| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
7. ගොදත්‌තසුත්‌තං
7. Godattasuttaṃ
349. එකං සමයං ආයස්‌මා ගොදත්‌තො මච්‌ඡිකාසණ්‌ඩෙ විහරති අම්‌බාටකවනෙ. අථ ඛො චිත්‌තො ගහපති යෙනායස්‌මා ගොදත්‌තො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං ගොදත්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නං ඛො චිත්‌තං ගහපතිං ආයස්‌මා ගොදත්‌තො එතදවොච – ‘‘යා චායං, ගහපති, අප්‌පමාණා චෙතොවිමුත්‌ති, යා ච ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤා චෙතොවිමුත්‌ති, යා ච සුඤ්‌ඤතා චෙතොවිමුත්‌ති, යා ච අනිමිත්‌තා චෙතොවිමුත්‌ති, ඉමෙ ධම්‌මා නානත්‌ථා නානාබ්‍යඤ්‌ජනා උදාහු එකත්‌ථා බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නාන’’න්‌ති? ‘‘අත්‌ථි, භන්‌තෙ, පරියායො යං පරියායං ආගම්‌ම ඉමෙ ධම්‌මා නානත්‌ථා චෙව නානාබ්‍යඤ්‌ජනා ච. අත්‌ථි පන, භන්‌තෙ, පරියායො යං පරියායං ආගම්‌ම ඉමෙ ධම්‌මා එකත්‌ථා බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නාන’’න්‌ති.
349. Ekaṃ samayaṃ āyasmā godatto macchikāsaṇḍe viharati ambāṭakavane. Atha kho citto gahapati yenāyasmā godatto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ godattaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho cittaṃ gahapatiṃ āyasmā godatto etadavoca – ‘‘yā cāyaṃ, gahapati, appamāṇā cetovimutti, yā ca ākiñcaññā cetovimutti, yā ca suññatā cetovimutti, yā ca animittā cetovimutti, ime dhammā nānatthā nānābyañjanā udāhu ekatthā byañjanameva nāna’’nti? ‘‘Atthi, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca. Atthi pana, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā ekatthā byañjanameva nāna’’nti.
‘‘කතමො ච, භන්‌තෙ, පරියායො යං පරියායං ආගම්‌ම ඉමෙ ධම්‌මා නානත්‌ථා චෙව නානාබ්‍යඤ්‌ජනා ච? ඉධ, භන්‌තෙ, භික්‌ඛු මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්‌ථං 1. ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන 2 ඵරිත්‌වා විහරති. කරුණාසහගතෙන චෙතසා…පෙ.… මුදිතාසහගතෙන චෙතසා…පෙ.… උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්‌ථං. ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන ඵරිත්‌වා විහරති. අයං වුච්‌චති, භන්‌තෙ, අප්‌පමාණා චෙතොවිමුත්‌ති.
‘‘Katamo ca, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca? Idha, bhante, bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ 3. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena 4 pharitvā viharati. Karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. Ayaṃ vuccati, bhante, appamāṇā cetovimutti.
‘‘කතමා ච, භන්‌තෙ, ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤා චෙතොවිමුත්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, භික්‌ඛු සබ්‌බසො විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම, ‘නත්‌ථි කිඤ්‌චී’ති ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං වුච්‌චති, භන්‌තෙ, ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤා චෙතොවිමුත්‌ති.
‘‘Katamā ca, bhante, ākiñcaññā cetovimutti? Idha, bhante, bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma, ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, bhante, ākiñcaññā cetovimutti.
‘‘කතමා ච, භන්‌තෙ, සුඤ්‌ඤතා චෙතොවිමුත්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, භික්‌ඛු අරඤ්‌ඤගතො වා රුක්‌ඛමූලගතො වා සුඤ්‌ඤාගාරගතො වා ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘සුඤ්‌ඤමිදං අත්‌තෙන වා අත්‌තනියෙන වා’ති. අයං වුච්‌චති, භන්‌තෙ, සුඤ්‌ඤතා චෙතොවිමුත්‌ති.
‘‘Katamā ca, bhante, suññatā cetovimutti? Idha, bhante, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati – ‘suññamidaṃ attena vā attaniyena vā’ti. Ayaṃ vuccati, bhante, suññatā cetovimutti.
‘‘කතමා ච, භන්‌තෙ, අනිමිත්‌තා චෙතොවිමුත්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, භික්‌ඛු සබ්‌බනිමිත්‌තානං අමනසිකාරා අනිමිත්‌තං චෙතොසමාධිං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. අයං වුච්‌චති, භන්‌තෙ, අනිමිත්‌තා චෙතොවිමුත්‌ති. අයං ඛො, භන්‌තෙ, පරියායො යං පරියායං ආගම්‌ම ඉමෙ ධම්‌මා නානත්‌ථා චෙව නානාබ්‍යඤ්‌ජනා ච.
‘‘Katamā ca, bhante, animittā cetovimutti? Idha, bhante, bhikkhu sabbanimittānaṃ amanasikārā animittaṃ cetosamādhiṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, bhante, animittā cetovimutti. Ayaṃ kho, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca.
