| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มชฺฌิมนิกาย (ฎีกา) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
๙. โคลิยานิสุตฺตวณฺณนา
9. Goliyānisuttavaṇṇanā
๑๗๓. ปทสมาจาโรติ ตํตํปจฺจยเภททสฺสนาย วิคตตฺตา ปกาเรหิ ทลิทฺทสมาจาโร สิถิลสมาจาโรติ อโตฺถฯ ยสฺมา ปน ตาทิโส สมาจาโร ถิโร ทโฬฺห นาม น โหติ, ตสฺมา วุตฺตํ ‘‘ทุพฺพลสมาจาโร’’ติฯ ‘‘สาขสมาจาโร’’ติ วา ปาโฐ, ตตฺถ ตตฺถ ลคฺคนเฎฺฐน สาขาสทิสสีโลติ อโตฺถฯ เตนาห ‘‘โอฬาริกาจาโร’’ติฯ ปจฺจเยสุ สาเปโกฺขติ ปจฺจเยสุ สาเปกฺขตาย เอว หิสฺส โอฬาริกาจารตา เวทิตพฺพาฯ ครุนา กิสฺมิญฺจิ วุเตฺต คารววเสน ปติสฺสวนํ ปติโสฺส, ปติสฺสวจนภูตํ ตํสภาคญฺจ ยํ กิญฺจิ คารวนฺติ อโตฺถฯ สห ปติเสฺสนาติ สปฺปติเสฺสน, สปฺปติสฺสเวน โอวาทสมฺปฎิจฺฉเนนฯ ปติสฺสียตีติ วา ปติโสฺส, ครุกาตโพฺพ, เตน สห ปติเสฺสนาติ สพฺพํ ปุเพฺพ วิยฯ เตนาห ‘‘สเชฎฺฐเกนา’’ติฯ เสริวิหาโร นาม อตฺตปฺปธานวาโสฯ เตนาห ‘‘นิรงฺกุสวิหาเรนา’’ติฯ
173.Padasamācāroti taṃtaṃpaccayabhedadassanāya vigatattā pakārehi daliddasamācāro sithilasamācāroti attho. Yasmā pana tādiso samācāro thiro daḷho nāma na hoti, tasmā vuttaṃ ‘‘dubbalasamācāro’’ti. ‘‘Sākhasamācāro’’ti vā pāṭho, tattha tattha lagganaṭṭhena sākhāsadisasīloti attho. Tenāha ‘‘oḷārikācāro’’ti. Paccayesu sāpekkhoti paccayesu sāpekkhatāya eva hissa oḷārikācāratā veditabbā. Garunā kismiñci vutte gāravavasena patissavanaṃ patisso, patissavacanabhūtaṃ taṃsabhāgañca yaṃ kiñci gāravanti attho. Saha patissenāti sappatissena, sappatissavena ovādasampaṭicchanena. Patissīyatīti vā patisso, garukātabbo, tena saha patissenāti sabbaṃ pubbe viya. Tenāha ‘‘sajeṭṭhakenā’’ti. Serivihāro nāma attappadhānavāso. Tenāha ‘‘niraṅkusavihārenā’’ti.
อนุปขชฺชาติ อนุปกฑฺฒิตฺวาฯ ครุฎฺฐานิยานํ อนฺตรํ อนาปุจฺฉา อนุปวิสิตฺวาติ อิมมตฺถํ ทเสฺสตุํ ‘‘ตตฺถ โย’’ติอาทิ วุตฺตํฯ
Anupakhajjāti anupakaḍḍhitvā. Garuṭṭhāniyānaṃ antaraṃ anāpucchā anupavisitvāti imamatthaṃ dassetuṃ ‘‘tattha yo’’tiādi vuttaṃ.
อาภิสมาจาริกนฺติ อภิสมาจาเร ภวํฯ กิํ ปน ตนฺติ อาห ‘‘วตฺตปฎิปตฺติมตฺตมฺปี’’ติฯ นาติกาลเสฺสว สงฺฆสฺส ปุรโต ปวิสิตพฺพํ, น ปจฺฉา ปฎิกฺกมิตพฺพนฺติ อธิปฺปาเยน อติกาเล จ คามปฺปเวโส อติทิวา ปฎิกฺกมนญฺจ นิวาริตํ, ตํ ทเสฺสตุํ ‘‘น อติปาโต’’ติอาทิ วุตฺตํฯ อุทฺธจฺจปกติโกติ วิพฺภนฺตจิโตฺตฯ อวจาปเลฺยนาติ ทฬฺหวาตาปหตปลฺลวสทิเสน โลลภาเวนฯ
Ābhisamācārikanti abhisamācāre bhavaṃ. Kiṃ pana tanti āha ‘‘vattapaṭipattimattampī’’ti. Nātikālasseva saṅghassa purato pavisitabbaṃ, na pacchā paṭikkamitabbanti adhippāyena atikāle ca gāmappaveso atidivā paṭikkamanañca nivāritaṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘na atipāto’’tiādi vuttaṃ. Uddhaccapakatikoti vibbhantacitto. Avacāpalyenāti daḷhavātāpahatapallavasadisena lolabhāvena.
ปญฺญวตาติ อิมินา ภิกฺขุสารุเปฺปสุ อิติกตฺตเพฺพสุ อุปายปญฺญา อธิเปฺปตา, น สุตมยปญฺญาฯ อภิธเมฺม อภิวินเย โยโคติ อิมินา ภาวนาปญฺญาอุตฺตริมนุสฺสธเมฺม โยโค ปกาสิโตฯ โยโคติ จ ปริจโย อุคฺคณฺหวเสนฯ
Paññavatāti iminā bhikkhusāruppesu itikattabbesu upāyapaññā adhippetā, na sutamayapaññā. Abhidhamme abhivinaye yogoti iminā bhāvanāpaññāuttarimanussadhamme yogo pakāsito. Yogoti ca paricayo uggaṇhavasena.
อารุปฺปาติ อิมินา จตโสฺสปิ อรูปสมาปตฺติโย คหิตา, ตา ปน จตูหิ รูปสมาปตฺตีหิ วินา น สมฺปชฺชนฺตีติ อาห – ‘‘อารุปฺปาติ เอตฺตาวตา อฎฺฐปิ สมาปตฺติโย วุตฺตา โหนฺตี’’ติฯ กสิเณติ ทสวิเธ กสิเณฯ เอกํ ปริกมฺมกมฺมฎฺฐานนฺติ ยํ กิญฺจิ เอกภาวนา ปริกมฺมทีปนํ ขนฺธกมฺมฎฺฐานํฯ เตนาห ‘‘ปคุณํ กตฺวา’’ติฯ กสิณปริกมฺมํ ปน ตคฺคหเณเนว คหิตํ โหติ, โลกิยา อุตฺตริมนุสฺสธมฺมา เหฎฺฐา คหิตาติ อาห ‘‘อุตฺตริมนุสฺสธเมฺมติ อิมินา สเพฺพปิ โลกุตฺตรธเมฺม ทเสฺสตี’’ติฯ เนยฺยปุคฺคลสฺส วเสนาติ ชานิตฺวา วิตฺถาเรตฺวา ญาตพฺพปุคฺคลสฺส วเสนาติฯ
Āruppāti iminā catassopi arūpasamāpattiyo gahitā, tā pana catūhi rūpasamāpattīhi vinā na sampajjantīti āha – ‘‘āruppāti ettāvatā aṭṭhapi samāpattiyo vuttā hontī’’ti. Kasiṇeti dasavidhe kasiṇe. Ekaṃ parikammakammaṭṭhānanti yaṃ kiñci ekabhāvanā parikammadīpanaṃ khandhakammaṭṭhānaṃ. Tenāha ‘‘paguṇaṃ katvā’’ti. Kasiṇaparikammaṃ pana taggahaṇeneva gahitaṃ hoti, lokiyā uttarimanussadhammā heṭṭhā gahitāti āha ‘‘uttarimanussadhammeti iminā sabbepi lokuttaradhamme dassetī’’ti. Neyyapuggalassa vasenāti jānitvā vitthāretvā ñātabbapuggalassa vasenāti.
โคลิยานิสุตฺตวณฺณนาย ลีนตฺถปฺปกาสนา สมตฺตาฯ
Goliyānisuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / มชฺฌิมนิกาย • Majjhimanikāya / ๙. โคลิยานิสุตฺตํ • 9. Goliyānisuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / มชฺฌิมนิกาย (อฎฺฐกถา) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ๙. โคลิยานิสุตฺตวณฺณนา • 9. Goliyānisuttavaṇṇanā
