| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៧. គោទត្តសុត្តវណ្ណនា
7. Godattasuttavaṇṇanā
៣៤៩. សត្តមេ នានត្ថា ចេវ នានាព្យញ្ជនា ចាតិ ព្យញ្ជនម្បិ នេសំ នានំ, អត្ថោបិ។ តត្ថ ព្យញ្ជនស្ស នានតា បាកដា។ អត្ថោ បន អប្បមាណា ចេតោវិមុត្តិ ភូមន្តរតោ មហគ្គតា ហោតិ រូបាវចរា, អារម្មណតោ សត្តបណ្ណត្តិអារម្មណា។ អាកិញ្ចញ្ញា ភូមន្តរតោ មហគ្គតា អរូបាវចរា, អារម្មណតោ នវត្តព្ពារម្មណា។ សុញ្ញតា ភូមន្តរតោ កាមាវចរា, អារម្មណតោ សង្ខារារម្មណា។ វិបស្សនា ហិ ឯត្ថ សុញ្ញតាតិ អធិប្បេតា។ អនិមិត្តា ភូមន្តរតោ លោកុត្តរា, អារម្មណតោ និព្ពានារម្មណា។
349. Sattame nānatthā ceva nānābyañjanā cāti byañjanampi nesaṃ nānaṃ, atthopi. Tattha byañjanassa nānatā pākaṭā. Attho pana appamāṇā cetovimutti bhūmantarato mahaggatā hoti rūpāvacarā, ārammaṇato sattapaṇṇattiārammaṇā. Ākiñcaññā bhūmantarato mahaggatā arūpāvacarā, ārammaṇato navattabbārammaṇā. Suññatā bhūmantarato kāmāvacarā, ārammaṇato saṅkhārārammaṇā. Vipassanā hi ettha suññatāti adhippetā. Animittā bhūmantarato lokuttarā, ārammaṇato nibbānārammaṇā.
រាគោ ខោ ភន្តេ បមាណករណោតិអាទីសុ យថា បព្ពតបាទេ បូតិបណ្ណកសដឧទកំ នាម ហោតិ កាឡវណ្ណំ, ឱលោកេន្តានំ ព្យាមសតគម្ភីរំ វិយ ខាយតិ, យដ្ឋិំ វា រជ្ជុំ វា គហេត្វា មិនន្តស្ស បិដ្ឋិបាទោត្ថរណមត្តម្បិ ន ហោតិ; ឯវមេវ យាវ រាគាទយោ នុប្បជ្ជន្តិ, តាវ បុគ្គលំ សញ្ជានិតុំ ន សក្កា ហោតិ, សោតាបន្នោ វិយ សកទាគាមី វិយ អនាគាមី វិយ ច ខាយតិ។ យទា បនស្ស រាគាទយោ ឧប្បជ្ជន្តិ, តទា រត្តោ ទុដ្ឋោ មូឡ្ហោតិ បញ្ញាយតិ។ ឥតិ តេ ‘‘ឯត្តកោ អយ’’ន្តិ បុគ្គលស្ស បមាណំ ទស្សេន្តាវ ឧប្បជ្ជន្តីតិ បមាណករណា នាម វុត្តា។
Rāgo kho bhante pamāṇakaraṇotiādīsu yathā pabbatapāde pūtipaṇṇakasaṭaudakaṃ nāma hoti kāḷavaṇṇaṃ, olokentānaṃ byāmasatagambhīraṃ viya khāyati, yaṭṭhiṃ vā rajjuṃ vā gahetvā minantassa piṭṭhipādottharaṇamattampi na hoti; evameva yāva rāgādayo nuppajjanti, tāva puggalaṃ sañjānituṃ na sakkā hoti, sotāpanno viya sakadāgāmī viya anāgāmī viya ca khāyati. Yadā panassa rāgādayo uppajjanti, tadā ratto duṭṭho mūḷhoti paññāyati. Iti te ‘‘ettako aya’’nti puggalassa pamāṇaṃ dassentāva uppajjantīti pamāṇakaraṇā nāma vuttā.
យាវតា ខោ ភន្តេ អប្បមាណា ចេតោវិមុត្តិយោតិ យត្តកា អប្បមាណា ចេតោវិមុត្តិយោ។ កិត្តកា បន តា? ចត្តារោ ព្រហ្មវិហារា, ចត្តារោ មគ្គា, ចត្តារិ ផលានីតិ ទ្វាទស។ តត្រ ព្រហ្មវិហារា ផរណអប្បមាណតាយ អប្បមាណា, សេសា បមាណការកានំ កិលេសានំ អភាវេន និព្ពានម្បិ អប្បមាណមេវ, ចេតោវិមុត្តិ បន ន ហោតិ, តស្មា ន គហិតំ។ អកុប្បាតិ អរហត្តផលចេតោវិមុត្តិ។ សា ហិ តាសំ សព្ពជេដ្ឋិកា, តស្មា ‘‘អគ្គមក្ខាយតី’’តិ វុត្តា។ រាគោ ខោ ភន្តេ កិញ្ចនន្តិ រាគោ ឧប្បជ្ជិត្វា បុគ្គលំ កិញ្ចតិ មទ្ទតិ បលិពុន្ធតិ, តស្មា កិញ្ចនន្តិ វុត្តោ។ មនុស្សា កិរ គោណេហិ ខលំ មទ្ទាបេន្តា ‘‘កិញ្ចេហិ កបិល កិញ្ចេហិ កាឡកា’’តិ វទន្តិ។ ឯវំ មទ្ទនដ្ឋោ កិញ្ចនដ្ឋោតិ វេទិតព្ពោ។ ទោសមោហេសុបិឯសេវ នយោ។
Yāvatā kho bhante appamāṇā cetovimuttiyoti yattakā appamāṇā cetovimuttiyo. Kittakā pana tā? Cattāro brahmavihārā, cattāro maggā, cattāri phalānīti dvādasa. Tatra brahmavihārā pharaṇaappamāṇatāya appamāṇā, sesā pamāṇakārakānaṃ kilesānaṃ abhāvena nibbānampi appamāṇameva, cetovimutti pana na hoti, tasmā na gahitaṃ. Akuppāti arahattaphalacetovimutti. Sā hi tāsaṃ sabbajeṭṭhikā, tasmā ‘‘aggamakkhāyatī’’ti vuttā. Rāgokho bhante kiñcananti rāgo uppajjitvā puggalaṃ kiñcati maddati palibundhati, tasmā kiñcananti vutto. Manussā kira goṇehi khalaṃ maddāpentā ‘‘kiñcehi kapila kiñcehi kāḷakā’’ti vadanti. Evaṃ maddanaṭṭho kiñcanaṭṭhoti veditabbo. Dosamohesupieseva nayo.
អាកិញ្ចញ្ញា ចេតោវិមុត្តិយោ នាម នវ ធម្មា អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ មគ្គផលានិ ច។ តត្ថ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ កិញ្ចនំ អារម្មណំ អស្ស នត្ថីតិ អាកិញ្ចញ្ញំ។ មគ្គផលានិ កិញ្ចនានំ មទ្ទនបលិពុន្ធនកិលេសានំ នត្ថិតាយ អាកិញ្ចញ្ញានិ, និព្ពានម្បិ អាកិញ្ចញ្ញំ, ចេតោវិមុត្តិ បន ន ហោតិ, តស្មា ន គហិតំ។
Ākiñcaññā cetovimuttiyo nāma nava dhammā ākiñcaññāyatanaṃ maggaphalāni ca. Tattha ākiñcaññāyatanaṃ kiñcanaṃ ārammaṇaṃ assa natthīti ākiñcaññaṃ. Maggaphalāni kiñcanānaṃ maddanapalibundhanakilesānaṃ natthitāya ākiñcaññāni, nibbānampi ākiñcaññaṃ, cetovimutti pana na hoti, tasmā na gahitaṃ.
រាគោ ខោ ភន្តេ និមិត្តករណោតិអាទីសុ យថា នាម ទ្វិន្នំ កុលានំ សទិសា ទ្វេ វច្ឆកា ហោន្តិ។ យាវ តេសំ លក្ខណំ ន កតំ ហោតិ, តាវ ‘‘អយំ អសុកកុលស្ស វច្ឆកោ, អយំ អសុកកុលស្សា’’តិ ន សក្កា ហោតិ ជានិតុំ។ យទា បន តេសំ តិសូលាទីសុ អញ្ញតរំ លក្ខណំ កតំ ហោតិ, តទា សក្កា ហោតិ ជានិតុំ។ ឯវមេវ យាវ បុគ្គលស្ស រាគោ នុប្បជ្ជតិ, តាវ ន សក្កា ហោតិ ជានិតុំ ‘‘អរិយោ វា បុថុជ្ជនោ វា’’តិ។ រាគោ បនស្ស ឧប្បជ្ជមានោវ ‘‘សរាគោ នាម អយំ បុគ្គលោ’’តិ សញ្ជានននិមិត្តំ ករោន្តោ វិយ ឧប្បជ្ជតិ, តស្មា និមិត្តករណោតិ វុត្តោ។ ទោសមោហេសុបិ ឯសេវ នយោ។
Rāgo kho bhante nimittakaraṇotiādīsu yathā nāma dvinnaṃ kulānaṃ sadisā dve vacchakā honti. Yāva tesaṃ lakkhaṇaṃ na kataṃ hoti, tāva ‘‘ayaṃ asukakulassa vacchako, ayaṃ asukakulassā’’ti na sakkā hoti jānituṃ. Yadā pana tesaṃ tisūlādīsu aññataraṃ lakkhaṇaṃ kataṃ hoti, tadā sakkā hoti jānituṃ. Evameva yāva puggalassa rāgo nuppajjati, tāva na sakkā hoti jānituṃ ‘‘ariyo vā puthujjano vā’’ti. Rāgo panassa uppajjamānova ‘‘sarāgo nāma ayaṃ puggalo’’ti sañjānananimittaṃ karonto viya uppajjati, tasmā nimittakaraṇoti vutto. Dosamohesupi eseva nayo.
អនិមិត្តា ចេតោវិមុត្តិយោ នាម តេរស ធម្មា វិបស្សនា, ចត្តារោ អារុប្បា, ចត្តារោ មគ្គា, ចត្តារិ ផលានិ។ តត្ថ វិបស្សនា និច្ចនិមិត្តំ សុខនិមិត្តំ អត្តនិមិត្តំ ឧគ្ឃាដេតីតិ អនិមិត្តា នាម។ ចត្តារោ អារុប្បា រូបនិមិត្តស្ស អភាវា អនិមិត្តា នាម។ មគ្គផលានិ និមិត្តករានំ កិលេសានំ អភាវេន អនិមិត្តានិ, និព្ពានម្បិ អនិមិត្តមេវ, តំ បន ចេតោវិមុត្តិ ន ហោតិ, តស្មា ន គហិតំ។ អថ កស្មា សុញ្ញតា ចេតោវិមុត្តិ ន គហិតាតិ? សា ‘‘សុញ្ញា រាគេនា’’តិអាទិវចនតោ សព្ពត្ថ អនុបវិដ្ឋាវ, តស្មា វិសុំ ន គហិតាតិ។
Animittā cetovimuttiyo nāma terasa dhammā vipassanā, cattāro āruppā, cattāro maggā, cattāri phalāni. Tattha vipassanā niccanimittaṃ sukhanimittaṃ attanimittaṃ ugghāṭetīti animittā nāma. Cattāro āruppā rūpanimittassa abhāvā animittā nāma. Maggaphalāni nimittakarānaṃ kilesānaṃ abhāvena animittāni, nibbānampi animittameva, taṃ pana cetovimutti na hoti, tasmā na gahitaṃ. Atha kasmā suññatā cetovimutti na gahitāti? Sā ‘‘suññā rāgenā’’tiādivacanato sabbattha anupaviṭṭhāva, tasmā visuṃ na gahitāti.
ឯកត្ថាតិ អារម្មណវសេន ឯកត្ថា ‘‘អប្បមាណំ អាកិញ្ចញ្ញំ សុញ្ញតំ អនិមិត្ត’’ន្តិ ហិ សព្ពានេតានិ និព្ពានស្សេវ នាមានិ។ ឥតិ ឥមិនា បរិយាយេន ឯកត្ថា។ អញ្ញស្មិំ បន ឋានេ អប្បមាណាបិ ហោតិ, អញ្ញស្មិំ អាកិញ្ចញ្ញា, អញ្ញស្មិំ សុញ្ញតា, អញ្ញស្មិំ អនិមិត្តាតិ ឥមិនា បរិយាយេន នានាព្យញ្ជនាតិ។
Ekatthāti ārammaṇavasena ekatthā ‘‘appamāṇaṃ ākiñcaññaṃ suññataṃ animitta’’nti hi sabbānetāni nibbānasseva nāmāni. Iti iminā pariyāyena ekatthā. Aññasmiṃ pana ṭhāne appamāṇāpi hoti, aññasmiṃ ākiñcaññā, aññasmiṃ suññatā, aññasmiṃ animittāti iminā pariyāyena nānābyañjanāti.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៧. គោទត្តសុត្តំ • 7. Godattasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៧. គោទត្តសុត្តវណ្ណនា • 7. Godattasuttavaṇṇanā
