| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya |
4. රාජවග්‌ගො
4. Rājavaggo
1. ඝටිකාරසුත්‌තං
1. Ghaṭikārasuttaṃ
282. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා කොසලෙසු චාරිකං චරති මහතා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන සද්‌ධිං. අථ ඛො භගවා මග්‌ගා ඔක්‌කම්‌ම අඤ්‌ඤතරස්‌මිං පදෙසෙ සිතං පාත්‌වාකාසි. අථ ඛො ආයස්‌මතො ආනන්‌දස්‌ස එතදහොසි – ‘‘කො නු ඛො හෙතු, කො පච්‌චයො භගවතො සිතස්‌ස පාතුකම්‌මාය? න අකාරණෙන 1 තථාගතා සිතං පාතුකරොන්‌තී’’ති. අථ ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො එකංසං චීවරං 2 කත්‌වා යෙන භගවා තෙනඤ්‌ජලිං පණාමෙත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘කො නු ඛො, භන්‌තෙ, හෙතු, කො පච්‌චයො භගවතො සිතස්‌ස පාතුකම්‌මාය? න අකාරණෙන තථාගතා සිතං පාතුකරොන්‌තී’’ති. ‘‘භූතපුබ්‌බං, ආනන්‌ද, ඉමස්‌මිං පදෙසෙ වෙගළිඞ්‌ගං 3 නාම ගාමනිගමො අහොසි ඉද්‌ධො චෙව ඵීතො ච බහුජනො ආකිණ්‌ණමනුස්‌සො. වෙගළිඞ්‌ගං ඛො, ආනන්‌ද, ගාමනිගමං කස්‌සපො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො උපනිස්‌සාය විහාසි. ඉධ සුදං, ආනන්‌ද, කස්‌සපස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස ආරාමො අහොසි. ඉධ සුදං, ආනන්‌ද, කස්‌සපො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො නිසින්‌නකො භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං ඔවදතී’’ති. අථ ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො චතුග්‌ගුණං සඞ්‌ඝාටිං පඤ්‌ඤපෙත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘තෙන හි, භන්‌තෙ, භගවා නිසීදතු එත්‌ථ. අයං භූමිපදෙසො ද්‌වීහි අරහන්‌තෙහි සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙහි පරිභුත්‌තො භවිස්‌සතී’’ති. නිසීදි භගවා පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ. නිසජ්‌ජ ඛො භගවා ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං ආමන්‌තෙසි –
282. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ carati mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ. Atha kho bhagavā maggā okkamma aññatarasmiṃ padese sitaṃ pātvākāsi. Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi – ‘‘ko nu kho hetu, ko paccayo bhagavato sitassa pātukammāya? Na akāraṇena 4 tathāgatā sitaṃ pātukarontī’’ti. Atha kho āyasmā ānando ekaṃsaṃ cīvaraṃ 5 katvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ko nu kho, bhante, hetu, ko paccayo bhagavato sitassa pātukammāya? Na akāraṇena tathāgatā sitaṃ pātukarontī’’ti. ‘‘Bhūtapubbaṃ, ānanda, imasmiṃ padese vegaḷiṅgaṃ 6 nāma gāmanigamo ahosi iddho ceva phīto ca bahujano ākiṇṇamanusso. Vegaḷiṅgaṃ kho, ānanda, gāmanigamaṃ kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho upanissāya vihāsi. Idha sudaṃ, ānanda, kassapassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa ārāmo ahosi. Idha sudaṃ, ānanda, kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho nisinnako bhikkhusaṅghaṃ ovadatī’’ti. Atha kho āyasmā ānando catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññapetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘tena hi, bhante, bhagavā nisīdatu ettha. Ayaṃ bhūmipadeso dvīhi arahantehi sammāsambuddhehi paribhutto bhavissatī’’ti. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nisajja kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi –
‘‘භූතපුබ්‌බං, ආනන්‌ද, ඉමස්‌මිං පදෙසෙ වෙගළිඞ්‌ගං නාම ගාමනිගමො අහොසි ඉද්‌ධො චෙව ඵීතො ච බහුජනො ආකිණ්‌ණමනුස්‌සො. වෙගළිඞ්‌ගං ඛො, ආනන්‌ද, ගාමනිගමං කස්‌සපො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො උපනිස්‌සාය විහාසි. ඉධ සුදං, ආනන්‌ද, කස්‌සපස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස ආරාමො අහොසි. ඉධ සුදං, ආනන්‌ද, කස්‌සපො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො නිසින්‌නකො භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං ඔවදති.
‘‘Bhūtapubbaṃ, ānanda, imasmiṃ padese vegaḷiṅgaṃ nāma gāmanigamo ahosi iddho ceva phīto ca bahujano ākiṇṇamanusso. Vegaḷiṅgaṃ kho, ānanda, gāmanigamaṃ kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho upanissāya vihāsi. Idha sudaṃ, ānanda, kassapassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa ārāmo ahosi. Idha sudaṃ, ānanda, kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho nisinnako bhikkhusaṅghaṃ ovadati.
283. ‘‘වෙගළිඞ්‌ගෙ ඛො, ආනන්‌ද, ගාමනිගමෙ ඝටිකාරො 7 නාම කුම්‌භකාරො කස්‌සපස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස උපට්‌ඨාකො අහොසි අග්‌ගුපට්‌ඨාකො. ඝටිකාරස්‌ස ඛො, ආනන්‌ද, කුම්‌භකාරස්‌ස ජොතිපාලො නාම මාණවො සහායො අහොසි පියසහායො. අථ ඛො, ආනන්‌ද, ඝටිකාරො කුම්‌භකාරො ජොතිපාලං මාණවං ආමන්‌තෙසි – ‘ආයාම, සම්‌ම ජොතිපාල, කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිස්‌සාම. සාධුසම්‌මතඤ්‌හි මෙ තස්‌ස භගවතො දස්‌සනං අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌සා’ති. එවං වුත්‌තෙ, ආනන්‌ද, ජොතිපාලො මාණවො ඝටිකාරං කුම්‌භකාරං එතදවොච – ‘අලං, සම්‌ම ඝටිකාර. කිං පන තෙන මුණ්‌ඩකෙන සමණකෙන දිට්‌ඨෙනා’ති? දුතියම්‌පි ඛො, ආනන්‌ද…පෙ.… තතියම්‌පි ඛො, ආනන්‌ද, ඝටිකාරො කුම්‌භකාරො ජොතිපාලං මාණවං එතදවොච – ‘ආයාම, සම්‌ම ජොතිපාල, කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිස්‌සාම. සාධුසම්‌මතඤ්‌හි මෙ තස්‌ස භගවතො දස්‌සනං අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌සා’ති. තතියම්‌පි ඛො, ආනන්‌ද, ජොතිපාලො මාණවො ඝටිකාරං කුම්‌භකාරං එතදවොච – ‘අලං, සම්‌ම ඝටිකාර. කිං පන තෙන මුණ්‌ඩකෙන සමණකෙන දිට්‌ඨෙනා’ති? ‘තෙන හි, සම්‌ම ජොතිපාල, සොත්‌තිසිනානිං 8 ආදාය 9 නදිං ගමිස්‌සාම සිනායිතු’න්‌ති. ‘එවං සම්‌මා’ති ඛො, ආනන්‌ද, ජොතිපාලො මාණවො ඝටිකාරස්‌ස කුම්‌භකාරස්‌ස පච්‌චස්‌සොසි. අථ ඛො, ආනන්‌ද, ඝටිකාරො ච කුම්‌භකාරො ජොතිපාලො ච මාණවො සොත්‌තිසිනානිං ආදාය නදිං අගමංසු සිනායිතුං’.
