| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
೧೬. ಗೋಚರನಾನತ್ತಞಾಣನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
16. Gocaranānattañāṇaniddesavaṇṇanā
೬೭. ಗೋಚರನಾನತ್ತಞಾಣನಿದ್ದೇಸೇ ರೂಪೇ ಬಹಿದ್ಧಾ ವವತ್ಥೇತೀತಿ ಅಜ್ಝತ್ತತೋ ಬಹಿದ್ಧಾಭೂತೇ ರೂಪಾಯತನಧಮ್ಮೇ ವವತ್ಥಪೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅವಿಜ್ಜಾಸಮ್ಭೂತಾತಿಆದಿ ಅತ್ತಭಾವಪರಿಯಾಪನ್ನಕಮ್ಮಜರೂಪತ್ತಾ ವುತ್ತಂ। ಆಹಾರೋಪಿ ಹಿ ಕಮ್ಮಜರೂಪಸ್ಸ ಉಪತ್ಥಮ್ಭಕಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ। ಸದ್ದಸ್ಸ ಪನ ಉತುಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನತ್ತಾ ಅವಿಜ್ಜಾಸಮ್ಭೂತಾದಿಚತುಕ್ಕಂ ನ ವುತ್ತಂ। ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾನಂ ಸಯಂ ಮಹಾಭೂತತ್ತಾ ‘‘ಚತುನ್ನಂ ಮಹಾಭೂತಾನಂ ಉಪಾದಾಯಾ’’ತಿ ನ ವುತ್ತಂ। ಧಮ್ಮಾತಿ ಚೇತ್ಥ ಭವಙ್ಗಮನೋಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ತಯೋ ಅರೂಪಿನೋ ಖನ್ಧಾ, ಧಮ್ಮಾಯತನಪರಿಯಾಪನ್ನಾನಿ ಸುಖುಮರೂಪಾನಿ ಚ ಕಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಾನಾನಿ, ಸಬ್ಬಾನಿಪಿ ರೂಪಾದೀನಿ ಚ। ಅಪಿಚ ಯಾನಿ ಯಾನಿ ಯೇನ ಯೇನ ಸಮುಟ್ಠಹನ್ತಿ, ತಾನಿ ತಾನಿ ತೇನ ತೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಇತರಥಾ ಹಿ ಸಕಸನ್ತಾನಪರಿಯಾಪನ್ನಾಪಿ ರೂಪಾದಯೋ ಧಮ್ಮಾ ಸಬ್ಬೇ ನ ಸಙ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯುಂ। ಯಸ್ಮಾ ಅನಿನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧರೂಪಾದಯೋಪಿ ವಿಪಸ್ಸನೂಪಗಾ, ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ಕಮ್ಮಸಮ್ಭೂತಪದೇನ ಸಙ್ಗಹೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತೇಪಿ ಹಿ ಸಬ್ಬಸತ್ತಸಾಧಾರಣಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯಉತುಸಮುಟ್ಠಾನಾ। ಅಞ್ಞೇ ಪನ ‘‘ಅನಿನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಾ ರೂಪಾದಯೋ ಅವಿಪಸ್ಸನೂಪಗಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ತಂ ಪನ –
67. Gocaranānattañāṇaniddese rūpe bahiddhā vavatthetīti ajjhattato bahiddhābhūte rūpāyatanadhamme vavatthapetīti attho. Avijjāsambhūtātiādi attabhāvapariyāpannakammajarūpattā vuttaṃ. Āhāropi hi kammajarūpassa upatthambhakapaccayo hoti. Saddassa pana utucittasamuṭṭhānattā avijjāsambhūtādicatukkaṃ na vuttaṃ. Phoṭṭhabbānaṃ sayaṃ mahābhūtattā ‘‘catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāyā’’ti na vuttaṃ. Dhammāti cettha bhavaṅgamanosampayuttā tayo arūpino khandhā, dhammāyatanapariyāpannāni sukhumarūpāni ca kammasamuṭṭhānāni, sabbānipi rūpādīni ca. Apica yāni yāni yena yena samuṭṭhahanti, tāni tāni tena tena veditabbāni. Itarathā hi sakasantānapariyāpannāpi rūpādayo dhammā sabbe na saṅgaṇheyyuṃ. Yasmā anindriyabaddharūpādayopi vipassanūpagā, tasmā tesaṃ kammasambhūtapadena saṅgaho veditabbo. Tepi hi sabbasattasādhāraṇakammapaccayautusamuṭṭhānā. Aññe pana ‘‘anindriyabaddhā rūpādayo avipassanūpagā’’ti vadanti. Taṃ pana –
‘‘ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾತಿ, ಯದಾ ಪಞ್ಞಾಯ ಪಸ್ಸತಿ।
‘‘Sabbe saṅkhārā aniccāti, yadā paññāya passati;
ಅಥ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ ದುಕ್ಖೇ, ಏಸ ಮಗ್ಗೋ ವಿಸುದ್ಧಿಯಾ’’ತಿ॥ (ಧ॰ ಪ॰ ೨೭೭) –
Atha nibbindati dukkhe, esa maggo visuddhiyā’’ti. (dha. pa. 277) –
ಆದಿಕಾಯ ಪಾಳಿಯಾ ವಿರುಜ್ಝತಿ। ವುತ್ತಞ್ಚ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ – ‘‘ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಆದಿತೋವ ಅಜ್ಝತ್ತಸಙ್ಖಾರೇ ಅಭಿನಿವಿಸಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸತಿ, ಯಸ್ಮಾ ಪನ ನ ಸುದ್ಧಅಜ್ಝತ್ತದಸ್ಸನಮತ್ತೇನೇವ ಮಗ್ಗವುಟ್ಠಾನಂ ಹೋತಿ, ಬಹಿದ್ಧಾಪಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಮೇವ, ತಸ್ಮಾ ಪರಸ್ಸ ಖನ್ಧೇಪಿ ಅನುಪಾದಿನ್ನಸಙ್ಖಾರೇಪಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಮನತ್ತಾತಿ ವಿಪಸ್ಸತೀ’’ತಿ (ವಿಸುದ್ಧಿ॰ ೨.೭೮೪)। ತಸ್ಮಾ ಪರೇಸಂ ಚಕ್ಖಾದಿವವತ್ಥಾನಮ್ಪಿ ಅನಿನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧರೂಪಾದಿವವತ್ಥಾನಮ್ಪಿ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಮೇವ, ತಸ್ಮಾ ತೇಭೂಮಕಸಙ್ಖಾರಾ ಅವಿಪಸ್ಸನೂಪಗಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ।
Ādikāya pāḷiyā virujjhati. Vuttañca visuddhimagge – ‘‘idhekacco āditova ajjhattasaṅkhāre abhinivisitvā vipassati, yasmā pana na suddhaajjhattadassanamatteneva maggavuṭṭhānaṃ hoti, bahiddhāpi daṭṭhabbameva, tasmā parassa khandhepi anupādinnasaṅkhārepi aniccaṃ dukkhamanattāti vipassatī’’ti (visuddhi. 2.784). Tasmā paresaṃ cakkhādivavatthānampi anindriyabaddharūpādivavatthānampi icchitabbameva, tasmā tebhūmakasaṅkhārā avipassanūpagā nāma natthi.
ಗೋಚರನಾನತ್ತಞಾಣನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Gocaranānattañāṇaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗಪಾಳಿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ೧೬. ಗೋಚರನಾನತ್ತಞಾಣನಿದ್ದೇಸೋ • 16. Gocaranānattañāṇaniddeso
