස්ස කුම්භකාරස්ස ඒතදහෝසි: “ලාභා වත මේ, සුලද්ධං වත මේ, යස්ස මේ කස්සපෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ ඒවං අභිවිස්සත්ථෝ”ති. අථ ඛෝ, මහාරාජ, ඝටිකාරං කුම්භකාරං අඩ්ඪමාසං පීතිසුඛං න විජහති, සත්තාහං මාතාපිතූනං.
Then Ghaṭīkāra thought, “I’m so fortunate, so very fortunate, to be trusted so much by the Buddha Kassapa!” Then joy and happiness did not leave him for a fortnight, or his parents for a week.
අථ ඛෝ, මහාරාජ, ආවේසනං සබ්බන්තං තේමාසං ආකාසච්ඡදනං අට්ඨාසි, න දේවෝතිවස්සි. ඒවරූපෝ ච, මහාරාජ, ඝටිකාරෝ කුම්භකාරෝ(අ)ති.
Then the workshop remained with the sky for a roof for the whole three months, but no rain fell on it. And that, great king, is what Ghaṭīkāra the potter is like.’
‘ලාභා, භන්තේ, ඝටිකාරස්ස කුම්භකාරස්ස, සුලද්ධා, භන්තේ, ඝටිකාරස්ස කුම්භකාරස්ස යස්ස භගවා ඒවං අභිවිස්සත්ථෝ(අ)ති.
‘Ghaṭīkāra the potter is fortunate, very fortunate, to be so trusted by the Buddha Kassapa.’
අථ ඛෝ, ආනන්ද, කිකී කාසිරාජා ඝටිකාරස්ස කුම්භකාරස්ස පඤ්චමත්තානි තණ්ඩුලවාහසතානි පාහේසි පණ්ඩුපුටකස්ස සාලිනෝ තදුපියඤ්ච සූපේය්‍යං. අථ ඛෝ තේ, ආනන්ද, රාජපුරිසා ඝටිකාරං කුම්භකාරං උපසඞ්කමිත්වා ඒතදවෝචුං: ‘ඉමානි ඛෝ, භන්තේ, පඤ්චමත්තානි තණ්ඩුලවාහසතානි කිකිනා කාසිරාජේන පහිතානි පණ්ඩුපුටකස්ස සාලිනෝ තදුපියඤ්ච සූපේය්‍යං. තානි, භන්තේ, පටිග්ගණ්හථා(අ)ති.
Then King Kikī sent around five hundred cartloads of rice, soft saffron rice, and suitable sauce to Ghaṭīkāra. Then one of the king’s men approached Ghaṭīkāra and said, ‘Sir, these five hundred cartloads of rice, soft saffron rice, and suitable sauce have been sent to you by King Kikī of Kāsi. Please accept them.’
‘රාජා ඛෝ බහුකිච්චෝ බහුකරණීයෝ. අලං මේ. රඤ්ඤෝව හෝතූ(අ)ති.
‘The king has many duties, and much to do. I have enough. Let this be for the king himself.’
සියා ඛෝ පන තේ, ආනන්ද, ඒවමස්ස: ‘අඤ්ඤෝ නූන තේන සමයේන ජෝතිපාලෝ මාණවෝ අහෝසී(අ)ති. න ඛෝ පනේතං, ආනන්ද, ඒවං දට්ඨබ්බං. අහං තේන සමයේන ජෝතිපාලෝ මාණවෝ අහෝසින්”ති.
Ānanda, you might think: ‘Surely the brahmin student Jotipāla must have been someone else at that time?’ But you should not see it like this. I myself was the student Jotipāla at that time.”
ඉදමවෝච භගවා. අත්තමනෝ ආයස්මා ආනන්දෝ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දීති.
That is what the Buddha said. Satisfied, Venerable Ānanda was happy with what the Buddha said.
ඝටිකාරසුත්තං නිට්ඨිතං පඨමං.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
