Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ఉదాన-అట్ఠకథా • Udāna-aṭṭhakathā

    ౩. గోపాలకసుత్తవణ్ణనా

    3. Gopālakasuttavaṇṇanā

    ౩౩. తతియే కోసలేసూతి కోసలా నామ జానపదినో రాజకుమారా, తేసం నివాసో ఏకోపి జనపదో ‘‘కోసలా’’త్వేవ వుచ్చతి, తేసు కోసలేసు జనపదే. చారికం చరతీతి అతురితచారికావసేన జనపదచారికం చరతి. మహతాతి గుణమహత్తేనపి మహతా, అపరిచ్ఛిన్నసఙ్ఖ్యత్తా సఙ్ఖ్యామహత్తేనపి మహతా. భిక్ఖుసఙ్ఘేనాతి దిట్ఠిసీలసామఞ్ఞసంహతేన సమణగణేన. సద్ధిన్తి ఏకతో. మగ్గా ఓక్కమ్మాతి మగ్గతో అపక్కమిత్వా. అఞ్ఞతరం రుక్ఖమూలన్తి ఘనపత్తసాఖావిటపసమ్పన్నస్స సన్దచ్ఛాయస్స మహతో రుక్ఖస్స సమీపసఙ్ఖాతం మూలం.

    33. Tatiye kosalesūti kosalā nāma jānapadino rājakumārā, tesaṃ nivāso ekopi janapado ‘‘kosalā’’tveva vuccati, tesu kosalesu janapade. Cārikaṃ caratīti aturitacārikāvasena janapadacārikaṃ carati. Mahatāti guṇamahattenapi mahatā, aparicchinnasaṅkhyattā saṅkhyāmahattenapi mahatā. Bhikkhusaṅghenāti diṭṭhisīlasāmaññasaṃhatena samaṇagaṇena. Saddhinti ekato. Maggā okkammāti maggato apakkamitvā. Aññataraṃ rukkhamūlanti ghanapattasākhāviṭapasampannassa sandacchāyassa mahato rukkhassa samīpasaṅkhātaṃ mūlaṃ.

    అఞ్ఞతరో గోపాలకోతి ఏకో గోగణరక్ఖకో, నామేన పన నన్దో నామ. సో కిర అడ్ఢో మహద్ధనో మహాభోగో, యథా కేణియో జటిలో పబ్బజ్జావసేన, ఏవం అనాథపిణ్డికస్స గోయూథం రక్ఖన్తో గోపాలకత్తేన రాజపీళం అపహరన్తో అత్తనో కుటుమ్బం రక్ఖతి. సో కాలేన కాలం పఞ్చ గోరసే గహేత్వా, మహాసేట్ఠిస్స సన్తికం ఆగన్త్వా నియ్యాతేత్వా సత్థు సన్తికం గన్త్వా, సత్థారం పస్సతి, ధమ్మం సుణాతి, అత్తనో వసనట్ఠానం ఆగమనత్థాయ సత్థారం యాచతి. సత్థా తస్సేవ ఞాణపరిపాకం ఆగమయమానో అగన్త్వా, అపరభాగే మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన పరివుతో జనపదచారికం చరన్తో, ‘‘ఇదానిస్స ఞాణం పరిపక్క’’న్తి ఞత్వా తస్స వసనట్ఠానస్స అవిదూరే మగ్గా ఓక్కమ్మ అఞ్ఞతరస్మిం రుక్ఖమూలే నిసీది తస్స ఆగమనం ఆగమయమానో. నన్దోపి ఖో ‘‘సత్థా కిర జనపదచారికం చరన్తో ఇతో ఆగచ్ఛతీ’’తి సుత్వా, హట్ఠతుట్ఠో వేగేన గన్త్వా, సత్థారం ఉపసఙ్కమిత్వా వన్దిత్వా కతపటిసన్థారో ఏకమన్తం నిసీది, అథస్స భగవా ధమ్మం దేసేసి. సో సోతాపత్తిఫలే పతిట్ఠహిత్వా భగవన్తం నిమన్తేత్వా సత్తాహం పాయాసదానమదాసి, సత్తమే దివసే భగవా అనుమోదనం కత్వా పక్కామి. తేన వుత్తం – ‘‘ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో తం గోపాలకం భగవా ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేసి…పే॰… ఉట్ఠాయాసనా పక్కామీ’’తి.

