| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
೮. ಗೋಪಕಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
8. Gopakamoggallānasuttavaṇṇanā
೭೯. ಕಮ್ಮಂಯೇವ ಕಮ್ಮನ್ತೋ, ಸೋ ಏತ್ಥ ಅತ್ಥೀತಿ ಕಮ್ಮಕರಣಟ್ಠಾನಂ ‘‘ಕಮ್ಮನ್ತೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಕಮ್ಮನ್ತಟ್ಠಾನ’’ನ್ತಿ। ತೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹೀತಿ ಬುದ್ಧಗುಣೇಹಿ। ತೇ ಪನ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಪ್ಪಮುಖಾತಿ ಕತ್ವಾ ಆಹ ‘‘ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಧಮ್ಮೇಹೀ’’ತಿ। ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬನ್ತಿ ಸಬ್ಬಪ್ಪಕಾರೇನ ಅನವಸೇಸಂ, ಏತ್ತಕೋ ಗುಣಾನಂ ಪಕಾರಭೇದೋ, ತೇಸು ಕಿಞ್ಚಿಪಿ ಪಕಾರಂ ಅನವಸೇಸೇತ್ವಾ। ಸಬ್ಬಕೋಟ್ಠಾಸೇಹಿ ಸಬ್ಬನ್ತಿ ಯತ್ತಕಾ ಗುಣಭಾಗಾ, ತೇಹಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಅನವಸೇಸಂ ನಿಸ್ಸೇಸಮೇವ ಕತ್ವಾ। ಯೋಪಿ ಅಹೋಸೀತಿ ಯೋಪಿ ಕೋಸಮ್ಬಿವಾಸೀನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಸೇನ ಕೋಸಮ್ಬಿಯಂ ಕಲಹೋ ಅಹೋಸಿ। ಸೋಪಿ ತತ್ಥೇವ ಉಪ್ಪನ್ನಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಉಪ್ಪನ್ನಮತ್ತೋ ವೂಪಸಮಿತೋ। ಪರಿನಿಬ್ಬುತಕಾಲೇ ಪನಸ್ಸಾತಿ ಅಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಕಾಲೇ ಪನ। ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಮಗ್ಗಾ ಜಾತಾ, ಕಥಞ್ಚ ಸಂವೇಗೋ ಜಾತೋತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಟ್ಠಸಟ್ಠೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಸಾತಿಸಯಂ ಅಭಿಣ್ಹಞ್ಚ ಉಪಸಮಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಅತಿವಿಯ ಉಪಸನ್ತುಪಸನ್ತಾ। ಅನುಸಂಯಾಯಮಾನೋತಿ ಅನು ಅನು ಸಮ್ಮದೇವ ಜಾನನ್ತೋ ವಿಚಾರೇನ್ತೋ ವೋಸಾಸಮಾನೋ। ‘‘ಅನುಸಞ್ಞಾಯಮಾನೋ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ। ತತ್ಥ ಯ-ಕಾರಸ್ಸ ಞ-ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ನಿದ್ದೇಸೋತಿ ಆಹ ‘‘ಅನುವಿಚರಮಾನೋ’’ತಿ।
79. Kammaṃyeva kammanto, so ettha atthīti kammakaraṇaṭṭhānaṃ ‘‘kammanto’’ti vuttaṃ. Tenāha ‘‘kammantaṭṭhāna’’nti. Tehi dhammehīti buddhaguṇehi. Te pana sabbaññutaññāṇappamukhāti katvā āha ‘‘sabbaññutaññāṇadhammehī’’ti. Sabbena sabbanti sabbappakārena anavasesaṃ, ettako guṇānaṃ pakārabhedo, tesu kiñcipi pakāraṃ anavasesetvā. Sabbakoṭṭhāsehi sabbanti yattakā guṇabhāgā, tehi sabbehi anavasesaṃ nissesameva katvā. Yopi ahosīti yopi kosambivāsīnaṃ bhikkhūnaṃ vasena kosambiyaṃ kalaho ahosi. Sopi tattheva uppannaṭṭhāneyeva uppannamatto vūpasamito. Parinibbutakāle panassāti assa sammāsambuddhassa parinibbutakāle pana. Bhiyyosomattāya bhikkhū samaggā jātā, kathañca saṃvego jātoti dassetuṃ ‘‘aṭṭhasaṭṭhī’’tiādi vuttaṃ. Sātisayaṃ abhiṇhañca upasamappattiyā ativiya upasantupasantā. Anusaṃyāyamānoti anu anu sammadeva jānanto vicārento vosāsamāno. ‘‘Anusaññāyamāno’’ti vā pāṭho. Tattha ya-kārassa ña-kāraṃ katvā niddesoti āha ‘‘anuvicaramāno’’ti.
