Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya

    ३. गोधिकसुत्तं

    3. Godhikasuttaṃ

    १५९. एवं मे सुतं – एकं समयं भगवा राजगहे विहरति वेळुवने कलन्दकनिवापे। तेन खो पन समयेन आयस्मा गोधिको इसिगिलिपस्से विहरति काळसिलायं। अथ खो आयस्मा गोधिको अप्पमत्तो आतापी पहितत्तो विहरन्तो सामयिकं चेतोविमुत्तिं फुसि। अथ खो आयस्मा गोधिको तम्हा सामयिकाय चेतोविमुत्तिया परिहायि । दुतियम्पि खो आयस्मा गोधिको अप्पमत्तो आतापी पहितत्तो विहरन्तो सामयिकं चेतोविमुत्तिं फुसि। दुतियम्पि खो आयस्मा गोधिको तम्हा सामयिकाय चेतोविमुत्तिया परिहायि। ततियम्पि खो आयस्मा गोधिको अप्पमत्तो आतापी पहितत्तो विहरन्तो सामयिकं चेतोविमुत्तिं फुसि। ततियम्पि खो आयस्मा गोधिको तम्हा…पे॰… परिहायि। चतुत्थम्पि खो आयस्मा गोधिको अप्पमत्तो…पे॰… विमुत्तिं फुसि । चतुत्थम्पि खो आयस्मा गोधिको तम्हा…पे॰… परिहायि। पञ्‍चमम्पि खो आयस्मा गोधिको…पे॰… चेतोविमुत्तिं फुसि। पञ्‍चमम्पि खो आयस्मा…पे॰… विमुत्तिया परिहायि। छट्ठम्पि खो आयस्मा गोधिको अप्पमत्तो आतापी पहितत्तो विहरन्तो सामयिकं चेतोविमुत्तिं फुसि। छट्ठम्पि खो आयस्मा गोधिको तम्हा सामयिकाय चेतोविमुत्तिया परिहायि। सत्तमम्पि खो आयस्मा गोधिको अप्पमत्तो आतापी पहितत्तो विहरन्तो सामयिकं चेतोविमुत्तिं फुसि।

    159. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena āyasmā godhiko isigilipasse viharati kāḷasilāyaṃ. Atha kho āyasmā godhiko appamatto ātāpī pahitatto viharanto sāmayikaṃ cetovimuttiṃ phusi. Atha kho āyasmā godhiko tamhā sāmayikāya cetovimuttiyā parihāyi . Dutiyampi kho āyasmā godhiko appamatto ātāpī pahitatto viharanto sāmayikaṃ cetovimuttiṃ phusi. Dutiyampi kho āyasmā godhiko tamhā sāmayikāya cetovimuttiyā parihāyi. Tatiyampi kho āyasmā godhiko appamatto ātāpī pahitatto viharanto sāmayikaṃ cetovimuttiṃ phusi. Tatiyampi kho āyasmā godhiko tamhā…pe… parihāyi. Catutthampi kho āyasmā godhiko appamatto…pe… vimuttiṃ phusi . Catutthampi kho āyasmā godhiko tamhā…pe… parihāyi. Pañcamampi kho āyasmā godhiko…pe… cetovimuttiṃ phusi. Pañcamampi kho āyasmā…pe… vimuttiyā parihāyi. Chaṭṭhampi kho āyasmā godhiko appamatto ātāpī pahitatto viharanto sāmayikaṃ cetovimuttiṃ phusi. Chaṭṭhampi kho āyasmā godhiko tamhā sāmayikāya cetovimuttiyā parihāyi. Sattamampi kho āyasmā godhiko appamatto ātāpī pahitatto viharanto sāmayikaṃ cetovimuttiṃ phusi.

    अथ खो आयस्मतो गोधिकस्स एतदहोसि – ‘‘याव छट्ठं ख्वाहं सामयिकाय चेतोविमुत्तिया परिहीनो। यंनूनाहं सत्थं आहरेय्य’’न्ति। अथ खो मारो पापिमा आयस्मतो गोधिकस्स चेतसा चेतोपरिवितक्‍कमञ्‍ञाय येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं गाथाहि अज्झभासि –

    Atha kho āyasmato godhikassa etadahosi – ‘‘yāva chaṭṭhaṃ khvāhaṃ sāmayikāya cetovimuttiyā parihīno. Yaṃnūnāhaṃ satthaṃ āhareyya’’nti. Atha kho māro pāpimā āyasmato godhikassa cetasā cetoparivitakkamaññāya yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –

    ‘‘महावीर महापञ्‍ञ, इद्धिया यससा जल।

    ‘‘Mahāvīra mahāpañña, iddhiyā yasasā jala;

    सब्बवेरभयातीत, पादे वन्दामि चक्खुम॥

    Sabbaverabhayātīta, pāde vandāmi cakkhuma.

    ‘‘सावको ते महावीर, मरणं मरणाभिभू।

    ‘‘Sāvako te mahāvīra, maraṇaṃ maraṇābhibhū;

    आकङ्खति चेतयति, तं निसेध जुतिन्धर॥

    Ākaṅkhati cetayati, taṃ nisedha jutindhara.

    ‘‘कथञ्हि भगवा तुय्हं, सावको सासने रतो।

    ‘‘Kathañhi bhagavā tuyhaṃ, sāvako sāsane rato;

    अप्पत्तमानसो सेक्खो, कालं कयिरा जनेसुता’’ति॥

    Appattamānaso sekkho, kālaṃ kayirā janesutā’’ti.

    तेन खो पन समयेन आयस्मतो गोधिकेन सत्थं आहरितं होति। अथ खो भगवा ‘‘मारो अयं पापिमा’’ इति विदित्वा मारं पापिमन्तं गाथाय अज्झभासि –

    Tena kho pana samayena āyasmato godhikena satthaṃ āharitaṃ hoti. Atha kho bhagavā ‘‘māro ayaṃ pāpimā’’ iti viditvā māraṃ pāpimantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –

    ‘‘एवञ्हि धीरा कुब्बन्ति, नावकङ्खन्ति जीवितं।

    ‘‘Evañhi dhīrā kubbanti, nāvakaṅkhanti jīvitaṃ;

    समूलं तण्हमब्बुय्ह, गोधिको परिनिब्बुतो’’ति॥

    Samūlaṃ taṇhamabbuyha, godhiko parinibbuto’’ti.

    अथ खो भगवा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘आयाम, भिक्खवे, येन इसिगिलिपस्सं काळसिला तेनुपसङ्कमिस्साम यत्थ गोधिकेन कुलपुत्तेन सत्थं आहरित’’न्ति। ‘‘एवं, भन्ते’’ति खो ते भिक्खू भगवतो पच्‍चस्सोसुं।

    Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘āyāma, bhikkhave, yena isigilipassaṃ kāḷasilā tenupasaṅkamissāma yattha godhikena kulaputtena satthaṃ āharita’’nti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.

    अथ खो भगवा सम्बहुलेहि भिक्खूहि सद्धिं येन इसिगिलिपस्सं काळसिला तेनुपसङ्कमि। अद्दसा खो भगवा आयस्मन्तं गोधिकं दूरतोव मञ्‍चके विवत्तक्खन्धं सेमानं 1। तेन खो पन समयेन धूमायितत्तं तिमिरायितत्तं गच्छतेव पुरिमं दिसं, गच्छति पच्छिमं दिसं, गच्छति उत्तरं दिसं, गच्छति दक्खिणं दिसं, गच्छति उद्धं, गच्छति अधो, गच्छति अनुदिसं।

    Atha kho bhagavā sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ yena isigilipassaṃ kāḷasilā tenupasaṅkami. Addasā kho bhagavā āyasmantaṃ godhikaṃ dūratova mañcake vivattakkhandhaṃ semānaṃ 2. Tena kho pana samayena dhūmāyitattaṃ timirāyitattaṃ gacchateva purimaṃ disaṃ, gacchati pacchimaṃ disaṃ, gacchati uttaraṃ disaṃ, gacchati dakkhiṇaṃ disaṃ, gacchati uddhaṃ, gacchati adho, gacchati anudisaṃ.

    अथ खो भगवा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘पस्सथ नो तुम्हे, भिक्खवे, एतं धूमायितत्तं तिमिरायितत्तं गच्छतेव पुरिमं दिसं, गच्छति पच्छिमं दिसं, गच्छति उत्तरं दिसं, गच्छति दक्खिणं दिसं, गच्छति उद्धं, गच्छति अधो, गच्छति अनुदिस’’न्ति? ‘‘एवं, भन्ते’’। ‘‘एसो खो, भिक्खवे, मारो पापिमा गोधिकस्स कुलपुत्तस्स विञ्‍ञाणं समन्वेसति – ‘कत्थ गोधिकस्स कुलपुत्तस्स विञ्‍ञाणं पतिट्ठित’न्ति? अप्पतिट्ठितेन च, भिक्खवे, विञ्‍ञाणेन गोधिको कुलपुत्तो परिनिब्बुतो’’ति। अथ खो मारो पापिमा बेलुवपण्डुवीणं आदाय येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं गाथाय अज्झभासि –

    Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘passatha no tumhe, bhikkhave, etaṃ dhūmāyitattaṃ timirāyitattaṃ gacchateva purimaṃ disaṃ, gacchati pacchimaṃ disaṃ, gacchati uttaraṃ disaṃ, gacchati dakkhiṇaṃ disaṃ, gacchati uddhaṃ, gacchati adho, gacchati anudisa’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Eso kho, bhikkhave, māro pāpimā godhikassa kulaputtassa viññāṇaṃ samanvesati – ‘kattha godhikassa kulaputtassa viññāṇaṃ patiṭṭhita’nti? Appatiṭṭhitena ca, bhikkhave, viññāṇena godhiko kulaputto parinibbuto’’ti. Atha kho māro pāpimā beluvapaṇḍuvīṇaṃ ādāya yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –

    ‘‘उद्धं अधो च तिरियं, दिसा अनुदिसा स्वहं।

    ‘‘Uddhaṃ adho ca tiriyaṃ, disā anudisā svahaṃ;

    अन्वेसं नाधिगच्छामि, गोधिको सो कुहिं गतो’’ति॥

    Anvesaṃ nādhigacchāmi, godhiko so kuhiṃ gato’’ti.

    ‘‘यो 3 धीरो धितिसम्पन्‍नो, झायी झानरतो सदा।

    ‘‘Yo 4 dhīro dhitisampanno, jhāyī jhānarato sadā;

    अहोरत्तं अनुयुञ्‍जं, जीवितं अनिकामयं॥

    Ahorattaṃ anuyuñjaṃ, jīvitaṃ anikāmayaṃ.

    ‘‘जेत्वान मच्‍चुनो 5 सेनं, अनागन्त्वा पुनब्भवं।

    ‘‘Jetvāna maccuno 6 senaṃ, anāgantvā punabbhavaṃ;

    समूलं तण्हमब्बुय्ह, गोधिको परिनिब्बुतो’’ति॥

    Samūlaṃ taṇhamabbuyha, godhiko parinibbuto’’ti.

    ‘‘तस्स सोकपरेतस्स, वीणा कच्छा अभस्सथ।

    ‘‘Tassa sokaparetassa, vīṇā kacchā abhassatha;

    ततो सो दुम्मनो यक्खो, तत्थेवन्तरधायथा’’ति 7॥

    Tato so dummano yakkho, tatthevantaradhāyathā’’ti 8.




    Next: ४. सत्तवस्सानुबन्धसुत्तं • 4. Sattavassānubandhasuttaṃ




    Footnotes:
    1. सेय्यमानं (स्या॰ कं॰), सोप्पमानं (क॰)
    2. seyyamānaṃ (syā. kaṃ.), soppamānaṃ (ka.)
    3. सो (सी॰ पी॰)
    4. so (sī. pī.)
    5. भेत्वा नमुचिनो (सी॰)
    6. bhetvā namucino (sī.)
    7. तत्थेवन्तरधायिथाति (स्या॰ कं॰), तत्थेव अन्तरधायीति (क॰)
    8. tatthevantaradhāyithāti (syā. kaṃ.), tattheva antaradhāyīti (ka.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ३. गोधिकसुत्तवण्णना • 3. Godhikasuttavaṇṇanā

    टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ३. गोधिकसुत्तवण्णना • 3. Godhikasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact