Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
3. ගොධසක්කසුත්තං
3. Godhasakkasuttaṃ
1019. කපිලවත්ථුනිදානං . අථ ඛො මහානාමො සක්කො යෙන ගොධා සක්කො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ගොධං සක්කං එතදවොච – ‘‘කතිහි 1 ත්වං, ගොධෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතං සොතාපන්නපුග්ගලං ආජානාසි අවිනිපාතධම්මං නියතං සම්බොධිපරායණ’’න්ති?
1019. Kapilavatthunidānaṃ . Atha kho mahānāmo sakko yena godhā sakko tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā godhaṃ sakkaṃ etadavoca – ‘‘katihi 2 tvaṃ, godhe, dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāsi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇa’’nti?
‘‘තීහි ඛ්වාහං, මහානාම, ධම්මෙහි සමන්නාගතං සොතාපන්නපුග්ගලං ආජානාමි අවිනිපාතධම්මං නියතං සම්බොධිපරායණං. කතමෙහි තීහි? ඉධ, මහානාම, අරියසාවකො බුද්ධෙ අවෙච්චප්පසාදෙන සමන්නාගතො හොති – ඉතිපි සො භගවා…පෙ.… සත්ථා දෙවමනුස්සානං බුද්ධො භගවාති. ධම්මෙ…පෙ.… සඞ්ඝෙ අවෙච්චප්පසාදෙන සමන්නාගතො හොති – සුප්පටිපන්නො භගවතො සාවකසඞ්ඝො…පෙ.… අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්සාති. ඉමෙහි ඛ්වාහං, මහානාම, තීහි ධම්මෙහි සමන්නාගතං සොතාපන්නපුග්ගලං ආජානාමි අවිනිපාතධම්මං නියතං සම්බොධිපරායණං.
‘‘Tīhi khvāhaṃ, mahānāma, dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ. Katamehi tīhi? Idha, mahānāma, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti. Dhamme…pe… saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti – suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti. Imehi khvāhaṃ, mahānāma, tīhi dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ.
‘‘ත්වං පන, මහානාම, කතිහි ධම්මෙහි සමන්නාගතං සොතාපන්නපුග්ගලං ආජානාසි අවිනිපාතධම්මං නියතං සම්බොධිපරායණ’’න්ති? ‘‘චතූහි ඛ්වාහං, ගොධෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතං සොතාපන්නපුග්ගලං ආජානාමි අවිනිපාතධම්මං නියතං සම්බොධිපරායණං. කතමෙහි චතූහි? ඉධ, ගොධෙ, අරියසාවකො බුද්ධෙ අවෙච්චප්පසාදෙන සමන්නාගතො හොති – ඉතිපි සො භගවා…පෙ.… සත්ථා දෙවමනුස්සානං බුද්ධො භගවාති. ධම්මෙ…පෙ.… සඞ්ඝෙ…පෙ.… අරියකන්තෙහි සීලෙහි සමන්නාගතො හොති අඛණ්ඩෙහි…පෙ.… සමාධිසංවත්තනිකෙහි. ඉමෙහි ඛ්වාහං, ගොධෙ, චතූහි ධම්මෙහි සමන්නාගතං සොතාපන්නපුග්ගලං ආජානාමි අවිනිපාතධම්මං නියතං සම්බොධිපරායණ’’න්ති.
‘‘Tvaṃ pana, mahānāma, katihi dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāsi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇa’’nti? ‘‘Catūhi khvāhaṃ, godhe, dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ. Katamehi catūhi? Idha, godhe, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti. Dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi. Imehi khvāhaṃ, godhe, catūhi dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇa’’nti.
‘‘ආගමෙහි ත්වං, මහානාම, ආගමෙහි ත්වං, මහානාම! භගවාව එතං ජානෙය්ය එතෙහි ධම්මෙහි සමන්නාගතං වා අසමන්නාගතං වා’’ති. ‘‘ආයාම, ගොධෙ, යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමෙය්යාම; උපසඞ්කමිත්වා භගවතො එතමත්ථං ආරොචෙස්සාමා’’ති. අථ ඛො මහානාමො සක්කො ගොධා ච සක්කො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදිංසු. එකමන්තං නිසින්නො ඛො මහානාමො සක්කො භගවන්තං එතදවොච –
‘‘Āgamehi tvaṃ, mahānāma, āgamehi tvaṃ, mahānāma! Bhagavāva etaṃ jāneyya etehi dhammehi samannāgataṃ vā asamannāgataṃ vā’’ti. ‘‘Āyāma, godhe, yena bhagavā tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā bhagavato etamatthaṃ ārocessāmā’’ti. Atha kho mahānāmo sakko godhā ca sakko yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ඉධාහං , භන්තෙ, යෙන ගොධා සක්කො තෙනුපසඞ්කමිං; උපසඞ්කමිත්වා ගොධං සක්කං එතදවොචං – ‘කතිහි ත්වං, ගොධෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතං සොතාපන්නපුග්ගලං ආජානාසි අවිනිපාතධම්මං නියතං සම්බොධිපරායණං’? එවං වුත්තෙ, භන්තෙ, ගොධා සක්කො මං එතදවොච –
‘‘Idhāhaṃ , bhante, yena godhā sakko tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā godhaṃ sakkaṃ etadavocaṃ – ‘katihi tvaṃ, godhe, dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāsi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ’? Evaṃ vutte, bhante, godhā sakko maṃ etadavoca –
‘‘තීහි ඛ්වාහං, මහානාම, ධම්මෙහි සමන්නාගතං සොතාපන්නපුග්ගලං ආජානාමි අවිනිපාතධම්මං නියතං සම්බොධිපරායණං. කතමෙහි තීහි? ඉධ, මහානාම, අරියසාවකො බුද්ධෙ අවෙච්චප්පසාදෙන සමන්නාගතො හොති – ඉතිපි සො භගවා…පෙ.… සත්ථා දෙවමනුස්සානං බුද්ධො භගවාති. ධම්මෙ…පෙ.… සඞ්ඝෙ අවෙච්චප්පසාදෙන සමන්නාගතො හොති – සුප්පටිපන්නො භගවතො සාවකසඞ්ඝො…පෙ.… අනුත්තරං පුඤ්ඤක්ඛෙත්තං ලොකස්සාති. ඉමෙහි ඛ්වාහං, මහානාම, තීහි ධම්මෙහි සමන්නාගතං සොතාපන්නපුග්ගලං ආජානාමි අවිනිපාතධම්මං නියතං සම්බොධිපරායණං. ත්වං පන, මහානාම, කතමෙහි ධම්මෙහි සමන්නාගතං සොතාපන්නපුග්ගලං ආජානාසි අවිනිපාතධම්මං නියතං සම්බොධිපරායණ’’න්ති?
‘‘Tīhi khvāhaṃ, mahānāma, dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ. Katamehi tīhi? Idha, mahānāma, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti. Dhamme…pe… saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti – suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho…pe… anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti. Imehi khvāhaṃ, mahānāma, tīhi dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ. Tvaṃ pana, mahānāma, katamehi dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāsi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇa’’nti?
‘‘එවං වුත්තාහං, භන්තෙ, ගොධං සක්කං එතදවොචං – ‘චතූහි ඛ්වාහං, ගොධෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතං සොතාපන්නපුග්ගලං ආජානාමි අවිනිපාතධම්මං නියතං සම්බොධිපරායණං. කතමෙහි චතූහි? ඉධ, ගොධෙ, අරියසාවකො බුද්ධෙ අවෙච්චප්පසාදෙන සමන්නාගතො හොති – ඉතිපි සො භගවා…පෙ.… සත්ථා දෙවමනුස්සානං බුද්ධො භගවාති. ධම්මෙ…පෙ.… සඞ්ඝෙ…පෙ.… අරියකන්තෙහි සීලෙහි සමන්නාගතො හොති අඛණ්ඩෙහි…පෙ.… සමාධිසංවත්තනිකෙහි. ඉමෙහි ඛ්වාහං, ගොධෙ, චතූහි ධම්මෙහි සමන්නාගතං සොතාපන්නපුග්ගලං ආජානාමි අවිනිපාතධම්මං නියතං සම්බොධිපරායණ’’’න්ති.
‘‘Evaṃ vuttāhaṃ, bhante, godhaṃ sakkaṃ etadavocaṃ – ‘catūhi khvāhaṃ, godhe, dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇaṃ. Katamehi catūhi? Idha, godhe, ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti. Dhamme…pe… saṅghe…pe… ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi…pe… samādhisaṃvattanikehi. Imehi khvāhaṃ, godhe, catūhi dhammehi samannāgataṃ sotāpannapuggalaṃ ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ sambodhiparāyaṇa’’’nti.
‘‘එවං වුත්තෙ, භන්තෙ, ගොධා සක්කො මං එතදවොච – ‘ආගමෙහි ත්වං, මහානාම, ආගමෙහි ත්වං, මහානාම! භගවාව එතං ජානෙය්ය එතෙහි ධම්මෙහි සමන්නාගතං වා අසමන්නාගතං වා’’’ති. ‘‘ඉධ , භන්තෙ, කොචිදෙව ධම්මො සමුප්පාදො උප්පජ්ජෙය්ය, එකතො අස්ස භගවා එකතො භික්ඛුසඞ්ඝො ච. යෙනෙව භගවා තෙනෙවාහං අස්සං. එවං පසන්නං මං, භන්තෙ, භගවා ධාරෙතු. ඉධ, භන්තෙ, කොචිදෙව ධම්මො සමුප්පාදො උප්පජ්ජෙය්ය, එකතො අස්ස භගවා එකතො භික්ඛුසඞ්ඝො භික්ඛුනිසඞ්ඝො ච. යෙනෙව භගවා තෙනෙවාහං අස්සං. එවං පසන්නං මං, භන්තෙ, භගවා ධාරෙතු. ඉධ, භන්තෙ, කොචිදෙව ධම්මො සමුප්පාදො උප්පජ්ජෙය්ය, එකතො අස්ස භගවා එකතො භික්ඛුසඞ්ඝො භික්ඛුනිසඞ්ඝො ච උපාසකා ච. යෙනෙව භගවා තෙනෙවාහං අස්සං. එවං පසන්නං මං, භන්තෙ, භගවා ධාරෙතු. ඉධ, භන්තෙ, කොචිදෙව ධම්මො සමුප්පාදො උප්පජ්ජෙය්ය, එකතො අස්ස භගවා එකතො භික්ඛුසඞ්ඝො භික්ඛුනිසඞ්ඝො උපාසකා උපාසිකායො ච. යෙනෙව භගවා තෙනෙවාහං අස්සං. එවං පසන්නං මං, භන්තෙ, භගවා ධාරෙතු. ඉධ, භන්තෙ, කොචිදෙව ධම්මො සමුප්පාදො උප්පජ්ජෙය්ය, එකතො අස්ස භගවා එකතො භික්ඛුසඞ්ඝො භික්ඛුනිසඞ්ඝො උපාසකා උපාසිකායො සදෙවකො ච ලොකො සමාරකො සබ්රහ්මකො සස්සමණබ්රාහ්මණී පජා සදෙවමනුස්සා. යෙනෙව භගවා තෙනෙවාහං අස්සං. එවං පසන්නං මං, භන්තෙ, භගවා ධාරෙතූ’’ති. ‘‘එවංවාදී ත්වං, ගොධෙ, මහානාමං සක්කං කිං වදෙසී’’ති? ‘‘එවංවාදාහං, භන්තෙ, මහානාමං සක්කං න කිඤ්චි වදාමි, අඤ්ඤත්ර කල්යාණා අඤ්ඤත්ර කුසලා’’ති. තතියං.
‘‘Evaṃ vutte, bhante, godhā sakko maṃ etadavoca – ‘āgamehi tvaṃ, mahānāma, āgamehi tvaṃ, mahānāma! Bhagavāva etaṃ jāneyya etehi dhammehi samannāgataṃ vā asamannāgataṃ vā’’’ti. ‘‘Idha , bhante, kocideva dhammo samuppādo uppajjeyya, ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho ca. Yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ. Evaṃ pasannaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu. Idha, bhante, kocideva dhammo samuppādo uppajjeyya, ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho bhikkhunisaṅgho ca. Yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ. Evaṃ pasannaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu. Idha, bhante, kocideva dhammo samuppādo uppajjeyya, ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho bhikkhunisaṅgho ca upāsakā ca. Yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ. Evaṃ pasannaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu. Idha, bhante, kocideva dhammo samuppādo uppajjeyya, ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho bhikkhunisaṅgho upāsakā upāsikāyo ca. Yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ. Evaṃ pasannaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu. Idha, bhante, kocideva dhammo samuppādo uppajjeyya, ekato assa bhagavā ekato bhikkhusaṅgho bhikkhunisaṅgho upāsakā upāsikāyo sadevako ca loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā. Yeneva bhagavā tenevāhaṃ assaṃ. Evaṃ pasannaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretū’’ti. ‘‘Evaṃvādī tvaṃ, godhe, mahānāmaṃ sakkaṃ kiṃ vadesī’’ti? ‘‘Evaṃvādāhaṃ, bhante, mahānāmaṃ sakkaṃ na kiñci vadāmi, aññatra kalyāṇā aññatra kusalā’’ti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්තනිකාය (අට්ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 3. ගොධසක්කසුත්තවණ්ණනා • 3. Godhasakkasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 3. ගොධසක්කසුත්තවණ්ණනා • 3. Godhasakkasuttavaṇṇanā