283. ‘‘Vegaḷiṅge kho, ānanda, gāmanigame ghaṭikāro 10 nāma kumbhakāro kassapassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Ghaṭikārassa kho, ānanda, kumbhakārassa jotipālo nāma māṇavo sahāyo ahosi piyasahāyo. Atha kho, ānanda, ghaṭikāro kumbhakāro jotipālaṃ māṇavaṃ āmantesi – ‘āyāma, samma jotipāla, kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ dassanāya upasaṅkamissāma. Sādhusammatañhi me tassa bhagavato dassanaṃ arahato sammāsambuddhassā’ti. Evaṃ vutte, ānanda, jotipālo māṇavo ghaṭikāraṃ kumbhakāraṃ etadavoca – ‘alaṃ, samma ghaṭikāra. Kiṃ pana tena muṇḍakena samaṇakena diṭṭhenā’ti? Dutiyampi kho, ānanda…pe… tatiyampi kho, ānanda, ghaṭikāro kumbhakāro jotipālaṃ māṇavaṃ etadavoca – ‘āyāma, samma jotipāla, kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ dassanāya upasaṅkamissāma. Sādhusammatañhi me tassa bhagavato dassanaṃ arahato sammāsambuddhassā’ti. Tatiyampi kho, ānanda, jotipālo māṇavo ghaṭikāraṃ kumbhakāraṃ etadavoca – ‘alaṃ, samma ghaṭikāra. Kiṃ pana tena muṇḍakena samaṇakena diṭṭhenā’ti? ‘Tena hi, samma jotipāla, sottisināniṃ 11 ādāya 12 nadiṃ gamissāma sināyitu’nti. ‘Evaṃ sammā’ti kho, ānanda, jotipālo māṇavo ghaṭikārassa kumbhakārassa paccassosi. Atha kho, ānanda, ghaṭikāro ca kumbhakāro jotipālo ca māṇavo sottisināniṃ ādāya nadiṃ agamaṃsu sināyituṃ’.
284. ‘‘අථ ඛො, ආනන්‌ද, ඝටිකාරො කුම්‌භකාරො ජොතිපාලං මාණවං ආමන්‌තෙසි – ‘අයං, සම්‌ම ජොතිපාල, කස්‌සපස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස අවිදූරෙ ආරාමො. ආයාම, සම්‌ම ජොතිපාල, කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිස්‌සාම. සාධුසම්‌මතඤ්‌හි මෙ තස්‌ස භගවතො දස්‌සනං අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌සා’ති. එවං වුත්‌තෙ, ආනන්‌ද, ජොතිපාලො මාණවො ඝටිකාරං කුම්‌භකාරං එතදවොච – ‘අලං, සම්‌ම ඝටිකාර. කිං පන තෙන මුණ්‌ඩකෙන සමණකෙන දිට්‌ඨෙනා’ති? දුතියම්‌පි ඛො, ආනන්‌ද…පෙ.… තතියම්‌පි ඛො, ආනන්‌ද, ඝටිකාරො කුම්‌භකාරො ජොතිපාලං මාණවං එතදවොච – ‘අයං, සම්‌ම ජොතිපාල, කස්‌සපස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස අවිදූරෙ ආරාමො. ආයාම, සම්‌ම ජොතිපාල, කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිස්‌සාම. සාධුසම්‌මතඤ්‌හි මෙ තස්‌ස භගවතො දස්‌සනං අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌සා’ති. තතියම්‌පි ඛො, ආනන්‌ද, ජොතිපාලො මාණවො ඝටිකාරං කුම්‌භකාරං එතදවොච – ‘අලං, සම්‌ම ඝටිකාර. කිං පන තෙන මුණ්‌ඩකෙන සමණකෙන දිට්‌ඨෙනා’ති? අථ ඛො, ආනන්‌ද, ඝටිකාරො කුම්‌භකාරො ජොතිපාලං මාණවං ඔවට්‌ටිකායං පරාමසිත්‌වා එතදවොච – ‘අයං, සම්‌ම ජොතිපාල, කස්‌සපස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස අවිදූරෙ ආරාමො. ආයාම, සම්‌ම ජොතිපාල, කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිස්‌සාම. සාධුසම්‌මතඤ්‌හි මෙ තස්‌ස භගවතො දස්‌සනං අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌සා’ති. අථ ඛො, ආනන්‌ද, ජොතිපාලො මාණවො ඔවට්‌ටිකං විනිවට්‌ටෙත්‌වා 13 ඝටිකාරං කුම්‌භකාරං එතදවොච – ‘අලං, සම්‌ම ඝටිකාර. කිං පන තෙන මුණ්‌ඩකෙන සමණකෙන දිට්‌ඨෙනා’ති? අථ ඛො, ආනන්‌ද, ඝටිකාරො කුම්‌භකාරො ජොතිපාලං මාණවං සීසංන්‌හාතං 14 කෙසෙසු පරාමසිත්‌වා එතදවොච – ‘අයං, සම්‌ම ජොතිපාල, කස්‌සපස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස අවිදූරෙ ආරාමො. ආයාම, සම්‌ම ජොතිපාල, කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං දස්‌සනාය උපසඞ්‌කමිස්‌සාම . සාධුසම්‌මතඤ්‌හි මෙ තස්‌ස භගවතො දස්‌සනං අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌සා’ති. අථ ඛො, ආනන්‌ද, ජොතිපාලස්‌ස මාණවස්‌ස එතදහොසි – ‘අච්‌ඡරියං වත, භො, අබ්‌භුතං වත, භො! යත්‍ර හි නාමායං ඝටිකාරො කුම්‌භකාරො ඉත්‌තරජච්‌චො සමානො අම්‌හාකං සීසංන්‌හාතානං කෙසෙසු පරාමසිතබ්‌බං මඤ්‌ඤිස්‌සති; න වතිදං කිර ඔරකං මඤ්‌ඤෙ භවිස්‌සතී’ති; ඝටිකාරං කුම්‌භකාරං එතදවොච – ‘යාවතාදොහිපි 15, සම්‌ම ඝටිකාරා’ති? ‘යාවතාදොහිපි, සම්‌ම ජොතිපාල. තථා හි පන මෙ සාධුසම්‌මතං තස්‌ස භගවතො දස්‌සනං අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌සා’ති. ‘තෙන හි, සම්‌ම ඝටිකාර, මුඤ්‌ච; ගමිස්‌සාමා’ති.
