Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya

    9. ගිහිසුත්‌තං

    9. Gihisuttaṃ

    179. අථ ඛො අනාථපිණ්‌ඩිකො ගහපති පඤ්‌චමත්‌තෙහි උපාසකසතෙහි පරිවුතො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. අථ ඛො භගවා ආයස්‌මන්‌තං සාරිපුත්‌තං ආමන්‌තෙසි – ‘‘යං කඤ්‌චි 1, සාරිපුත්‌ත, ජානෙය්‍යාථ ගිහිං ඔදාතවසනං පඤ්‌චසු සික්‌ඛාපදෙසු සංවුතකම්‌මන්‌තං චතුන්‌නං ආභිචෙතසිකානං දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරානං නිකාමලාභිං අකිච්‌ඡලාභිං අකසිරලාභිං, සො ආකඞ්‌ඛමානො අත්‌තනාව අත්‌තානං බ්‍යාකරෙය්‍ය – ‘ඛීණනිරයොම්‌හි ඛීණතිරච්‌ඡානයොනි ඛීණපෙත්‌තිවිසයො ඛීණාපායදුග්‌ගතිවිනිපාතො, සොතාපන්‌නොහමස්‌මි අවිනිපාතධම්‌මො නියතො සම්‌බොධිපරායණො’’’ති.

    179. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati pañcamattehi upāsakasatehi parivuto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘yaṃ kañci 2, sāriputta, jāneyyātha gihiṃ odātavasanaṃ pañcasu sikkhāpadesu saṃvutakammantaṃ catunnaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhiṃ akicchalābhiṃ akasiralābhiṃ, so ākaṅkhamāno attanāva attānaṃ byākareyya – ‘khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoni khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto, sotāpannohamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’’ti.

    ‘‘කතමෙසු පඤ්‌චසු සික්‌ඛාපදෙසු සංවුතකම්‌මන්‌තො හොති? ඉධ , සාරිපුත්‌ත, අරියසාවකො පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති, අදින්‌නාදානා පටිවිරතො හොති, කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා පටිවිරතො හොති, මුසාවාදා පටිවිරතො හොති, සුරාමෙරයමජ්‌ජපමාදට්‌ඨානා පටිවිරතො හොති. ඉමෙසු පඤ්‌චසු සික්‌ඛාපදෙසු සංවුතකම්‌මන්‌තො හොති.

    ‘‘Katamesu pañcasu sikkhāpadesu saṃvutakammanto hoti? Idha , sāriputta, ariyasāvako pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti. Imesu pañcasu sikkhāpadesu saṃvutakammanto hoti.

    ‘‘කතමෙසං චතුන්‌නං ආභිචෙතසිකානං දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරානං නිකාමලාභී හොති අකිච්‌ඡලාභී අකසිරලාභී? ඉධ, සාරිපුත්‌ත, අරියසාවකො බුද්‌ධෙ අවෙච්‌චප්‌පසාදෙන සමන්‌නාගතො හොති – ‘ඉතිපි සො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්‌තරො පුරිසදම්‌මසාරථි, සත්‌ථා දෙවමනුස්‌සානං බුද්‌ධො භගවා’ති. අයමස්‌ස පඨමො ආභිචෙතසිකො දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරො අධිගතො හොති අවිසුද්‌ධස්‌ස චිත්‌තස්‌ස විසුද්‌ධියා අපරියොදාතස්‌ස චිත්‌තස්‌ස පරියොදපනාය.

    ‘‘Katamesaṃ catunnaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī? Idha, sāriputta, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi, satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Ayamassa paṭhamo ābhicetasiko diṭṭhadhammasukhavihāro adhigato hoti avisuddhassa cittassa visuddhiyā apariyodātassa cittassa pariyodapanāya.

    ‘‘පුන චපරං, සාරිපුත්‌ත, අරියසාවකො ධම්‌මෙ අවෙච්‌චප්‌පසාදෙන සමන්‌නාගතො හොති – ‘ස්‌වාක්‌ඛාතො භගවතා ධම්‌මො සන්‌දිට්‌ඨිකො අකාලිකො එහිපස්‌සිකො ඔපනෙය්‍යිකො පච්‌චත්‌තං වෙදිතබ්‌බො විඤ්‌ඤූහී’ති. අයමස්‌ස දුතියො ආභිචෙතසිකො දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරො අධිගතො හොති අවිසුද්‌ධස්‌ස චිත්‌තස්‌ස විසුද්‌ධියා අපරියොදාතස්‌ස චිත්‌තස්‌ස පරියොදපනාය.

    ‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, ariyasāvako dhamme aveccappasādena samannāgato hoti – ‘svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhī’ti. Ayamassa dutiyo ābhicetasiko diṭṭhadhammasukhavihāro adhigato hoti avisuddhassa cittassa visuddhiyā apariyodātassa cittassa pariyodapanāya.

    ‘‘පුන චපරං, සාරිපුත්‌ත, අරියසාවකො සඞ්‌ඝෙ අවෙච්‌චප්‌පසාදෙන සමන්‌නාගතො හොති – ‘සුප්‌පටිපන්‌නො භගවතො සාවකසඞ්‌ඝො උජුප්‌පටිපන්‌නො භගවතො සාවකසඞ්‌ඝො ඤායප්‌පටිපන්‌නො භගවතො සාවකසඞ්‌ඝො සාමීචිප්‌පටිපන්‌නො භගවතො සාවකසඞ්‌ඝො, යදිදං චත්‌තාරි පුරිසයුගානි අට්‌ඨ පුරිසපුග්‌ගලා එස භගවතො සාවකසඞ්‌ඝො ආහුනෙය්‍යො පාහුනෙය්‍යො දක්‌ඛිණෙය්‍යො අඤ්‌ජලිකරණීයො අනුත්‌තරං පුඤ්‌ඤක්‌ඛෙත්‌තං ලොකස්‌සා’ති. අයමස්‌ස තතියො ආභිචෙතසිකො දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරො අධිගතො හොති අවිසුද්‌ධස්‌ස චිත්‌තස්‌ස විසුද්‌ධියා අපරියොදාතස්‌ස චිත්‌තස්‌ස පරියොදපනාය.

    ‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, ariyasāvako saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti – ‘suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho ujuppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho ñāyappaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho sāmīcippaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭha purisapuggalā esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’ti. Ayamassa tatiyo ābhicetasiko diṭṭhadhammasukhavihāro adhigato hoti avisuddhassa cittassa visuddhiyā apariyodātassa cittassa pariyodapanāya.

    ‘‘පුන චපරං, සාරිපුත්‌ත, අරියසාවකො අරියකන්‌තෙහි සීලෙහි සමන්‌නාගතො හොති අඛණ්‌ඩෙහි අච්‌ඡිද්‌දෙහි අසබලෙහි අකම්‌මාසෙහි භුජිස්‌සෙහි විඤ්‌ඤුප්‌පසත්‌ථෙහි අපරාමට්‌ඨෙහි සමාධිසංවත්‌තනිකෙහි. අයමස්‌ස චතුත්‌ථො ආභිචෙතසිකො දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරො අධිගතො හොති අවිසුද්‌ධස්‌ස චිත්‌තස්‌ස විසුද්‌ධියා අපරියොදාතස්‌ස චිත්‌තස්‌ස පරියොදපනාය. ඉමෙසං චතුන්‌නං ආභිචෙතසිකානං දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරානං නිකාමලාභී හොති අකිච්‌ඡලාභී අකසිරලාභී.

    ‘‘Puna caparaṃ, sāriputta, ariyasāvako ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi acchiddehi asabalehi akammāsehi bhujissehi viññuppasatthehi aparāmaṭṭhehi samādhisaṃvattanikehi. Ayamassa catuttho ābhicetasiko diṭṭhadhammasukhavihāro adhigato hoti avisuddhassa cittassa visuddhiyā apariyodātassa cittassa pariyodapanāya. Imesaṃ catunnaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī.

    ‘‘යං කඤ්‌චි, සාරිපුත්‌ත, ජානෙය්‍යාථ ගිහිං ඔදාතවසනං – ඉමෙසු පඤ්‌චසු සික්‌ඛාපදෙසු සංවුතකම්‌මන්‌තං, ඉමෙසඤ්‌ච චතුන්‌නං ආභිචෙතසිකානං දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරානං නිකාමලාභිං අකිච්‌ඡලාභිං අකසිරලාභිං, සො ආකඞ්‌ඛමානො අත්‌තනාව අත්‌තානං බ්‍යාකරෙය්‍ය – ‘ඛීණනිරයොම්‌හි ඛීණතිරච්‌ඡානයොනි ඛීණපෙත්‌තිවිසයො ඛීණාපායදුග්‌ගතිවිනිපාතො, සොතාපන්‌නොහමස්‌මි අවිනිපාතධම්‌මො නියතො සම්‌බොධිපරායණො’’’ති.

    ‘‘Yaṃ kañci, sāriputta, jāneyyātha gihiṃ odātavasanaṃ – imesu pañcasu sikkhāpadesu saṃvutakammantaṃ, imesañca catunnaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhiṃ akicchalābhiṃ akasiralābhiṃ, so ākaṅkhamāno attanāva attānaṃ byākareyya – ‘khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoni khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto, sotāpannohamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’’ti.

    ‘‘නිරයෙසු භයං දිස්‌වා, පාපානි පරිවජ්‌ජයෙ;

    ‘‘Nirayesu bhayaṃ disvā, pāpāni parivajjaye;

    අරියධම්‌මං සමාදාය, පණ්‌ඩිතො පරිවජ්‌ජයෙ.

    Ariyadhammaṃ samādāya, paṇḍito parivajjaye.

    ‘‘න හිංසෙ පාණභූතානි, විජ්‌ජමානෙ පරක්‌කමෙ;

    ‘‘Na hiṃse pāṇabhūtāni, vijjamāne parakkame;

    මුසා ච න භණෙ ජානං, අදින්‌නං න පරාමසෙ.

    Musā ca na bhaṇe jānaṃ, adinnaṃ na parāmase.

    ‘‘සෙහි දාරෙහි සන්‌තුට්‌ඨො, පරදාරඤ්‌ච ආරමෙ 3;

    ‘‘Sehi dārehi santuṭṭho, paradārañca ārame 4;

    මෙරයං වාරුණිං ජන්‌තු, න පිවෙ චිත්‌තමොහනිං.

    Merayaṃ vāruṇiṃ jantu, na pive cittamohaniṃ.

    ‘‘අනුස්‌සරෙය්‍ය සම්‌බුද්‌ධං, ධම්‌මඤ්‌චානුවිතක්‌කයෙ;

    ‘‘Anussareyya sambuddhaṃ, dhammañcānuvitakkaye;

    අබ්‍යාපජ්‌ජං 5 හිතං චිත්‌තං, දෙවලොකාය භාවයෙ.

    Abyāpajjaṃ 6 hitaṃ cittaṃ, devalokāya bhāvaye.

    ‘‘උපට්‌ඨිතෙ දෙය්‍යධම්‌මෙ, පුඤ්‌ඤත්‌ථස්‌ස ජිගීසතො 7;

    ‘‘Upaṭṭhite deyyadhamme, puññatthassa jigīsato 8;

    සන්‌තෙසු පඨමං දින්‌නා, විපුලා හොති දක්‌ඛිණා.

    Santesu paṭhamaṃ dinnā, vipulā hoti dakkhiṇā.

    ‘‘සන්‌තො හවෙ පවක්‌ඛාමි, සාරිපුත්‌ත සුණොහි මෙ;

    ‘‘Santo have pavakkhāmi, sāriputta suṇohi me;

    ඉති කණ්‌හාසු සෙතාසු, රොහිණීසු හරීසු වා.

    Iti kaṇhāsu setāsu, rohiṇīsu harīsu vā.

    ‘‘කම්‌මාසාසු සරූපාසු, ගොසු පාරෙවතාසු වා;

    ‘‘Kammāsāsu sarūpāsu, gosu pārevatāsu vā;

    යාසු කාසුචි එතාසු, දන්‌තො ජායති පුඞ්‌ගවො.

    Yāsu kāsuci etāsu, danto jāyati puṅgavo.

