Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā)

    3. ගිඤ්‌ජකාවසථසුත්‌තවණ්‌ණනා

    3. Giñjakāvasathasuttavaṇṇanā

    97. ඉතො පට්‌ඨායාති ‘‘ධාතුං, භික්‌ඛවෙ’’ති ඉමස්‌මා තතියසුත්‌තතො පට්‌ඨාය. යාව කම්‌මවග්‌ගො, තාව නෙත්‌වා උපගන්‌ත්‌වා සෙති එත්‌ථාති ආසයො, හීනාදිභාවෙන අධීනො ආසයො අජ්‌ඣාසයො, තං අජ්‌ඣාසයං, අධිමුත්‌තන්‌ති අත්‌ථො. සඤ්‌ඤා උප්‌පජ්‌ජතීතිආදීසු හීනාදිභෙදං අජ්‌ඣාසයං පටිච්‌ච හීනාදිභෙදා සඤ්‌ඤා, තන්‌නිස්‌සයදිට්‌ඨිවිකප්‌පනා, විතක්‌කො ච උප්‌පජ්‌ජති සහජාතකොටියා උපනිස්‌සයකොටියා ච. සත්‌ථාරෙසූති තෙසං සත්‌ථුපටිඤ්‌ඤතාය වුත්‌තං, න සත්‌ථුලක්‌ඛණසබ්‌භාවතො. අසම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙසූති ආධාරෙ විසයෙ ච භුම්‌මං එකතො කත්‌වා වුත්‌තන්‌ති පඨමං තාව දස්‌සෙන්‌තො ‘‘මයං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධා’’තිආදිං වත්‌වා ඉතරං දස්‌සෙන්‌තො ‘‘තෙසු සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධා එතෙ’’තිආදිමාහ. තෙසං ‘‘මයං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධා’’ති උප්‌පන්‌නදිට්‌ඨි ඉධ මූලභාවෙන පුච්‌ඡිතා, ඉතරා අනුසඞ්‌කිතාති පුච්‌ඡතියෙවාති සාසඞ්‌කං වදති.

    97.Ito paṭṭhāyāti ‘‘dhātuṃ, bhikkhave’’ti imasmā tatiyasuttato paṭṭhāya. Yāva kammavaggo, tāva netvā upagantvā seti etthāti āsayo, hīnādibhāvena adhīno āsayo ajjhāsayo, taṃ ajjhāsayaṃ, adhimuttanti attho. Saññā uppajjatītiādīsu hīnādibhedaṃ ajjhāsayaṃ paṭicca hīnādibhedā saññā, tannissayadiṭṭhivikappanā, vitakko ca uppajjati sahajātakoṭiyā upanissayakoṭiyā ca. Satthāresūti tesaṃ satthupaṭiññatāya vuttaṃ, na satthulakkhaṇasabbhāvato. Asammāsambuddhesūti ādhāre visaye ca bhummaṃ ekato katvā vuttanti paṭhamaṃ tāva dassento ‘‘mayaṃ sammāsambuddhā’’tiādiṃ vatvā itaraṃ dassento ‘‘tesu sammāsambuddhā ete’’tiādimāha. Tesaṃ ‘‘mayaṃ sammāsambuddhā’’ti uppannadiṭṭhi idha mūlabhāvena pucchitā, itarā anusaṅkitāti pucchatiyevāti sāsaṅkaṃ vadati.

