| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya |
೭. ಗೋದತ್ತಸುತ್ತಂ
7. Godattasuttaṃ
೩೪೯. ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಗೋದತ್ತೋ ಮಚ್ಛಿಕಾಸಣ್ಡೇ ವಿಹರತಿ ಅಮ್ಬಾಟಕವನೇ। ಅಥ ಖೋ ಚಿತ್ತೋ ಗಹಪತಿ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಗೋದತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಗೋದತ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಚಿತ್ತಂ ಗಹಪತಿಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಗೋದತ್ತೋ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಯಾ ಚಾಯಂ, ಗಹಪತಿ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ, ಯಾ ಚ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ, ಯಾ ಚ ಸುಞ್ಞತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ, ಯಾ ಚ ಅನಿಮಿತ್ತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ, ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ನಾನತ್ಥಾ ನಾನಾಬ್ಯಞ್ಜನಾ ಉದಾಹು ಏಕತ್ಥಾ ಬ್ಯಞ್ಜನಮೇವ ನಾನ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಅತ್ಥಿ, ಭನ್ತೇ, ಪರಿಯಾಯೋ ಯಂ ಪರಿಯಾಯಂ ಆಗಮ್ಮ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ನಾನತ್ಥಾ ಚೇವ ನಾನಾಬ್ಯಞ್ಜನಾ ಚ। ಅತ್ಥಿ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಪರಿಯಾಯೋ ಯಂ ಪರಿಯಾಯಂ ಆಗಮ್ಮ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಏಕತ್ಥಾ ಬ್ಯಞ್ಜನಮೇವ ನಾನ’’ನ್ತಿ।
349. Ekaṃ samayaṃ āyasmā godatto macchikāsaṇḍe viharati ambāṭakavane. Atha kho citto gahapati yenāyasmā godatto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ godattaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho cittaṃ gahapatiṃ āyasmā godatto etadavoca – ‘‘yā cāyaṃ, gahapati, appamāṇā cetovimutti, yā ca ākiñcaññā cetovimutti, yā ca suññatā cetovimutti, yā ca animittā cetovimutti, ime dhammā nānatthā nānābyañjanā udāhu ekatthā byañjanameva nāna’’nti? ‘‘Atthi, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca. Atthi pana, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā ekatthā byañjanameva nāna’’nti.
‘‘ಕತಮೋ ಚ, ಭನ್ತೇ, ಪರಿಯಾಯೋ ಯಂ ಪರಿಯಾಯಂ ಆಗಮ್ಮ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ನಾನತ್ಥಾ ಚೇವ ನಾನಾಬ್ಯಞ್ಜನಾ ಚ? ಇಧ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ 1। ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜೇನ 2 ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಕರುಣಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ…ಪೇ॰… ಮುದಿತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ…ಪೇ॰… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ। ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭನ್ತೇ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ।
‘‘Katamo ca, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca? Idha, bhante, bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ 3. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena 4 pharitvā viharati. Karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. Ayaṃ vuccati, bhante, appamāṇā cetovimutti.
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭನ್ತೇ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ? ಇಧ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ, ‘ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚೀ’ತಿ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭನ್ತೇ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ।
‘‘Katamā ca, bhante, ākiñcaññā cetovimutti? Idha, bhante, bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma, ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, bhante, ākiñcaññā cetovimutti.
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭನ್ತೇ, ಸುಞ್ಞತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ? ಇಧ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಞ್ಞಗತೋ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಗತೋ ವಾ ಸುಞ್ಞಾಗಾರಗತೋ ವಾ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ ಅತ್ತೇನ ವಾ ಅತ್ತನಿಯೇನ ವಾ’ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭನ್ತೇ, ಸುಞ್ಞತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ।
‘‘Katamā ca, bhante, suññatā cetovimutti? Idha, bhante, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati – ‘suññamidaṃ attena vā attaniyena vā’ti. Ayaṃ vuccati, bhante, suññatā cetovimutti.
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭನ್ತೇ, ಅನಿಮಿತ್ತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ? ಇಧ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬನಿಮಿತ್ತಾನಂ ಅಮನಸಿಕಾರಾ ಅನಿಮಿತ್ತಂ ಚೇತೋಸಮಾಧಿಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭನ್ತೇ, ಅನಿಮಿತ್ತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ। ಅಯಂ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಪರಿಯಾಯೋ ಯಂ ಪರಿಯಾಯಂ ಆಗಮ್ಮ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ನಾನತ್ಥಾ ಚೇವ ನಾನಾಬ್ಯಞ್ಜನಾ ಚ।
‘‘Katamā ca, bhante, animittā cetovimutti? Idha, bhante, bhikkhu sabbanimittānaṃ amanasikārā animittaṃ cetosamādhiṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, bhante, animittā cetovimutti. Ayaṃ kho, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca.
