| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
၃. ဂိဉ္ဇကာဝသထသုတ္တဝဏ္ဏနာ
3. Giñjakāvasathasuttavaṇṇanā
၉၇. ဣတော ပဋ္ဌာယာတိ ‘‘ဓာတုံ, ဘိက္ခဝေ’’တိ ဣမသ္မာ တတိယသုတ္တတော ပဋ္ဌာယ။ ယာဝ ကမ္မဝဂ္ဂော, တာဝ နေတ္ဝာ ဥပဂန္တ္ဝာ သေတိ ဧတ္ထာတိ အာသယော, ဟီနာဒိဘာဝေန အဓီနော အာသယော အဇ္ဈာသယော, တံ အဇ္ဈာသယံ, အဓိမုတ္တန္တိ အတ္ထော။ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိအာဒီသု ဟီနာဒိဘေဒံ အဇ္ဈာသယံ ပဋိစ္စ ဟီနာဒိဘေဒာ သညာ, တန္နိသ္သယဒိဋ္ဌိဝိကပ္ပနာ, ဝိတက္ကော စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သဟဇာတကောဋိယာ ဥပနိသ္သယကောဋိယာ စ။ သတ္ထာရေသူတိ တေသံ သတ္ထုပဋိညတာယ ဝုတ္တံ, န သတ္ထုလက္ခဏသဗ္ဘာဝတော။ အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေသူတိ အာဓာရေ ဝိသယေ စ ဘုမ္မံ ဧကတော ကတ္ဝာ ဝုတ္တန္တိ ပဌမံ တာဝ ဒသ္သေန္တော ‘‘မယံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓာ’’တိအာဒိံ ဝတ္ဝာ ဣတရံ ဒသ္သေန္တော ‘‘တေသု သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓာ ဧတေ’’တိအာဒိမာဟ။ တေသံ ‘‘မယံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓာ’’တိ ဥပ္ပန္နဒိဋ္ဌိ ဣဓ မူလဘာဝေန ပုစ္ဆိတာ, ဣတရာ အနုသင္ကိတာတိ ပုစ္ဆတိယေဝာတိ သာသင္ကံ ဝဒတိ။
97.Ito paṭṭhāyāti ‘‘dhātuṃ, bhikkhave’’ti imasmā tatiyasuttato paṭṭhāya. Yāva kammavaggo, tāva netvā upagantvā seti etthāti āsayo, hīnādibhāvena adhīno āsayo ajjhāsayo, taṃ ajjhāsayaṃ, adhimuttanti attho. Saññā uppajjatītiādīsu hīnādibhedaṃ ajjhāsayaṃ paṭicca hīnādibhedā saññā, tannissayadiṭṭhivikappanā, vitakko ca uppajjati sahajātakoṭiyā upanissayakoṭiyā ca. Satthāresūti tesaṃ satthupaṭiññatāya vuttaṃ, na satthulakkhaṇasabbhāvato. Asammāsambuddhesūti ādhāre visaye ca bhummaṃ ekato katvā vuttanti paṭhamaṃ tāva dassento ‘‘mayaṃ sammāsambuddhā’’tiādiṃ vatvā itaraṃ dassento ‘‘tesu sammāsambuddhā ete’’tiādimāha. Tesaṃ ‘‘mayaṃ sammāsambuddhā’’ti uppannadiṭṭhi idha mūlabhāvena pucchitā, itarā anusaṅkitāti pucchatiyevāti sāsaṅkaṃ vadati.
‘‘မဟတီ’’တိ ဧတ္ထ မဟာသဒ္ဒော ‘‘မဟာဇနော’’တိအာဒီသု ဝိယ ဗဟုအတ္ထဝာစကောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အဝိဇ္ဇာပိ ဟီနဟီနတရဟီနတမာဒိဘေဒေန ဗဟုပကာရာ။ တသ္သာတိ ဒိဋ္ဌိယာ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ‘‘ယဒိဒံ အဝိဇ္ဇာ ဓာတူ’’တိ အဝိဇ္ဇံ ဥဒ္ဓရိတ္ဝာ ‘‘ဟီနံ ဓာတုံ ပဋိစ္စာ’’တိ အဇ္ဈာသယဓာတု နိဒ္ဒိဋ္ဌာတိ? န ခော ပနေတံ ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ‘‘အညံ ဥဒ္ဓရိတ္ဝာ အညံ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ’’တိ, ယတော အဝိဇ္ဇာသီသေန အဇ္ဈာသယဓာတု ဧဝ ဂဟိတာ။ အဝိဇ္ဇာဂဟိတော ဟိ ပုရိသပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌဇ္ဈာသယော ဟီနာဒိဘေဒံ အဝိဇ္ဇာဓာတုံ နိသ္သာယ တတော သညာဒိဋ္ဌိအာဒိကေ သင္ကပ္ပေတိ။ ပဏိဓိ ပတ္ထနာ, သာ ပန တထာ တထာ စိတ္တသ္သ ဌပနဝသေန ဟောတီတိ အာဟ ‘‘စိတ္တဋ္ဌပန’’န္တိ။ တေနာဟ ‘‘သာ ပနေသာ’’တိအာဒိ။ ဧတေတိ ဟီနပစ္စယာ သညာဒိဋ္ဌိဝိတက္ကစေတနာ ပတ္ထနာ ပဏိဓိသင္ခာတာ ဟီနာ ဓမ္မာ။ ဟီနော နာမ ဟီနဓမ္မသမာယောဂတော။ သဗ္ဗပဒာနီတိ ‘‘ပညပေတီ’’တိအာဒီနိ ပဒာနိ ယောဇေတဗ္ဗာနိ ဟီနသဒ္ဒေန မဇ္ဈိမုတ္တမဋ္ဌာနန္တရသ္သ အသမ္ဘဝတော။ ဥပပဇ္ဇနံ ‘‘ဥပပတ္တီ’’တိ အာဟ ‘‘ဒ္ဝေ ဥပပတ္တိယော ပဋိလာဘော စ နိဗ္ဗတ္တိ စာ’’တိ။ တတ္ထ ဟီနကုလာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဟီနရူပဘောဂပရိသာဒီနံ သင္ဂဟော။ ဟီနတ္တိကဝသေနာတိ ဟီနတ္တိကေ ဝုတ္တတ္တိကပဒဝသေနာတိ အဓိပ္ပာယော။ စိတ္တုပ္ပာဒက္ခဏေတိ ဣဒံ ဟီနတ္တိကပရိယာပန္နာနံ စိတ္တုပ္ပာဒာနံ ဝသေန တတ္ထ တတ္ထ လဒ္ဓတ္တာ ဝုတ္တံ။ ပဉ္စသု နီစကုလေသူတိ စဏ္ဍာလဝေနနေသာဒရထကာရပုက္ကုသကုလေသု။ ဒ္ဝာဒသအကုသလစိတ္တုပ္ပာဒာနံ ပန ယော ကောစိ ပဋိလာဘော ဟီနောတိ ယောဇနာ။ သေသဒ္ဝယေပိ ဧသေဝ နယော။ ဣမသ္မိံ ဌာနေတိ ‘‘ယာယံ, ဘန္တေ, ဒိဋ္ဌီ’’တိအာဒိနာ အာဂတေ ဣမသ္မိံ ဌာနေ။ ‘‘ဓာတုံ, ဘိက္ခဝေ, ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိအာဒိနာ အာဂတတ္တာ နိဗ္ဗတ္တိယေဝ အဓိပ္ပေတာ, န ပဋိလာဘော။
‘‘Mahatī’’ti ettha mahāsaddo ‘‘mahājano’’tiādīsu viya bahuatthavācakoti daṭṭhabbo. Avijjāpi hīnahīnatarahīnatamādibhedena bahupakārā. Tassāti diṭṭhiyā. Kasmā panettha ‘‘yadidaṃ avijjā dhātū’’ti avijjaṃ uddharitvā ‘‘hīnaṃ dhātuṃ paṭiccā’’ti ajjhāsayadhātu niddiṭṭhāti? Na kho panetaṃ evaṃ daṭṭhabbaṃ, ‘‘aññaṃ uddharitvā aññaṃ niddiṭṭhā’’ti, yato avijjāsīsena ajjhāsayadhātu eva gahitā. Avijjāgahito hi purisapuggalo diṭṭhajjhāsayo hīnādibhedaṃ avijjādhātuṃ nissāya tato saññādiṭṭhiādike saṅkappeti. Paṇidhi patthanā, sā pana tathā tathā cittassa ṭhapanavasena hotīti āha ‘‘cittaṭṭhapana’’nti. Tenāha ‘‘sā panesā’’tiādi. Eteti hīnapaccayā saññādiṭṭhivitakkacetanā patthanā paṇidhisaṅkhātā hīnā dhammā. Hīno nāma hīnadhammasamāyogato. Sabbapadānīti ‘‘paññapetī’’tiādīni padāni yojetabbāni hīnasaddena majjhimuttamaṭṭhānantarassa asambhavato. Upapajjanaṃ ‘‘upapattī’’ti āha ‘‘dve upapattiyo paṭilābho ca nibbatti cā’’ti. Tattha hīnakulādīti ādi-saddena hīnarūpabhogaparisādīnaṃ saṅgaho. Hīnattikavasenāti hīnattike vuttattikapadavasenāti adhippāyo. Cittuppādakkhaṇeti idaṃ hīnattikapariyāpannānaṃ cittuppādānaṃ vasena tattha tattha laddhattā vuttaṃ. Pañcasu nīcakulesūti caṇḍālavenanesādarathakārapukkusakulesu. Dvādasaakusalacittuppādānaṃ pana yo koci paṭilābho hīnoti yojanā. Sesadvayepi eseva nayo. Imasmiṃ ṭhāneti ‘‘yāyaṃ, bhante, diṭṭhī’’tiādinā āgate imasmiṃ ṭhāne. ‘‘Dhātuṃ, bhikkhave, paṭicca uppajjatī’’tiādinā āgatattā nibbattiyeva adhippetā, na paṭilābho.
ဂိဉ္ဇကာဝသထသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Giñjakāvasathasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၃. ဂိဉ္ဇကာဝသထသုတ္တံ • 3. Giñjakāvasathasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၃. ဂိဉ္ဇကာဝသထသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 3. Giñjakāvasathasuttavaṇṇanā