    ‘‘මහතී’’ති එත්‌ථ මහාසද්‌දො ‘‘මහාජනො’’තිආදීසු විය බහුඅත්‌ථවාචකොති දට්‌ඨබ්‌බො. අවිජ්‌ජාපි හීනහීනතරහීනතමාදිභෙදෙන බහුපකාරා. තස්‌සාති දිට්‌ඨියා. කස්‌මා පනෙත්‌ථ ‘‘යදිදං අවිජ්‌ජා ධාතූ’’ති අවිජ්‌ජං උද්‌ධරිත්‌වා ‘‘හීනං ධාතුං පටිච්‌චා’’ති අජ්‌ඣාසයධාතු නිද්‌දිට්‌ඨාති? න ඛො පනෙතං එවං දට්‌ඨබ්‌බං, ‘‘අඤ්‌ඤං උද්‌ධරිත්‌වා අඤ්‌ඤං නිද්‌දිට්‌ඨා’’ති, යතො අවිජ්‌ජාසීසෙන අජ්‌ඣාසයධාතු එව ගහිතා. අවිජ්‌ජාගහිතො හි පුරිසපුග්‌ගලො දිට්‌ඨජ්‌ඣාසයො හීනාදිභෙදං අවිජ්‌ජාධාතුං නිස්‌සාය තතො සඤ්‌ඤාදිට්‌ඨිආදිකෙ සඞ්‌කප්‌පෙති. පණිධි පත්‌ථනා, සා පන තථා තථා චිත්‌තස්‌ස ඨපනවසෙන හොතීති ආහ ‘‘චිත්‌තට්‌ඨපන’’න්‌ති. තෙනාහ ‘‘සා පනෙසා’’තිආදි. එතෙති හීනපච්‌චයා සඤ්‌ඤාදිට්‌ඨිවිතක්‌කචෙතනා පත්‌ථනා පණිධිසඞ්‌ඛාතා හීනා ධම්‌මා. හීනො නාම හීනධම්‌මසමායොගතො. සබ්‌බපදානීති ‘‘පඤ්‌ඤපෙතී’’තිආදීනි පදානි යොජෙතබ්‌බානි හීනසද්‌දෙන මජ්‌ඣිමුත්‌තමට්‌ඨානන්‌තරස්‌ස අසම්‌භවතො. උපපජ්‌ජනං ‘‘උපපත්‌තී’’ති ආහ ‘‘ද්‌වෙ උපපත්‌තියො පටිලාභො ච නිබ්‌බත්‌ති චා’’ති. තත්‌ථ හීනකුලාදීති ආදි-සද්‌දෙන හීනරූපභොගපරිසාදීනං සඞ්‌ගහො. හීනත්‌තිකවසෙනාති හීනත්‌තිකෙ වුත්‌තත්‌තිකපදවසෙනාති අධිප්‌පායො. චිත්‌තුප්‌පාදක්‌ඛණෙති ඉදං හීනත්‌තිකපරියාපන්‌නානං චිත්‌තුප්‌පාදානං වසෙන තත්‌ථ තත්‌ථ ලද්‌ධත්‌තා වුත්‌තං. පඤ්‌චසු නීචකුලෙසූති චණ්‌ඩාලවෙනනෙසාදරථකාරපුක්‌කුසකුලෙසු. ද්‌වාදසඅකුසලචිත්‌තුප්‌පාදානං පන යො කොචි පටිලාභො හීනොති යොජනා. සෙසද්‌වයෙපි එසෙව නයො. ඉමස්‌මිං ඨානෙති ‘‘යායං, භන්‌තෙ, දිට්‌ඨී’’තිආදිනා ආගතෙ ඉමස්‌මිං ඨානෙ. ‘‘ධාතුං, භික්‌ඛවෙ, පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජතී’’තිආදිනා ආගතත්‌තා නිබ්‌බත්‌තියෙව අධිප්‌පෙතා, න පටිලාභො.

    ‘‘Mahatī’’ti ettha mahāsaddo ‘‘mahājano’’tiādīsu viya bahuatthavācakoti daṭṭhabbo. Avijjāpi hīnahīnatarahīnatamādibhedena bahupakārā. Tassāti diṭṭhiyā. Kasmā panettha ‘‘yadidaṃ avijjā dhātū’’ti avijjaṃ uddharitvā ‘‘hīnaṃ dhātuṃ paṭiccā’’ti ajjhāsayadhātu niddiṭṭhāti? Na kho panetaṃ evaṃ daṭṭhabbaṃ, ‘‘aññaṃ uddharitvā aññaṃ niddiṭṭhā’’ti, yato avijjāsīsena ajjhāsayadhātu eva gahitā. Avijjāgahito hi purisapuggalo diṭṭhajjhāsayo hīnādibhedaṃ avijjādhātuṃ nissāya tato saññādiṭṭhiādike saṅkappeti. Paṇidhi patthanā, sā pana tathā tathā cittassa ṭhapanavasena hotīti āha ‘‘cittaṭṭhapana’’nti. Tenāha ‘‘sā panesā’’tiādi. Eteti hīnapaccayā saññādiṭṭhivitakkacetanā patthanā paṇidhisaṅkhātā hīnā dhammā. Hīno nāma hīnadhammasamāyogato. Sabbapadānīti ‘‘paññapetī’’tiādīni padāni yojetabbāni hīnasaddena majjhimuttamaṭṭhānantarassa asambhavato. Upapajjanaṃ ‘‘upapattī’’ti āha ‘‘dve upapattiyo paṭilābho ca nibbatti cā’’ti. Tattha hīnakulādīti ādi-saddena hīnarūpabhogaparisādīnaṃ saṅgaho. Hīnattikavasenāti hīnattike vuttattikapadavasenāti adhippāyo. Cittuppādakkhaṇeti idaṃ hīnattikapariyāpannānaṃ cittuppādānaṃ vasena tattha tattha laddhattā vuttaṃ. Pañcasu nīcakulesūti caṇḍālavenanesādarathakārapukkusakulesu. Dvādasaakusalacittuppādānaṃ pana yo koci paṭilābho hīnoti yojanā. Sesadvayepi eseva nayo. Imasmiṃ ṭhāneti ‘‘yāyaṃ, bhante, diṭṭhī’’tiādinā āgate imasmiṃ ṭhāne. ‘‘Dhātuṃ, bhikkhave, paṭicca uppajjatī’’tiādinā āgatattā nibbattiyeva adhippetā, na paṭilābho.

    ගිඤ්‌ජකාවසථසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Giñjakāvasathasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 3. ගිඤ්‌ජකාවසථසුත්‌තං • 3. Giñjakāvasathasuttaṃ

    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 3. ගිඤ්‌ජකාවසථසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Giñjakāvasathasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact