| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
੧੬. ਗੋਚਰਨਾਨਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
16. Gocaranānattañāṇaniddeso
੬੭. ਕਥਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਗੋਚਰਨਾਨਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ? ਕਥਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਧਮ੍ਮੇ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਰੂਪੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਸਦ੍ਦੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਗਨ੍ਧੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਰਸੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਧਮ੍ਮੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ ।
67. Kathaṃ bahiddhā vavatthāne paññā gocaranānatte ñāṇaṃ? Kathaṃ bahiddhā dhamme vavattheti? Rūpe bahiddhā vavattheti, sadde bahiddhā vavattheti, gandhe bahiddhā vavattheti, rase bahiddhā vavattheti, phoṭṭhabbe bahiddhā vavattheti, dhamme bahiddhā vavattheti .
ਕਥਂ ਰੂਪੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਰੂਪਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ ਰੂਪਾ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਰੂਪਾ ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਰੂਪਾ ਆਹਾਰਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਰੂਪਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਰੂਪਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਰੂਪਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਰੂਪਾ ਅਹੁਤ੍વਾ ਸਮ੍ਭੂਤਾ, ਹੁਤ੍વਾ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਰੂਪੇ ਅਨ੍ਤવਨ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਰੂਪਾ ਅਦ੍ਧੁવਾ ਅਸਸ੍ਸਤਾ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ । ਰੂਪਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਸਙ੍ਖਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਖਯਧਮ੍ਮਾ વਯਧਮ੍ਮਾ વਿਰਾਗਧਮ੍ਮਾ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਰੂਪੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਨਿਚ੍ਚਤੋ; ਦੁਕ੍ਖਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਸੁਖਤੋ; ਅਨਤ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਅਤ੍ਤਤੋ; ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਨੋ ਨਨ੍ਦਤਿ ; વਿਰਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਰਜ੍ਜਤਿ; ਨਿਰੋਧੇਤਿ, ਨੋ ਸਮੁਦੇਤਿ; ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਆਦਿਯਤਿ। ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਨ੍ਦਿਂ ਪਜਹਤਿ, વਿਰਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਰਾਗਂ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋ ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਹਤਿ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਆਦਾਨਂ ਪਜਹਤਿ। ਏવਂ ਰੂਪੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ।
Kathaṃ rūpe bahiddhā vavattheti? Rūpā avijjāsambhūtāti vavattheti rūpā taṇhāsambhūtāti vavattheti, rūpā kammasambhūtāti vavattheti, rūpā āhārasambhūtāti vavattheti, rūpā catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāyāti vavattheti, rūpā uppannāti vavattheti, rūpā samudāgatāti vavattheti. Rūpā ahutvā sambhūtā, hutvā na bhavissantīti vavattheti. Rūpe antavantato vavattheti, rūpā addhuvā asassatā vipariṇāmadhammāti vavattheti . Rūpā aniccā saṅkhatā paṭiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammāti vavattheti. Rūpe aniccato vavattheti, no niccato; dukkhato vavattheti, no sukhato; anattato vavattheti, no attato; nibbindati, no nandati ; virajjati, no rajjati; nirodheti, no samudeti; paṭinissajjati, no ādiyati. Aniccato vavatthento niccasaññaṃ pajahati, dukkhato vavatthento sukhasaññaṃ pajahati, anattato vavatthento attasaññaṃ pajahati, nibbindanto nandiṃ pajahati, virajjanto rāgaṃ pajahati, nirodhento samudayaṃ pajahati, paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati. Evaṃ rūpe bahiddhā vavattheti.
ਕਥਂ ਸਦ੍ਦੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਸਦ੍ਦਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ…ਪੇ॰… ਸਦ੍ਦਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਸਦ੍ਦਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਸਦ੍ਦਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਸਦ੍ਦਾ ਅਹੁਤ੍વਾ ਸਮ੍ਭੂਤਾ, ਹੁਤ੍વਾ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਸਦ੍ਦੇ ਅਨ੍ਤવਨ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਸਦ੍ਦਾ ਅਦ੍ਧੁવਾ ਅਸਸ੍ਸਤਾ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਸਦ੍ਦਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਸਙ੍ਖਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਖਯਧਮ੍ਮਾ વਯਧਮ੍ਮਾ વਿਰਾਗਧਮ੍ਮਾ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਸਦ੍ਦੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਨਿਚ੍ਚਤੋ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸਦ੍ਦੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ।
Kathaṃ sadde bahiddhā vavattheti? Saddā avijjāsambhūtāti vavattheti…pe… saddā catunnaṃ mahābhūtānaṃ upādāyāti vavattheti, saddā uppannāti vavattheti, saddā samudāgatāti vavattheti. Saddā ahutvā sambhūtā, hutvā na bhavissantīti vavattheti. Sadde antavantato vavattheti, saddā addhuvā asassatā vipariṇāmadhammāti vavattheti, saddā aniccā saṅkhatā paṭiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammāti vavattheti. Sadde aniccato vavattheti, no niccato…pe… evaṃ sadde bahiddhā vavattheti.