‘‘ಕತಮೋ ಚ, ಭನ್ತೇ, ಪರಿಯಾಯೋ ಯಂ ಪರಿಯಾಯಂ ಆಗಮ್ಮ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಏಕತ್ಥಾ ಬ್ಯಞ್ಜನಮೇವ ನಾನಂ? ರಾಗೋ, ಭನ್ತೇ, ಪಮಾಣಕರಣೋ, ದೋಸೋ ಪಮಾಣಕರಣೋ, ಮೋಹೋ ಪಮಾಣಕರಣೋ। ತೇ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಹೀನಾ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಙ್ಕತಾ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ। ಯಾವತಾ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯೋ, ಅಕುಪ್ಪಾ ತಾಸಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಅಗ್ಗಮಕ್ಖಾಯತಿ। ಸಾ ಖೋ ಪನ ಅಕುಪ್ಪಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಸುಞ್ಞಾ ರಾಗೇನ, ಸುಞ್ಞಾ ದೋಸೇನ, ಸುಞ್ಞಾ ಮೋಹೇನ। ರಾಗೋ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಕಿಞ್ಚನಂ, ದೋಸೋ ಕಿಞ್ಚನಂ, ಮೋಹೋ ಕಿಞ್ಚನಂ। ತೇ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಹೀನಾ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಙ್ಕತಾ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ। ಯಾವತಾ ಖೋ , ಭನ್ತೇ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯೋ, ಅಕುಪ್ಪಾ ತಾಸಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಅಗ್ಗಮಕ್ಖಾಯತಿ। ಸಾ ಖೋ ಪನ ಅಕುಪ್ಪಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಸುಞ್ಞಾ ರಾಗೇನ, ಸುಞ್ಞಾ ದೋಸೇನ, ಸುಞ್ಞಾ ಮೋಹೇನ। ರಾಗೋ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ನಿಮಿತ್ತಕರಣೋ, ದೋಸೋ ನಿಮಿತ್ತಕರಣೋ, ಮೋಹೋ ನಿಮಿತ್ತಕರಣೋ। ತೇ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಹೀನಾ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಙ್ಕತಾ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ। ಯಾವತಾ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಅನಿಮಿತ್ತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯೋ, ಅಕುಪ್ಪಾ ತಾಸಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಅಗ್ಗಮಕ್ಖಾಯತಿ। ಸಾ ಖೋ ಪನ ಅಕುಪ್ಪಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಸುಞ್ಞಾ ರಾಗೇನ, ಸುಞ್ಞಾ ದೋಸೇನ, ಸುಞ್ಞಾ ಮೋಹೇನ। ಅಯಂ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಪರಿಯಾಯೋ ಯಂ ಪರಿಯಾಯಂ ಆಗಮ್ಮ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಏಕತ್ಥಾ ಬ್ಯಞ್ಜನಮೇವ ನಾನ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಲಾಭಾ ತೇ, ಗಹಪತಿ, ಸುಲದ್ಧಂ ತೇ, ಗಹಪತಿ! ಯಸ್ಸ ತೇ ಗಮ್ಭೀರೇ ಬುದ್ಧವಚನೇ ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖು ಕಮತೀ’’ತಿ। ಸತ್ತಮಂ।
‘‘Katamo ca, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā ekatthā byañjanameva nānaṃ? Rāgo, bhante, pamāṇakaraṇo, doso pamāṇakaraṇo, moho pamāṇakaraṇo. Te khīṇāsavassa bhikkhuno pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṅkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Yāvatā kho, bhante, appamāṇā cetovimuttiyo, akuppā tāsaṃ cetovimutti aggamakkhāyati. Sā kho pana akuppā cetovimutti suññā rāgena, suññā dosena, suññā mohena. Rāgo kho, bhante, kiñcanaṃ, doso kiñcanaṃ, moho kiñcanaṃ. Te khīṇāsavassa bhikkhuno pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṅkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Yāvatā kho , bhante, ākiñcaññā cetovimuttiyo, akuppā tāsaṃ cetovimutti aggamakkhāyati. Sā kho pana akuppā cetovimutti suññā rāgena, suññā dosena, suññā mohena. Rāgo kho, bhante, nimittakaraṇo, doso nimittakaraṇo, moho nimittakaraṇo. Te khīṇāsavassa bhikkhuno pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṅkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Yāvatā kho, bhante, animittā cetovimuttiyo, akuppā tāsaṃ cetovimutti aggamakkhāyati. Sā kho pana akuppā cetovimutti suññā rāgena, suññā dosena, suññā mohena. Ayaṃ kho, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā ekatthā byañjanameva nāna’’nti. ‘‘Lābhā te, gahapati, suladdhaṃ te, gahapati! Yassa te gambhīre buddhavacane paññācakkhu kamatī’’ti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೭. ಗೋದತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 7. Godattasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೭. ಗೋದತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 7. Godattasuttavaṇṇanā
