| Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / སཾཡུཏྟནིཀཱཡ (ཊཱིཀཱ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
༣. གིཉྫཀཱཝསཐསུཏྟཝཎྞནཱ
3. Giñjakāvasathasuttavaṇṇanā
༩༧. ཨིཏོ པཊྛཱཡཱཏི ‘‘དྷཱཏུཾ, བྷིཀྑཝེ’’ཏི ཨིམསྨཱ ཏཏིཡསུཏྟཏོ པཊྛཱཡ། ཡཱཝ ཀམྨཝགྒོ, ཏཱཝ ནེཏྭཱ ཨུཔགནྟྭཱ སེཏི ཨེཏྠཱཏི ཨཱསཡོ, ཧཱིནཱདིབྷཱཝེན ཨདྷཱིནོ ཨཱསཡོ ཨཛ྄ཛྷཱསཡོ, ཏཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ, ཨདྷིམུཏྟནྟི ཨཏྠོ། སཉྙཱ ཨུཔྤཛྫཏཱིཏིཨཱདཱིསུ ཧཱིནཱདིབྷེདཾ ཨཛ྄ཛྷཱསཡཾ པཊིཙྩ ཧཱིནཱདིབྷེདཱ སཉྙཱ, ཏནྣིསྶཡདིཊྛིཝིཀཔྤནཱ, ཝིཏཀྐོ ཙ ཨུཔྤཛྫཏི སཧཛཱཏཀོཊིཡཱ ཨུཔནིསྶཡཀོཊིཡཱ ཙ། སཏྠཱརེསཱུཏི ཏེསཾ སཏྠུཔཊིཉྙཏཱཡ ཝུཏྟཾ, ན སཏྠུལཀྑཎསབྦྷཱཝཏོ། ཨསམྨཱསམྦུདྡྷེསཱུཏི ཨཱདྷཱརེ ཝིསཡེ ཙ བྷུམྨཾ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ཝུཏྟནྟི པཋམཾ ཏཱཝ དསྶེནྟོ ‘‘མཡཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ’’ཏིཨཱདིཾ ཝཏྭཱ ཨིཏརཾ དསྶེནྟོ ‘‘ཏེསུ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ ཨེཏེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ། ཏེསཾ ‘‘མཡཾ སམྨཱསམྦུདྡྷཱ’’ཏི ཨུཔྤནྣདིཊྛི ཨིདྷ མཱུལབྷཱཝེན པུཙྪིཏཱ, ཨིཏརཱ ཨནུསངྐིཏཱཏི པུཙྪཏིཡེཝཱཏི སཱསངྐཾ ཝདཏི།
97.Ito paṭṭhāyāti ‘‘dhātuṃ, bhikkhave’’ti imasmā tatiyasuttato paṭṭhāya. Yāva kammavaggo, tāva netvā upagantvā seti etthāti āsayo, hīnādibhāvena adhīno āsayo ajjhāsayo, taṃ ajjhāsayaṃ, adhimuttanti attho. Saññā uppajjatītiādīsu hīnādibhedaṃ ajjhāsayaṃ paṭicca hīnādibhedā saññā, tannissayadiṭṭhivikappanā, vitakko ca uppajjati sahajātakoṭiyā upanissayakoṭiyā ca. Satthāresūti tesaṃ satthupaṭiññatāya vuttaṃ, na satthulakkhaṇasabbhāvato. Asammāsambuddhesūti ādhāre visaye ca bhummaṃ ekato katvā vuttanti paṭhamaṃ tāva dassento ‘‘mayaṃ sammāsambuddhā’’tiādiṃ vatvā itaraṃ dassento ‘‘tesu sammāsambuddhā ete’’tiādimāha. Tesaṃ ‘‘mayaṃ sammāsambuddhā’’ti uppannadiṭṭhi idha mūlabhāvena pucchitā, itarā anusaṅkitāti pucchatiyevāti sāsaṅkaṃ vadati.