284. ‘‘Atha kho, ānanda, ghaṭikāro kumbhakāro jotipālaṃ māṇavaṃ āmantesi – ‘ayaṃ, samma jotipāla, kassapassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa avidūre ārāmo. Āyāma, samma jotipāla, kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ dassanāya upasaṅkamissāma. Sādhusammatañhi me tassa bhagavato dassanaṃ arahato sammāsambuddhassā’ti. Evaṃ vutte, ānanda, jotipālo māṇavo ghaṭikāraṃ kumbhakāraṃ etadavoca – ‘alaṃ, samma ghaṭikāra. Kiṃ pana tena muṇḍakena samaṇakena diṭṭhenā’ti? Dutiyampi kho, ānanda…pe… tatiyampi kho, ānanda, ghaṭikāro kumbhakāro jotipālaṃ māṇavaṃ etadavoca – ‘ayaṃ, samma jotipāla, kassapassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa avidūre ārāmo. Āyāma, samma jotipāla, kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ dassanāya upasaṅkamissāma. Sādhusammatañhi me tassa bhagavato dassanaṃ arahato sammāsambuddhassā’ti. Tatiyampi kho, ānanda, jotipālo māṇavo ghaṭikāraṃ kumbhakāraṃ etadavoca – ‘alaṃ, samma ghaṭikāra. Kiṃ pana tena muṇḍakena samaṇakena diṭṭhenā’ti? Atha kho, ānanda, ghaṭikāro kumbhakāro jotipālaṃ māṇavaṃ ovaṭṭikāyaṃ parāmasitvā etadavoca – ‘ayaṃ, samma jotipāla, kassapassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa avidūre ārāmo. Āyāma, samma jotipāla, kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ dassanāya upasaṅkamissāma. Sādhusammatañhi me tassa bhagavato dassanaṃ arahato sammāsambuddhassā’ti. Atha kho, ānanda, jotipālo māṇavo ovaṭṭikaṃ vinivaṭṭetvā 16 ghaṭikāraṃ kumbhakāraṃ etadavoca – ‘alaṃ, samma ghaṭikāra. Kiṃ pana tena muṇḍakena samaṇakena diṭṭhenā’ti? Atha kho, ānanda, ghaṭikāro kumbhakāro jotipālaṃ māṇavaṃ sīsaṃnhātaṃ 17 kesesu parāmasitvā etadavoca – ‘ayaṃ, samma jotipāla, kassapassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa avidūre ārāmo. Āyāma, samma jotipāla, kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ dassanāya upasaṅkamissāma . Sādhusammatañhi me tassa bhagavato dassanaṃ arahato sammāsambuddhassā’ti. Atha kho, ānanda, jotipālassa māṇavassa etadahosi – ‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho! Yatra hi nāmāyaṃ ghaṭikāro kumbhakāro ittarajacco samāno amhākaṃ sīsaṃnhātānaṃ kesesu parāmasitabbaṃ maññissati; na vatidaṃ kira orakaṃ maññe bhavissatī’ti; ghaṭikāraṃ kumbhakāraṃ etadavoca – ‘yāvatādohipi 18, samma ghaṭikārā’ti? ‘Yāvatādohipi, samma jotipāla. Tathā hi pana me sādhusammataṃ tassa bhagavato dassanaṃ arahato sammāsambuddhassā’ti. ‘Tena hi, samma ghaṭikāra, muñca; gamissāmā’ti.
285. ‘‘අථ ඛො, ආනන්‌ද, ඝටිකාරො ච කුම්‌භකාරො ජොතිපාලො ච මාණවො යෙන කස්‌සපො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ඝටිකාරො කුම්‌භකාරො කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. ජොතිපාලො පන මාණවො කස්‌සපෙන භගවතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන සද්‌ධිං සම්‌මොදි. සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො, ආනන්‌ද, ඝටිකාරො කුම්‌භකාරො කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං එතදවොච – ‘අයං මෙ, භන්‌තෙ, ජොතිපාලො මාණවො සහායො පියසහායො. ඉමස්‌ස භගවා ධම්‌මං දෙසෙතූ’ති. අථ ඛො, ආනන්‌ද, කස්‌සපො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො ඝටිකාරඤ්‌ච කුම්‌භකාරං ජොතිපාලඤ්‌ච මාණවං ධම්‌මියා කථාය සන්‌දස්‌සෙසි සමාදපෙසි සමුත්‌තෙජෙසි සම්‌පහංසෙසි. අථ ඛො, ආනන්‌ද, ඝටිකාරො ච කුම්‌භකාරො ජොතිපාලො ච මාණවො කස්‌සපෙන භගවතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන ධම්‌මියා කථාය සන්‌දස්‌සිතා සමාදපිතා සමුත්‌තෙජිතා සම්‌පහංසිතා කස්‌සපස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස භාසිතං අභිනන්‌දිත්‌වා අනුමොදිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා පක්‌කමිංසු.
285. ‘‘Atha kho, ānanda, ghaṭikāro ca kumbhakāro jotipālo ca māṇavo yena kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā ghaṭikāro kumbhakāro kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Jotipālo pana māṇavo kassapena bhagavatā arahatā sammāsambuddhena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho, ānanda, ghaṭikāro kumbhakāro kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavoca – ‘ayaṃ me, bhante, jotipālo māṇavo sahāyo piyasahāyo. Imassa bhagavā dhammaṃ desetū’ti. Atha kho, ānanda, kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho ghaṭikārañca kumbhakāraṃ jotipālañca māṇavaṃ dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho, ānanda, ghaṭikāro ca kumbhakāro jotipālo ca māṇavo kassapena bhagavatā arahatā sammāsambuddhena dhammiyā kathāya sandassitā samādapitā samuttejitā sampahaṃsitā kassapassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkamiṃsu.
286. ‘‘අථ ඛො, ආනන්‌ද, ජොතිපාලො මාණවො ඝටිකාරං කුම්‌භකාරං එතදවොච – ‘ඉමං නු ත්‌වං, සම්‌ම ඝටිකාර, ධම්‌මං සුණන්‌තො අථ ච පන අගාරස්‌මා අනගාරියං න පබ්‌බජිස්‌සසී’ති? ‘නනු මං, සම්‌ම ජොතිපාල, ජානාසි, අන්‌ධෙ ජිණ්‌ණෙ මාතාපිතරො පොසෙමී’ති? ‘තෙන හි, සම්‌ම ඝටිකාර, අහං අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිස්‌සාමී’ති. අථ ඛො, ආනන්‌ද, ඝටිකාරො ච කුම්‌භකාරො ජොතිපාලො ච මාණවො යෙන කස්‌සපො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො තෙනුපසඞ්‌කමිංසු ; උපසඞ්‌කමිත්‌වා කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො, ආනන්‌ද, ඝටිකාරො කුම්‌භකාරො කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං එතදවොච – ‘අයං මෙ, භන්‌තෙ, ජොතිපාලො මාණවො සහායො පියසහායො. ඉමං භගවා පබ්‌බාජෙතූ’ති. අලත්‌ථ ඛො, ආනන්‌ද, ජොතිපාලො මාණවො කස්‌සපස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස සන්‌තිකෙ පබ්‌බජ්‌ජං, අලත්‌ථ උපසම්‌පදං.
286. ‘‘Atha kho, ānanda, jotipālo māṇavo ghaṭikāraṃ kumbhakāraṃ etadavoca – ‘imaṃ nu tvaṃ, samma ghaṭikāra, dhammaṃ suṇanto atha ca pana agārasmā anagāriyaṃ na pabbajissasī’ti? ‘Nanu maṃ, samma jotipāla, jānāsi, andhe jiṇṇe mātāpitaro posemī’ti? ‘Tena hi, samma ghaṭikāra, ahaṃ agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmī’ti. Atha kho, ānanda, ghaṭikāro ca kumbhakāro jotipālo ca māṇavo yena kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho tenupasaṅkamiṃsu ; upasaṅkamitvā kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinno kho, ānanda, ghaṭikāro kumbhakāro kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavoca – ‘ayaṃ me, bhante, jotipālo māṇavo sahāyo piyasahāyo. Imaṃ bhagavā pabbājetū’ti. Alattha kho, ānanda, jotipālo māṇavo kassapassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa santike pabbajjaṃ, alattha upasampadaṃ.
287. ‘‘අථ ඛො, ආනන්‌ද, කස්‌සපො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො අචිරූපසම්‌පන්‌නෙ ජොතිපාලෙ මාණවෙ අඩ්‌ඪමාසුපසම්‌පන්‌නෙ වෙගළිඞ්‌ගෙ යථාභිරන්‌තං විහරිත්‌වා යෙන බාරාණසී තෙන චාරිකං පක්‌කාමි. අනුපුබ්‌බෙන චාරිකං චරමානො යෙන බාරාණසී තදවසරි. තත්‍ර සුදං, ආනන්‌ද, කස්‌සපො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො බාරාණසියං විහරති ඉසිපතනෙ මිගදායෙ . අස්‌සොසි ඛො, ආනන්‌ද, කිකී කාසිරාජා – ‘කස්‌සපො කිර භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො බාරාණසිං අනුප්‌පත්‌තො බාරාණසියං විහරති ඉසිපතනෙ මිගදායෙ’ති. අථ ඛො, ආනන්‌ද, කිකී කාසිරාජා භද්‍රානි භද්‍රානි යානානි යොජාපෙත්‌වා භද්‍රං 19 යානං අභිරුහිත්‌වා භද්‍රෙහි භද්‍රෙහි යානෙහි බාරාණසියා නිය්‍යාසි මහච්‌චරාජානුභාවෙන 20 කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං දස්‌සනාය. යාවතිකා යානස්‌ස භූමි යානෙන ගන්‌ත්‌වා යානා පච්‌චොරොහිත්‌වා පත්‌තිකොව යෙන කස්‌සපො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නං ඛො, ආනන්‌ද, කිකිං කාසිරාජානං කස්‌සපො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො ධම්‌මියා කථාය සන්‌දස්‌සෙසි සමාදපෙසි සමුත්‌තෙජෙසි සම්‌පහංසෙසි. අථ ඛො, ආනන්‌ද, කිකී කාසිරාජා කස්‌සපෙන භගවතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන ධම්‌මියා කථාය සන්‌දස්‌සිතො සමාදපිතො සමුත්‌තෙජිතො සම්‌පහංසිතො කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං එතදවොච – ‘අධිවාසෙතු මෙ, භන්‌තෙ, භගවා ස්‌වාතනාය භත්‌තං සද්‌ධිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙනා’ති. අධිවාසෙසි ඛො, ආනන්‌ද, කස්‌සපො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො තුණ්‌හීභාවෙන. අථ ඛො, ආනන්‌ද, කිකී කාසිරාජා කස්‌සපස්‌ස භගවතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස අධිවාසනං විදිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා පක්‌කාමි. අථ ඛො, ආනන්‌ද, කිකී කාසිරාජා තස්‌සා රත්‌තියා අච්‌චයෙන සකෙ නිවෙසනෙ පණීතං ඛාදනීයං භොජනීයං පටියාදාපෙත්‌වා පණ්‌ඩුපුටකස්‌ස 21 සාලිනො විගතකාළකං අනෙකසූපං අනෙකබ්‍යඤ්‌ජනං, කස්‌සපස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස කාලං ආරොචාපෙසි – ‘කාලො, භන්‌තෙ, නිට්‌ඨිතං භත්‌ත’න්‌ති.
287. ‘‘Atha kho, ānanda, kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho acirūpasampanne jotipāle māṇave aḍḍhamāsupasampanne vegaḷiṅge yathābhirantaṃ viharitvā yena bārāṇasī tena cārikaṃ pakkāmi. Anupubbena cārikaṃ caramāno yena bārāṇasī tadavasari. Tatra sudaṃ, ānanda, kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bārāṇasiyaṃ viharati isipatane migadāye . Assosi kho, ānanda, kikī kāsirājā – ‘kassapo kira bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bārāṇasiṃ anuppatto bārāṇasiyaṃ viharati isipatane migadāye’ti. Atha kho, ānanda, kikī kāsirājā bhadrāni bhadrāni yānāni yojāpetvā bhadraṃ 22 yānaṃ abhiruhitvā bhadrehi bhadrehi yānehi bārāṇasiyā niyyāsi mahaccarājānubhāvena 23 kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ dassanāya. Yāvatikā yānassa bhūmi yānena gantvā yānā paccorohitvā pattikova yena kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho, ānanda, kikiṃ kāsirājānaṃ kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho, ānanda, kikī kāsirājā kassapena bhagavatā arahatā sammāsambuddhena dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavoca – ‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’ti. Adhivāsesi kho, ānanda, kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho tuṇhībhāvena. Atha kho, ānanda, kikī kāsirājā kassapassa bhagavato sammāsambuddhassa adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho, ānanda, kikī kāsirājā tassā rattiyā accayena sake nivesane paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā paṇḍupuṭakassa 24 sālino vigatakāḷakaṃ anekasūpaṃ anekabyañjanaṃ, kassapassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa kālaṃ ārocāpesi – ‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’nti.
288. ‘‘අථ ඛො, ආනන්‌ද, කස්‌සපො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො පුබ්‌බණ්‌හසමයං නිවාසෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය යෙන කිකිස්‌ස කාසිරඤ්‌ඤො නිවෙසනං තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ නිසීදි සද්‌ධිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන. අථ ඛො, ආනන්‌ද, කිකී කාසිරාජා බුද්‌ධප්‌පමුඛං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං පණීතෙන ඛාදනීයෙන භොජනීයෙන සහත්‌ථා සන්‌තප්‌පෙසි සම්‌පවාරෙසි. අථ ඛො, ආනන්‌ද, කිකී කාසිරාජා කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං භුත්‌තාවිං ඔනීතපත්‌තපාණිං අඤ්‌ඤතරං නීචං ආසනං ගහෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො, ආනන්‌ද, කිකී කාසිරාජා කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං එතදවොච – ‘අධිවාසෙතු මෙ, භන්‌තෙ, භගවා බාරාණසියං වස්‌සාවාසං; එවරූපං සඞ්‌ඝස්‌ස උපට්‌ඨානං භවිස්‌සතී’ති. ‘අලං, මහාරාජ. අධිවුත්‌ථො මෙ වස්‌සාවාසො’ති. දුතියම්‌පි ඛො, ආනන්‌ද… තතියම්‌පි ඛො, ආනන්‌ද, කිකී කාසිරාජා කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං එතදවොච – ‘අධිවාසෙතු මෙ, භන්‌තෙ, භගවා බාරාණසියං වස්‌සාවාසං; එවරූපං සඞ්‌ඝස්‌ස උපට්‌ඨානං භවිස්‌සතී’ති. ‘අලං, මහාරාජ. අධිවුත්‌ථො මෙ වස්‌සාවාසො’ති. අථ ඛො, ආනන්‌ද, කිකිස්‌ස කාසිරඤ්‌ඤො ‘න මෙ කස්‌සපො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො අධිවාසෙති බාරාණසියං වස්‌සාවාස’න්‌ති අහුදෙව අඤ්‌ඤථත්‌තං , අහු දොමනස්‌සං. අථ ඛො, ආනන්‌ද, කිකී කාසිරාජා කස්‌සපං භගවන්‌තං අරහන්‌තං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධං එතදවොච – ‘අත්‌ථි නු ඛො, භන්‌තෙ, අඤ්‌ඤො කොචි මයා උපට්‌ඨාකතරො’ති?
288. ‘‘Atha kho, ānanda, kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena kikissa kāsirañño nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Atha kho, ānanda, kikī kāsirājā buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho, ānanda, kikī kāsirājā kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho, ānanda, kikī kāsirājā kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavoca – ‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā bārāṇasiyaṃ vassāvāsaṃ; evarūpaṃ saṅghassa upaṭṭhānaṃ bhavissatī’ti. ‘Alaṃ, mahārāja. Adhivuttho me vassāvāso’ti. Dutiyampi kho, ānanda… tatiyampi kho, ānanda, kikī kāsirājā kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavoca – ‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā bārāṇasiyaṃ vassāvāsaṃ; evarūpaṃ saṅghassa upaṭṭhānaṃ bhavissatī’ti. ‘Alaṃ, mahārāja. Adhivuttho me vassāvāso’ti. Atha kho, ānanda, kikissa kāsirañño ‘na me kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho adhivāseti bārāṇasiyaṃ vassāvāsa’nti ahudeva aññathattaṃ , ahu domanassaṃ. Atha kho, ānanda, kikī kāsirājā kassapaṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavoca – ‘atthi nu kho, bhante, añño koci mayā upaṭṭhākataro’ti?
‘‘‘අත්‌ථි, මහාරාජ, වෙගළිඞ්‌ගං නාම ගාමනිගමො. තත්‌ථ ඝටිකාරො නාම කුම්‌භකාරො; සො මෙ උපට්‌ඨාකො අග්‌ගුපට්‌ඨාකො. තුය්‌හං ඛො පන, මහාරාජ, න මෙ කස්‌සපො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො අධිවාසෙති බාරාණසියං වස්‌සාවාසන්‌ති අත්‌ථෙව 25 අඤ්‌ඤථත්‌තං, අත්‌ථි දොමනස්‌සං. තයිදං ඝටිකාරස්‌ස කුම්‌භකාරස්‌ස 26 නත්‌ථි ච න ච භවිස්‌සති. ඝටිකාරො ඛො, මහාරාජ, කුම්‌භකාරො බුද්‌ධං සරණං ගතො, ධම්‌මං සරණං ගතො, සඞ්‌ඝං සරණං ගතො. ඝටිකාරො ඛො, මහාරාජ, කුම්‌භකාරො පාණාතිපාතා පටිවිරතො, අදින්‌නාදානා පටිවිරතො, කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා පටිවිරතො, මුසාවාදා පටිවිරතො, සුරාමෙරයමජ්‌ජපමාදට්‌ඨානා පටිවිරතො. ඝටිකාරො ඛො, මහාරාජ, කුම්‌භකාරො බුද්‌ධෙ අවෙච්‌චප්‌පසාදෙන සමන්‌නාගතො, ධම්‌මෙ අවෙච්‌චප්‌පසාදෙන සමන්‌නාගතො, සඞ්‌ඝෙ අවෙච්‌චප්‌පසාදෙන සමන්‌නාගතො, අරියකන්‌තෙහි සීලෙහි සමන්‌නාගතො. ඝටිකාරො ඛො, මහාරාජ, කුම්‌භකාරො දුක්‌ඛෙ නික්‌කඞ්‌ඛො, දුක්‌ඛසමුදයෙ නික්‌කඞ්‌ඛො, දුක්‌ඛනිරොධෙ නික්‌කඞ්‌ඛො, දුක්‌ඛනිරොධගාමිනියා පටිපදාය නික්‌කඞ්‌ඛො. ඝටිකාරො ඛො, මහාරාජ, කුම්‌භකාරො එකභත්‌තිකො බ්‍රහ්‌මචාරී සීලවා කල්‍යාණධම්‌මො. ඝටිකාරො ඛො, මහාරාජ, කුම්‌භකාරො නික්‌ඛිත්‌තමණිසුවණ්‌ණො අපෙතජාතරූපරජතො . ඝටිකාරො ඛො, මහාරාජ, කුම්‌භකාරො පන්‌නමුසලො න සහත්‌ථා පථවිං ඛණති 27. යං හොති කූලපලුග්‌ගං වා මූසිකුක්‌කරො 28 වා තං කාජෙන ආහරිත්‌වා භාජනං කරිත්‌වා එවමාහ – ‘‘එත්‌ථ යො ඉච්‌ඡති තණ්‌ඩුලපටිභස්‌තානි 29 වා මුග්‌ගපටිභස්‌තානි වා කළායපටිභස්‌තානි වා නික්‌ඛිපිත්‌වා යං ඉච්‌ඡති තං හරතූ’’ති. ඝටිකාරො ඛො, මහාරාජ, කුම්‌භකාරො අන්‌ධෙ ජිණ්‌ණෙ මාතාපිතරො පොසෙති. ඝටිකාරො ඛො, මහාරාජ, කුම්‌භකාරො පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා ඔපපාතිකො තත්‌ථ පරිනිබ්‌බායී අනාවත්‌තිධම්‌මො තස්‌මා ලොකා.
‘‘‘Atthi, mahārāja, vegaḷiṅgaṃ nāma gāmanigamo. Tattha ghaṭikāro nāma kumbhakāro; so me upaṭṭhāko aggupaṭṭhāko. Tuyhaṃ kho pana, mahārāja, na me kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho adhivāseti bārāṇasiyaṃ vassāvāsanti attheva 30 aññathattaṃ, atthi domanassaṃ. Tayidaṃ ghaṭikārassa kumbhakārassa 31 natthi ca na ca bhavissati. Ghaṭikāro kho, mahārāja, kumbhakāro buddhaṃ saraṇaṃ gato, dhammaṃ saraṇaṃ gato, saṅghaṃ saraṇaṃ gato. Ghaṭikāro kho, mahārāja, kumbhakāro pāṇātipātā paṭivirato, adinnādānā paṭivirato, kāmesumicchācārā paṭivirato, musāvādā paṭivirato, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato. Ghaṭikāro kho, mahārāja, kumbhakāro buddhe aveccappasādena samannāgato, dhamme aveccappasādena samannāgato, saṅghe aveccappasādena samannāgato, ariyakantehi sīlehi samannāgato. Ghaṭikāro kho, mahārāja, kumbhakāro dukkhe nikkaṅkho, dukkhasamudaye nikkaṅkho, dukkhanirodhe nikkaṅkho, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya nikkaṅkho. Ghaṭikāro kho, mahārāja, kumbhakāro ekabhattiko brahmacārī sīlavā kalyāṇadhammo. Ghaṭikāro kho, mahārāja, kumbhakāro nikkhittamaṇisuvaṇṇo apetajātarūparajato . Ghaṭikāro kho, mahārāja, kumbhakāro pannamusalo na sahatthā pathaviṃ khaṇati 32. Yaṃ hoti kūlapaluggaṃ vā mūsikukkaro 33 vā taṃ kājena āharitvā bhājanaṃ karitvā evamāha – ‘‘ettha yo icchati taṇḍulapaṭibhastāni 34 vā muggapaṭibhastāni vā kaḷāyapaṭibhastāni vā nikkhipitvā yaṃ icchati taṃ haratū’’ti. Ghaṭikāro kho, mahārāja, kumbhakāro andhe jiṇṇe mātāpitaro poseti. Ghaṭikāro kho, mahārāja, kumbhakāro pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā.
289. ‘‘‘එකමිදාහං , මහාරාජ, සමයං වෙගළිඞ්‌ගෙ නාම ගාමනිගමෙ විහරාමි. අථ ඛ්‌වාහං, මහාරාජ, පුබ්‌බණ්‌හසමයං නිවාසෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය යෙන ඝටිකාරස්‌ස කුම්‌භකාරස්‌ස මාතාපිතරො තෙනුපසඞ්‌කමිං; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ඝටිකාරස්‌ස කුම්‌භකාරස්‌ස මාතාපිතරො එතදවොචං – ‘‘හන්‌ද, කො නු ඛො අයං භග්‌ගවො ගතො’’ති? ‘‘නික්‌ඛන්‌තො ඛො තෙ, භන්‌තෙ, උපට්‌ඨාකො අන්‌තොකුම්‌භියා ඔදනං ගහෙත්‌වා පරියොගා සූපං ගහෙත්‌වා පරිභුඤ්‌ජා’’ති. අථ ඛ්‌වාහං, මහාරාජ, කුම්‌භියා ඔදනං ගහෙත්‌වා පරියොගා සූපං ගහෙත්‌වා පරිභුඤ්‌ජිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා පක්‌කමිං 35. අථ ඛො, මහාරාජ, ඝටිකාරො කුම්‌භකාරො යෙන මාතාපිතරො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා මාතාපිතරො එතදවොච – ‘‘කො කුම්‌භියා ඔදනං ගහෙත්‌වා පරියොගා සූපං ගහෙත්‌වා පරිභුඤ්‌ජිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා පක්‌කන්‌තො’’ති? ‘‘කස්‌සපො, තාත, භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො කුම්‌භියා ඔදනං ගහෙත්‌වා පරියොගා සූපං ගහෙත්‌වා පරිභුඤ්‌ජිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා පක්‌කන්‌තො’’ති? අථ ඛො, මහාරාජ, ඝටිකාරස්‌ස කුම්‌භකාරස්‌ස එතදහොසි – ‘‘ලාභා වත මෙ, සුලද්‌ධං වත මෙ, යස්‌ස මෙ කස්‌සපො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො එවං අභිවිස්‌සත්‌ථො’’ති. අථ ඛො, මහාරාජ, ඝටිකාරං කුම්‌භකාරං අඩ්‌ඪමාසං පීතිසුඛං න විජහති 36, සත්‌තාහං මාතාපිතූනං.
289. ‘‘‘Ekamidāhaṃ , mahārāja, samayaṃ vegaḷiṅge nāma gāmanigame viharāmi. Atha khvāhaṃ, mahārāja, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena ghaṭikārassa kumbhakārassa mātāpitaro tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā ghaṭikārassa kumbhakārassa mātāpitaro etadavocaṃ – ‘‘handa, ko nu kho ayaṃ bhaggavo gato’’ti? ‘‘Nikkhanto kho te, bhante, upaṭṭhāko antokumbhiyā odanaṃ gahetvā pariyogā sūpaṃ gahetvā paribhuñjā’’ti. Atha khvāhaṃ, mahārāja, kumbhiyā odanaṃ gahetvā pariyogā sūpaṃ gahetvā paribhuñjitvā uṭṭhāyāsanā pakkamiṃ 37. Atha kho, mahārāja, ghaṭikāro kumbhakāro yena mātāpitaro tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā mātāpitaro etadavoca – ‘‘ko kumbhiyā odanaṃ gahetvā pariyogā sūpaṃ gahetvā paribhuñjitvā uṭṭhāyāsanā pakkanto’’ti? ‘‘Kassapo, tāta, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho kumbhiyā odanaṃ gahetvā pariyogā sūpaṃ gahetvā paribhuñjitvā uṭṭhāyāsanā pakkanto’’ti? Atha kho, mahārāja, ghaṭikārassa kumbhakārassa etadahosi – ‘‘lābhā vata me, suladdhaṃ vata me, yassa me kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho evaṃ abhivissattho’’ti. Atha kho, mahārāja, ghaṭikāraṃ kumbhakāraṃ aḍḍhamāsaṃ pītisukhaṃ na vijahati 38, sattāhaṃ mātāpitūnaṃ.
290. ‘‘‘එකමිදාහං, මහාරාජ, සමයං තත්‌ථෙව වෙගළිඞ්‌ගෙ නාම ගාමනිගමෙ විහරාමි. අථ ඛ්‌වාහං, මහාරාජ, පුබ්‌බණ්‌හසමයං නිවාසෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය යෙන ඝටිකාරස්‌ස කුම්‌භකාරස්‌ස මාතාපිතරො තෙනුපසඞ්‌කමිං; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ඝටිකාරස්‌ස කුම්‌භකාරස්‌ස මාතාපිතරො එතදවොචං – ‘‘හන්‌ද, කො නු ඛො අයං භග්‌ගවො ගතො’’ති? ‘‘නික්‌ඛන්‌තො ඛො තෙ, භන්‌තෙ, උපට්‌ඨාකො අන්‌තො කළොපියා කුම්‌මාසං ගහෙත්‌වා පරියොගා සූපං ගහෙත්‌වා පරිභුඤ්‌ජා’’ති. අථ ඛ්‌වාහං, මහාරාජ, කළොපියා කුම්‌මාසං ගහෙත්‌වා පරියොගා සූපං ගහෙත්‌වා පරිභුඤ්‌ජිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා පක්‌කමිං. අථ ඛො, මහාරාජ, ඝටිකාරො කුම්‌භකාරො යෙන මාතාපිතරො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා මාතාපිතරො එතදවොච – ‘‘කො කළොපියා කුම්‌මාසං ගහෙත්‌වා පරියොගා සූපං ගහෙත්‌වා පරිභුඤ්‌ජිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා පක්‌කන්‌තො’’ති? ‘‘කස්‌සපො, තාත, භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො කළොපියා කුම්‌මාසං ගහෙත්‌වා පරියොගා සූපං ගහෙත්‌වා පරිභුඤ්‌ජිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා පක්‌කන්‌තො’’ති. අථ ඛො, මහාරාජ, ඝටිකාරස්‌ස කුම්‌භකාරස්‌ස එතදහොසි – ‘‘ලාභා වත මෙ, සුලද්‌ධං වත මෙ, යස්‌ස මෙ කස්‌සපො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො එවං අභිවිස්‌සත්‌ථො’’ති. අථ ඛො, මහාරාජ, ඝටිකාරං කුම්‌භකාරං අඩ්‌ඪමාසං පීතිසුඛං න විජහති, සත්‌තාහං මාතාපිතූනං.
290. ‘‘‘Ekamidāhaṃ, mahārāja, samayaṃ tattheva vegaḷiṅge nāma gāmanigame viharāmi. Atha khvāhaṃ, mahārāja, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena ghaṭikārassa kumbhakārassa mātāpitaro tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā ghaṭikārassa kumbhakārassa mātāpitaro etadavocaṃ – ‘‘handa, ko nu kho ayaṃ bhaggavo gato’’ti? ‘‘Nikkhanto kho te, bhante, upaṭṭhāko anto kaḷopiyā kummāsaṃ gahetvā pariyogā sūpaṃ gahetvā paribhuñjā’’ti. Atha khvāhaṃ, mahārāja, kaḷopiyā kummāsaṃ gahetvā pariyogā sūpaṃ gahetvā paribhuñjitvā uṭṭhāyāsanā pakkamiṃ. Atha kho, mahārāja, ghaṭikāro kumbhakāro yena mātāpitaro tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā mātāpitaro etadavoca – ‘‘ko kaḷopiyā kummāsaṃ gahetvā pariyogā sūpaṃ gahetvā paribhuñjitvā uṭṭhāyāsanā pakkanto’’ti? ‘‘Kassapo, tāta, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho kaḷopiyā kummāsaṃ gahetvā pariyogā sūpaṃ gahetvā paribhuñjitvā uṭṭhāyāsanā pakkanto’’ti. Atha kho, mahārāja, ghaṭikārassa kumbhakārassa etadahosi – ‘‘lābhā vata me, suladdhaṃ vata me, yassa me kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho evaṃ abhivissattho’’ti. Atha kho, mahārāja, ghaṭikāraṃ kumbhakāraṃ aḍḍhamāsaṃ pītisukhaṃ na vijahati, sattāhaṃ mātāpitūnaṃ.
291. ‘‘‘එකමිදාහං, මහාරාජ, සමයං තත්‌ථෙව වෙගළිඞ්‌ගෙ නාම ගාමනිගමෙ විහරාමි. තෙන ඛො පන සමයෙන කුටි 39 ඔවස්‌සති. අථ ඛ්‌වාහං, මහාරාජ, භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසිං – ‘‘ගච්‌ඡථ, භික්‌ඛවෙ, ඝටිකාරස්‌ස කුම්‌භකාරස්‌ස නිවෙසනෙ තිණං ජානාථා’’ති. එවං වුත්‌තෙ, මහාරාජ, තෙ භික්‌ඛූ මං එතදවොචුං – ‘‘නත්‌ථි ඛො, භන්‌තෙ, ඝටිකාරස්‌ස කුම්‌භකාරස්‌ස නිවෙසනෙ තිණං, අත්‌ථි ච ඛ්‌වාස්‌ස ආවෙසනෙ 40 තිණච්‌ඡදන’’ 41 න්‌ති. ‘‘ගච්‌ඡථ, භික්‌ඛවෙ, ඝටිකාරස්‌ස කුම්‌භකාරස්‌ස ආවෙසනං උත්‌තිණං කරොථා’’ති. අථ ඛො තෙ, මහාරාජ, භික්‌ඛූ ඝටිකාරස්‌ස කුම්‌භකාරස්‌ස ආවෙසනං උත්‌තිණමකංසු. අථ ඛො, මහාරාජ, ඝටිකාරස්‌ස කුම්‌භකාරස්‌ස මාතාපිතරො තෙ භික්‌ඛූ එතදවොචුං – ‘‘කෙ ආවෙසනං උත්‌තිණං කරොන්‌තී’’ති? ‘‘භික්‌ඛූ, භගිනි, කස්‌සපස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස කුටි ඔවස්‌සතී’’ති. ‘‘හරථ, භන්‌තෙ, හරථ, භද්‍රමුඛා’’ති. අථ ඛො, මහාරාජ, ඝටිකාරො කුම්‌භකාරො යෙන මාතාපිතරො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා මාතාපිතරො එතදවොච – ‘‘කෙ ආවෙසනං උත්‌තිණමකංසූ’’ති? ‘‘භික්‌ඛූ, තාත, කස්‌සපස්‌ස කිර භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස කුටි ඔවස්‌සතී’’ති. අථ ඛො, මහාරාජ, ඝටිකාරස්‌ස කුම්‌භකාරස්‌ස එතදහොසි – ‘‘ලාභා වත මෙ, සුලද්‌ධං වත මෙ, යස්‌ස මෙ කස්‌සපො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො එවං අභිවිස්‌සත්‌ථො’’ති. අථ ඛො, මහාරාජ ඝටිකාරං කුම්‌භකාරං අඩ්‌ඪමාසං පීතිසුඛං න විජහති, සත්‌තාහං මාතාපිතූනං. අථ ඛො, මහාරාජ, ආවෙසනං සබ්‌බන්‌තං තෙමාසං ආකාසච්‌ඡදනං අට්‌ඨාසි, න දෙවොතිවස්‌සි 42. එවරූපො ච, මහාරාජ, ඝටිකාරො කුම්‌භකාරො’ති. ‘ලාභා, භන්‌තෙ, ඝටිකාරස්‌ස කුම්‌භකාරස්‌ස, සුලද්‌ධා, භන්‌තෙ, ඝටිකාරස්‌ස කුම්‌භකාරස්‌ස යස්‌ස භගවා එවං අභිවිස්‌සත්‌ථො’’’ති.
291. ‘‘‘Ekamidāhaṃ, mahārāja, samayaṃ tattheva vegaḷiṅge nāma gāmanigame viharāmi. Tena kho pana samayena kuṭi 43 ovassati. Atha khvāhaṃ, mahārāja, bhikkhū āmantesiṃ – ‘‘gacchatha, bhikkhave, ghaṭikārassa kumbhakārassa nivesane tiṇaṃ jānāthā’’ti. Evaṃ vutte, mahārāja, te bhikkhū maṃ etadavocuṃ – ‘‘natthi kho, bhante, ghaṭikārassa kumbhakārassa nivesane tiṇaṃ, atthi ca khvāssa āvesane 44 tiṇacchadana’’ 45 nti. ‘‘Gacchatha, bhikkhave, ghaṭikārassa kumbhakārassa āvesanaṃ uttiṇaṃ karothā’’ti. Atha kho te, mahārāja, bhikkhū ghaṭikārassa kumbhakārassa āvesanaṃ uttiṇamakaṃsu. Atha kho, mahārāja, ghaṭikārassa kumbhakārassa mātāpitaro te bhikkhū etadavocuṃ – ‘‘ke āvesanaṃ uttiṇaṃ karontī’’ti? ‘‘Bhikkhū, bhagini, kassapassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa kuṭi ovassatī’’ti. ‘‘Haratha, bhante, haratha, bhadramukhā’’ti. Atha kho, mahārāja, ghaṭikāro kumbhakāro yena mātāpitaro tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā mātāpitaro etadavoca – ‘‘ke āvesanaṃ uttiṇamakaṃsū’’ti? ‘‘Bhikkhū, tāta, kassapassa kira bhagavato arahato sammāsambuddhassa kuṭi ovassatī’’ti. Atha kho, mahārāja, ghaṭikārassa kumbhakārassa etadahosi – ‘‘lābhā vata me, suladdhaṃ vata me, yassa me kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho evaṃ abhivissattho’’ti. Atha kho, mahārāja ghaṭikāraṃ kumbhakāraṃ aḍḍhamāsaṃ pītisukhaṃ na vijahati, sattāhaṃ mātāpitūnaṃ. Atha kho, mahārāja, āvesanaṃ sabbantaṃ temāsaṃ ākāsacchadanaṃ aṭṭhāsi, na devotivassi 46. Evarūpo ca, mahārāja, ghaṭikāro kumbhakāro’ti. ‘Lābhā, bhante, ghaṭikārassa kumbhakārassa, suladdhā, bhante, ghaṭikārassa kumbhakārassa yassa bhagavā evaṃ abhivissattho’’’ti.
292. ‘‘අථ ඛො, ආනන්‌ද, කිකී කාසිරාජා ඝටිකාරස්‌ස කුම්‌භකාරස්‌ස පඤ්‌චමත්‌තානි තණ්‌ඩුලවාහසතානි පාහෙසි පණ්‌ඩුපුටකස්‌ස සාලිනො තදුපියඤ්‌ච සූපෙය්‍යං. අථ ඛො තෙ, ආනන්‌ද, රාජපුරිසා ඝටිකාරං කුම්‌භකාරං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එතදවොචුං – ‘ඉමානි ඛො, භන්‌තෙ, පඤ්‌චමත්‌තානි තණ්‌ඩුලවාහසතානි කිකිනා කාසිරාජෙන පහිතානි පණ්‌ඩුපුටකස්‌ස සාලිනො තදුපියඤ්‌ච සූපෙය්‍යං. තානි, භන්‌තෙ, පටිග්‌ගණ්‌හථා’ති 47. ‘රාජා ඛො බහුකිච්‌චො බහුකරණීයො. අලං මෙ! රඤ්‌ඤොව හොතූ’ති. සියා ඛො පන තෙ, ආනන්‌ද, එවමස්‌ස – ‘අඤ්‌ඤො නූන තෙන සමයෙන ජොතිපාලො මාණවො අහොසී’ති. න ඛො පනෙතං, ආනන්‌ද, එවං දට්‌ඨබ්‌බං. අහං තෙන සමයෙන ජොතිපාලො මාණවො අහොසි’’න්‌ති.
292. ‘‘Atha kho, ānanda, kikī kāsirājā ghaṭikārassa kumbhakārassa pañcamattāni taṇḍulavāhasatāni pāhesi paṇḍupuṭakassa sālino tadupiyañca sūpeyyaṃ. Atha kho te, ānanda, rājapurisā ghaṭikāraṃ kumbhakāraṃ upasaṅkamitvā etadavocuṃ – ‘imāni kho, bhante, pañcamattāni taṇḍulavāhasatāni kikinā kāsirājena pahitāni paṇḍupuṭakassa sālino tadupiyañca sūpeyyaṃ. Tāni, bhante, paṭiggaṇhathā’ti 48. ‘Rājā kho bahukicco bahukaraṇīyo. Alaṃ me! Raññova hotū’ti. Siyā kho pana te, ānanda, evamassa – ‘añño nūna tena samayena jotipālo māṇavo ahosī’ti. Na kho panetaṃ, ānanda, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Ahaṃ tena samayena jotipālo māṇavo ahosi’’nti.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනො ආයස්‌මා ආනන්‌දො භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දීති.
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
ඝටිකාරසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං පඨමං.
Ghaṭikārasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 1. ඝටිකාරසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Ghaṭikārasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 1. ඝටිකාරසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Ghaṭikārasuttavaṇṇanā
