| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
๔. จตุตฺถวโคฺค
4. Catutthavaggo
๑. คิหิสฺส อรหาติกถาวณฺณนา
1. Gihissa arahātikathāvaṇṇanā
๓๘๗. อิทานิ คิหิสฺส อรหาติ กถา นาม โหติฯ ตตฺถ เยสํ ยสกุลปุตฺตาทีนํ คิหิพฺยญฺชเน ฐิตานํ อรหตฺตปฺปตฺติํ ทิสฺวา ‘‘คิหิ อสฺส อรหา’’ติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ เอตรหิ อุตฺตราปถกานํ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺสฯ ตตฺถ คิหิสฺสาติ โย คิหิสํโยชนสมฺปยุตฺตตาย คิหิ, โส อรหํ อสฺสาติ อโตฺถฯ ปรวาที ปน อธิปฺปายํ อสลฺลเกฺขตฺวา คิหิพฺยญฺชนมตฺตเมว ปสฺสโนฺต ปฎิชานาติฯ อิทานิสฺส ‘‘คิหิ นาม คิหิสํโยชเนน โหติ, น พฺยญฺชนมเตฺตนฯ ยถาห ภควา –
387. Idāni gihissa arahāti kathā nāma hoti. Tattha yesaṃ yasakulaputtādīnaṃ gihibyañjane ṭhitānaṃ arahattappattiṃ disvā ‘‘gihi assa arahā’’ti laddhi, seyyathāpi etarahi uttarāpathakānaṃ; te sandhāya pucchā sakavādissa. Tattha gihissāti yo gihisaṃyojanasampayuttatāya gihi, so arahaṃ assāti attho. Paravādī pana adhippāyaṃ asallakkhetvā gihibyañjanamattameva passanto paṭijānāti. Idānissa ‘‘gihi nāma gihisaṃyojanena hoti, na byañjanamattena. Yathāha bhagavā –
‘อลงฺกโต เจปิ สมํ จเรยฺย,
‘Alaṅkato cepi samaṃ careyya,
สโนฺต ทโนฺต นิยโต พฺรหฺมจารี;
Santo danto niyato brahmacārī;
สเพฺพสุ ภูเตสุ นิธาย ทณฺฑํ,
Sabbesu bhūtesu nidhāya daṇḍaṃ,
โส พฺราหฺมโณ โส สมโณ ส ภิกฺขู’’’ติฯ (ธ. ป. ๑๔๒);
So brāhmaṇo so samaṇo sa bhikkhū’’’ti. (dha. pa. 142);
อิมํ นยํ ทเสฺสตุํ อตฺถิ อรหโตติอาทิ อารทฺธํฯ ตํ สพฺพํ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ
Imaṃ nayaṃ dassetuṃ atthi arahatotiādi āraddhaṃ. Taṃ sabbaṃ uttānatthamevāti.
คิหิสฺส อรหาติกถาวณฺณนาฯ
Gihissa arahātikathāvaṇṇanā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi / (๓๓) ๑. คิหิสฺส อรหาติกถา • (33) 1. Gihissa arahātikathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๑. คิหิสฺส อรหาติกถาวณฺณนา • 1. Gihissa arahātikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๑. คิหิสฺส อรหาติกถาวณฺณนา • 1. Gihissa arahātikathāvaṇṇanā