‘‘མཧཏཱི’’ཏི ཨེཏྠ མཧཱསདྡོ ‘‘མཧཱཛནོ’’ཏིཨཱདཱིསུ ཝིཡ བཧུཨཏྠཝཱཙཀོཏི དཊྛབྦོ། ཨཝིཛྫཱཔི ཧཱིནཧཱིནཏརཧཱིནཏམཱདིབྷེདེན བཧུཔཀཱརཱ། ཏསྶཱཏི དིཊྛིཡཱ། ཀསྨཱ པནེཏྠ ‘‘ཡདིདཾ ཨཝིཛྫཱ དྷཱཏཱུ’’ཏི ཨཝིཛྫཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ‘‘ཧཱིནཾ དྷཱཏུཾ པཊིཙྩཱ’’ཏི ཨཛ྄ཛྷཱསཡདྷཱཏུ ནིདྡིཊྛཱཏི? ན ཁོ པནེཏཾ ཨེཝཾ དཊྛབྦཾ, ‘‘ཨཉྙཾ ཨུདྡྷརིཏྭཱ ཨཉྙཾ ནིདྡིཊྛཱ’’ཏི, ཡཏོ ཨཝིཛྫཱསཱིསེན ཨཛ྄ཛྷཱསཡདྷཱཏུ ཨེཝ གཧིཏཱ། ཨཝིཛྫཱགཧིཏོ ཧི པུརིསཔུགྒལོ དིཊྛཛ྄ཛྷཱསཡོ ཧཱིནཱདིབྷེདཾ ཨཝིཛྫཱདྷཱཏུཾ ནིསྶཱཡ ཏཏོ སཉྙཱདིཊྛིཨཱདིཀེ སངྐཔྤེཏི། པཎིདྷི པཏྠནཱ, སཱ པན ཏཐཱ ཏཐཱ ཙིཏྟསྶ ཋཔནཝསེན ཧོཏཱིཏི ཨཱཧ ‘‘ཙིཏྟཊྛཔན’’ནྟི། ཏེནཱཧ ‘‘སཱ པནེསཱ’’ཏིཨཱདི། ཨེཏེཏི ཧཱིནཔཙྩཡཱ སཉྙཱདིཊྛིཝིཏཀྐཙེཏནཱ པཏྠནཱ པཎིདྷིསངྑཱཏཱ ཧཱིནཱ དྷམྨཱ། ཧཱིནོ ནཱམ ཧཱིནདྷམྨསམཱཡོགཏོ། སབྦཔདཱནཱིཏི ‘‘པཉྙཔེཏཱི’’ཏིཨཱདཱིནི པདཱནི ཡོཛེཏབྦཱནི ཧཱིནསདྡེན མཛ྄ཛྷིམུཏྟམཊྛཱནནྟརསྶ ཨསམྦྷཝཏོ། ཨུཔཔཛྫནཾ ‘‘ཨུཔཔཏྟཱི’’ཏི ཨཱཧ ‘‘དྭེ ཨུཔཔཏྟིཡོ པཊིལཱབྷོ ཙ ནིབྦཏྟི ཙཱ’’ཏི། ཏཏྠ ཧཱིནཀུལཱདཱིཏི ཨཱདི-སདྡེན ཧཱིནརཱུཔབྷོགཔརིསཱདཱིནཾ སངྒཧོ། ཧཱིནཏྟིཀཝསེནཱཏི ཧཱིནཏྟིཀེ ཝུཏྟཏྟིཀཔདཝསེནཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ། ཙིཏྟུཔྤཱདཀྑཎེཏི ཨིདཾ ཧཱིནཏྟིཀཔརིཡཱཔནྣཱནཾ ཙིཏྟུཔྤཱདཱནཾ ཝསེན ཏཏྠ ཏཏྠ ལདྡྷཏྟཱ ཝུཏྟཾ། པཉྩསུ ནཱིཙཀུལེསཱུཏི ཙཎྜཱལཝེནནེསཱདརཐཀཱརཔུཀྐུསཀུལེསུ། དྭཱདསཨཀུསལཙིཏྟུཔྤཱདཱནཾ པན ཡོ ཀོཙི པཊིལཱབྷོ ཧཱིནོཏི ཡོཛནཱ། སེསདྭཡེཔི ཨེསེཝ ནཡོ། ཨིམསྨིཾ ཋཱནེཏི ‘‘ཡཱཡཾ, བྷནྟེ, དིཊྛཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཨཱགཏེ ཨིམསྨིཾ ཋཱནེ། ‘‘དྷཱཏུཾ, བྷིཀྑཝེ, པཊིཙྩ ཨུཔྤཛྫཏཱི’’ཏིཨཱདིནཱ ཨཱགཏཏྟཱ ནིབྦཏྟིཡེཝ ཨདྷིཔྤེཏཱ, ན པཊིལཱབྷོ།
‘‘Mahatī’’ti ettha mahāsaddo ‘‘mahājano’’tiādīsu viya bahuatthavācakoti daṭṭhabbo. Avijjāpi hīnahīnatarahīnatamādibhedena bahupakārā. Tassāti diṭṭhiyā. Kasmā panettha ‘‘yadidaṃ avijjā dhātū’’ti avijjaṃ uddharitvā ‘‘hīnaṃ dhātuṃ paṭiccā’’ti ajjhāsayadhātu niddiṭṭhāti? Na