Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
මජ්ඣිම නිකාය 94
The Middle-Length Suttas Collection 94
ඝෝටමුඛසුත්ත
With Ghoṭamukha
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං ආයස්මා උදේනෝ බාරාණසියං විහරති ඛේමියම්බවනේ.
So I have heard. At one time Venerable Udena was staying near Varanasi in the Khemiya Mango Grove.
තේන ඛෝ පන සමයේන ඝෝටමුඛෝ බ්රාහ්මණෝ බාරාණසිං අනුප්පත්තෝ හෝති කේනචිදේව කරණීයේන. අථ ඛෝ ඝෝටමුඛෝ බ්රාහ්මණෝ ජඞ්ඝාවිහාරං අනුචඞ්කමමානෝ අනුවිචරමානෝ යේන ඛේමියම්බවනං තේනුපසඞ්කමි. තේන ඛෝ පන සමයේන ආයස්මා උදේනෝ අබ්භෝකාසේ චඞ්කමති. අථ ඛෝ ඝෝටමුඛෝ බ්රාහ්මණෝ යේනායස්මා උදේනෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මතා උදේනේන සද්ධිං සම්මෝදි.
Now at that time the brahmin Ghoṭamukha had arrived at Varanasi on some business. Then as he was going for a walk he went to the Khemiya Mango Grove. At that time Venerable Udena was walking mindfully in the open air. Ghoṭamukha approached and exchanged greetings with him.
සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ආයස්මන්තං උදේනං චඞ්කමන්තං අනුචඞ්කමමානෝ ඒවමාහ: “අම්භෝ සමණ, ‘නත්ථි ධම්මිකෝ පරිබ්බජෝ(අ)—ඒවං මේ ඒත්ථ හෝති. තඤ්ච ඛෝ භවන්තරූපානං වා අදස්සනා, යෝ වා පනේත්ථ ධම්මෝ”ති.
Walking alongside Udena, he said, “Mister ascetic, there is no such thing as a principled renunciate life; that’s what I think. And that’s without seeing gentlemen such as yourself, or a relevant teaching.”
ඒවං වුත්තේ, ආයස්මා උදේනෝ චඞ්කමා ඕරෝහිත්වා විහාරං පවිසිත්වා පඤ්ඤත්තේ ආසනේ නිසීදි. ඝෝටමුඛෝපි ඛෝ බ්රාහ්මණෝ චඞ්කමා ඕරෝහිත්වා විහාරං පවිසිත්වා ඒකමන්තං අට්ඨාසි. ඒකමන්තං ඨිතං ඛෝ ඝෝටමුඛං බ්රාහ්මණං ආයස්මා උදේනෝ ඒතදවෝච: “සංවිජ්ජන්ති ඛෝ, බ්රාහ්මණ, ආසනානි. සචේ ආකඞ්ඛසි, නිසීදා”ති.
When he said this, Udena stepped down from the walking path, entered his dwelling, and sat down on the seat spread out. Ghoṭamukha also stepped down from the walking path and entered the dwelling, where he stood to one side. Udena said to him, “There are seats, brahmin. Please sit if you wish.”
“ඒතදේව ඛෝ පන මයං භෝතෝ උදේනස්ස ආගමයමානා නිසීදාම. කථඤ්හි නාම මාදිසෝ පුබ්බේ අනිමන්තිතෝ ආසනේ නිසීදිතබ්බං මඤ්ඤේය්යා”ති?
“I was just waiting for you to sit down. For how could one such as I presume to sit first without being invited?”
අථ ඛෝ ඝෝටමුඛෝ බ්රාහ්මණෝ අඤ්ඤතරං නීචං ආසනං ගහේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ ඝෝටමුඛෝ බ්රාහ්මණෝ ආයස්මන්තං උදේනං ඒතදවෝච: “අම්භෝ සමණ, ‘නත්ථි ධම්මිකෝ පරිබ්බජෝ(අ)—ඒවං මේ ඒත්ථ හෝති. තඤ්ච ඛෝ භවන්තරූපානං වා අදස්සනා, යෝ වා පනේත්ථ ධම්මෝ”ති.
Then he took a low seat and sat to one side, where he said, “Mister ascetic, there is no such thing as a principled renunciate life; that’s what I think. And that’s without seeing gentlemen such as yourself, or a relevant teaching.”
“සචේ ඛෝ පන මේ ත්වං, බ්රාහ්මණ, අනුඤ්ඤේය්යං අනුජානේය්යාසි, පටික්කෝසිතබ්බඤ්ච පටික්කෝසේය්යාසි; යස්ස ච පන මේ භාසිතස්ස අත්ථං න ජානේය්යාසි, මමංයේව තත්ථ උත්තරි පටිපුච්ඡේය්යාසි: ‘ඉදං, භෝ උදේන, කථං, ඉමස්ස ක්වත්ථෝ(අ)ති? ඒවං කත්වා සියා නෝ ඒත්ථ කථාසල්ලාපෝ”ති.
“Brahmin, we can discuss this. But only if you allow what should be allowed, and reject what should be rejected. And if you ask me the meaning of anything you don’t understand, saying: ‘Sir, why is this? What does that mean?’”
“අනුඤ්ඤේය්යං ඛ්වාහං භෝතෝ උදේනස්ස අනුජානිස්සාමි, පටික්කෝසිතබ්බඤ්ච පටික්කෝසිස්සාමි; යස්ස ච පනාහං භෝතෝ උදේනස්ස භාසිතස්ස අත්ථං න ජානිස්සාමි, භවන්තංයේව තත්ථ උදේනං උත්තරි පටිපුච්ඡිස්සාමි: ‘ඉදං, භෝ උදේන, කථං, ඉමස්ස ක්වත්ථෝ(අ)ති? ඒවං කත්වා හෝතු නෝ ඒත්ථ කථාසල්ලාපෝ”ති.
“Let us discuss this. I will do as you say.”
“චත්තාරෝමේ, බ්රාහ්මණ, පුග්ගලා සන්තෝ සංවිජ්ජමානා ලෝකස්මිං. කතමේ චත්තාරෝ?
“Brahmin, these four people are found in the world. What four?
ඉධ, බ්රාහ්මණ, ඒකච්චෝ පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ හෝති අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ.
One person mortifies themselves, committed to the practice of mortifying themselves.
ඉධ පන, බ්රාහ්මණ, ඒකච්චෝ පුග්ගලෝ පරන්තපෝ හෝති පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ.
One person mortifies others, committed to the practice of mortifying others.
ඉධ පන, බ්රාහ්මණ, ඒකච්චෝ පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ ච හෝති අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ පරන්තපෝ ච පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ.
One person mortifies themselves and others, committed to the practice of mortifying themselves and others.
ඉධ පන, බ්රාහ්මණ, ඒකච්චෝ පුග්ගලෝ නේවත්තන්තපෝ හෝති නාත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ, න පරන්තපෝ න පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ. සෝ අනත්තන්තපෝ අපරන්තපෝ දිට්ඨේව ධම්මේ නිච්ඡාතෝ නිබ්බුතෝ සීතීභූතෝ සුඛප්පටිසංවේදී බ්රහ්මභූතේන අත්තනා විහරති.
One person doesn’t mortify either themselves or others, committed to the practice of not mortifying themselves or others. They live without wishes in the present life, extinguished, cooled, experiencing bliss, with self become divine.
ඉමේසං, බ්රාහ්මණ, චතුන්නං පුග්ගලානං කතමෝ තේ පුග්ගලෝ චිත්තං ආරාධේතී”ති?
Which one of these four people do you like the sound of?”
“ය්වායං, භෝ උදේන, පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ අයං මේ පුග්ගලෝ චිත්තං නාරාධේති; යෝපායං, භෝ උදේන, පුග්ගලෝ පරන්තපෝ පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ අයම්පි මේ පුග්ගලෝ චිත්තං නාරාධේති; යෝපායං, භෝ උදේන, පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ ච අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ පරන්තපෝ ච පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ අයම්පි මේ පුග්ගලෝ චිත්තං නාරාධේති; යෝ ච ඛෝ අයං, භෝ උදේන, පුග්ගලෝ නේවත්තන්තපෝ නාත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ න පරන්තපෝ න පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ සෝ අනත්තන්තපෝ අපරන්තපෝ දිට්ඨේව ධම්මේ නිච්ඡාතෝ නිබ්බුතෝ සීතීභූතෝ සුඛප්පටිසංවේදී බ්රහ්මභූතේන අත්තනා විහරති. අයමේව මේ පුග්ගලෝ චිත්තං ආරාධේතී”ති.
“Sir, I don’t like the sound of the first three people. I only like the sound of the last person, who doesn’t mortify either themselves or others.”
“කස්මා පන තේ, බ්රාහ්මණ, ඉමේ තයෝ පුග්ගලා චිත්තං නාරාධේන්තී”ති?
“But why don’t you like the sound of those three people?”
“ය්වායං, භෝ උදේන, පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ සෝ අත්තානං සුඛකාමං දුක්ඛපටික්කූලං ආතාපේති පරිතාපේති; ඉමිනා මේ අයං පුග්ගලෝ චිත්තං නාරාධේති. යෝපායං, භෝ උදේන, පුග්ගලෝ පරන්තපෝ පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ සෝ පරං සුඛකාමං දුක්ඛපටික්කූලං ආතාපේති පරිතාපේති; ඉමිනා මේ අයං පුග්ගලෝ චිත්තං නාරාධේති. යෝපායං, භෝ උදේන, පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ ච අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ පරන්තපෝ ච පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ සෝ අත්තානඤ්ච පරඤ්ච සුඛකාමං දුක්ඛපටික්කූලං ආතාපේති පරිතාපේති; ඉමිනා මේ අයං පුග්ගලෝ චිත්තං නාරාධේති. යෝ ච ඛෝ අයං, භෝ උදේන, පුග්ගලෝ නේවත්තන්තපෝ නාත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ න පරන්තපෝ න පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ සෝ අනත්තන්තපෝ අපරන්තපෝ දිට්ඨේව ධම්මේ නිච්ඡාතෝ නිබ්බුතෝ සීතීභූතෝ සුඛප්පටිසංවේදී බ්රහ්මභූතේන අත්තනා විහරති, සෝ අත්තානඤ්ච පරඤ්ච සුඛකාමං දුක්ඛපටික්කූලං නේව ආතාපේති න පරිතාපේති; ඉමිනා මේ අයං පුග්ගලෝ චිත්තං ආරාධේතී”ති.
“Sir, the person who mortifies themselves does so even though they want to be happy and recoil from pain. That’s why I don’t like the sound of that person. The person who mortifies others does so even though others want to be happy and recoil from pain. That’s why I don’t like the sound of that person. The person who mortifies themselves and others does so even though both themselves and others want to be happy and recoil from pain. That’s why I don’t like the sound of that person. The person who doesn’t mortify either themselves or others—living without wishes, extinguished, cooled, experiencing bliss, with self become divine—does not torment themselves or others, both of whom want to be happy and recoil from pain. That’s why I like the sound of that person.”
“ද්වේමා, බ්රාහ්මණ, පරිසා. කතමා ද්වේ? ඉධ, බ්රාහ්මණ, ඒකච්චා පරිසා සාරත්තරත්තා මණිකුණ්ඩලේසු පුත්තභරියං පරියේසති, දාසිදාසං පරියේසති, ඛේත්තවත්ථුං පරියේසති, ජාතරූපරජතං පරියේසති.
“There are, brahmin, these two groups of people. What two? There’s one group of people who, being infatuated with jeweled earrings, seeks partners and children, male and female bondservants, fields and lands, and gold and money.
ඉධ පන, බ්රාහ්මණ, ඒකච්චා පරිසා අසාරත්තරත්තා මණිකුණ්ඩලේසු පුත්තභරියං පහාය, දාසිදාසං පහාය, ඛේත්තවත්ථුං පහාය, ජාතරූපරජතං පහාය, අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතා.
And there’s another group of people who, not being infatuated with jeweled earrings, has given up partner and children, male and female bondservants, fields and lands, and gold and money, and goes forth from the lay life to homelessness.
ස්වායං, බ්රාහ්මණ, පුග්ගලෝ නේවත්තන්තපෝ නාත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ න පරන්තපෝ න පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ. සෝ අනත්තන්තපෝ අපරන්තපෝ දිට්ඨේව ධම්මේ නිච්ඡාතෝ නිබ්බුතෝ සීතීභූතෝ සුඛප්පටිසංවේදී බ්රහ්මභූතේන අත්තනා විහරති. ඉධ කතමං ත්වං, බ්රාහ්මණ, පුග්ගලං කතමාය පරිසාය බහුලං සමනුපස්සසි—යා චායං පරිසා සාරත්තරත්තා මණිකුණ්ඩලේසු පුත්තභරියං පරියේසති දාසිදාසං පරියේසති ඛේත්තවත්ථුං පරියේසති ජාතරූපරජතං පරියේසති, යා චායං පරිසා අසාරත්තරත්තා මණිකුණ්ඩලේසු පුත්තභරියං පහාය දාසිදාසං පහාය ඛේත්තවත්ථුං පහාය ජාතරූපරජතං පහාය අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතා”ති?
Now, brahmin, that person who doesn’t mortify either themselves or others—in which of these two groups of people do you usually find such a person?”
“ය්වායං, භෝ උදේන, පුග්ගලෝ නේවත්තන්තපෝ නාත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ න පරන්තපෝ න පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ සෝ අනත්තන්තපෝ අපරන්තපෝ දිට්ඨේව ධම්මේ නිච්ඡාතෝ නිබ්බුතෝ සීතීභූතෝ සුඛප්පටිසංවේදී බ්රහ්මභූතේන අත්තනා විහරති; ඉමාහං පුග්ගලං යායං පරිසා අසාරත්තරත්තා මණිකුණ්ඩලේසු පුත්තභරියං පහාය දාසිදාසං පහාය ඛේත්තවත්ථුං පහාය ජාතරූපරජතං පහාය අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතා ඉමිස්සං පරිසායං බහුලං සමනුපස්සාමී”ති.
“I usually find such a person in the group that has gone forth from the lay life to homelessness.”
“ඉදානේව ඛෝ පන තේ, බ්රාහ්මණ, භාසිතං: ‘මයං ඒවං ආජානාම—අම්භෝ සමණ, නත්ථි ධම්මිකෝ පරිබ්බජෝ, ඒවං මේ ඒත්ථ හෝති. තඤ්ච ඛෝ භවන්තරූපානං වා අදස්සනා, යෝ වා පනේත්ථ ධම්මෝ(අ)”ති.
“Just now I understood you to say: ‘Mister ascetic, there is no such thing as a principled renunciate life; that’s what I think. And that’s without seeing gentlemen such as yourself, nor a relevant teaching.’”
“අද්ධා මේසා, භෝ උදේන, සානුග්ගහා වාචා භාසිතා. ‘අත්ථි ධම්මිකෝ පරිබ්බජෝ(අ)—ඒවං මේ ඒත්ථ හෝති. ඒවඤ්ච පන මං භවං උදේනෝ ධාරේතු. යේ ච මේ භෝතා උදේනේන චත්තාරෝ පුග්ගලා සඞ්ඛිත්තේන වුත්තා විත්ථාරේන අවිභත්තා, සාධු මේ භවං, උදේනෝ ඉමේ චත්තාරෝ පුග්ගලේ විත්ථාරේන විභජතු අනුකම්පං උපාදායා”ති.
“Well, I obviously had my reasons for saying that, master Udena. But there is such a thing as a principled renunciate life; that’s what I think. Please remember me as saying this. Now, these four kinds of people that you’ve spoken of in a brief summary: please explain them to me in detail, out of compassion.”
“තේන හි, බ්රාහ්මණ, සුණාහි, සාධුකං මනසි කරෝහි, භාසිස්සාමී”ති.
“Well then, brahmin, listen and apply your mind well, I will speak.”
“ඒවං, භෝ”ති ඛෝ ඝෝටමුඛෝ බ්රාහ්මණෝ ආයස්මතෝ උදේනස්ස පච්චස්සෝසි. ආයස්මා උදේනෝ ඒතදවෝච:
“Yes, sir,” replied Ghoṭamukha. Udena said this:
“කතමෝ ච, බ්රාහ්මණ, පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ? ඉධ, බ්රාහ්මණ, ඒකච්චෝ පුග්ගලෝ අචේලකෝ හෝති මුත්තාචාරෝ හත්ථාපලේඛනෝ නඒහිභද්දන්තිකෝ නතිට්ඨභද්දන්තිකෝ, නාභිහටං න උද්දිස්සකතං න නිමන්තනං සාදියති. සෝ න කුම්භිමුඛා පටිග්ගණ්හාති, න කළෝපිමුඛා පටිග්ගණ්හාති, න ඒළකමන්තරං, න දණ්ඩමන්තරං, න මුසලමන්තරං, න ද්වින්නං භුඤ්ජමානානං, න ගබ්භිනියා, න පායමානාය, න පුරිසන්තරගතාය, න සඞ්කිත්තීසු, න යත්ථ සා උපට්ඨිතෝ හෝති, න යත්ථ මක්ඛිකා සණ්ඩසණ්ඩචාරිනී, න මච්ඡං න මංසං, න සුරං න මේරයං න ථුසෝදකං පිවති. සෝ ඒකාගාරිකෝ වා හෝති ඒකාලෝපිකෝ, ද්වාගාරිකෝ වා හෝති ද්වාලෝපිකෝ …පේ… සත්තාගාරිකෝ වා හෝති සත්තාලෝපිකෝ; ඒකිස්සාපි දත්තියා යාපේති, ද්වීහිපි දත්තීහි යාපේති …පේ… සත්තහිපි දත්තීහි යාපේති; ඒකාහිකම්පි ආහාරං ආහාරේති, ද්වීහිකම්පි ආහාරං ආහාරේති …පේ… සත්තාහිකම්පි ආහාරං ආහාරේති—ඉති ඒවරූපං අද්ධමාසිකං පරියායභත්තභෝජනානුයෝගමනුයුත්තෝ විහරති. සෝ සාකභක්ඛෝ වා හෝති, සාමාකභක්ඛෝ වා හෝති, නීවාරභක්ඛෝ වා හෝති, දද්දුලභක්ඛෝ වා හෝති, හටභක්ඛෝ වා හෝති, කණභක්ඛෝ වා හෝති, ආචාමභක්ඛෝ වා හෝති, පිඤ්ඤාකභක්ඛෝ වා හෝති, තිණභක්ඛෝ වා හෝති, ගෝමයභක්ඛෝ වා හෝති, වනමූලඵලාහාරෝ යාපේති පවත්තඵලභෝජී. සෝ සාණානිපි ධාරේති, මසාණානිපි ධාරේති, ඡවදුස්සානිපි ධාරේති, පංසුකූලානිපි ධාරේති, තිරීටානිපි ධාරේති, අජිනම්පි ධාරේති, අජිනක්ඛිපම්පි ධාරේති, කුසචීරම්පි ධාරේති, වාකචීරම්පි ධාරේති, ඵලකචීරම්පි ධාරේති, කේසකම්බලම්පි ධාරේති, වාළකම්බලම්පි ධාරේති, උලූකපක්ඛම්පි ධාරේති; කේසමස්සුලෝචකෝපි හෝති කේසමස්සුලෝචනානුයෝගමනුයුත්තෝ, උබ්භට්ඨකෝපි හෝති ආසනපටික්ඛිත්තෝ, උක්කුටිකෝපි හෝති උක්කුටිකප්පධානමනුයුත්තෝ, කණ්ටකාපස්සයිකෝපි හෝති කණ්ටකාපස්සයේ සේය්යං කප්පේති; සායතතියකම්පි උදකෝරෝහනානුයෝගමනුයුත්තෝ විහරති—ඉති ඒවරූපං අනේකවිහිතං කායස්ස ආතාපනපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ විහරති. අයං වුච්චති, බ්රාහ්මණ, පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ.
“What person mortifies themselves, committed to the practice of mortifying themselves? It’s when someone goes naked, ignoring conventions. They lick their hands, and don’t come or wait when called. They don’t consent to food brought to them, or food prepared on purpose for them, or an invitation for a meal. They don’t receive anything from a pot or bowl; or from someone who keeps sheep, or who has a weapon or a shovel in their home; or where a couple is eating; or where there is a woman who is pregnant, breastfeeding, or who has a man in her home; or where there’s a dog waiting or flies buzzing. They accept no fish or meat or liquor or wine, and drink no beer. They go to just one house for alms, taking just one mouthful, or two houses and two mouthfuls, up to seven houses and seven mouthfuls. They feed on one saucer a day, two saucers a day, up to seven saucers a day. They eat once a day, once every second day, up to once a week, and so on, even up to once a fortnight. They live committed to the practice of eating food at set intervals. They eat herbs, millet, wild rice, poor rice, water lettuce, rice bran, scum from boiling rice, sesame flour, grass, or cow dung. They survive on forest roots and fruits, or eating fallen fruit. They wear robes of sunn hemp, mixed hemp, corpse-wrapping cloth, rags, lodh tree bark, antelope hide (whole or in strips), kusa grass, bark, wood-chips, human hair, horse-tail hair, or owls’ wings. They tear out their hair and beard, committed to this practice. They constantly stand, refusing seats. They squat, committed to persisting in the squatting position. They lie on a mat of thorns, making a mat of thorns their bed. They’re committed to the practice of immersion in water three times a day, including the evening. And so they live committed to practicing these various ways of mortifying and tormenting the body. This is called a person who mortifies themselves, being committed to the practice of mortifying themselves.
කතමෝ ච, බ්රාහ්මණ, පුග්ගලෝ පරන්තපෝ පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ? ඉධ, බ්රාහ්මණ, ඒකච්චෝ පුග්ගලෝ ඕරබ්භිකෝ හෝති සූකරිකෝ සාකුණිකෝ මාගවිකෝ ලුද්දෝ මච්ඡඝාතකෝ චෝරෝ චෝරඝාතකෝ ගෝඝාතකෝ බන්ධනාගාරිකෝ—යේ වා පනඤ්ඤේපි කේචි කුරූරකම්මන්තා. අයං වුච්චති, බ්රාහ්මණ, පුග්ගලෝ පරන්තපෝ පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ.
And what person mortifies others, committed to the practice of mortifying others? It’s when a person is a slaughterer of sheep, pigs, poultry, or deer, a hunter or fisher, a bandit, an executioner, a butcher of cattle, a jailer, or has some other cruel livelihood. This is called a person who mortifies others, being committed to the practice of mortifying others.
කතමෝ ච, බ්රාහ්මණ, පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ ච අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ, පරන්තපෝ ච පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ? ඉධ, බ්රාහ්මණ, ඒකච්චෝ පුග්ගලෝ රාජා වා හෝති ඛත්තියෝ මුද්ධාවසිත්තෝ, බ්රාහ්මණෝ වා මහාසාලෝ. සෝ පුරත්ථිමේන නගරස්ස නවං සන්ථාගාරං කාරාපේත්වා කේසමස්සුං ඕහාරේත්වා ඛරාජිනං නිවාසේත්වා සප්පිතේලේන කායං අබ්භඤ්ජිත්වා මගවිසාණේන පිට්ඨිං කණ්ඩුවමානෝ නවං සන්ථාගාරං පවිසති සද්ධිං මහේසියා බ්රාහ්මණේන ච පුරෝහිතේන. සෝ තත්ථ අනන්තරහිතාය භූමියා හරිතුපලිත්තාය සේය්යං කප්පේති. ඒකිස්සාය ගාවියා සරූපවච්ඡාය යං ඒකස්මිං ථනේ ඛීරං හෝති තේන රාජා යාපේති, යං දුතියස්මිං ථනේ ඛීරං හෝති තේන මහේසී යාපේති, යං තතියස්මිං ථනේ ඛීරං හෝති තේන බ්රාහ්මණෝ පුරෝහිතෝ යාපේති, යං චතුත්ථස්මිං ථනේ ඛීරං හෝති තේන අග්ගිං ජුහති, අවසේසේන වච්ඡකෝ යාපේති. සෝ ඒවමාහ: ‘ඒත්තකා උසභා හඤ්ඤන්තු යඤ්ඤත්ථාය, ඒත්තකා වච්ඡතරා හඤ්ඤන්තු යඤ්ඤත්ථාය, ඒත්තකා වච්ඡතරියෝ හඤ්ඤන්තු යඤ්ඤත්ථාය, ඒත්තකා අජා හඤ්ඤන්තු යඤ්ඤත්ථාය, ඒත්තකා උරබ්භා හඤ්ඤන්තු යඤ්ඤත්ථාය, ඒත්තකා අස්සා හඤ්ඤන්තු යඤ්ඤත්ථාය, ඒත්තකා රුක්ඛා ඡිජ්ජන්තු යූපත්ථාය, ඒත්තකා දබ්භා ලූයන්තු බරිහිසත්ථායා(අ)ති. යේපිස්ස තේ හෝන්ති ‘දාසා(අ)ති වා ‘පේස්සා(අ)ති වා ‘කම්මකරා(අ)ති වා තේපි දණ්ඩතජ්ජිතා භයතජ්ජිතා අස්සුමුඛා රුදමානා පරිකම්මානි කරෝන්ති. අයං වුච්චති, බ්රාහ්මණ, පුග්ගලෝ අත්තන්තපෝ ච අත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ, පරන්තපෝ ච පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ.
And what person mortifies themselves and others, being committed to the practice of mortifying themselves and others? It’s when a person is an anointed aristocratic king or a well-to-do brahmin. He has a new temple built to the east of the city. He shaves off his hair and beard, dresses in a rough antelope hide, and smears his body with ghee and oil. Scratching his back with antlers, he enters the temple with his chief queen and the brahmin high priest. There he lies on the bare ground strewn with grass. The king feeds on the milk from one teat of a cow that has a calf of the same color. The chief queen feeds on the milk from the second teat. The brahmin high priest feeds on the milk from the third teat. The milk from the fourth teat is served to the sacred flame. The calf feeds on the remainder. He says: ‘Slaughter this many bulls, bullocks, heifers, goats, rams, and horses for the sacrifice! Fell this many trees and reap this much grass for the sacrificial equipment!’ His bondservants, employees, and workers do their jobs under threat of punishment and danger, weeping with tearful faces. This is called a person who mortifies themselves and others, being committed to the practice of mortifying themselves and others.
කතමෝ ච, බ්රාහ්මණ, පුග්ගලෝ නේවත්තන්තපෝ නාත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ, න පරන්තපෝ න පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ; සෝ අනත්තන්තපෝ අපරන්තපෝ දිට්ඨේව ධම්මේ නිච්ඡාතෝ නිබ්බුතෝ සීතීභූතෝ සුඛප්පටිසංවේදී බ්රහ්මභූතේන අත්තනා විහරති?
And what person doesn’t mortify either themselves or others, committed to the practice of not mortifying themselves or others, living without wishes in the present life, extinguished, cooled, experiencing bliss, with self become divine?
ඉධ, බ්රාහ්මණ, තථාගතෝ ලෝකේ උප්පජ්ජති අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ විජ්ජාචරණසම්පන්නෝ සුගතෝ ලෝකවිදූ අනුත්තරෝ පුරිසදම්මසාරථි සත්ථා දේවමනුස්සානං බුද්ධෝ භගවා. සෝ ඉමං ලෝකං සදේවකං සමාරකං සබ්රහ්මකං සස්සමණබ්රාහ්මණිං පජං සදේවමනුස්සං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවේදේති. සෝ ධම්මං දේසේති ආදිකල්යාණං මජ්ඣේකල්යාණං පරියෝසානකල්යාණං සාත්ථං සබ්යඤ්ජනං, කේවලපරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං පකාසේති.
It’s when a Realized One arises in the world, perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed. He has realized with his own insight this world—with its gods, Māras and Brahmās, this population with its ascetics and brahmins, gods and humans—and he makes it known to others. He teaches Dhamma that’s good in the beginning, good in the middle, and good in the end, meaningful and well-phrased. And he reveals a spiritual practice that’s entirely full and pure.
තං ධම්මං සුණාති ගහපති වා ගහපතිපුත්තෝ වා අඤ්ඤතරස්මිං වා කුලේ පච්චාජාතෝ. සෝ තං ධම්මං සුත්වා තථාගතේ සද්ධං පටිලභති. සෝ තේන සද්ධාපටිලාභේන සමන්නාගතෝ ඉති පටිසඤ්චික්ඛති: ‘සම්බාධෝ ඝරාවාසෝ රජෝපථෝ අබ්භෝකාසෝ පබ්බජ්ජා. නයිදං සුකරං අගාරං අජ්ඣාවසතා ඒකන්තපරිපුණ්ණං ඒකන්තපරිසුද්ධං සඞ්ඛලිඛිතං බ්රහ්මචරියං චරිතුං. යන්නූනාහං කේසමස්සුං ඕහාරේත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදේත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජේය්යන්(අ)ති. සෝ අපරේන සමයේන අප්පං වා භෝගක්ඛන්ධං පහාය මහන්තං වා භෝගක්ඛන්ධං පහාය, අප්පං වා ඤාතිපරිවට්ටං පහාය මහන්තං වා ඤාතිපරිවට්ටං පහාය, කේසමස්සුං ඕහාරේත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදේත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජති. සෝ ඒවං පබ්බජිතෝ සමානෝ භික්ඛූනං සික්ඛාසාජීවසමාපන්නෝ පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතෝ හෝති, නිහිතදණ්ඩෝ නිහිතසත්ථෝ ලජ්ජී දයාපන්නෝ සබ්බපාණභූතහිතානුකම්පී විහරති.
