Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
൧൬. ഗോചരനാനത്തഞാണനിദ്ദേസവണ്ണനാ
16. Gocaranānattañāṇaniddesavaṇṇanā
൬൭. ഗോചരനാനത്തഞാണനിദ്ദേസേ രൂപേ ബഹിദ്ധാ വവത്ഥേതീതി അജ്ഝത്തതോ ബഹിദ്ധാഭൂതേ രൂപായതനധമ്മേ വവത്ഥപേതീതി അത്ഥോ. അവിജ്ജാസമ്ഭൂതാതിആദി അത്തഭാവപരിയാപന്നകമ്മജരൂപത്താ വുത്തം. ആഹാരോപി ഹി കമ്മജരൂപസ്സ ഉപത്ഥമ്ഭകപച്ചയോ ഹോതി. സദ്ദസ്സ പന ഉതുചിത്തസമുട്ഠാനത്താ അവിജ്ജാസമ്ഭൂതാദിചതുക്കം ന വുത്തം. ഫോട്ഠബ്ബാനം സയം മഹാഭൂതത്താ ‘‘ചതുന്നം മഹാഭൂതാനം ഉപാദായാ’’തി ന വുത്തം. ധമ്മാതി ചേത്ഥ ഭവങ്ഗമനോസമ്പയുത്താ തയോ അരൂപിനോ ഖന്ധാ, ധമ്മായതനപരിയാപന്നാനി സുഖുമരൂപാനി ച കമ്മസമുട്ഠാനാനി, സബ്ബാനിപി രൂപാദീനി ച. അപിച യാനി യാനി യേന യേന സമുട്ഠഹന്തി, താനി താനി തേന തേന വേദിതബ്ബാനി. ഇതരഥാ ഹി സകസന്താനപരിയാപന്നാപി രൂപാദയോ ധമ്മാ സബ്ബേ ന സങ്ഗണ്ഹേയ്യും. യസ്മാ അനിന്ദ്രിയബദ്ധരൂപാദയോപി വിപസ്സനൂപഗാ, തസ്മാ തേസം കമ്മസമ്ഭൂതപദേന സങ്ഗഹോ വേദിതബ്ബോ. തേപി ഹി സബ്ബസത്തസാധാരണകമ്മപച്ചയഉതുസമുട്ഠാനാ. അഞ്ഞേ പന ‘‘അനിന്ദ്രിയബദ്ധാ രൂപാദയോ അവിപസ്സനൂപഗാ’’തി വദന്തി. തം പന –
67. Gocaranānattañāṇaniddese rūpe bahiddhā vavatthetīti ajjhattato bahiddhābhūte rūpāyatanadhamme vavatthapetīti attho. Avijjāsambhūtātiādi attabhāvapariyāpannakammajarūpattā vuttaṃ. Āhāropi hi kammajarūpassa upatthambhakapaccayo hoti. Saddassa pana utucittasamuṭṭhānattā avijjāsambhūtādicatukkaṃ na vuttaṃ. Phoṭṭhabbānaṃ sayaṃ mahābhūtattā ‘‘catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāyā’’ti na vuttaṃ. Dhammāti cettha bhavaṅgamanosampayuttā tayo arūpino khandhā, dhammāyatanapariyāpannāni sukhumarūpāni ca kammasamuṭṭhānāni, sabbānipi rūpādīni ca. Apica yāni yāni yena yena samuṭṭhahanti, tāni tāni tena tena veditabbāni. Itarathā hi sakasantānapariyāpannāpi rūpādayo dhammā sabbe na saṅgaṇheyyuṃ. Yasmā anindriyabaddharūpādayopi vipassanūpagā, tasmā tesaṃ kammasambhūtapadena saṅgaho veditabbo. Tepi hi sabbasattasādhāraṇakammapaccayautusamuṭṭhānā. Aññe pana ‘‘anindriyabaddhā rūpādayo avipassanūpagā’’ti vadanti. Taṃ pana –
‘‘സബ്ബേ സങ്ഖാരാ അനിച്ചാതി, യദാ പഞ്ഞായ പസ്സതി;
‘‘Sabbe saṅkhārā aniccāti, yadā paññāya passati;
അഥ നിബ്ബിന്ദതി ദുക്ഖേ, ഏസ മഗ്ഗോ വിസുദ്ധിയാ’’തി. (ധ॰ പ॰ ൨൭൭) –
Atha nibbindati dukkhe, esa maggo visuddhiyā’’ti. (dha. pa. 277) –
ആദികായ പാളിയാ വിരുജ്ഝതി. വുത്തഞ്ച വിസുദ്ധിമഗ്ഗേ – ‘‘ഇധേകച്ചോ ആദിതോവ അജ്ഝത്തസങ്ഖാരേ അഭിനിവിസിത്വാ വിപസ്സതി, യസ്മാ പന ന സുദ്ധഅജ്ഝത്തദസ്സനമത്തേനേവ മഗ്ഗവുട്ഠാനം ഹോതി, ബഹിദ്ധാപി ദട്ഠബ്ബമേവ, തസ്മാ പരസ്സ ഖന്ധേപി അനുപാദിന്നസങ്ഖാരേപി അനിച്ചം ദുക്ഖമനത്താതി വിപസ്സതീ’’തി (വിസുദ്ധി॰ ൨.൭൮൪). തസ്മാ പരേസം ചക്ഖാദിവവത്ഥാനമ്പി അനിന്ദ്രിയബദ്ധരൂപാദിവവത്ഥാനമ്പി ഇച്ഛിതബ്ബമേവ, തസ്മാ തേഭൂമകസങ്ഖാരാ അവിപസ്സനൂപഗാ നാമ നത്ഥി.
Ādikāya pāḷiyā virujjhati. Vuttañca visuddhimagge – ‘‘idhekacco āditova ajjhattasaṅkhāre abhinivisitvā vipassati, yasmā pana na suddhaajjhattadassanamatteneva maggavuṭṭhānaṃ hoti, bahiddhāpi daṭṭhabbameva, tasmā parassa khandhepi anupādinnasaṅkhārepi aniccaṃ dukkhamanattāti vipassatī’’ti (visuddhi. 2.784). Tasmā paresaṃ cakkhādivavatthānampi anindriyabaddharūpādivavatthānampi icchitabbameva, tasmā tebhūmakasaṅkhārā avipassanūpagā nāma natthi.
ഗോചരനാനത്തഞാണനിദ്ദേസവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Gocaranānattañāṇaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗപാളി • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ൧൬. ഗോചരനാനത്തഞാണനിദ്ദേസോ • 16. Gocaranānattañāṇaniddeso