‘‘කතමො ච, භන්‌තෙ, පරියායො යං පරියායං ආගම්‌ම ඉමෙ ධම්‌මා එකත්‌ථා බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නානං? රාගො, භන්‌තෙ, පමාණකරණො, දොසො පමාණකරණො, මොහො පමාණකරණො. තෙ ඛීණාසවස්‌ස භික්‌ඛුනො පහීනා උච්‌ඡින්‌නමූලා තාලාවත්‌ථුකතා අනභාවඞ්‌කතා ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මා. යාවතා ඛො, භන්‌තෙ, අප්‌පමාණා චෙතොවිමුත්‌තියො, අකුප්‌පා තාසං චෙතොවිමුත්‌ති අග්‌ගමක්‌ඛායති. සා ඛො පන අකුප්‌පා චෙතොවිමුත්‌ති සුඤ්‌ඤා රාගෙන, සුඤ්‌ඤා දොසෙන, සුඤ්‌ඤා මොහෙන. රාගො ඛො, භන්‌තෙ, කිඤ්‌චනං, දොසො කිඤ්‌චනං, මොහො කිඤ්‌චනං. තෙ ඛීණාසවස්‌ස භික්‌ඛුනො පහීනා උච්‌ඡින්‌නමූලා තාලාවත්‌ථුකතා අනභාවඞ්‌කතා ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මා. යාවතා ඛො , භන්‌තෙ, ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤා චෙතොවිමුත්‌තියො, අකුප්‌පා තාසං චෙතොවිමුත්‌ති අග්‌ගමක්‌ඛායති. සා ඛො පන අකුප්‌පා චෙතොවිමුත්‌ති සුඤ්‌ඤා රාගෙන, සුඤ්‌ඤා දොසෙන, සුඤ්‌ඤා මොහෙන. රාගො ඛො, භන්‌තෙ, නිමිත්‌තකරණො, දොසො නිමිත්‌තකරණො, මොහො නිමිත්‌තකරණො. තෙ ඛීණාසවස්‌ස භික්‌ඛුනො පහීනා උච්‌ඡින්‌නමූලා තාලාවත්‌ථුකතා අනභාවඞ්‌කතා ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මා. යාවතා ඛො, භන්‌තෙ, අනිමිත්‌තා චෙතොවිමුත්‌තියො, අකුප්‌පා තාසං චෙතොවිමුත්‌ති අග්‌ගමක්‌ඛායති. සා ඛො පන අකුප්‌පා චෙතොවිමුත්‌ති සුඤ්‌ඤා රාගෙන, සුඤ්‌ඤා දොසෙන, සුඤ්‌ඤා මොහෙන. අයං ඛො, භන්‌තෙ, පරියායො යං පරියායං ආගම්‌ම ඉමෙ ධම්‌මා එකත්‌ථා බ්‍යඤ්‌ජනමෙව නාන’’න්‌ති. ‘‘ලාභා තෙ, ගහපති, සුලද්‌ධං තෙ, ගහපති! යස්‌ස තෙ ගම්‌භීරෙ බුද්‌ධවචනෙ පඤ්‌ඤාචක්‌ඛු කමතී’’ති. සත්‌තමං.
‘‘Katamo ca, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā ekatthā byañjanameva nānaṃ? Rāgo, bhante, pamāṇakaraṇo, doso pamāṇakaraṇo, moho pamāṇakaraṇo. Te khīṇāsavassa bhikkhuno pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṅkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Yāvatā kho, bhante, appamāṇā cetovimuttiyo, akuppā tāsaṃ cetovimutti aggamakkhāyati. Sā kho pana akuppā cetovimutti suññā rāgena, suññā dosena, suññā mohena. Rāgo kho, bhante, kiñcanaṃ, doso kiñcanaṃ, moho kiñcanaṃ. Te khīṇāsavassa bhikkhuno pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṅkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Yāvatā kho , bhante, ākiñcaññā cetovimuttiyo, akuppā tāsaṃ cetovimutti aggamakkhāyati. Sā kho pana akuppā cetovimutti suññā rāgena, suññā dosena, suññā mohena. Rāgo kho, bhante, nimittakaraṇo, doso nimittakaraṇo, moho nimittakaraṇo. Te khīṇāsavassa bhikkhuno pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṅkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Yāvatā kho, bhante, animittā cetovimuttiyo, akuppā tāsaṃ cetovimutti aggamakkhāyati. Sā kho pana akuppā cetovimutti suññā rāgena, suññā dosena, suññā mohena. Ayaṃ kho, bhante, pariyāyo yaṃ pariyāyaṃ āgamma ime dhammā ekatthā byañjanameva nāna’’nti. ‘‘Lābhā te, gahapati, suladdhaṃ te, gahapati! Yassa te gambhīre buddhavacane paññācakkhu kamatī’’ti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 7. ගොදත්‌තසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Godattasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 7. ගොදත්‌තසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Godattasuttavaṇṇanā