೮೦. ಹೇಟ್ಠಿಮಪುಚ್ಛಮೇವಾತಿ ಗೋಪಕಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇನ ಪುಚ್ಛಿತಪುಚ್ಛಮೇವ। ಸೋ ಹಿ ‘‘ತೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹೀ’’ತಿಆದಿನಾ, ‘‘ಅತ್ಥಿ ಕೋಚಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸಾಸನಸ್ಸ ಸಾರಭೂತೋ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ಅಯಞ್ಚ ತಮೇವ ‘‘ಪಟಿಸರಣೋ’’ತಿ ಪರಿಯಾಯೇನ ಪುಚ್ಛಿ। ಅಪ್ಪಟಿಸರಣೇತಿ ಯಂ ತುಮ್ಹೇ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಟಿಬೋಧೇಯ್ಯಾಥ, ತಾದಿಸಸ್ಸ ಅಭಾವೇನ ಅಪ್ಪಟಿಸರಣೇ। ತಥಾಗತೇನ ಪವೇದಿತೋ ಧಮ್ಮೋ ಪಟಿಸರಣಂ ಏತೇಸನ್ತಿ ಧಮ್ಮಪಟಿಸರಣಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಧಮ್ಮೋ ಅವಸ್ಸಯೋ’’ತಿ।
80.Heṭṭhimapucchamevāti gopakamoggallānena pucchitapucchameva. So hi ‘‘tehi dhammehī’’tiādinā, ‘‘atthi koci tumhākaṃ sāsanassa sārabhūto bhikkhū’’ti pucchi. Ayañca tameva ‘‘paṭisaraṇo’’ti pariyāyena pucchi. Appaṭisaraṇeti yaṃ tumhe bhikkhuṃ paṭibodheyyātha, tādisassa abhāvena appaṭisaraṇe. Tathāgatena pavedito dhammo paṭisaraṇaṃ etesanti dhammapaṭisaraṇā. Tenāha ‘‘dhammo avassayo’’ti.
೮೧. ಆಗಚ್ಛತೀತಿ ವಾಚುಗ್ಗತಭಾವೇನ ಆಗಚ್ಛತಿ। ವತ್ಥುವೀತಿಕ್ಕಮಸಙ್ಖಾತೇ ಗರುಗರುತರಲಹುಲಹುತರಾದಿಭೇದೇ ಅಜ್ಝಾಚಾರೇ ಆಪತ್ತಿಸಮಞ್ಞಾತಿ ಆಹ – ‘‘ಆಪತ್ತಿ…ಪೇ॰… ಆಣಾತಿಕ್ಕಮನಮೇವಾ’’ತಿ। ಯಥಾಧಮ್ಮನ್ತಿ ಧಮ್ಮಾನುರೂಪಂ। ಯಥಾಸಿಟ್ಠನ್ತಿ ಯಥಾನುಸಿಟ್ಠಂ। ಧಮ್ಮೋ ನೋತಿ ಏತ್ಥ ನೋ-ಸದ್ದೋ ಅವಧಾರಣೇ ‘‘ನ ನೋ ಸಮಂ ಅತ್ಥಿ ತಥಾಗತೇನಾ’’ತಿಆದೀಸು (ಖು॰ ಪಾ॰ ೬.೩; ಸು॰ ನಿ॰ ೨೨೬) ವಿಯ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಧಮ್ಮೋವ ಕಾರೇತೀ’’ತಿ।
81.Āgacchatīti vācuggatabhāvena āgacchati. Vatthuvītikkamasaṅkhāte garugarutaralahulahutarādibhede ajjhācāre āpattisamaññāti āha – ‘‘āpatti…pe… āṇātikkamanamevā’’ti. Yathādhammanti dhammānurūpaṃ. Yathāsiṭṭhanti yathānusiṭṭhaṃ. Dhammo noti ettha no-saddo avadhāraṇe ‘‘na no samaṃ atthi tathāgatenā’’tiādīsu (khu. pā. 6.3; su. ni. 226) viya. Tenevāha ‘‘dhammova kāretī’’ti.
೮೩. ‘‘ಯಥಾ ತಂ ತುಮ್ಹಾದಿಸೇಹಿ ರಕ್ಖಕೇಹಿ ಗೋಪಕೇಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪಸನ್ನವೇಸೇನ ಅತ್ತಾನಂ ಉಕ್ಕಂಸಾಪೇತುಕಾಮೋ । ಅರಿಯೂಪವಾದಪಾಪಂ ಖಮಾಪನೇ ಸತಿ ಅನ್ತರಾಯಾಯ ನ ಹೋತೀತಿ ಆಹ – ‘‘ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲ’’ನ್ತಿ। ಗೋನಙ್ಗಲಮಕ್ಕಟೋತಿ ಗೋನಙ್ಗುಟ್ಠಮಕ್ಕಟೋ।
83. ‘‘Yathā taṃ tumhādisehi rakkhakehi gopakehī’’ti evaṃ pasannavesena attānaṃ ukkaṃsāpetukāmo . Ariyūpavādapāpaṃ khamāpane sati antarāyāya na hotīti āha – ‘‘iccetaṃ kusala’’nti. Gonaṅgalamakkaṭoti gonaṅguṭṭhamakkaṭo.
೮೪. ಅಯಂ ಉಕ್ಕಂಸಾಪೇತುಂ ಇಚ್ಛಿತಂ ಯಥಾರದ್ಧಮತ್ಥಂ ವಿಸಂವಾದೇತಿ ಅವಣ್ಣಿತಮ್ಪಿ ವಣ್ಣಿತಂ ಕತ್ವಾ ಕಥೇನ್ತೋ; ಇಮಸ್ಸ ವಚನಸ್ಸ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೇನ ಇಮಿನಾ ದಾತಬ್ಬಪಿಣ್ಡಪಾತಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯೋ ಮಾ ಹೋತೂತಿ ಏವಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ರಕ್ಖಿತುಂ ನ ಖೋ ಪನ ಸಕ್ಕಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಇದನ್ತಿ ‘‘ನ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಸೋ ಭಗವಾ’’ತಿಆದಿದೇಸನಂ। ಅಬ್ಭನ್ತರಂ ಕರಿತ್ವಾತಿ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತೋಗಧಂ ಕತ್ವಾ, ಅನ್ತರಂ ವಾ ತಸ್ಸ ನಿಜ್ಝಾನಸ್ಸ ಕಾರಣಂ ಕತ್ವಾ। ಕಾಮರಾಗವಸೇನ ಹಿ ತಂ ನಿಜ್ಝಾನಂ ಹೋತೀತಿ। ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತಪದೇಸೇ। ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಿಕಜ್ಝಾನನ್ತಿ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯೋ ಮಾ ಹೋತೂತಿ ಏವಂ ಕತ್ವಾಪಿ ರೂಪಾವಚರಸ್ಸ ಮಗ್ಗಝಾನಸ್ಸ ಫಲಝಾನಸ್ಸಾತಿ ಸಬ್ಬಸ್ಸಪಿ ಸಙ್ಗಣ್ಹನವಸೇನ ದೇಸಿತತ್ತಾ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಕಜ್ಝಾನಂ ನಾಮ ಕಥಿತಂ।
84. Ayaṃ ukkaṃsāpetuṃ icchitaṃ yathāraddhamatthaṃ visaṃvādeti avaṇṇitampi vaṇṇitaṃ katvā kathento; imassa vacanassa paṭikkhepena iminā dātabbapiṇḍapātassa antarāyo mā hotūti evaṃ piṇḍapātaṃ rakkhituṃ na kho pana sakkāti yojanā. Idanti ‘‘na kho, brāhmaṇa, so bhagavā’’tiādidesanaṃ. Abbhantaraṃ karitvāti nibbānantogadhaṃ katvā, antaraṃ vā tassa nijjhānassa kāraṇaṃ katvā. Kāmarāgavasena hi taṃ nijjhānaṃ hotīti. Idhāti imasmiṃ suttapadese. Sabbasaṅgāhikajjhānanti lokiyalokuttarassa antarāyo mā hotūti evaṃ katvāpi rūpāvacarassa maggajhānassa phalajhānassāti sabbassapi saṅgaṇhanavasena desitattā sabbasaṅgāhakajjhānaṃ nāma kathitaṃ.
ಯಂ ನೋ ಮಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ನೋತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ತಂ ನೋತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ನೋತಿ ಅಮ್ಹಾಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಸೂಯತಿ ರಾಜಕಿಚ್ಚಪಸುತತಾಧೀನತಾಯ ಏಕತ್ಥಾಭಿನಿವೇಸಭಾವತೋ । ಮನ್ದಪಞ್ಞತಾಯ ವಸ್ಸಕಾರಗತಇಸ್ಸಾಭಿಭೂತಚಿತ್ತತಾಯ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಂ ಅನುಪಧಾರೇನ್ತೋ ಆಹ – ‘‘ಏಕದೇಸಮೇವ ಕಥೇಸೀ’’ತಿ। ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
Yaṃ no mayanti ettha noti nipātamattaṃ. Taṃ noti ettha pana noti amhākanti attho. Usūyati rājakiccapasutatādhīnatāya ekatthābhinivesabhāvato . Mandapaññatāya vassakāragataissābhibhūtacittatāya paripuṇṇaṃ katvā vuttampi atthaṃ anupadhārento āha – ‘‘ekadesameva kathesī’’ti. Sesaṃ suviññeyyameva.
ಗೋಪಕಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾಯ ಲೀನತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Gopakamoggallānasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೮. ಗೋಪಕಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸುತ್ತಂ • 8. Gopakamoggallānasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೮. ಗೋಪಕಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Gopakamoggallānasuttavaṇṇanā
