Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya

    ៩. គិហិសុត្តំ

    9. Gihisuttaṃ

    ១៧៩. អថ ខោ អនាថបិណ្ឌិកោ គហបតិ បញ្ចមត្តេហិ ឧបាសកសតេហិ បរិវុតោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ អថ ខោ ភគវា អាយស្មន្តំ សារិបុត្តំ អាមន្តេសិ – ‘‘យំ កញ្ចិ 1, សារិបុត្ត, ជានេយ្យាថ គិហិំ ឱទាតវសនំ បញ្ចសុ សិក្ខាបទេសុ សំវុតកម្មន្តំ ចតុន្នំ អាភិចេតសិកានំ ទិដ្ឋធម្មសុខវិហារានំ និកាមលាភិំ អកិច្ឆលាភិំ អកសិរលាភិំ, សោ អាកង្ខមានោ អត្តនាវ អត្តានំ ព្យាករេយ្យ – ‘ខីណនិរយោម្ហិ ខីណតិរច្ឆានយោនិ ខីណបេត្តិវិសយោ ខីណាបាយទុគ្គតិវិនិបាតោ, សោតាបន្នោហមស្មិ អវិនិបាតធម្មោ និយតោ សម្ពោធិបរាយណោ’’’តិ។

    179. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati pañcamattehi upāsakasatehi parivuto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘yaṃ kañci 2, sāriputta, jāneyyātha gihiṃ odātavasanaṃ pañcasu sikkhāpadesu saṃvutakammantaṃ catunnaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhiṃ akicchalābhiṃ akasiralābhiṃ, so ākaṅkhamāno attanāva attānaṃ byākareyya – ‘khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoni khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto, sotāpannohamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’’ti.

    ‘‘កតមេសុ បញ្ចសុ សិក្ខាបទេសុ សំវុតកម្មន្តោ ហោតិ? ឥធ , សារិបុត្ត, អរិយសាវកោ បាណាតិបាតា បដិវិរតោ ហោតិ, អទិន្នាទានា បដិវិរតោ ហោតិ, កាមេសុមិច្ឆាចារា បដិវិរតោ ហោតិ, មុសាវាទា បដិវិរតោ ហោតិ, សុរាមេរយមជ្ជបមាទដ្ឋានា បដិវិរតោ ហោតិ។ ឥមេសុ បញ្ចសុ សិក្ខាបទេសុ សំវុតកម្មន្តោ ហោតិ។

    ‘‘Katamesu pañcasu sikkhāpadesu saṃvutakammanto hoti? Idha , sāriputta, ariyasāvako pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti. Imesu pañcasu sikkhāpadesu saṃvutakammanto hoti.

    ‘‘កតមេសំ ចតុន្នំ អាភិចេតសិកានំ ទិដ្ឋធម្មសុខវិហារានំ និកាមលាភី ហោតិ អកិច្ឆលាភី អកសិរលាភី? ឥធ, សារិបុត្ត, អរិយសាវកោ ពុទ្ធេ អវេច្ចប្បសាទេន សមន្នាគតោ ហោតិ – ‘ឥតិបិ សោ ភគវា អរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធោ វិជ្ជាចរណសម្បន្នោ សុគតោ លោកវិទូ អនុត្តរោ បុរិសទម្មសារថិ, សត្ថា ទេវមនុស្សានំ ពុទ្ធោ ភគវា’តិ។ អយមស្ស បឋមោ អាភិចេតសិកោ ទិដ្ឋធម្មសុខវិហារោ អធិគតោ ហោតិ អវិសុទ្ធស្ស ចិត្តស្ស វិសុទ្ធិយា អបរិយោទាតស្ស ចិត្តស្ស បរិយោទបនាយ។

    ‘‘Katamesaṃ catunnaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī? Idha, sāriputta, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi, satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Ayamassa paṭhamo ābhicetasiko diṭṭhadhammasukhavihāro adhigato hoti avisuddhassa cittassa visuddhiyā apariyodātassa cittassa pariyodapanāya.

