| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
4. ඝොටමුඛසුත්‌තවණ්‌ණනා
4. Ghoṭamukhasuttavaṇṇanā
412. එවං මෙ සුතන්‌ති ඝොටමුඛසුත්‌තං. තත්‌ථ ඛෙමියම්‌බවනෙති එවංනාමකෙ අම්‌බවනෙ. ධම්‌මිකො පරිබ්‌බජොති ධම්‌මිකා පබ්‌බජ්‌ජා. අදස්‌සනාති තුම්‌හාදිසානං වා පණ්‌ඩිතානං අදස්‌සනෙන. යො වා පනෙත්‌ථ ධම්‌මොති යො වා පන එත්‌ථ ධම්‌මො සභාවො, තස්‌සෙව වා අදස්‌සනෙන. ඉමිනා ‘‘අම්‌හාකං කථා අප්‌පමාණං, ධම්‌මොව පමාණ’’න්‌ති දස්‌සෙති. තතො ථෙරො ‘‘නවඋපොසථාගාරෙ විය බහුනා කම්‌මෙන ඉධ භවිතබ්‌බ’’න්‌ති චින්‌තෙත්‌වා චඞ්‌කමා ඔරුය්‌හ පණ්‌ණසාලං පවිසිත්‌වා නිසීදි. තං දස්‌සෙතුං එවං වුත්‌තෙතිආදි වුත්‌තං.
412.Evaṃme sutanti ghoṭamukhasuttaṃ. Tattha khemiyambavaneti evaṃnāmake ambavane. Dhammiko paribbajoti dhammikā pabbajjā. Adassanāti tumhādisānaṃ vā paṇḍitānaṃ adassanena. Yo vā panettha dhammoti yo vā pana ettha dhammo sabhāvo, tasseva vā adassanena. Iminā ‘‘amhākaṃ kathā appamāṇaṃ, dhammova pamāṇa’’nti dasseti. Tato thero ‘‘navauposathāgāre viya bahunā kammena idha bhavitabba’’nti cintetvā caṅkamā oruyha paṇṇasālaṃ pavisitvā nisīdi. Taṃ dassetuṃ evaṃ vuttetiādi vuttaṃ.
413. චත්‌තාරොමෙ බ්‍රාහ්‌මණාති ථෙරස්‌ස කිර එතදහොසි – ‘‘අයං බ්‍රාහ්‌මණො ‘ධම්‌මිකං පබ්‌බජ්‌ජං උපගතො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා නත්‌ථී’ති වදති. ඉමස්‌ස චත්‌තාරො පුග්‌ගලෙ ද්‌වෙ ච පරිසා දස්‌සෙත්‌වා ‘චතුත්‌ථං පුග්‌ගලං කතරාය පරිසාය බහුලං පස්‌සසී’ති පුච්‌ඡිස්‌සාමි, ජානමානො ‘අනාගාරියපරිසාය’න්‌ති වක්‌ඛති. එවමෙතං සකමුඛෙනෙව ‘ධම්‌මිකො පරිබ්‌බජො අත්‌ථී’ති වදාපෙස්‌සාමී’’ති ඉමං දෙසනං ආරභි.
413.Cattārome brāhmaṇāti therassa kira etadahosi – ‘‘ayaṃ brāhmaṇo ‘dhammikaṃ pabbajjaṃ upagato samaṇo vā brāhmaṇo vā natthī’ti vadati. Imassa cattāro puggale dve ca parisā dassetvā ‘catutthaṃ puggalaṃ katarāya parisāya bahulaṃ passasī’ti pucchissāmi, jānamāno ‘anāgāriyaparisāya’nti vakkhati. Evametaṃ sakamukheneva ‘dhammiko paribbajo atthī’ti vadāpessāmī’’ti imaṃ desanaṃ ārabhi.
414. තත්‌ථ සාරත්‌තරත්‌තාති සුට්‌ඨු රත්‌තරත්‌තා. සානුග්‌ගහා වාචා භාසිතා සකාරණා වාචා භාසිතා. වුත්‌තඤ්‌හෙතං මයා ‘‘අම්‌හාකං කථා අප්‌පමාණං, ධම්‌මොව පමාණ’’න්‌ති.
414. Tattha sārattarattāti suṭṭhu rattarattā. Sānuggahā vācā bhāsitā sakāraṇā vācā bhāsitā. Vuttañhetaṃ mayā ‘‘amhākaṃ kathā appamāṇaṃ, dhammova pamāṇa’’nti.
421. කිං පන තෙති ගිහි නාම කප්‌පියම්‌පි අකප්‌පියම්‌පි වදෙය්‍යාති විවෙචනත්‌ථං පුච්‌ඡි. කාරාපෙසීති මාපෙසි. කාරාපෙත්‌වා ච පන කාලං කත්‌වා සග්‌ගෙ නිබ්‌බත්‌තො. එතස්‌ස කිර ජානනසිප්‌පෙ මාතරම්‌පි පිතරම්‌පි ඝාතෙත්‌වා අත්‌තාව ඝාතෙතබ්‌බොති ආගච්‌ඡති. එතං සිප්‌පං ජානන්‌තො ඨපෙත්‌වා එතං අඤ්‌ඤො සග්‌ගෙ නිබ්‌බත්‌තො නාම නත්‌ථි, එස පන ථෙරං උපනිස්‌සාය පුඤ්‌ඤං කත්‌වා තත්‌ථ නිබ්‌බත්‌තිත්‌වා ච පන ‘‘කෙනාහං කම්‌මෙන ඉධ නිබ්‌බත්‌තො’’ති ආවජ්‌ජෙත්‌වා යථාභූතං ඤත්‌වා එකදිවසං ජිණ්‌ණාය භොජනසාලාය පටිසඞ්‌ඛරණත්‌ථං සඞ්‌ඝෙ සන්‌නිපතිතෙ මනුස්‌සවෙසෙන ආගන්‌ත්‌වා පුච්‌ඡි – ‘‘කිමත්‌ථං, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඝො සන්‌නිපතිතො’’ති? භොජනසාලාය පටිසඞ්‌ඛරණත්‌ථන්‌ති. කෙනෙසා කාරිතාති? ඝොටමුඛෙනාති. ඉදානි සො කුහින්‌ති? කාලඞ්‌කතොති. අත්‌ථි පනස්‌ස කොචි ඤාතකොති? අත්‌ථි එකා භගිනීති. පක්‌කොසාපෙථ නන්‌ති. භික්‌ඛූ පක්‌කොසාපෙසුං. සො තං උපසඞ්‌කමිත්‌වා – ‘‘අහං, තව භාතා, ඝොටමුඛො නාම ඉමං සාලං කාරෙත්‌වා සග්‌ගෙ නිබ්‌බත්‌තො, අසුකෙ ච අසුකෙ ච ඨානෙ මයා ඨපිතං ධනං අත්‌ථි, තං ගහෙත්‌වා ඉමඤ්‌ච භොජනසාලං කාරෙහි, දාරකෙ ච පොසෙහී’’ති වත්‌වා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං වන්‌දිත්‌වා වෙහාසං උප්‌පතිත්‌වා දෙවලොකමෙව අගමාසි. සෙසං සබ්‌බත්‌ථ උත්‌තානමෙවාති.
421.Kiṃ pana teti gihi nāma kappiyampi akappiyampi vadeyyāti vivecanatthaṃ pucchi. Kārāpesīti māpesi. Kārāpetvā ca pana kālaṃ katvā sagge nibbatto. Etassa kira jānanasippe mātarampi pitarampi ghātetvā attāva ghātetabboti āgacchati. Etaṃ sippaṃ jānanto ṭhapetvā etaṃ añño sagge nibbatto nāma natthi, esa pana theraṃ upanissāya puññaṃ katvā tattha nibbattitvā ca pana ‘‘kenāhaṃ kammena idha nibbatto’’ti āvajjetvā yathābhūtaṃ ñatvā ekadivasaṃ jiṇṇāya bhojanasālāya paṭisaṅkharaṇatthaṃ saṅghe sannipatite manussavesena āgantvā pucchi – ‘‘kimatthaṃ, bhante, saṅgho sannipatito’’ti? Bhojanasālāya paṭisaṅkharaṇatthanti. Kenesā kāritāti? Ghoṭamukhenāti. Idāni so kuhinti? Kālaṅkatoti. Atthi panassa koci ñātakoti? Atthi ekā bhaginīti. Pakkosāpetha nanti. Bhikkhū pakkosāpesuṃ. So taṃ upasaṅkamitvā – ‘‘ahaṃ, tava bhātā, ghoṭamukho nāma imaṃ sālaṃ kāretvā sagge nibbatto, asuke ca asuke ca ṭhāne mayā ṭhapitaṃ dhanaṃ atthi, taṃ gahetvā imañca bhojanasālaṃ kārehi, dārake ca posehī’’ti vatvā bhikkhusaṅghaṃ vanditvā vehāsaṃ uppatitvā devalokameva agamāsi. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
පපඤ්‌චසූදනියා මජ්‌ඣිමනිකායට්‌ඨකථාය
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ඝොටමුඛසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Ghoṭamukhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya / 4. ඝොටමුඛසුත්‌තං • 4. Ghoṭamukhasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 4. ඝොටමුඛසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Ghoṭamukhasuttavaṇṇanā