ਕਥਂ ਗਨ੍ਧੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਗਨ੍ਧਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਗਨ੍ਧਾ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਗਨ੍ਧੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਕਥਂ ਰਸੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਰਸਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਰਸਾ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਰਸੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਕਥਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਆਹਾਰਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ।
Kathaṃ gandhe bahiddhā vavattheti? Gandhā avijjāsambhūtāti vavattheti, gandhā taṇhāsambhūtāti vavattheti…pe… evaṃ gandhe bahiddhā vavattheti. Kathaṃ rase bahiddhā vavattheti? Rasā avijjāsambhūtāti vavattheti, rasā taṇhāsambhūtāti vavattheti…pe… evaṃ rase bahiddhā vavattheti. Kathaṃ phoṭṭhabbe bahiddhā vavattheti? Phoṭṭhabbā avijjāsambhūtāti vavattheti, phoṭṭhabbā taṇhāsambhūtāti vavattheti, phoṭṭhabbā kammasambhūtāti vavattheti, phoṭṭhabbā āhārasambhūtāti vavattheti, phoṭṭhabbā uppannāti vavattheti. Phoṭṭhabbā samudāgatāti vavattheti…pe… evaṃ phoṭṭhabbe bahiddhā vavattheti.
ਕਥਂ ਧਮ੍ਮੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ? ਧਮ੍ਮਾ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਾ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਾ ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਾ ਆਹਾਰਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਾ ਸਮੁਦਾਗਤਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਧਮ੍ਮਾ ਅਹੁਤ੍વਾ ਸਮ੍ਭੂਤਾ , ਹੁਤ੍વਾ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਧਮ੍ਮੇ ਅਨ੍ਤવਨ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਾ ਅਦ੍ਧੁવਾ ਅਸਸ੍ਸਤਾ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਸਙ੍ਖਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਖਯਧਮ੍ਮਾ વਯਧਮ੍ਮਾ વਿਰਾਗਧਮ੍ਮਾ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਾਤਿ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਧਮ੍ਮੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਨਿਚ੍ਚਤੋ; ਦੁਕ੍ਖਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਸੁਖਤੋ; ਅਨਤ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਤਿ, ਨੋ ਅਤ੍ਤਤੋ; ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਨੋ ਨਨ੍ਦਤਿ; વਿਰਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਰਜ੍ਜਤਿ; ਨਿਰੋਧੇਤਿ, ਨੋ ਸਮੁਦੇਤਿ; ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਆਦਿਯਤਿ…ਪੇ॰… ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ વવਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਨ੍ਦਿਂ ਪਜਹਤਿ, વਿਰਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਰਾਗਂ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋ ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਹਤਿ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਆਦਾਨਂ ਪਜਹਤਿ। ਏવਂ ਧਮ੍ਮੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥੇਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਬਹਿਦ੍ਧਾ વવਤ੍ਥਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾ ਗੋਚਰਨਾਨਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ’’।
Kathaṃ dhamme bahiddhā vavattheti? Dhammā avijjāsambhūtāti vavattheti, dhammā taṇhāsambhūtāti vavattheti, dhammā kammasambhūtāti vavattheti, dhammā āhārasambhūtāti vavattheti, dhammā uppannāti vavattheti, dhammā samudāgatāti vavattheti. Dhammā ahutvā sambhūtā , hutvā na bhavissantīti vavattheti. Dhamme antavantato vavattheti, dhammā addhuvā asassatā vipariṇāmadhammāti vavattheti, dhammā aniccā saṅkhatā paṭiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammāti vavattheti. Dhamme aniccato vavattheti, no niccato; dukkhato vavattheti, no sukhato; anattato vavattheti, no attato; nibbindati, no nandati; virajjati, no rajjati; nirodheti, no samudeti; paṭinissajjati, no ādiyati…pe… aniccato vavatthento niccasaññaṃ pajahati, dukkhato vavatthento sukhasaññaṃ pajahati, anattato vavatthento attasaññaṃ pajahati, nibbindanto nandiṃ pajahati, virajjanto rāgaṃ pajahati, nirodhento samudayaṃ pajahati, paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati. Evaṃ dhamme bahiddhā vavattheti. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘bahiddhā vavatthāne paññā gocaranānatte ñāṇaṃ’’.
ਗੋਚਰਨਾਨਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਸੋਲ਼ਸਮੋ।
Gocaranānattañāṇaniddeso soḷasamo.
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ੧੬. ਗੋਚਰਨਾਨਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • 16. Gocaranānattañāṇaniddesavaṇṇanā