    ‘‘បុន ចបរំ, សារិបុត្ត, អរិយសាវកោ ធម្មេ អវេច្ចប្បសាទេន សមន្នាគតោ ហោតិ – ‘ស្វាក្ខាតោ ភគវតា ធម្មោ សន្ទិដ្ឋិកោ អកាលិកោ ឯហិបស្សិកោ ឱបនេយ្យិកោ បច្ចត្តំ វេទិតព្ពោ វិញ្ញូហី’តិ។ អយមស្ស ទុតិយោ អាភិចេតសិកោ ទិដ្ឋធម្មសុខវិហារោ អធិគតោ ហោតិ អវិសុទ្ធស្ស ចិត្តស្ស វិសុទ្ធិយា អបរិយោទាតស្ស ចិត្តស្ស បរិយោទបនាយ។

    ‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, ariyasāvako dhamme aveccappasādena samannāgato hoti – ‘svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhī’ti. Ayamassa dutiyo ābhicetasiko diṭṭhadhammasukhavihāro adhigato hoti avisuddhassa cittassa visuddhiyā apariyodātassa cittassa pariyodapanāya.

    ‘‘បុន ចបរំ, សារិបុត្ត, អរិយសាវកោ សង្ឃេ អវេច្ចប្បសាទេន សមន្នាគតោ ហោតិ – ‘សុប្បដិបន្នោ ភគវតោ សាវកសង្ឃោ ឧជុប្បដិបន្នោ ភគវតោ សាវកសង្ឃោ ញាយប្បដិបន្នោ ភគវតោ សាវកសង្ឃោ សាមីចិប្បដិបន្នោ ភគវតោ សាវកសង្ឃោ, យទិទំ ចត្តារិ បុរិសយុគានិ អដ្ឋ បុរិសបុគ្គលា ឯស ភគវតោ សាវកសង្ឃោ អាហុនេយ្យោ បាហុនេយ្យោ ទក្ខិណេយ្យោ អញ្ជលិករណីយោ អនុត្តរំ បុញ្ញក្ខេត្តំ លោកស្សា’តិ។ អយមស្ស តតិយោ អាភិចេតសិកោ ទិដ្ឋធម្មសុខវិហារោ អធិគតោ ហោតិ អវិសុទ្ធស្ស ចិត្តស្ស វិសុទ្ធិយា អបរិយោទាតស្ស ចិត្តស្ស បរិយោទបនាយ។

    ‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, ariyasāvako saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti – ‘suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho ujuppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho ñāyappaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho sāmīcippaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭha purisapuggalā esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’ti. Ayamassa tatiyo ābhicetasiko diṭṭhadhammasukhavihāro adhigato hoti avisuddhassa cittassa visuddhiyā apariyodātassa cittassa pariyodapanāya.

    ‘‘បុន ចបរំ, សារិបុត្ត, អរិយសាវកោ អរិយកន្តេហិ សីលេហិ សមន្នាគតោ ហោតិ អខណ្ឌេហិ អច្ឆិទ្ទេហិ អសពលេហិ អកម្មាសេហិ ភុជិស្សេហិ វិញ្ញុប្បសត្ថេហិ អបរាមដ្ឋេហិ សមាធិសំវត្តនិកេហិ។ អយមស្ស ចតុត្ថោ អាភិចេតសិកោ ទិដ្ឋធម្មសុខវិហារោ អធិគតោ ហោតិ អវិសុទ្ធស្ស ចិត្តស្ស វិសុទ្ធិយា អបរិយោទាតស្ស ចិត្តស្ស បរិយោទបនាយ។ ឥមេសំ ចតុន្នំ អាភិចេតសិកានំ ទិដ្ឋធម្មសុខវិហារានំ និកាមលាភី ហោតិ អកិច្ឆលាភី អកសិរលាភី។

    ‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, ariyasāvako ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi acchiddehi asabalehi akammāsehi bhujissehi viññuppasatthehi aparāmaṭṭhehi samādhisaṃvattanikehi. Ayamassa catuttho ābhicetasiko diṭṭhadhammasukhavihāro adhigato hoti avisuddhassa cittassa visuddhiyā apariyodātassa cittassa pariyodapanāya. Imesaṃ catunnaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī.

    ‘‘យំ កញ្ចិ, សារិបុត្ត, ជានេយ្យាថ គិហិំ ឱទាតវសនំ – ឥមេសុ បញ្ចសុ សិក្ខាបទេសុ សំវុតកម្មន្តំ, ឥមេសញ្ច ចតុន្នំ អាភិចេតសិកានំ ទិដ្ឋធម្មសុខវិហារានំ និកាមលាភិំ អកិច្ឆលាភិំ អកសិរលាភិំ, សោ អាកង្ខមានោ អត្តនាវ អត្តានំ ព្យាករេយ្យ – ‘ខីណនិរយោម្ហិ ខីណតិរច្ឆានយោនិ ខីណបេត្តិវិសយោ ខីណាបាយទុគ្គតិវិនិបាតោ, សោតាបន្នោហមស្មិ អវិនិបាតធម្មោ និយតោ សម្ពោធិបរាយណោ’’’តិ។

    ‘‘Yaṃ kañci, sāriputta, jāneyyātha gihiṃ odātavasanaṃ – imesu pañcasu sikkhāpadesu saṃvutakammantaṃ, imesañca catunnaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhiṃ akicchalābhiṃ akasiralābhiṃ, so ākaṅkhamāno attanāva attānaṃ byākareyya – ‘khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoni khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto, sotāpannohamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’’ti.

    ‘‘និរយេសុ ភយំ ទិស្វា, បាបានិ បរិវជ្ជយេ;

    ‘‘Nirayesu bhayaṃ disvā, pāpāni parivajjaye;

    អរិយធម្មំ សមាទាយ, បណ្ឌិតោ បរិវជ្ជយេ។

    Ariyadhammaṃ samādāya, paṇḍito parivajjaye.

    ‘‘ន ហិំសេ បាណភូតានិ, វិជ្ជមានេ បរក្កមេ;

    ‘‘Na hiṃse pāṇabhūtāni, vijjamāne parakkame;

    មុសា ច ន ភណេ ជានំ, អទិន្នំ ន បរាមសេ។

    Musā ca na bhaṇe jānaṃ, adinnaṃ na parāmase.

    ‘‘សេហិ ទារេហិ សន្តុដ្ឋោ, បរទារញ្ច អារមេ 3;

    ‘‘Sehi dārehi santuṭṭho, paradārañca ārame 4;

    មេរយំ វារុណិំ ជន្តុ, ន បិវេ ចិត្តមោហនិំ។

    Merayaṃ vāruṇiṃ jantu, na pive cittamohaniṃ.

    ‘‘អនុស្សរេយ្យ សម្ពុទ្ធំ, ធម្មញ្ចានុវិតក្កយេ;

    ‘‘Anussareyya sambuddhaṃ, dhammañcānuvitakkaye;

    អព្យាបជ្ជំ 5 ហិតំ ចិត្តំ, ទេវលោកាយ ភាវយេ។

    Abyāpajjaṃ 6 hitaṃ cittaṃ, devalokāya bhāvaye.

    ‘‘ឧបដ្ឋិតេ ទេយ្យធម្មេ, បុញ្ញត្ថស្ស ជិគីសតោ 7;

    ‘‘Upaṭṭhite deyyadhamme, puññatthassa jigīsato 8;

    សន្តេសុ បឋមំ ទិន្នា, វិបុលា ហោតិ ទក្ខិណា។

    Santesu paṭhamaṃ dinnā, vipulā hoti dakkhiṇā.

    ‘‘សន្តោ ហវេ បវក្ខាមិ, សារិបុត្ត សុណោហិ មេ;

    ‘‘Santo have pavakkhāmi, sāriputta suṇohi me;

    ឥតិ កណ្ហាសុ សេតាសុ, រោហិណីសុ ហរីសុ វា។

    Iti kaṇhāsu setāsu, rohiṇīsu harīsu vā.

    ‘‘កម្មាសាសុ សរូបាសុ, គោសុ បារេវតាសុ វា;

    ‘‘Kammāsāsu sarūpāsu, gosu pārevatāsu vā;

    យាសុ កាសុចិ ឯតាសុ, ទន្តោ ជាយតិ បុង្គវោ។

    Yāsu kāsuci etāsu, danto jāyati puṅgavo.

