| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੯. ਗਿਲਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
9. Gilānasuttavaṇṇanā
੩੭੫. ਪਾਦਗਾਮੋਤਿ ਨਗਰਸ੍ਸ ਪਦਸਦਿਸੋ ਮਹਨ੍ਤਗਾਮੋ। ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘વੇਸਾਲਿਯਂ વਿਹਰਤਿ વੇਲ਼ੁવਗਾਮਕੇ’’ਤਿ। ਅਹਿਤਨਿਸੇਧਨ-ਹਿਤਨਿਯੋਜਨ-ਬ੍ਯਸਨਪਰਿਚ੍ਚਜਨ-ਲਕ੍ਖਣੋ ਮਿਤ੍ਤਭਾવੋ ਯੇਸੁ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇ ਮਿਤ੍ਤਾ। ਯੇ ਪਨ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਸਹਾਯਾ, ਤੇ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਾ। ਯੇ ਸવਿਸੇਸਂ ਭਤ੍ਤਿਮਨ੍ਤੋ, ਤੇ ਸਮ੍ਭਤ੍ਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਿਤ੍ਤਾਤਿ ਮਿਤ੍ਤਾવਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਭਗવਤੋ। ਪਞ੍ਚਮਿਯਂ ਅਟ੍ਠਮਿਯਂ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਯਂ ਪਞ੍ਚਦਸਿਯਨ੍ਤਿ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਪਕ੍ਖੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਾਰੇ ਕਤ੍વਾ ਮਾਸਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠવਾਰੇ।
375.Pādagāmoti nagarassa padasadiso mahantagāmo. Tenevāha ‘‘vesāliyaṃ viharati veḷuvagāmake’’ti. Ahitanisedhana-hitaniyojana-byasanapariccajana-lakkhaṇo mittabhāvo yesu atthi, te mittā. Ye pana diṭṭhamattasahāyā, te sandiṭṭhā. Ye savisesaṃ bhattimanto, te sambhattāti dassento ‘‘mittāti mittāvā’’tiādimāha. Assāti bhagavato. Pañcamiyaṃ aṭṭhamiyaṃ cātuddasiyaṃ pañcadasiyanti ekekasmiṃ pakkhe cattāro vāre katvā māsassa aṭṭhavāre.
વੇਦਨਾਨਂ ਬਲવਭਾવੇਨ ਖਰੋ ਫਰੁਸੋ ਕਕ੍ਖਲ਼ੋ। ਆਬਾਧੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਹੇਤੁਤਾਯ ਕਮ੍ਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨੋ ਆਬਾਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖਤਾਸਙ੍ਖਾਤੋ ਸਬ੍ਬਕਾਲਿਕਤ੍ਤਾ ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਸਭਾਗਰੋਗੋ ਨਾਮ। ਨਾਯਮੀਦਿਸੋ ਆਬਾਧੋ, ਅਯਂ ਪਨ ਬਹਲਤਰਬ੍ਯਾਧਿਤਾਯ ‘‘વਿਸਭਾਗਰੋਗੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਅਨ੍ਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮੀਪਪવਤ੍ਤੋਤਿ ਆਹ – ‘‘ਮਰਣਨ੍ਤਂ ਮਰਣਸਨ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ। વੇਦਨਾ…ਪੇ॰… ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਉਕ੍ਕਂਸਗਤਭਾવਿਤਕਾਯਾਦਿਤਾਯ। ਅਪੀਲ਼ਿਯਮਾਨੋਤਿ ਅਪੀਲ਼ਿਯਮਾਨੋ વਿਯ। ਓવਾਦਮੇવ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਪਲੋਕਨਨ੍ਤਿ ਆਹ – ‘‘ਓવਾਦਾਨੁਸਾਸਨਿਂ ਅਦਤ੍વਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ। ਪੁਬ੍ਬਭਾਗવੀਰਿਯਂ ਨਾਮ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਕਮ੍ਮਭੂਤવਿਪਸ੍ਸਨਾવੀਰਿਯਂ। ਜੀવਿਤਮ੍ਪਿ ਜੀવਿਤਸਙ੍ਖਾਰੋ ਪਤਿਤੁਂ ਅਦਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਭਾવਸ੍ਸ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਤੋ।
Vedanānaṃ balavabhāvena kharo pharuso kakkhaḷo. Ābādhoti pubbakammahetutāya kammasamuṭṭhāno ābādho saṅkhāradukkhatāsaṅkhāto sabbakālikattā sarīrassa sabhāgarogo nāma. Nāyamīdiso ābādho, ayaṃ pana bahalatarabyādhitāya ‘‘visabhāgarogo’’ti vutto. Anta-saddo samīpapavattoti āha – ‘‘maraṇantaṃ maraṇasantika’’nti. Vedanā…pe… akaronto ukkaṃsagatabhāvitakāyāditāya. Apīḷiyamānoti apīḷiyamāno viya. Ovādameva bhikkhusaṅghassa apalokananti āha – ‘‘ovādānusāsaniṃ adatvāti vuttaṃ hotī’’ti. Pubbabhāgavīriyaṃ nāma phalasamāpattiyā parikammabhūtavipassanāvīriyaṃ. Jīvitampi jīvitasaṅkhāro patituṃ adatvā attabhāvassa abhisaṅkharaṇato.
‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વੁਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਖਣਪਰਿਚ੍ਛੇਦવਤੀ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਖਣਿਕਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਨਿਗ੍ਗੁਮ੍ਬਂ ਨਿਜ੍ਜਟਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਰੂਪਸਤ੍ਤਕਾਰੂਪਸਤ੍ਤਕવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਿਯਮਾਨਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾਭਾવਨਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਖਿਲવਿਰਹੇਨ ਨਿਗ੍ਗੁਮ੍ਬਂ, ਅਬ੍ਯਾਕੁਲਤਾਯ ਨਿਜ੍ਜਟਂ ਕਤ੍વਾ। ਮਹਾવਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨਾਤਿ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਸવਿਸੇਸਂ વਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾਨਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸਾਦੀਨਂ ਮਹਾવਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ વਸੇਨ વਿਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਾ ਯਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ, ਸਾ ਸੁਟ੍ਠੁ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤਿ વੇਦਨਂ ਮਹਾਬਲવਤਾਯ ਪੁਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ, ਮਹਾਨੁਭਾવਤਾਯ ਤਥਾਪવਤ੍ਤਿਤવਿਪਸ੍ਸਨਾવੀਰਿਯਸ੍ਸ। ਯਥਾ ਨਾਮਾਤਿਆਦਿਨਾ ਤਸ੍ਸ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। વੇਦਨਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖવੇਦਨਾ। ਚੁਦ੍ਦਸਹਾਕਾਰੇਹੀਤਿ ਤਸ੍ਸੇવ ਸਤ੍ਤਕਦ੍વਯਸ੍ਸ વਸੇਨ વਦਤਿ। ਸਨ੍ਨੇਤ੍વਾਤਿ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਜ੍ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭੂਤੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾਪੀਤਿਸਿਨੇਹੇਨ ਤੇਮੇਤ੍વਾ। ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ।
‘‘Ettakaṃ kālaṃ atikkamitvā vuṭṭhahissāmī’’ti khaṇaparicchedavatī samāpatti khaṇikasamāpatti. Niggumbaṃ nijjaṭaṃ katvāti rūpasattakārūpasattakavasena pavattiyamānaṃ vipassanābhāvanaṃ sabbaso khilavirahena niggumbaṃ, abyākulatāya nijjaṭaṃ katvā. Mahāvipassanāvasenāti paccekaṃ savisesaṃ vitthāritānaṃ aṭṭhārasādīnaṃ mahāvipassanānaṃ vasena vipassitvā samāpannā yā samāpatti, sā suṭṭhu vikkhambheti vedanaṃ mahābalavatāya pubbārammaṇassa, mahānubhāvatāya tathāpavattitavipassanāvīriyassa. Yathānāmātiādinā tassa nidassanaṃ dasseti. Vedanāti dukkhavedanā. Cuddasahākārehīti tasseva sattakadvayassa vasena vadati. Sannetvāti antarantarā samāpannajjhānasamāpattisambhūtena vipassanāpītisinehena temetvā. Samāpattīti phalasamāpatti.
ਗਿਲਾਨਾ વੁਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਗਿਲਾਨਭਾવਤੋ વੁਟ੍ਠਿਤੋ। ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਗਰੁਥਦ੍ਧਭਾવਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਮਧੁਰਕਤਾਤਿ ਆਹ – ‘‘ਸਞ੍ਜਾਤਗਰੁਭਾવੋ ਸਞ੍ਜਾਤਥਦ੍ਧਭਾવੋ’’ਤਿ। ਨਾਨਾਕਾਰਤੋਤਿ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਦਿਭੇਦਤੋ। ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਧਮ੍ਮਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਭਾવਿਯਮਾਨਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਧਮ੍ਮਾ। ਪਾਕਟਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਾਯ। ਤਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਾ ਨ ਞਾਯਨ੍ਤਿ।
Gilānā vuṭṭhitoti gilānabhāvato vuṭṭhito. Sarīrassa garuthaddhabhāvappatti madhurakatāti āha – ‘‘sañjātagarubhāvo sañjātathaddhabhāvo’’ti. Nānākāratoti puratthimādibhedato. Satipaṭṭhānadhammāti pubbe attanā bhāviyamānā satipaṭṭhānadhammā. Pākaṭā na honti kāyacittānaṃ akammaññatāya. Tanti dhammāti pariyattidhammā na ñāyanti.
ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਅਬਾਹਿਰਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮવਸੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲવਸੇਨ ਚ ਅਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰਂ ਅਕਤ੍વਾ। ਏਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ વੁਤ੍ਤਮੇવਤ੍ਥਂ વਿવਰਤਿ। ਦਹਰਕਾਲੇਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਹਰਕਾਲੇ। ਨ ਏવਂ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਕੋ ਮਾਨਤਣ੍ਹਾਮੂਲਕੋ ਇਸ੍ਸਾਮਚ੍ਛਰਿਯਾਨਂ ਪવਤ੍ਤਿਆਕਾਰੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਨ ਹੋਤਿ, ਨਤ੍ਥੇવ ਪਗੇવ ਤੇਸਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾਤਿ ਆਹ – ‘‘ਬੋਧਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਯੇવਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਪਟਿਸਙ੍ਖਰਣੇਨ વੇਠੇਨ ਮਿਸ੍ਸਕੇਨ। ਮਞ੍ਞੇਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਰਣਸਞ੍ਞਿਤੇਨ વੇਠਮਿਸ੍ਸਕੇਨ વਿਯ ਜਰਸਕਟਂ। ਅਰਹਤ੍ਤਫਲવੇਠੇਨਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞਿਤੇਨ ਅਤ੍ਥਭਾવવੇਠੇਨ।
Anantaraṃ abāhiranti dhammavasena puggalavasena ca antarabāhiraṃ akatvā. Ettakantiādinā vuttamevatthaṃ vivarati. Daharakāleti attano daharakāle. Na evaṃ hotīti ‘‘ahaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissāmī’’tiādiko mānataṇhāmūlako issāmacchariyānaṃ pavattiākāro tathāgatassa na hoti, nattheva pageva tesaṃ samucchinnattāti āha – ‘‘bodhipallaṅkeyevā’’tiādi. Paṭisaṅkharaṇena veṭhena missakena. Maññeti yathāvuttaṃ paṭisaṅkharaṇasaññitena veṭhamissakena viya jarasakaṭaṃ. Arahattaphalaveṭhenāti arahattaphalasamāpattisaññitena atthabhāvaveṭhena.
ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ વੇਦਨਾਨਨ੍ਤਿ ਲੋਕਿਯਾਨਂ વੇਦਨਾਨ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਤ੍ਤਦੀਪਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਏવ વੁਤ੍ਤੋ, ਸ੍વਾਯਮਤ੍ਥੋ ਹੇਟ੍ਠਾ વਿਭਾવਿਤੋ ਏવ। ਨવવਿਧੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਸੋ ਹਿ ਚਤੂਹਿ ਓਘੇਹਿ ਅਨਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਣੀਯਤੋ ‘‘ਦੀਪੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਤਮਅਗ੍ਗੇਤਿ ਤਮਯੋਗਾਭਾવੇਨ ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗੇ। ਸਬ੍ਬੇਸਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਾਨਂ। ਤੇ ‘‘ਧਮ੍ਮਦੀਪਾ વਿਹਰਥਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ ਚਤੁਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਗੋਚਰਾવ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਗ੍ਗੇ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ।
Phalasamāpattiyā adhippetattā ‘‘ekaccānaṃ vedanānanti lokiyānaṃ vedanāna’’nti vuttaṃ. Attadīpāti ettha atta-saddena dhammo eva vutto, svāyamattho heṭṭhā vibhāvito eva. Navavidho lokuttaradhammo veditabbo. So hi catūhi oghehi anajjhottharaṇīyato ‘‘dīpo’’ti vutto. Tamaaggeti tamayogābhāvena sadevakassa lokassa agge. Sabbesanti sabbesaṃ sikkhākāmānaṃ. Te ‘‘dhammadīpā viharathā’’ti vuttā catusatipaṭṭhānagocarāva bhikkhū agge bhavissanti.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੯. ਗਿਲਾਨਸੁਤ੍ਤਂ • 9. Gilānasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੯. ਗਿਲਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Gilānasuttavaṇṇanā
