| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៧. គោទត្តសុត្តំ
7. Godattasuttaṃ
៣៤៩. ឯកំ សមយំ អាយស្មា គោទត្តោ មច្ឆិកាសណ្ឌេ វិហរតិ អម្ពាដកវនេ។ អថ ខោ ចិត្តោ គហបតិ យេនាយស្មា គោទត្តោ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា អាយស្មន្តំ គោទត្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នំ ខោ ចិត្តំ គហបតិំ អាយស្មា គោទត្តោ ឯតទវោច – ‘‘យា ចាយំ, គហបតិ, អប្បមាណា ចេតោវិមុត្តិ, យា ច អាកិញ្ចញ្ញា ចេតោវិមុត្តិ, យា ច សុញ្ញតា ចេតោវិមុត្តិ, យា ច អនិមិត្តា ចេតោវិមុត្តិ, ឥមេ ធម្មា នានត្ថា នានាព្យញ្ជនា ឧទាហុ ឯកត្ថា ព្យញ្ជនមេវ នាន’’ន្តិ? ‘‘អត្ថិ, ភន្តេ, បរិយាយោ យំ បរិយាយំ អាគម្ម ឥមេ ធម្មា នានត្ថា ចេវ នានាព្យញ្ជនា ច។ អត្ថិ បន, ភន្តេ, បរិយាយោ យំ បរិយាយំ អាគម្ម ឥមេ ធម្មា ឯកត្ថា ព្យញ្ជនមេវ នាន’’ន្តិ។
349. Ekaṃ samayaṃ āyasmā godatto macchikāsaṇḍe viharati ambāṭakavane. Atha kho citto gahapati yenāyasmā godatto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ godattaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho cittaṃ gahapatiṃ āyasmā godatto etadavoca – ‘‘yā cāyaṃ, gahapati, appamāṇā cetovimutti, yā ca ākiñcaññā cetovimutti, yā ca suññatā cetovimutti, yā ca animittā cetovimutti, ime dhammā nānatthā nānābyañjanā udāhu ekatthā byañjanameva nāna’’nti? ‘‘Atthi, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca. Atthi pana, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā ekatthā byañjanameva nāna’’nti.
‘‘កតមោ ច, ភន្តេ, បរិយាយោ យំ បរិយាយំ អាគម្ម ឥមេ ធម្មា នានត្ថា ចេវ នានាព្យញ្ជនា ច? ឥធ, ភន្តេ, ភិក្ខុ មេត្តាសហគតេន ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ, តថា ទុតិយំ, តថា តតិយំ, តថា ចតុត្ថំ 1។ ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ មេត្តាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន 2 ផរិត្វា វិហរតិ។ ករុណាសហគតេន ចេតសា…បេ.… មុទិតាសហគតេន ចេតសា…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ, តថា ទុតិយំ, តថា តតិយំ, តថា ចតុត្ថំ។ ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។ អយំ វុច្ចតិ, ភន្តេ, អប្បមាណា ចេតោវិមុត្តិ។
‘‘Katamo ca, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca? Idha, bhante, bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ 3. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena 4 pharitvā viharati. Karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. Ayaṃ vuccati, bhante, appamāṇā cetovimutti.
‘‘កតមា ច, ភន្តេ, អាកិញ្ចញ្ញា ចេតោវិមុត្តិ? ឥធ, ភន្តេ, ភិក្ខុ សព្ពសោ វិញ្ញាណញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម, ‘នត្ថិ កិញ្ចី’តិ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ អយំ វុច្ចតិ, ភន្តេ, អាកិញ្ចញ្ញា ចេតោវិមុត្តិ។
‘‘Katamā ca, bhante, ākiñcaññā cetovimutti? Idha, bhante, bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma, ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, bhante, ākiñcaññā cetovimutti.
‘‘កតមា ច, ភន្តេ, សុញ្ញតា ចេតោវិមុត្តិ? ឥធ, ភន្តេ, ភិក្ខុ អរញ្ញគតោ វា រុក្ខមូលគតោ វា សុញ្ញាគារគតោ វា ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ – ‘សុញ្ញមិទំ អត្តេន វា អត្តនិយេន វា’តិ។ អយំ វុច្ចតិ, ភន្តេ, សុញ្ញតា ចេតោវិមុត្តិ។
‘‘Katamā ca, bhante, suññatā cetovimutti? Idha, bhante, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati – ‘suññamidaṃ attena vā attaniyena vā’ti. Ayaṃ vuccati, bhante, suññatā cetovimutti.
‘‘កតមា ច, ភន្តេ, អនិមិត្តា ចេតោវិមុត្តិ? ឥធ, ភន្តេ, ភិក្ខុ សព្ពនិមិត្តានំ អមនសិការា អនិមិត្តំ ចេតោសមាធិំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ អយំ វុច្ចតិ, ភន្តេ, អនិមិត្តា ចេតោវិមុត្តិ។ អយំ ខោ, ភន្តេ, បរិយាយោ យំ បរិយាយំ អាគម្ម ឥមេ ធម្មា នានត្ថា ចេវ នានាព្យញ្ជនា ច។
‘‘Katamā ca, bhante, animittā cetovimutti? Idha, bhante, bhikkhu sabbanimittānaṃ amanasikārā animittaṃ cetosamādhiṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, bhante, animittā cetovimutti. Ayaṃ kho, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca.
‘‘កតមោ ច, ភន្តេ, បរិយាយោ យំ បរិយាយំ អាគម្ម ឥមេ ធម្មា ឯកត្ថា ព្យញ្ជនមេវ នានំ? រាគោ, ភន្តេ, បមាណករណោ, ទោសោ បមាណករណោ, មោហោ បមាណករណោ។ តេ ខីណាសវស្ស ភិក្ខុនោ បហីនា ឧច្ឆិន្នមូលា តាលាវត្ថុកតា អនភាវង្កតា អាយតិំ អនុប្បាទធម្មា។ យាវតា ខោ, ភន្តេ, អប្បមាណា ចេតោវិមុត្តិយោ, អកុប្បា តាសំ ចេតោវិមុត្តិ អគ្គមក្ខាយតិ។ សា ខោ បន អកុប្បា ចេតោវិមុត្តិ សុញ្ញា រាគេន, សុញ្ញា ទោសេន, សុញ្ញា មោហេន។ រាគោ ខោ, ភន្តេ, កិញ្ចនំ, ទោសោ កិញ្ចនំ, មោហោ កិញ្ចនំ។ តេ ខីណាសវស្ស ភិក្ខុនោ បហីនា ឧច្ឆិន្នមូលា តាលាវត្ថុកតា អនភាវង្កតា អាយតិំ អនុប្បាទធម្មា។ យាវតា ខោ , ភន្តេ, អាកិញ្ចញ្ញា ចេតោវិមុត្តិយោ, អកុប្បា តាសំ ចេតោវិមុត្តិ អគ្គមក្ខាយតិ។ សា ខោ បន អកុប្បា ចេតោវិមុត្តិ សុញ្ញា រាគេន, សុញ្ញា ទោសេន, សុញ្ញា មោហេន។ រាគោ ខោ, ភន្តេ, និមិត្តករណោ, ទោសោ និមិត្តករណោ, មោហោ និមិត្តករណោ។ តេ ខីណាសវស្ស ភិក្ខុនោ បហីនា ឧច្ឆិន្នមូលា តាលាវត្ថុកតា អនភាវង្កតា អាយតិំ អនុប្បាទធម្មា។ យាវតា ខោ, ភន្តេ, អនិមិត្តា ចេតោវិមុត្តិយោ, អកុប្បា តាសំ ចេតោវិមុត្តិ អគ្គមក្ខាយតិ។ សា ខោ បន អកុប្បា ចេតោវិមុត្តិ សុញ្ញា រាគេន, សុញ្ញា ទោសេន, សុញ្ញា មោហេន។ អយំ ខោ, ភន្តេ, បរិយាយោ យំ បរិយាយំ អាគម្ម ឥមេ ធម្មា ឯកត្ថា ព្យញ្ជនមេវ នាន’’ន្តិ។ ‘‘លាភា តេ, គហបតិ, សុលទ្ធំ តេ, គហបតិ! យស្ស តេ គម្ភីរេ ពុទ្ធវចនេ បញ្ញាចក្ខុ កមតី’’តិ។ សត្តមំ។
‘‘Katamo ca, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā ekatthā byañjanameva nānaṃ? Rāgo, bhante, pamāṇakaraṇo, doso pamāṇakaraṇo, moho pamāṇakaraṇo. Te khīṇāsavassa bhikkhuno pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṅkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Yāvatā kho, bhante, appamāṇā cetovimuttiyo, akuppā tāsaṃ cetovimutti aggamakkhāyati. Sā kho pana akuppā cetovimutti suññā rāgena, suññā dosena, suññā mohena. Rāgo kho, bhante, kiñcanaṃ, doso kiñcanaṃ, moho kiñcanaṃ. Te khīṇāsavassa bhikkhuno pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṅkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Yāvatā kho , bhante, ākiñcaññā cetovimuttiyo, akuppā tāsaṃ cetovimutti aggamakkhāyati. Sā kho pana akuppā cetovimutti suññā rāgena, suññā dosena, suññā mohena. Rāgo kho, bhante, nimittakaraṇo, doso nimittakaraṇo, moho nimittakaraṇo. Te khīṇāsavassa bhikkhuno pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṅkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Yāvatā kho, bhante, animittā cetovimuttiyo, akuppā tāsaṃ cetovimutti aggamakkhāyati. Sā kho pana akuppā cetovimutti suññā rāgena, suññā dosena, suññā mohena. Ayaṃ kho, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā ekatthā byañjanameva nāna’’nti. ‘‘Lābhā te, gahapati, suladdhaṃ te, gahapati! Yassa te gambhīre buddhavacane paññācakkhu kamatī’’ti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៧. គោទត្តសុត្តវណ្ណនា • 7. Godattasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៧. គោទត្តសុត្តវណ្ណនា • 7. Godattasuttavaṇṇanā