    ‘‘ធោរយ្ហោ ពលសម្បន្នោ, កល្យាណជវនិក្កមោ;

    ‘‘Dhorayho balasampanno, kalyāṇajavanikkamo;

    តមេវ ភារេ យុញ្ជន្តិ, នាស្ស វណ្ណំ បរិក្ខរេ។

    Tameva bhāre yuñjanti, nāssa vaṇṇaṃ parikkhare.

    ‘‘ឯវមេវំ មនុស្សេសុ, យស្មិំ កិស្មិញ្ចិ ជាតិយេ;

    ‘‘Evamevaṃ manussesu, yasmiṃ kismiñci jātiye;

    ខត្តិយេ ព្រាហ្មណេ វេស្សេ, សុទ្ទេ ចណ្ឌាលបុក្កុសេ។

    Khattiye brāhmaṇe vesse, sudde caṇḍālapukkuse.

    ‘‘យាសុ កាសុចិ ឯតាសុ, ទន្តោ ជាយតិ សុព្ពតោ;

    ‘‘Yāsu kāsuci etāsu, danto jāyati subbato;

    ធម្មដ្ឋោ សីលសម្បន្នោ, សច្ចវាទី ហិរីមនោ។

    Dhammaṭṭho sīlasampanno, saccavādī hirīmano.

    ‘‘បហីនជាតិមរណោ, ព្រហ្មចរិយស្ស កេវលី;

    ‘‘Pahīnajātimaraṇo, brahmacariyassa kevalī;

    បន្នភារោ វិសំយុត្តោ, កតកិច្ចោ អនាសវោ។

    Pannabhāro visaṃyutto, katakicco anāsavo.

    ‘‘បារគូ សព្ពធម្មានំ, អនុបាទាយ និព្ពុតោ;

    ‘‘Pāragū sabbadhammānaṃ, anupādāya nibbuto;

    តស្មិញ្ច វិរជេ ខេត្តេ, វិបុលា ហោតិ ទក្ខិណា។

    Tasmiñca viraje khette, vipulā hoti dakkhiṇā.

    ‘‘ពាលា ច អវិជានន្តា, ទុម្មេធា អស្សុតាវិនោ;

    ‘‘Bālā ca avijānantā, dummedhā assutāvino;

    ពហិទ្ធា ទទន្តិ ទានានិ, ន ហិ សន្តេ ឧបាសរេ។

    Bahiddhā dadanti dānāni, na hi sante upāsare.

    ‘‘យេ ច សន្តេ ឧបាសន្តិ, សប្បញ្ញេ ធីរសម្មតេ;

    ‘‘Ye ca sante upāsanti, sappaññe dhīrasammate;

    សទ្ធា ច នេសំ សុគតេ, មូលជាតា បតិដ្ឋិតា។

    Saddhā ca nesaṃ sugate, mūlajātā patiṭṭhitā.

    ‘‘ទេវលោកញ្ច តេ យន្តិ, កុលេ វា ឥធ ជាយរេ;

    ‘‘Devalokañca te yanti, kule vā idha jāyare;

    អនុបុព្ពេន និព្ពានំ, អធិគច្ឆន្តិ បណ្ឌិតា’’តិ។ នវមំ;

    Anupubbena nibbānaṃ, adhigacchanti paṇḍitā’’ti. navamaṃ;







    Footnotes:
    1. យំ កិញ្ចិ (សី. បី.)
    2. yaṃ kiñci (sī. pī.)
    3. នារមេ (សី. ស្យា.)
    4. nārame (sī. syā.)
    5. អព្យាបជ្ឈំ (?) អព្យាបជ្ឈំ (ក.)
    6. abyāpajjhaṃ (?) abyāpajjhaṃ (ka.)
    7. ជិគិំសតោ (សី. ស្យា. កំ. បី.)
    8. jigiṃsato (sī. syā. kaṃ. pī.)



    Related texts:



    អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៩. គិហិសុត្តវណ្ណនា • 9. Gihisuttavaṇṇanā

    ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៩. គិហិសុត្តវណ្ណនា • 9. Gihisuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact