| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationမဇ္ဈိမ နိကာယ ၁၀၈
The Middle-Length Suttas Collection 108
ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တ
With Moggallāna the Guardian
ဧဝံ မေ သုတံ—ဧကံ သမယံ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ အစိရပရိနိဗ္ဗုတေ ဘဂဝတိ၊
So I have heard. At one time Venerable Ānanda was staying near Rājagaha, in the Bamboo Grove, the squirrels’ feeding ground. It was not long after the Buddha had become fully extinguished.
တေန ခေါ ပန သမယေန ရာဇာ မာဂဓော အဇာတသတ္တု ဝေဒေဟိပုတ္တော ရာဇဂဟံ ပဋိသင်္ခါရာပေတိ ရညော ပဇ္ဇောတဿ အာသင်္ကမာနော၊
Now at that time King Ajātasattu of Magadha, son of the princess of Videha, being suspicious of King Pajjota, was having Rājagaha fortified.
အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ရာဇဂဟံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ၊
Then Venerable Ānanda robed up in the morning and, taking his bowl and robe, entered Rājagaha for alms.
အထ ခေါ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဧတဒဟောသိ: “အတိပ္ပဂေါ ခေါ တာဝ ရာဇဂဟေ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ၊ ယန္နူနာဟံ ယေန ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနဿ ဗြာဟ္မဏဿ ကမ္မန္တော, ယေန ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနော ဗြာဟ္မဏော တေနုပသင်္ကမေယျန်”တိ၊
Then it occurred to him, “It’s too early to wander for alms in Rājagaha. Why don’t I go to see the brahmin Moggallāna the Guardian at his place of work?”
အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနဿ ဗြာဟ္မဏဿ ကမ္မန္တော, ယေန ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနော ဗြာဟ္မဏော တေနုပသင်္ကမိ၊ အဒ္ဒသာ ခေါ ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနော ဗြာဟ္မဏော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ၊ ဒိသွာန အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ: “ဧတု ခေါ ဘဝံ အာနန္ဒော၊ သွာဂတံ ဘောတော အာနန္ဒဿ၊ စိရဿံ ခေါ ဘဝံ အာနန္ဒော ဣမံ ပရိယာယမကာသိ ယဒိဒံ ဣဓာဂမနာယ၊ နိသီဒတု ဘဝံ အာနန္ဒော, ဣဒမာသနံ ပညတ္တန်”တိ၊
So that’s what he did. Moggallāna the Guardian saw Ānanda coming off in the distance and said to him, “Come, Master Ānanda! Welcome, Master Ānanda! It’s been a long time since you took the opportunity to come here. Please, sir, sit down, this seat is ready.”
နိသီဒိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ပညတ္တေ အာသနေ၊ ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနောပိ ခေါ ဗြာဟ္မဏော အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနော ဗြာဟ္မဏော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ: “အတ္ထိ နု ခေါ, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ တေဟိ ဓမ္မေဟိ သဗ္ဗေနသဗ္ဗံ သဗ္ဗထာသဗ္ဗံ သမန္နာဂတော ယေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သော ဘဝံ ဂေါတမော အဟောသိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ”တိ?
Ānanda sat down on the seat spread out, while Moggallāna took a low seat and sat to one side. Then he said to Ānanda, “Master Ānanda, is there even a single bhikkhu who has all the same qualities in each and every way as possessed by Master Gotama, the perfected one, the fully awakened Buddha?”
“နတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ တေဟိ ဓမ္မေဟိ သဗ္ဗေနသဗ္ဗံ သဗ္ဗထာသဗ္ဗံ သမန္နာဂတော ယေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သော ဘဂဝါ အဟောသိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ သော ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, ဘဂဝါ အနုပ္ပန္နဿ မဂ္ဂဿ ဥပ္ပါဒေတာ, အသဉ္ဇာတဿ မဂ္ဂဿ သဉ္ဇနေတာ, အနက္ခာတဿ မဂ္ဂဿ အက္ခာတာ, မဂ္ဂညူ, မဂ္ဂဝိဒူ, မဂ္ဂကောဝိဒေါ; မဂ္ဂါနုဂါ စ ပန ဧတရဟိ သာဝကာ ဝိဟရန္တိ ပစ္ဆာ သမန္နာဂတာ”တိ၊
“No, brahmin, there is not. For the Blessed One gave rise to the unarisen path, gave birth to the unborn path, and explained the unexplained path. He is the knower of the path, the discoverer of the path, the expert on the path. And now the disciples live following the path; they acquire it later.”