    ‘‘ධොරය්‌හො බලසම්‌පන්‌නො, කල්‍යාණජවනික්‌කමො;

    ‘‘Dhorayho balasampanno, kalyāṇajavanikkamo;

    තමෙව භාරෙ යුඤ්‌ජන්‌ති, නාස්‌ස වණ්‌ණං පරික්‌ඛරෙ.

    Tameva bhāre yuñjanti, nāssa vaṇṇaṃ parikkhare.

    ‘‘එවමෙවං මනුස්‌සෙසු, යස්‌මිං කිස්‌මිඤ්‌චි ජාතියෙ;

    ‘‘Evamevaṃ manussesu, yasmiṃ kismiñci jātiye;

    ඛත්‌තියෙ බ්‍රාහ්‌මණෙ වෙස්‌සෙ, සුද්‌දෙ චණ්‌ඩාලපුක්‌කුසෙ.

    Khattiye brāhmaṇe vesse, sudde caṇḍālapukkuse.

    ‘‘යාසු කාසුචි එතාසු, දන්‌තො ජායති සුබ්‌බතො;

    ‘‘Yāsu kāsuci etāsu, danto jāyati subbato;

    ධම්‌මට්‌ඨො සීලසම්‌පන්‌නො, සච්‌චවාදී හිරීමනො.

    Dhammaṭṭho sīlasampanno, saccavādī hirīmano.

    ‘‘පහීනජාතිමරණො, බ්‍රහ්‌මචරියස්‌ස කෙවලී;

    ‘‘Pahīnajātimaraṇo, brahmacariyassa kevalī;

    පන්‌නභාරො විසංයුත්‌තො, කතකිච්‌චො අනාසවො.

    Pannabhāro visaṃyutto, katakicco anāsavo.

    ‘‘පාරගූ සබ්‌බධම්‌මානං, අනුපාදාය නිබ්‌බුතො;

    ‘‘Pāragū sabbadhammānaṃ, anupādāya nibbuto;

    තස්‌මිඤ්‌ච විරජෙ ඛෙත්‌තෙ, විපුලා හොති දක්‌ඛිණා.

    Tasmiñca viraje khette, vipulā hoti dakkhiṇā.

    ‘‘බාලා ච අවිජානන්‌තා, දුම්‌මෙධා අස්‌සුතාවිනො;

    ‘‘Bālā ca avijānantā, dummedhā assutāvino;

    බහිද්‌ධා දදන්‌ති දානානි, න හි සන්‌තෙ උපාසරෙ.

    Bahiddhā dadanti dānāni, na hi sante upāsare.

    ‘‘යෙ ච සන්‌තෙ උපාසන්‌ති, සප්‌පඤ්‌ඤෙ ධීරසම්‌මතෙ;

    ‘‘Ye ca sante upāsanti, sappaññe dhīrasammate;

    සද්‌ධා ච නෙසං සුගතෙ, මූලජාතා පතිට්‌ඨිතා.

    Saddhā ca nesaṃ sugate, mūlajātā patiṭṭhitā.

    ‘‘දෙවලොකඤ්‌ච තෙ යන්‌ති, කුලෙ වා ඉධ ජායරෙ;

    ‘‘Devalokañca te yanti, kule vā idha jāyare;

    අනුපුබ්‌බෙන නිබ්‌බානං, අධිගච්‌ඡන්‌ති පණ්‌ඩිතා’’ති. නවමං;

    Anupubbena nibbānaṃ, adhigacchanti paṇḍitā’’ti. navamaṃ;







    Footnotes:
    1. යං කිඤ්‌චි (සී. පී.)
    2. yaṃ kiñci (sī. pī.)
    3. නාරමෙ (සී. ස්‍යා.)
    4. nārame (sī. syā.)
    5. අබ්‍යාපජ්‌ඣං (?) අබ්‍යාපජ්‌ඣං (ක.)
    6. abyāpajjhaṃ (?) abyāpajjhaṃ (ka.)
    7. ජිගිංසතො (සී. ස්‍යා. කං. පී.)
    8. jigiṃsato (sī. syā. kaṃ. pī.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 9. ගිහිසුත්‌තවණ්‌ණනා • 9. Gihisuttavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 9. ගිහිසුත්‌තවණ්‌ණනා • 9. Gihisuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact