| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
४. चतुत्थवग्गो
4. Catutthavaggo
१. गिहिस्स अरहातिकथावण्णना
1. Gihissa arahātikathāvaṇṇanā
३८७. इदानि गिहिस्स अरहाति कथा नाम होति। तत्थ येसं यसकुलपुत्तादीनं गिहिब्यञ्जने ठितानं अरहत्तप्पत्तिं दिस्वा ‘‘गिहि अस्स अरहा’’ति लद्धि, सेय्यथापि एतरहि उत्तरापथकानं; ते सन्धाय पुच्छा सकवादिस्स। तत्थ गिहिस्साति यो गिहिसंयोजनसम्पयुत्तताय गिहि, सो अरहं अस्साति अत्थो। परवादी पन अधिप्पायं असल्लक्खेत्वा गिहिब्यञ्जनमत्तमेव पस्सन्तो पटिजानाति। इदानिस्स ‘‘गिहि नाम गिहिसंयोजनेन होति, न ब्यञ्जनमत्तेन। यथाह भगवा –
387. Idāni gihissa arahāti kathā nāma hoti. Tattha yesaṃ yasakulaputtādīnaṃ gihibyañjane ṭhitānaṃ arahattappattiṃ disvā ‘‘gihi assa arahā’’ti laddhi, seyyathāpi etarahi uttarāpathakānaṃ; te sandhāya pucchā sakavādissa. Tattha gihissāti yo gihisaṃyojanasampayuttatāya gihi, so arahaṃ assāti attho. Paravādī pana adhippāyaṃ asallakkhetvā gihibyañjanamattameva passanto paṭijānāti. Idānissa ‘‘gihi nāma gihisaṃyojanena hoti, na byañjanamattena. Yathāha bhagavā –
‘अलङ्कतो चेपि समं चरेय्य,
‘Alaṅkato cepi samaṃ careyya,
सन्तो दन्तो नियतो ब्रह्मचारी।
Santo danto niyato brahmacārī;
सब्बेसु भूतेसु निधाय दण्डं,
Sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ,
सो ब्राह्मणो सो समणो स भिक्खू’’’ति॥ (ध॰ प॰ १४२)।
So brāhmaṇo so samaṇo sa bhikkhū’’’ti. (dha. pa. 142);
इमं नयं दस्सेतुं अत्थि अरहतोतिआदि आरद्धं। तं सब्बं उत्तानत्थमेवाति।
Imaṃ nayaṃ dassetuṃ atthi arahatotiādi āraddhaṃ. Taṃ sabbaṃ uttānatthamevāti.
गिहिस्स अरहातिकथावण्णना।
Gihissa arahātikathāvaṇṇanā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / कथावत्थुपाळि • Kathāvatthupāḷi / (३३) १. गिहिस्स अरहातिकथा • (33) 1. Gihissa arahātikathā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / १. गिहिस्स अरहातिकथावण्णना • 1. Gihissa arahātikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / १. गिहिस्स अरहातिकथावण्णना • 1. Gihissa arahātikathāvaṇṇanā