အယဉ္စ ဟိဒံ အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနေန ဗြာဟ္မဏေန သဒ္ဓိံ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ အဟောသိ၊
But this conversation between Ānanda and Moggallāna the Guardian was left unfinished.
အထ ခေါ ဝဿကာရော ဗြာဟ္မဏော မဂဓမဟာမတ္တော ရာဇဂဟေ ကမ္မန္တေ အနုသညာယမာနော ယေန ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနဿ ဗြာဟ္မဏဿ ကမ္မန္တော, ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ၊ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝဿကာရော ဗြာဟ္မဏော မဂဓမဟာမတ္တော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ: “ကာယ နုတ္ထ, ဘော အာနန္ဒ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ, ကာ စ ပန ဝေါ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ”တိ?
For just then the brahmin Vassakāra, a minister of Magadha, while supervising the work at Rājagaha, approached Ānanda at Moggallāna’s place of work and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, he sat down to one side and said to Ānanda, “Master Ānanda, what were you sitting talking about just now? What conversation was left unfinished?”
“ဣဓ မံ, ဗြာဟ္မဏ, ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနော ဗြာဟ္မဏော ဧဝမာဟ: ‘အတ္ထိ နု ခေါ, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ တေဟိ ဓမ္မေဟိ သဗ္ဗေနသဗ္ဗံ သဗ္ဗထာသဗ္ဗံ သမန္နာဂတော ယေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သော ဘဝံ ဂေါတမော အဟောသိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ'တိ၊ ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစံ: ‘နတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ တေဟိ ဓမ္မေဟိ သဗ္ဗေနသဗ္ဗံ သဗ္ဗထာသဗ္ဗံ သမန္နာဂတော ယေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သော ဘဂဝါ အဟောသိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ သော ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, ဘဂဝါ အနုပ္ပန္နဿ မဂ္ဂဿ ဥပ္ပါဒေတာ, အသဉ္ဇာတဿ မဂ္ဂဿ သဉ္ဇနေတာ, အနက္ခာတဿ မဂ္ဂဿ အက္ခာတာ, မဂ္ဂညူ, မဂ္ဂဝိဒူ, မဂ္ဂကောဝိဒေါ; မဂ္ဂါနုဂါ စ ပန ဧတရဟိ သာဝကာ ဝိဟရန္တိ ပစ္ဆာ သမန္နာဂတာ'တိ၊ အယံ ခေါ နော, ဗြာဟ္မဏ, ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနေန ဗြာဟ္မဏေန သဒ္ဓိံ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ၊ အထ တွံ အနုပ္ပတ္တော”တိ၊
So Ānanda told him of the conversation that they were having when Vassakāra arrived. Vassakāra said:
“အတ္ထိ နု ခေါ, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ တေန ဘောတာ ဂေါတမေန ဌပိတော: ‘အယံ ဝေါ မမစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိဿတီ'တိ, ယံ တုမှေ ဧတရဟိ ပဋိပါဒေယျာထာ”တိ?
“Master Ānanda, is there even a single bhikkhu who was appointed by Master Gotama, saying: ‘This one will be your refuge when I have passed away,’ to whom you now turn?”
“နတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဌပိတော: ‘အယံ ဝေါ မမစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိဿတီ'တိ, ယံ မယံ ဧတရဟိ ပဋိပါဒေယျာမာ”တိ၊
“No, there is not.”
“အတ္ထိ ပန, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ သင်္ဃေန သမ္မတော, သမ္ဗဟုလေဟိ ထေရေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဌပိတော: ‘အယံ နော ဘဂဝတော အစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိဿတီ'တိ, ယံ တုမှေ ဧတရဟိ ပဋိပါဒေယျာထာ”တိ?
“But is there even a single bhikkhu who has been elected to such a position by the Saṅgha and appointed by several senior bhikkhus?”
“နတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ သင်္ဃေန သမ္မတော, သမ္ဗဟုလေဟိ ထေရေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဌပိတော: ‘အယံ နော ဘဂဝတော အစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိဿတီ'တိ, ယံ မယံ ဧတရဟိ ပဋိပါဒေယျာမာ”တိ၊
“No, there is not.”
“ဧဝံ အပ္ပဋိသရဏေ စ ပန, ဘော အာနန္ဒ, ကော ဟေတု သာမဂ္ဂိယာ”တိ?
“But since you lack a refuge, Master Ānanda, what’s the reason for your harmony?”
“န ခေါ မယံ, ဗြာဟ္မဏ, အပ္ပဋိသရဏာ; သပ္ပဋိသရဏာ မယံ, ဗြာဟ္မဏ; ဓမ္မပ္ပဋိသရဏာ”တိ၊
“We don’t lack a refuge, brahmin, we have a refuge. The teaching is our refuge.”
“‘အတ္ထိ နု ခေါ, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ တေန ဘောတာ ဂေါတမေန ဌပိတော—အယံ ဝေါ မမစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိဿတီတိ, ယံ တုမှေ ဧတရဟိ ပဋိပါဒေယျာထာ'တိ—ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဌပိတော—အယံ ဝေါ မမစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိဿတီတိ, ယံ မယံ ဧတရဟိ ပဋိပါဒေယျာမာ'တိ ဝဒေသိ; ‘အတ္ထိ ပန, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ သင်္ဃေန သမ္မတော, သမ္ဗဟုလေဟိ ထေရေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဌပိတော—အယံ နော ဘဂဝတော အစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိဿတီတိ, ယံ တုမှေ ဧတရဟိ ပဋိပါဒေယျာထာ'တိ—ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ သင်္ဃေန သမ္မတော, သမ္ဗဟုလေဟိ ထေရေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဌပိတော—အယံ နော ဘဂဝတော အစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိဿတီတိ, ယံ မယံ ဧတရဟိ ပဋိပါဒေယျာမာ'တိ—ဝဒေသိ; ‘ဧဝံ အပ္ပဋိသရဏေ စ ပန, ဘော အာနန္ဒ, ကော ဟေတု သာမဂ္ဂိယာ'တိ ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘န ခေါ မယံ, ဗြာဟ္မဏ, အပ္ပဋိသရဏာ; သပ္ပဋိသရဏာ မယံ, ဗြာဟ္မဏ; ဓမ္မပ္ပဋိသရဏာ'တိ ဝဒေသိ၊ ဣမဿ ပန, ဘော အာနန္ဒ, ဘာသိတဿ ကထံ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော”တိ?
“But Master Ānanda, when asked whether there was even a single bhikkhu—either appointed by the Buddha, or elected by the Saṅgha and appointed by several senior bhikkhus—who serves as your refuge after the Buddha passed away, to whom you now turn, you replied, ‘No, there is not.’ But you say that the reason for your harmony is that you have the teaching as a refuge. How should I see the meaning of this statement?”
“အတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ တေ မယံ တဒဟုပေါသထေ ယာဝတိကာ ဧကံ ဂါမခေတ္တံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရာမ တေ သဗ္ဗေ ဧကဇ္ဈံ သန္နိပတာမ; သန္နိပတိတွာ ယဿ တံ ပဝတ္တတိ တံ အဇ္ဈေသာမ၊ တသ္မိဉ္စေ ဘညမာနေ ဟောတိ ဘိက္ခုဿ အာပတ္တိ ဟောတိ ဝီတိက္ကမော တံ မယံ ယထာဓမ္မံ ယထာနုသိဋ္ဌံ ကာရေမာတိ၊ န ကိရ နော ဘဝန္တော ကာရေန္တိ; ဓမ္မော နော ကာရေတိ”၊
“The Blessed One, who knows and sees, the perfected one, the fully awakened Buddha laid down training rules and recited the monastic code for the bhikkhus. On the day of the Uposatha all of us who live in dependence on one village district gather together as one. We invite one who has freshly rehearsed the code to recite it. If anyone remembers an offense or transgression while they’re reciting, we make them act in line with the teachings and in line with the instructions. It’s not the venerables that make us act, it’s the teaching that makes us act.”
“အတ္ထိ နု ခေါ, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ ယံ တုမှေ ဧတရဟိ သက္ကရောထ ဂရုံ ကရောထ မာနေထ ပူဇေထ; သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရထာ”တိ?
“Master Ānanda, is there even a single bhikkhu who you honor, respect, revere, venerate, and rely on?”
“နတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ ယံ မယံ ဧတရဟိ သက္ကရောမ ဂရုံ ကရောမ မာနေမ ပူဇေမ; သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရာမာ”တိ၊
“There is, brahmin.”
“‘အတ္ထိ နု ခေါ, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ တေန ဘောတာ ဂေါတမေန ဌပိတော—အယံ ဝေါ မမစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိဿတီတိ ယံ တုမှေ ဧတရဟိ ပဋိပါဒေယျာထာ'တိ—ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဌပိတော—အယံ ဝေါ မမစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိဿတီတိ ယံ မယံ ဧတရဟိ ပဋိပါဒေယျာမာ'တိ ဝဒေသိ; ‘အတ္ထိ ပန, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ သင်္ဃေန သမ္မတော, သမ္ဗဟုလေဟိ ထေရေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဌပိတော—အယံ နော ဘဂဝတော အစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိဿတီတိ ယံ တုမှေ ဧတရဟိ ပဋိပါဒေယျာထာ'တိ—ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ သင်္ဃေန သမ္မတော, သမ္ဗဟုလေဟိ ထေရေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဌပိတော—အယံ နော ဘဂဝတော အစ္စယေန ပဋိသရဏံ ဘဝိဿတီတိ ယံ မယံ ဧတရဟိ ပဋိပါဒေယျာမာ'တိ ဝဒေသိ; ‘အတ္ထိ နု ခေါ, ဘော အာနန္ဒ, ဧကဘိက္ခုပိ ယံ တုမှေ ဧတရဟိ သက္ကရောထ ဂရုံ ကရောထ မာနေထ ပူဇေထ; သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရထာ'တိ—ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘နတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ ယံ မယံ ဧတရဟိ သက္ကရောမ ဂရုံ ကရောမ မာနေမ ပူဇေမ; သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရာမာ'တိ ဝဒေသိ၊ ဣမဿ ပန, ဘော အာနန္ဒ, ဘာသိတဿ ကထံ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော”တိ?
“But Master Ānanda, when asked whether there was even a single bhikkhu—either appointed by the Buddha, or elected by the Saṅgha and appointed by several senior bhikkhus—who serves as your refuge after the Buddha passed away, to whom you now turn, you replied, ‘No, there is not.’ But when asked whether there is even a single bhikkhu who you honor, respect, revere, venerate, and rely on, you replied, ‘There is.’ How should I see the meaning of this statement?”
“အတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဒသ ပသာဒနီယာ ဓမ္မာ အက္ခာတာ၊ ယသ္မိံ နော ဣမေ ဓမ္မာ သံဝိဇ္ဇန္တိ တံ မယံ ဧတရဟိ သက္ကရောမ ဂရုံ ကရောမ မာနေမ ပူဇေမ; သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရာမ၊ ကတမေ ဒသ?
“There are ten inspiring things explained by the Blessed One, who knows and sees, the perfected one, the fully awakened Buddha. We honor anyone in whom these things are found. What ten?
ဣဓ, ဗြာဟ္မဏ, ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ, ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော, အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ, သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု၊
It’s when a bhikkhu is ethical, restrained in the monastic code, conducting themselves well and seeking alms in suitable places. Seeing danger in the slightest fault, they keep the rules they’ve undertaken.
ဗဟုဿုတော ဟောတိ သုတဓရော သုတသန္နိစယော၊ ယေ တေ ဓမ္မာ အာဒိကလျာဏာ, မဇ္ဈေကလျာဏာ, ပရိယောသာနကလျာဏာ, သာတ္ထံ, သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ အဘိဝဒန္တိ တထာရူပါဿ ဓမ္မာ ဗဟုဿုတာ ဟောန္တိ ဓာတာ ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ၊
They’re very learned, remembering and keeping what they’ve learned. These teachings are good in the beginning, good in the middle, and good in the end, meaningful and well-phrased, describing a spiritual practice that’s entirely full and pure. They are very learned in such teachings, remembering them, reinforcing them by recitation, mentally scrutinizing them, and comprehending them theoretically.
သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေဟိ၊
They’re content with robes, almsfood, lodgings, and medicines and supplies for the sick.
စတုန္နံ ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ ဟောတိ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ၊
They get the four jhānas—blissful meditations in the present life that belong to the higher mind—when they want, without trouble or difficulty.
အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောတိ—ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓာ ဟောတိ, ဗဟုဓာပိ ဟုတွာ ဧကော ဟောတိ; အာဝိဘာဝံ တိရောဘာဝံ; တိရောကုဋ္ဋံ တိရောပါကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနော ဂစ္ဆတိ, သေယျထာပိ အာကာသေ; ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောတိ, သေယျထာပိ ဥဒကေ; ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနေ ဂစ္ဆတိ, သေယျထာပိ ပထဝိယံ; အာကာသေပိ ပလ္လင်္ကေန ကမတိ, သေယျထာပိ ပက္ခီ သကုဏော; ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ပါဏိနာ ပရိမသတိ ပရိမဇ္ဇတိ, ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတိ၊
They wield the many kinds of psychic power: multiplying themselves and becoming one again; appearing and disappearing; going unimpeded through a wall, a rampart, or a mountain as if through space; diving in and out of the earth as if it were water; walking on water as if it were earth; flying cross-legged through the sky like a bird; touching and stroking with the hand the sun and moon, so mighty and powerful. They control the body as far as the Brahmā realm.
ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏာတိ—ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ, ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စ၊
With clairaudience that is purified and superhuman, they hear both kinds of sounds, human and divine, whether near or far.
ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ၊ သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ‘သရာဂံ စိတ္တန်'တိ ပဇာနာတိ, ဝီတရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ‘ဝီတရာဂံ စိတ္တန်'တိ ပဇာနာတိ, သဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ ‘သဒေါသံ စိတ္တန်'တိ ပဇာနာတိ, ဝီတဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ ‘ဝီတဒေါသံ စိတ္တန်'တိ ပဇာနာတိ, သမောဟံ ဝါ စိတ္တံ ‘သမောဟံ စိတ္တန်'တိ ပဇာနာတိ, ဝီတမောဟံ ဝါ စိတ္တံ ‘ဝီတမောဟံ စိတ္တန်'တိ ပဇာနာတိ, သင်္ခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘သင်္ခိတ္တံ စိတ္တန်'တိ ပဇာနာတိ, ဝိက္ခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘ဝိက္ခိတ္တံ စိတ္တန်'တိ ပဇာနာတိ, မဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ ‘မဟဂ္ဂတံ စိတ္တန်'တိ ပဇာနာတိ, အမဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ ‘အမဟဂ္ဂတံ စိတ္တန်'တိ ပဇာနာတိ, သော်တ္တရံ ဝါ စိတ္တံ ‘သော်တ္တရံ စိတ္တန်'တိ ပဇာနာတိ, အနုတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ ‘အနုတ္တရံ စိတ္တန်'တိ ပဇာနာတိ, သမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ ‘သမာဟိတံ စိတ္တန်'တိ ပဇာနာတိ, အသမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ ‘အသမာဟိတံ စိတ္တန်'တိ ပဇာနာတိ, ဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘ဝိမုတ္တံ စိတ္တန်'တိ ပဇာနာတိ, အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘အဝိမုတ္တံ စိတ္တန်'တိ ပဇာနာတိ၊
They understand the minds of other beings and individuals, having comprehended them with their own mind. They understand mind with greed as ‘mind with greed’, and mind without greed as ‘mind without greed’. They understand mind with hate … mind without hate … mind with delusion … mind without delusion … constricted mind … scattered mind … expansive mind … unexpansive mind … mind that is not supreme … mind that is supreme … mind immersed in samādhi … mind not immersed in samādhi … freed mind … They understand unfreed mind as ‘unfreed mind’.
အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ—ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော တိဿောပိ ဇာတိယော စတဿောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော စတ္တာရီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟဿမ္ပိ ဇာတိသတသဟဿမ္ပိ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ: ‘အမုတြာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝင်္ဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတြ ဥဒပါဒိံ; တတြာပါသိံ ဧဝံနာမော ဧဝင်္ဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော'တိ၊ ဣတိ သာကာရံ သော်ဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ၊
They recollect many kinds of past lives. That is: one, two, three, four, five, ten, twenty, thirty, forty, fifty, a hundred, a thousand, a hundred thousand rebirths; many eons of the world contracting, many eons of the world expanding, many eons of the world contracting and expanding. They remember: ‘There, I was named this, my clan was that, I looked like this, and that was my food. This was how I felt pleasure and pain, and that was how my life ended. When I passed away from that place I was reborn somewhere else. There, too, I was named this, my clan was that, I looked like this, and that was my food. This was how I felt pleasure and pain, and that was how my life ended. When I passed away from that place I was reborn here.’ And so they recollect their many kinds of past lives, with features and details.
ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ, သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ၊
With clairvoyance that is purified and superhuman, they see sentient beings passing away and being reborn—inferior and superior, beautiful and ugly, in a good place or a bad place. They understand how sentient beings are reborn according to their deeds.
အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊
They realize the undefiled freedom of heart and freedom by wisdom in this very life. And they live having realized it with their own insight due to the ending of defilements.
ဣမေ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, တေန ဘဂဝတာ ဇာနတာ ပဿတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဒသ ပသာဒနီယာ ဓမ္မာ အက္ခာတာ၊ ယသ္မိံ နော ဣမေ ဓမ္မာ သံဝိဇ္ဇန္တိ တံ မယံ ဧတရဟိ သက္ကရောမ ဂရုံ ကရောမ မာနေမ ပူဇေမ; သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရာမာ”တိ၊
These are the ten inspiring things explained by the Blessed One, who knows and sees, the perfected one, the fully awakened Buddha. We honor anyone in whom these things are found, and rely on them.”
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဝဿကာရော ဗြာဟ္မဏော မဂဓမဟာမတ္တော ဥပနန္ဒံ သေနာပတိံ အာမန္တေသိ: “တံ ကိံ မညတိ ဘဝံ သေနာပတိ ယဒိမေ ဘောန္တော သက္ကာတဗ္ဗံ သက္ကရောန္တိ, ဂရုံ ကာတဗ္ဗံ ဂရုံ ကရောန္တိ, မာနေတဗ္ဗံ မာနေန္တိ, ပူဇေတဗ္ဗံ ပူဇေန္တိ”?
When he had spoken, Vassakāra addressed General Upananda, “What do you think, general? Do these venerables honor, respect, revere, and venerate those who are worthy?”
“တဂ္ဃိမေ ဘောန္တော သက္ကာတဗ္ဗံ သက္ကရောန္တိ, ဂရုံ ကာတဗ္ဗံ ဂရုံ ကရောန္တိ, မာနေတဗ္ဗံ မာနေန္တိ, ပူဇေတဗ္ဗံ ပူဇေန္တိ၊ ဣမဉ္စ ဟိ တေ ဘောန္တော န သက္ကရေယျုံ န ဂရုံ ကရေယျုံ န မာနေယျုံ န ပူဇေယျုံ; အထ ကိဉ္စရဟိ တေ ဘောန္တော သက္ကရေယျုံ ဂရုံ ကရေယျုံ မာနေယျုံ ပူဇေယျုံ, သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာ မာနေတွာ ပူဇေတွာ ဥပနိဿာယ ဝိဟရေယျုန်”တိ?
“Indeed they do. For if these venerables were not to honor, respect, revere, and venerate such a person, then who exactly would they honor?”
အထ ခေါ ဝဿကာရော ဗြာဟ္မဏော မဂဓမဟာမတ္တော အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ: “ကဟံ ပန ဘဝံ အာနန္ဒော ဧတရဟိ ဝိဟရတီ”တိ?
Then Vassakāra said to Ānanda, “Where are you staying at present?”
“ဝေဠုဝနေ ခေါဟံ, ဗြာဟ္မဏ, ဧတရဟိ ဝိဟရာမီ”တိ၊
“In the Bamboo Grove, brahmin.”
“ကစ္စိ ပန, ဘော အာနန္ဒ, ဝေဠုဝနံ ရမဏီယဉ္စေဝ အပ္ပသဒ္ဒဉ္စ အပ္ပနိဂ္ဃေါသဉ္စ ဝိဇနဝါတံ မနုဿရာဟဿေယျကံ ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပန်”တိ?
“I hope the Bamboo Grove is delightful, quiet and still, far from the madding crowd, remote from human settlements, and fit for retreat?”
“တဂ္ဃ, ဗြာဟ္မဏ, ဝေဠုဝနံ ရမဏီယဉ္စေဝ အပ္ပသဒ္ဒဉ္စ အပ္ပနိဂ္ဃေါသဉ္စ ဝိဇနဝါတံ မနုဿရာဟဿေယျကံ ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပံ, ယထာ တံ တုမှာဒိသေဟိ ရက္ခကေဟိ ဂေါပကေဟီ”တိ၊
“Indeed it is, brahmin. And it is like that owing to such protectors and guardians as yourself.”
“တဂ္ဃ, ဘော အာနန္ဒ, ဝေဠုဝနံ ရမဏီယဉ္စေဝ အပ္ပသဒ္ဒဉ္စ အပ္ပနိဂ္ဃေါသဉ္စ ဝိဇနဝါတံ မနုဿရာဟဿေယျကံ ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပံ, ယထာ တံ ဘဝန္တေဟိ ဈာယီဟိ ဈာနသီလီဟိ၊ ဈာယိနော စေဝ ဘဝန္တော ဈာနသီလိနော စ၊
“Surely, Master Ānanda, it is owing to the venerables who meditate, making a habit of meditating. For the venerables do in fact meditate and make a habit of meditating.
ဧကမိဒါဟံ, ဘော အာနန္ဒ, သမယံ သော ဘဝံ ဂေါတမော ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ၊ အထ ခွါဟံ, ဘော အာနန္ဒ, ယေန မဟာဝနံ ကူဋာဂါရသာလာ ယေန သော ဘဝံ ဂေါတမော တေနုပသင်္ကမိံ၊ တတြ စ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော အနေကပရိယာယေန ဈာနကထံ ကထေသိ၊ ဈာယီ စေဝ သော ဘဝံ ဂေါတမော အဟောသိ ဈာနသီလီ စ၊ သဗ္ဗဉ္စ ပန သော ဘဝံ ဂေါတမော ဈာနံ ဝဏ္ဏေသီ”တိ၊
This one time, Master Ānanda, Master Gotama was staying near Vesālī, at the Great Wood, in the hall with the peaked roof. So I went there to see him. And there he spoke about meditation in many ways. He meditated, and made a habit of meditating. And he praised all kinds of meditation.”
“န စ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, သော ဘဂဝါ သဗ္ဗံ ဈာနံ ဝဏ္ဏေသိ, နပိ သော ဘဂဝါ သဗ္ဗံ ဈာနံ န ဝဏ္ဏေသီတိ၊ ကထံ ရူပဉ္စ, ဗြာဟ္မဏ, သော ဘဂဝါ ဈာနံ န ဝဏ္ဏေသိ? ဣဓ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကစ္စော ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ကာမရာဂပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ကာမရာဂဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ; သော ကာမရာဂံယေဝ အန္တရံ ကရိတွာ ဈာယတိ ပဇ္ဈာယတိ နိဇ္ဈာယတိ အပဇ္ဈာယတိ၊ ဗျာပါဒပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဗျာပါဒပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ဗျာပါဒဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ; သော ဗျာပါဒံယေဝ အန္တရံ ကရိတွာ ဈာယတိ ပဇ္ဈာယတိ နိဇ္ဈာယတိ အပဇ္ဈာယတိ၊ ထိနမိဒ္ဓပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ထိနမိဒ္ဓပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ထိနမိဒ္ဓဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ; သော ထိနမိဒ္ဓံယေဝ အန္တရံ ကရိတွာ ဈာယတိ ပဇ္ဈာယတိ နိဇ္ဈာယတိ အပဇ္ဈာယတိ၊ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရေတေန, ဥပ္ပန္နဿ စ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ; သော ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံယေဝ အန္တရံ ကရိတွာ ဈာယတိ ပဇ္ဈာယတိ နိဇ္ဈာယတိ အပဇ္ဈာယတိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဝိစိကိစ္ဆာပရေတေန, ဥပ္ပန္နာယ စ ဝိစိကိစ္ဆာယ နိဿရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ; သော ဝိစိကိစ္ဆံယေဝ အန္တရံ ကရိတွာ ဈာယတိ ပဇ္ဈာယတိ နိဇ္ဈာယတိ အပဇ္ဈာယတိ၊ ဧဝရူပံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, သော ဘဂဝါ ဈာနံ န ဝဏ္ဏေသိ၊
“No, brahmin, the Buddha did not praise all kinds of meditation, nor did he dispraise all kinds of meditation. And what kind of meditation did he not praise? It’s when someone’s heart is overcome and mired in sensual desire, and they don’t truly understand the escape from sensual desire that has arisen. Harboring sensual desire within they meditate and concentrate and contemplate and ruminate. Their heart is overcome and mired in ill will … dullness and drowsiness … restlessness and remorse … doubt, and they don’t truly know and see the escape from doubt that has arisen. Harboring doubt within they meditate and concentrate and contemplate and ruminate. The Buddha didn’t praise this kind of meditation.
ကထံ ရူပဉ္စ, ဗြာဟ္မဏ, သော ဘဂဝါ ဈာနံ ဝဏ္ဏေသိ? ဣဓ, ဗြာဟ္မဏ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ … တတိယံ ဈာနံ … စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ဧဝရူပံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, သော ဘဂဝါ ဈာနံ ဝဏ္ဏေသီ”တိ၊
And what kind of meditation did he praise? It’s when a bhikkhu, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, enters and remains in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected. As the placing of the mind and keeping it connected are stilled, they enter and remain in the second jhāna, which has the rapture and bliss born of immersion, with internal clarity and mind at one, without placing the mind and keeping it connected. And with the fading away of rapture, they enter and remain in the third jhāna, where they meditate with equanimity, mindful and aware, personally experiencing the bliss of which the noble ones declare, ‘Equanimous and mindful, one meditates in bliss.’ Giving up pleasure and pain, and ending former happiness and sadness, they enter and remain in the fourth jhāna, without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness. The Buddha praised this kind of meditation.”
“ဂါရယှံ ကိရ, ဘော အာနန္ဒ, သော ဘဝံ ဂေါတမော ဈာနံ ဂရဟိ, ပါသံသံ ပသံသိ၊ ဟန္ဒ စ ဒါနိ မယံ, ဘော အာနန္ဒ, ဂစ္ဆာမ; ဗဟုကိစ္စာ မယံ ဗဟုကရဏီယာ”တိ၊
“Well, Master Ānanda, it seems that Master Gotama criticized the kind of meditation that deserves criticism and praised that deserving of praise. Well, now, Master Ānanda, I must go. I have many duties, and much to do.”
“ယဿဒါနိ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, ကာလံ မညသီ”တိ၊
“Please, brahmin, go at your convenience.”
အထ ခေါ ဝဿကာရော ဗြာဟ္မဏော မဂဓမဟာမတ္တော အာယသ္မတော အာနန္ဒဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ၊
Then Vassakāra the brahmin, having approved and agreed with what Venerable Ānanda said, got up from his seat and left.
အထ ခေါ ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနော ဗြာဟ္မဏော အစိရပက္ကန္တေ ဝဿကာရေ ဗြာဟ္မဏေ မဂဓမဟာမတ္တေ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝေါစ: “ယံ နော မယံ ဘဝန္တံ အာနန္ဒံ အပုစ္ဆိမှာ တံ နော ဘဝံ အာနန္ဒော န ဗျာကာသီ”တိ၊
Soon after he had left, Moggallāna the Guardian said to Ānanda, “Master Ānanda, you still haven’t answered my question.”
“နနု တေ, ဗြာဟ္မဏ, အဝေါစုမှာ: ‘နတ္ထိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဧကဘိက္ခုပိ တေဟိ ဓမ္မေဟိ သဗ္ဗေနသဗ္ဗံ သဗ္ဗထာသဗ္ဗံ သမန္နာဂတော ယေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သော ဘဂဝါ အဟောသိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ သော ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, ဘဂဝါ အနုပ္ပန္နဿ မဂ္ဂဿ ဥပ္ပါဒေတာ, အသဉ္ဇာတဿ မဂ္ဂဿ သဉ္ဇနေတာ, အနက္ခာတဿ မဂ္ဂဿ အက္ခာတာ, မဂ္ဂညူ, မဂ္ဂဝိဒူ, မဂ္ဂကောဝိဒေါ၊ မဂ္ဂါနုဂါ စ ပန ဧတရဟိ သာဝကာ ဝိဟရန္တိ ပစ္ဆာ သမန္နာဂတာ'”တိ၊
“But brahmin, didn’t I say: ‘There is no single bhikkhu who has all the same qualities in each and every way as possessed by Master Gotama, the perfected one, the fully awakened Buddha. For the Blessed One gave rise to the unarisen path, gave birth to the unborn path, and explained the unexplained path. He is the knower of the path, the discoverer of the path, the expert on the path. And now the disciples live following the path; they acquire it later.’”
ဂေါပကမောဂ္ဂလ္လာနသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ အဋ္ဌမံ၊
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