kho panetaṃ evaṃ daṭṭhabbaṃ, ‘‘aññaṃ uddharitvā aññaṃ niddiṭṭhā’’ti, yato avijjāsīsena ajjhāsayadhātu eva gahitā. Avijjāgahito hi purisapuggalo diṭṭhajjhāsayo hīnādibhedaṃ avijjādhātuṃ nissāya tato saññādiṭṭhiādike saṅkappeti. Paṇidhi patthanā, sā pana tathā tathā cittassa ṭhapanavasena hotīti āha ‘‘cittaṭṭhapana’’nti. Tenāha ‘‘sā panesā’’tiādi. Eteti hīnapaccayā saññādiṭṭhivitakkacetanā patthanā paṇidhisaṅkhātā hīnā dhammā. Hīno nāma hīnadhammasamāyogato. Sabbapadānīti ‘‘paññapetī’’tiādīni padāni yojetabbāni hīnasaddena majjhimuttamaṭṭhānantarassa asambhavato. Upapajjanaṃ ‘‘upapattī’’ti āha ‘‘dve upapattiyo paṭilābho ca nibbatti cā’’ti. Tattha hīnakulādīti ādi-saddena hīnarūpabhogaparisādīnaṃ saṅgaho. Hīnattikavasenāti hīnattike vuttattikapadavasenāti adhippāyo. Cittuppādakkhaṇeti idaṃ hīnattikapariyāpannānaṃ cittuppādānaṃ vasena tattha tattha laddhattā vuttaṃ. Pañcasu nīcakulesūti caṇḍālavenanesādarathakārapukkusakulesu. Dvādasaakusalacittuppādānaṃ pana yo koci paṭilābho hīnoti yojanā. Sesadvayepi eseva nayo. Imasmiṃ ṭhāneti ‘‘yāyaṃ, bhante, diṭṭhī’’tiādinā āgate imasmiṃ ṭhāne. ‘‘Dhātuṃ, bhikkhave, paṭicca uppajjatī’’tiādinā āgatattā nibbattiyeva adhippetā, na paṭilābho.
གིཉྫཀཱཝསཐསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།
Giñjakāvasathasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / སུཏྟཔིཊཀ • Suttapiṭaka / སཾཡུཏྟནིཀཱཡ • Saṃyuttanikāya / ༣. གིཉྫཀཱཝསཐསུཏྟཾ • 3. Giñjakāvasathasuttaṃ
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / སུཏྟཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / སཾཡུཏྟནིཀཱཡ (ཨཊྛཀཐཱ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ༣. གིཉྫཀཱཝསཐསུཏྟཝཎྞནཱ • 3. Giñjakāvasathasuttavaṇṇanā