A householder hears that teaching, or a householder’s child, or someone reborn in a good family. They gain faith in the Realized One, and reflect: ‘Living in a house is cramped and dirty, but the life of one gone forth is wide open. It’s not easy for someone living at home to lead the spiritual life utterly full and pure, like a polished shell. Why don’t I shave off my hair and beard, dress in ocher robes, and go forth from the lay life to homelessness?’ After some time they give up a large or small fortune, and a large or small family circle. They shave off hair and beard, dress in ocher robes, and go forth from the lay life to homelessness. Once they’ve gone forth, they take up the training and livelihood of the bhikkhus. They give up killing living creatures, renouncing the rod and the sword. They’re scrupulous and kind, living full of compassion for all living beings.
අදින්නාදානං පහාය අදින්නාදානා පටිවිරතෝ හෝති දින්නාදායී දින්නපාටිකඞ්ඛී. අථේනේන සුචිභූතේන අත්තනා විහරති.
They give up stealing. They take only what’s given, and expect only what’s given. They keep themselves clean by not thieving.
අබ්රහ්මචරියං පහාය බ්රහ්මචාරී හෝති ආරාචාරී විරතෝ මේථුනා ගාමධම්මා.
They give up unchastity. They are celibate, set apart, avoiding the vulgar act of sex.
මුසාවාදං පහාය මුසාවාදා පටිවිරතෝ හෝති සච්චවාදී සච්චසන්ධෝ ථේතෝ පච්චයිකෝ අවිසංවාදකෝ ලෝකස්ස.
They give up lying. They speak the truth and stick to the truth. They’re honest and trustworthy, and don’t trick the world with their words.
පිසුණං වාචං පහාය පිසුණාය වාචාය පටිවිරතෝ හෝති; ඉතෝ සුත්වා න අමුත්ර අක්ඛාතා ඉමේසං භේදාය, අමුත්ර වා සුත්වා න ඉමේසං අක්ඛාතා අමූසං භේදාය. ඉති භින්නානං වා සන්ධාතා සහිතානං වා අනුප්පදාතා, සමග්ගාරාමෝ සමග්ගරතෝ සමග්ගනන්දී සමග්ගකරණිං වාචං භාසිතා හෝති.
They give up divisive speech. They don’t repeat in one place what they heard in another so as to divide people against each other. Instead, they reconcile those who are divided, supporting unity, delighting in harmony, loving harmony, speaking words that promote harmony.
ඵරුසං වාචං පහාය ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතෝ හෝති. යා සා වාචා නේලා කණ්ණසුඛා පේමනීයා හදයඞ්ගමා පෝරී බහුජනකන්තා බහුජනමනාපා තථාරූපිං වාචං භාසිතා හෝති.
They give up harsh speech. They speak in a way that’s mellow, pleasing to the ear, lovely, going to the heart, polite, likable and agreeable to the people.
සම්ඵප්පලාපං පහාය සම්ඵප්පලාපා පටිවිරතෝ හෝති, කාලවාදී භූතවාදී අත්ථවාදී ධම්මවාදී විනයවාදී, නිධානවතිං වාචං භාසිතා කාලේන සාපදේසං පරියන්තවතිං අත්ථසංහිතං.
They give up talking nonsense. Their words are timely, true, and meaningful, in line with the teaching and training. They say things at the right time which are valuable, reasonable, succinct, and beneficial.
සෝ බීජගාමභූතගාමසමාරම්භා පටිවිරතෝ හෝති. ඒකභත්තිකෝ හෝති රත්තූපරතෝ විරතෝ විකාලභෝජනා. නච්චගීතවාදිතවිසූකදස්සනා පටිවිරතෝ හෝති. මාලාගන්ධවිලේපනධාරණමණ්ඩනවිභූසනට්ඨානා පටිවිරතෝ හෝති. උච්චාසයනමහාසයනා පටිවිරතෝ හෝති. ජාතරූපරජතපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති. ආමකධඤ්ඤපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති. ආමකමංසපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති. ඉත්ථිකුමාරිකපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති. දාසිදාසපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති. අජේළකපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති. කුක්කුටසූකරපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති. හත්ථිගවස්සවළවපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති. ඛේත්තවත්ථුපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ හෝති. දූතේය්යපහිණගමනානුයෝගා පටිවිරතෝ හෝති. කයවික්කයා පටිවිරතෝ හෝති. තුලාකූටකංසකූටමානකූටා පටිවිරතෝ හෝති. උක්කෝටනවඤ්චනනිකතිසාචියෝගා පටිවිරතෝ හෝති. ඡේදනවධබන්ධනවිපරාමෝසආලෝපසහසාකාරා පටිවිරතෝ හෝති.
They avoid injuring plants and seeds. They eat in one part of the day, abstaining from eating at night and food at the wrong time. They avoid seeing shows of dancing, singing, and music . They avoid beautifying and adorning themselves with garlands, perfumes, and makeup. They avoid high and luxurious beds. They avoid receiving gold and money, raw grains, raw meat, women and girls, male and female bondservants, goats and sheep, chickens and pigs, elephants, cows, horses, and mares, and fields and land. They avoid running errands and messages; buying and selling; falsifying weights, metals, or measures; bribery, fraud, cheating, and duplicity; mutilation, murder, abduction, banditry, plunder, and violence.
සෝ සන්තුට්ඨෝ හෝති කායපරිහාරිකේන චීවරේන, කුච්ඡිපරිහාරිකේන පිණ්ඩපාතේන. සෝ යේන යේනේව පක්කමති සමාදායේව පක්කමති. සේය්යථාපි නාම පක්ඛී සකුණෝ යේන යේනේව ඩේති සපත්තභාරෝව ඩේති; ඒවමේව භික්ඛු සන්තුට්ඨෝ හෝති කායපරිහාරිකේන චීවරේන, කුච්ඡිපරිහාරිකේන පිණ්ඩපාතේන. සෝ යේන යේනේව පක්කමති සමාදායේව පක්කමති. සෝ ඉමිනා අරියේන සීලක්ඛන්ධේන සමන්නාගතෝ අජ්ඣත්තං අනවජ්ජසුඛං පටිසංවේදේති.
They’re content with robes to look after the body and almsfood to look after the belly. Wherever they go, they set out taking only these things. They’re like a bird: wherever it flies, wings are its only burden. In the same way, a bhikkhu is content with robes to look after the body and almsfood to look after the belly. Wherever they go, they set out taking only these things. When they have this entire spectrum of noble ethics, they experience a blameless happiness inside themselves.
සෝ චක්ඛුනා රූපං දිස්වා න නිමිත්තග්ගාහී හෝති නානුබ්යඤ්ජනග්ගාහී. යත්වාධිකරණමේනං චක්ඛුන්ද්රියං අසංවුතං විහරන්තං අභිජ්ඣාදෝමනස්සා පාපකා අකුසලා ධම්මා අන්වාස්සවේය්යුං තස්ස සංවරාය පටිපජ්ජති, රක්ඛති චක්ඛුන්ද්රියං, චක්ඛුන්ද්රියේ සංවරං ආපජ්ජති. සෝතේන සද්දං සුත්වා …පේ… ඝානේන ගන්ධං ඝායිත්වා … ජිව්හාය රසං සායිත්වා … කායේන ඵෝට්ඨබ්බං ඵුසිත්වා … මනසා ධම්මං විඤ්ඤාය න නිමිත්තග්ගාහී හෝති නානුබ්යඤ්ජනග්ගාහී. යත්වාධිකරණමේනං මනින්ද්රියං අසංවුතං විහරන්තං අභිජ්ඣාදෝමනස්සා පාපකා අකුසලා ධම්මා අන්වාස්සවේය්යුං තස්ස සංවරාය පටිපජ්ජති, රක්ඛති මනින්ද්රියං, මනින්ද්රියේ සංවරං ආපජ්ජති. සෝ ඉමිනා අරියේන ඉන්ද්රියසංවරේන සමන්නාගතෝ අජ්ඣත්තං අබ්යාසේකසුඛං පටිසංවේදේති.
When they see a sight with their eyes, they don’t get caught up in the features and details. If the faculty of sight were left unrestrained, bad unskillful qualities of covetousness and displeasure would become overwhelming. For this reason, they practice restraint, protecting the faculty of sight, and achieving its restraint. When they hear a sound with their ears … When they smell an odor with their nose … When they taste a flavor with their tongue … When they feel a touch with their body … When they know a thought with their mind, they don’t get caught up in the features and details. If the faculty of mind were left unrestrained, bad unskillful qualities of covetousness and displeasure would become overwhelming. For this reason, they practice restraint, protecting the faculty of mind, and achieving its restraint. When they have this noble sense restraint, they experience an unsullied bliss inside themselves.
සෝ අභික්කන්තේ පටික්කන්තේ සම්පජානකාරී හෝති, ආලෝකිතේ විලෝකිතේ සම්පජානකාරී හෝති, සමිඤ්ජිතේ පසාරිතේ සම්පජානකාරී හෝති, සඞ්ඝාටිපත්තචීවරධාරණේ සම්පජානකාරී හෝති, අසිතේ පීතේ ඛායිතේ සායිතේ සම්පජානකාරී හෝති, උච්චාරපස්සාවකම්මේ සම්පජානකාරී හෝති, ගතේ ඨිතේ නිසින්නේ සුත්තේ ජාගරිතේ භාසිතේ තුණ්හීභාවේ සම්පජානකාරී හෝති.
They act with situational awareness when going out and coming back; when looking ahead and aside; when bending and extending the limbs; when bearing the outer robe, bowl and robes; when eating, drinking, chewing, and tasting; when urinating and defecating; when walking, standing, sitting, sleeping, waking, speaking, and keeping silent.
සෝ ඉමිනා ච අරියේන සීලක්ඛන්ධේන සමන්නාගතෝ, ඉමාය ච අරියාය සන්තුට්ඨියා සමන්නාගතෝ, ඉමිනා ච අරියේන ඉන්ද්රියසංවරේන සමන්නාගතෝ, ඉමිනා ච අරියේන සතිසම්පජඤ්ඤේන සමන්නාගතෝ විවිත්තං සේනාසනං භජති අරඤ්ඤං රුක්ඛමූලං පබ්බතං කන්දරං ගිරිගුහං සුසානං වනපත්ථං අබ්භෝකාසං පලාලපුඤ්ජං.
When they have this noble spectrum of ethics, this noble sense restraint, and this noble mindfulness and situational awareness, they frequent a secluded lodging—a wilderness, the root of a tree, a hill, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a forest, the open air, a heap of straw.
සෝ පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තෝ නිසීදති පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා, උජුං කායං පණිධාය, පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපේත්වා. සෝ අභිජ්ඣං ලෝකේ පහාය විගතාභිජ්ඣේන චේතසා විහරති, අභිජ්ඣාය චිත්තං පරිසෝධේති; බ්යාපාදපදෝසං පහාය අබ්යාපන්නචිත්තෝ විහරති සබ්බපාණභූතහිතානුකම්පී, බ්යාපාදපදෝසා චිත්තං පරිසෝධේති; ථිනමිද්ධං පහාය විගතථිනමිද්ධෝ විහරති ආලෝකසඤ්ඤී සතෝ සම්පජානෝ, ථිනමිද්ධා චිත්තං පරිසෝධේති; උද්ධච්චකුක්කුච්චං පහාය අනුද්ධතෝ විහරති අජ්ඣත්තං වූපසන්තචිත්තෝ, උද්ධච්චකුක්කුච්චා චිත්තං පරිසෝධේති; විචිකිච්ඡං පහාය තිණ්ණවිචිකිච්ඡෝ විහරති අකථඞ්කථී කුසලේසු ධම්මේසු, විචිකිච්ඡාය චිත්තං පරිසෝධේති.
After the meal, they return from almsround, sit down cross-legged, set their body straight, and establish mindfulness in front of them. Giving up covetousness for the world, they meditate with a heart rid of covetousness, cleansing the mind of covetousness. Giving up ill will and malevolence, they meditate with a mind rid of ill will, full of compassion for all living beings, cleansing the mind of ill will. Giving up dullness and drowsiness, they meditate with a mind rid of dullness and drowsiness, perceiving light, mindful and aware, cleansing the mind of dullness and drowsiness. Giving up restlessness and remorse, they meditate without restlessness, their mind peaceful inside, cleansing the mind of restlessness and remorse. Giving up doubt, they meditate having gone beyond doubt, not undecided about skillful qualities, cleansing the mind of doubt.
සෝ ඉමේ පඤ්ච නීවරණේ පහාය චේතසෝ උපක්කිලේසේ පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණේ විවිච්චේව කාමේහි විවිච්ච අකුසලේහි ධම්මේහි සවිතක්කං සවිචාරං විවේකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති.
They give up these five hindrances, corruptions of the heart that weaken wisdom. Then, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, they enter and remain in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected.
විතක්කවිචාරානං වූපසමා අජ්ඣත්තං සම්පසාදනං චේතසෝ ඒකෝදිභාවං අවිතක්කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති.
As the placing of the mind and keeping it connected are stilled, they enter and remain in the second jhāna, which has the rapture and bliss born of immersion, with internal clarity and mind at one, without placing the mind and keeping it connected.
පීතියා ච විරාගා උපේක්ඛකෝ ච විහරති සතෝ ච සම්පජානෝ, සුඛඤ්ච කායේන පටිසංවේදේති, යං තං අරියා ආචික්ඛන්ති: ‘උපේක්ඛකෝ සතිමා සුඛවිහාරී(අ)ති තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති.
And with the fading away of rapture, they enter and remain in the third jhāna, where they meditate with equanimity, mindful and aware, personally experiencing the bliss of which the noble ones declare, ‘Equanimous and mindful, one meditates in bliss.’
සුඛස්ස ච පහානා දුක්ඛස්ස ච පහානා, පුබ්බේව සෝමනස්සදෝමනස්සානං අත්ථඞ්ගමා, අදුක්ඛමසුඛං උපේක්ඛාසතිපාරිසුද්ධිං චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති.
Giving up pleasure and pain, and ending former happiness and sadness, they enter and remain in the fourth jhāna, without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness.
සෝ ඒවං සමාහිතේ චිත්තේ පරිසුද්ධේ පරියෝදාතේ අනඞ්ගණේ විගතූපක්කිලේසේ මුදුභූතේ කම්මනියේ ඨිතේ ආනේඤ්ජප්පත්තේ පුබ්බේනිවාසානුස්සතිඤාණාය චිත්තං අභිනින්නාමේති. සෝ අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති, සේය්යථිදං—ඒකම්පි ජාතිං ද්වේපි ජාතියෝ තිස්සෝපි ජාතියෝ චතස්සෝපි ජාතියෝ පඤ්චපි ජාතියෝ දසපි ජාතියෝ වීසම්පි ජාතියෝ තිංසම්පි ජාතියෝ චත්තාලීසම්පි ජාතියෝ පඤ්ඤාසම්පි ජාතියෝ ජාතිසතම්පි ජාතිසහස්සම්පි ජාතිසතසහස්සම්පි, අනේකේපි සංවට්ටකප්පේ අනේකේපි විවට්ටකප්පේ අනේකේපි සංවට්ටවිවට්ටකප්පේ: ‘අමුත්රාසිං ඒවංනාමෝ ඒවඞ්ගෝත්තෝ ඒවංවණ්ණෝ ඒවමාහාරෝ ඒවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී ඒවමායුපරියන්තෝ; සෝ තතෝ චුතෝ අමුත්ර උදපාදිං; තත්රාපාසිං ඒවංනාමෝ ඒවඞ්ගෝත්තෝ ඒවංවණ්ණෝ ඒවමාහාරෝ ඒවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී ඒවමායුපරියන්තෝ; සෝ තතෝ චුතෝ ඉධූපපන්නෝ(අ)ති. ඉති සාකාරං සෞද්දේසං අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති.
When their mind has become immersed in samādhi like this—purified, bright, flawless, rid of corruptions, pliable, workable, steady, and imperturbable—they extend it toward recollection of past lives. They recollect many kinds of past lives. That is: one, two, three, four, five, ten, twenty, thirty, forty, fifty, a hundred, a thousand, a hundred thousand rebirths; many eons of the world contracting, many eons of the world expanding, many eons of the world contracting and expanding. They remember: ‘There, I was named this, my clan was that, I looked like this, and that was my food. This was how I felt pleasure and pain, and that was how my life ended. When I passed away from that place I was reborn somewhere else. There, too, I was named this, my clan was that, I looked like this, and that was my food. This was how I felt pleasure and pain, and that was how my life ended. When I passed away from that place I was reborn here.’ And so they recollect their many kinds of past lives, with features and details.
සෝ ඒවං සමාහිතේ චිත්තේ පරිසුද්ධේ පරියෝදාතේ අනඞ්ගණේ විගතූපක්කිලේසේ මුදුභූතේ කම්මනියේ ඨිතේ ආනේඤ්ජප්පත්තේ සත්තානං චුතූපපාතඤාණාය චිත්තං අභිනින්නාමේති. සෝ දිබ්බේන චක්ඛුනා විසුද්ධේන අතික්කන්තමානුසකේන සත්තේ පස්සති චවමානේ උපපජ්ජමානේ හීනේ පණීතේ සුවණ්ණේ දුබ්බණ්ණේ සුගතේ දුග්ගතේ යථාකම්මූපගේ සත්තේ පජානාති: ‘ඉමේ වත භෝන්තෝ සත්තා කායදුච්චරිතේන සමන්නාගතා …පේ… අරියානං උපවාදකා මිච්ඡාදිට්ඨිකා මිච්ඡාදිට්ඨිකම්මසමාදානා, තේ කායස්ස භේදා පරං මරණා අපායං දුග්ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපන්නා. ඉමේ වා පන භෝන්තෝ සත්තා කායසුචරිතේන සමන්නාගතා …පේ… අරියානං අනුපවාදකා සම්මාදිට්ඨිකා සම්මාදිට්ඨිකම්මසමාදානා, තේ කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපන්නා(අ)ති. ඉති දිබ්බේන චක්ඛුනා විසුද්ධේන අතික්කන්තමානුසකේන සත්තේ පස්සති චවමානේ උපපජ්ජමානේ හීනේ පණීතේ සුවණ්ණේ දුබ්බණ්ණේ සුගතේ දුග්ගතේ යථාකම්මූපගේ සත්තේ පජානාති.
When their mind has become immersed in samādhi like this—purified, bright, flawless, rid of corruptions, pliable, workable, steady, and imperturbable—they extend it toward knowledge of the death and rebirth of sentient beings. With clairvoyance that is purified and superhuman, they see sentient beings passing away and being reborn—inferior and superior, beautiful and ugly, in a good place or a bad place. They understand how sentient beings are reborn according to their deeds: ‘These dear beings did bad things by way of body, speech, and mind. They spoke ill of the noble ones; they had wrong view; and they chose to act out of that wrong view. When their body breaks up, after death, they’re reborn in a place of loss, a bad place, the underworld, hell. These dear beings, however, did good things by way of body, speech, and mind. They never spoke ill of the noble ones; they had right view; and they chose to act out of that right view. When their body breaks up, after death, they’re reborn in a good place, a heavenly realm.’ And so, with clairvoyance that is purified and superhuman, they see sentient beings passing away and being reborn—inferior and superior, beautiful and ugly, in a good place or a bad place. They understand how sentient beings are reborn according to their deeds.
සෝ ඒවං සමාහිතේ චිත්තේ පරිසුද්ධේ පරියෝදාතේ අනඞ්ගණේ විගතූපක්කිලේසේ මුදුභූතේ කම්මනියේ ඨිතේ ආනේඤ්ජප්පත්තේ ආසවානං ඛයඤාණාය චිත්තං අභිනින්නාමේති. සෝ ‘ඉදං දුක්ඛන්(අ)ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං දුක්ඛසමුදයෝ(අ)ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං දුක්ඛනිරෝධෝ(අ)ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං දුක්ඛනිරෝධගාමිනී පටිපදා(අ)ති යථාභූතං පජානාති; ‘ඉමේ ආසවා(අ)ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං ආසවසමුදයෝ(අ)ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං ආසවනිරෝධෝ(අ)ති යථාභූතං පජානාති, ‘අයං ආසවනිරෝධගාමිනී පටිපදා(අ)ති යථාභූතං පජානාති.
When their mind has become immersed in samādhi like this—purified, bright, flawless, rid of corruptions, pliable, workable, steady, and imperturbable—they extend it toward knowledge of the ending of defilements. They truly understand: ‘This is suffering’ … ‘This is the origin of suffering’ … ‘This is the cessation of suffering’ … ‘This is the practice that leads to the cessation of suffering’. They truly understand: ‘These are defilements’ … ‘This is the origin of defilements’ … ‘This is the cessation of defilements’ … ‘This is the practice that leads to the cessation of defilements’.
තස්ස ඒවං ජානතෝ ඒවං පස්සතෝ කාමාසවාපි චිත්තං විමුච්චති, භවාසවාපි චිත්තං විමුච්චති, අවිජ්ජාසවාපි චිත්තං විමුච්චති. විමුත්තස්මිං විමුත්තමිති ඤාණං හෝති.
Knowing and seeing like this, their mind is freed from the defilements of sensuality, desire to be reborn, and ignorance. When they’re freed, they know they’re freed.
‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්රහ්මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්ථත්තායා(අ)ති පජානාති.
They understand: ‘Rebirth is ended, the spiritual journey has been completed, what had to be done has been done, there is no return to any state of existence.’
අයං වුච්චති, බ්රාහ්මණ, පුග්ගලෝ නේවත්තන්තපෝ නාත්තපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ, න පරන්තපෝ න පරපරිතාපනානුයෝගමනුයුත්තෝ. සෝ අනත්තන්තපෝ අපරන්තපෝ දිට්ඨේව ධම්මේ නිච්ඡාතෝ නිබ්බුතෝ සීතීභූතෝ සුඛප්පටිසංවේදී බ්රහ්මභූතේන අත්තනා විහරතී”ති.
This is called a person who neither mortifies themselves or others, being committed to the practice of not mortifying themselves or others. They live without wishes in the present life, extinguished, cooled, experiencing bliss, with self become divine.”
ඒවං වුත්තේ, ඝෝටමුඛෝ බ්රාහ්මණෝ ආයස්මන්තං උදේනං ඒතදවෝච: “අභික්කන්තං, භෝ උදේන, අභික්කන්තං, භෝ උදේන. සේය්යථාපි, භෝ උදේන, නික්කුජ්ජිතං වා උක්කුජ්ජේය්ය, පටිච්ඡන්නං වා විවරේය්ය, මූළ්හස්ස වා මග්ගං ආචික්ඛේය්ය, අන්ධකාරේ වා තේලපජ්ජෝතං ධාරේය්ය ‘චක්ඛුමන්තෝ රූපානි දක්ඛන්තී(අ)ති; ඒවමේවං භෝතා උදේනේන අනේකපරියායේන ධම්මෝ පකාසිතෝ. ඒසාහං භවන්තං උදේනං සරණං ගච්ඡාමි ධම්මඤ්ච භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච. උපාසකං මං භවං උදේනෝ ධාරේතු අජ්ජතග්ගේ පාණුපේතං සරණං ගතන්”ති.
When he had spoken, Ghoṭamukha said to him, “Excellent, Master Udena! Excellent! As if he were righting the overturned, or revealing the hidden, or pointing out the path to the lost, or lighting a lamp in the dark so people with clear eyes can see what’s there, Master Udena has made the teaching clear in many ways. I go for refuge to Master Udena, to the teaching, and to the bhikkhu Saṅgha. From this day forth, may Master Udena remember me as a lay follower who has gone for refuge for life.”
“මා ඛෝ මං ත්වං, බ්රාහ්මණ, සරණං අගමාසි. තමේව භගවන්තං සරණං ගච්ඡාහි යමහං සරණං ගතෝ”ති.
“Brahmin, don’t go for refuge to me. You should go for refuge to that same Blessed One to whom I have gone for refuge.”
“කහං පන, භෝ උදේන, ඒතරහි සෝ භවං ගෝතමෝ විහරති අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ”ති?
“But Master Udena, where is the Blessed One at present, the perfected one, the fully awakened Buddha?”
“පරිනිබ්බුතෝ ඛෝ, බ්රාහ්මණ, ඒතරහි සෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ”ති.
“Brahmin, the Buddha has already become fully extinguished.”
“සචේපි මයං, භෝ උදේන, සුණේය්යාම තං භවන්තං ගෝතමං දසසු යෝජනේසු, දසපි මයං යෝජනානි ගච්ඡේය්යාම තං භවන්තං ගෝතමං දස්සනාය අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං. සචේපි මයං, භෝ උදේන, සුණේය්යාම තං භවන්තං ගෝතමං වීසතියා යෝජනේසු … තිංසාය යෝජනේසු … චත්තාරීසාය යෝජනේසු … පඤ්ඤාසාය යෝජනේසු, පඤ්ඤාසම්පි මයං යෝජනානි ගච්ඡේය්යාම තං භවන්තං ගෝතමං දස්සනාය අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං. යෝජනසතේ චේපි මයං, භෝ උදේන, සුණේය්යාම තං භවන්තං ගෝතමං, යෝජනසතම්පි මයං ගච්ඡේය්යාම තං භවන්තං ගෝතමං දස්සනාය අරහන්තං සම්මාසම්බුද්ධං.
“Master Udena, if I heard that the Buddha was within ten leagues, or twenty, or even up to a hundred leagues away, I’d go a hundred leagues to see him.
යතෝ ච ඛෝ, භෝ උදේන, පරිනිබ්බුතෝ සෝ භවං ගෝතමෝ, පරිනිබ්බුතම්පි මයං තං භවන්තං ගෝතමං සරණං ගච්ඡාම ධම්මඤ්ච භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච. උපාසකං මං භවං උදේනෝ ධාරේතු අජ්ජතග්ගේ පාණුපේතං සරණං ගතං. අත්ථි ච මේ, භෝ උදේන, අඞ්ගරාජා දේවසිකං නිච්චභික්ඛං දදාති, තතෝ අහං භෝතෝ උදේනස්ස ඒකං නිච්චභික්ඛං දදාමී”ති.
But since the Buddha has become fully extinguished, I go for refuge to that fully extinguished Buddha, to the teaching, and to the Saṅgha. From this day forth, may Master Udena remember me as a lay follower who has gone for refuge for life. Master Udena, the king of Aṅga gives me a regular daily allowance. I will give you one portion of that.”
“කිං පන තේ, බ්රාහ්මණ, අඞ්ගරාජා දේවසිකං නිච්චභික්ඛං දදාතී”ති?
“But brahmin, what does the king of Aṅga give you as a regular daily allowance?”
“පඤ්ච, භෝ උදේන, කහාපණසතානී”ති.
“Five hundred dollars.”
“න ඛෝ නෝ, බ්රාහ්මණ, කප්පති ජාතරූපරජතං පටිග්ගහේතුන්”ති.
“It’s not proper for us to receive gold and money.”
“සචේ තං භෝතෝ උදේනස්ස න කප්පති විහාරං භෝතෝ උදේනස්ස කාරාපේස්සාමී”ති.
“If that’s not proper, I will have a dwelling built for Master Udena.”
“සචේ ඛෝ මේ ත්වං, බ්රාහ්මණ, විහාරං, කාරාපේතුකාමෝ, පාටලිපුත්තේ සඞ්ඝස්ස උපට්ඨානසාලං කාරාපේහී”ති.
“If you want to build me a dwelling, then build an assembly hall for the Saṅgha at Pāṭaliputta.”
“ඉමිනාපාහං භෝතෝ උදේනස්ස භිය්යෝසෝ මත්තාය අත්තමනෝ අභිරද්ධෝ යං මං භවං උදේනෝ සඞ්ඝේ දානේ සමාදපේති. ඒසාහං, භෝ උදේන, ඒතිස්සා ච නිච්චභික්ඛාය අපරාය ච නිච්චභික්ඛාය පාටලිපුත්තේ සඞ්ඝස්ස උපට්ඨානසාලං කාරාපේස්සාමී”ති.
“Now I’m even more delighted and satisfied with Master Udena, since he encourages me to give to the Saṅgha. So with this allowance and another one I will have an assembly hall built for the Saṅgha at Pāṭaliputta.”
අථ ඛෝ ඝෝටමුඛෝ බ්රාහ්මණෝ ඒතිස්සා ච නිච්චභික්ඛාය අපරාය ච නිච්චභික්ඛාය පාටලිපුත්තේ සඞ්ඝස්ස උපට්ඨානසාලං කාරාපේසි. සා ඒතරහි “ඝෝටමුඛී”ති වුච්චතීති.
And so he had that hall built. And these days it’s called the “Ghoṭamukhī”.
ඝෝටමුඛසුත්තං නිට්ඨිතං චතුත්ථං.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]