    Aññataro gopālakoti eko gogaṇarakkhako, nāmena pana nando nāma. So kira aḍḍho mahaddhano mahābhogo, yathā keṇiyo jaṭilo pabbajjāvasena, evaṃ anāthapiṇḍikassa goyūthaṃ rakkhanto gopālakattena rājapīḷaṃ apaharanto attano kuṭumbaṃ rakkhati. So kālena kālaṃ pañca gorase gahetvā, mahāseṭṭhissa santikaṃ āgantvā niyyātetvā satthu santikaṃ gantvā, satthāraṃ passati, dhammaṃ suṇāti, attano vasanaṭṭhānaṃ āgamanatthāya satthāraṃ yācati. Satthā tasseva ñāṇaparipākaṃ āgamayamāno agantvā, aparabhāge mahatā bhikkhusaṅghena parivuto janapadacārikaṃ caranto, ‘‘idānissa ñāṇaṃ paripakka’’nti ñatvā tassa vasanaṭṭhānassa avidūre maggā okkamma aññatarasmiṃ rukkhamūle nisīdi tassa āgamanaṃ āgamayamāno. Nandopi kho ‘‘satthā kira janapadacārikaṃ caranto ito āgacchatī’’ti sutvā, haṭṭhatuṭṭho vegena gantvā, satthāraṃ upasaṅkamitvā vanditvā katapaṭisanthāro ekamantaṃ nisīdi, athassa bhagavā dhammaṃ desesi. So sotāpattiphale patiṭṭhahitvā bhagavantaṃ nimantetvā sattāhaṃ pāyāsadānamadāsi, sattame divase bhagavā anumodanaṃ katvā pakkāmi. Tena vuttaṃ – ‘‘ekamantaṃ nisinnaṃ kho taṃ gopālakaṃ bhagavā dhammiyā kathāya sandassesi…pe… uṭṭhāyāsanā pakkāmī’’ti.

    తత్థ సన్దస్సేసీతి ‘‘ఇమే ధమ్మా కుసలా, ఇమే ధమ్మా అకుసలా’’తిఆదినా కుసలాదిధమ్మే కమ్మవిపాకే ఇధలోకపరలోకే పచ్చక్ఖతో దస్సేన్తో అనుపుబ్బికథావసానే చత్తారి అరియసచ్చాని సమ్మా దస్సేసి. సమాదపేసీతి ‘‘సచ్చాధిగమాయ ఇమే నామ ధమ్మా అత్తని ఉప్పాదేతబ్బా’’తి సీలాదిధమ్మే సమ్మా గణ్హాపేత్వా తేసు తం పతిట్ఠపేసి. సముత్తేజేసీతి తే ధమ్మా సమాదిన్నా అనుక్కమేన భావియమానా నిబ్బేధభాగియా హుత్వా తిక్ఖవిసదా యథా ఖిప్పం అరియమగ్గం ఆవహన్తి, తథా సమ్మా ఉత్తేజేసి సమ్మదేవ తేజేసి. సమ్పహంసేసీతి భావనాయ పుబ్బేనాపరం విసేసభావదస్సనేన చిత్తస్స పమోదాపనవసేన సుట్ఠు పహంసేసి. అపిచేత్థ సావజ్జానవజ్జధమ్మేసు దుక్ఖాదీసు చ సమ్మోహవినోదనేన సన్దస్సనం, సమ్మాపటిపత్తియం పమాదాపనోదనేన సమాదపనం, చిత్తస్సాలసియాపత్తివినోదనేన సముత్తేజనం, సమ్మాపటిపత్తిసిద్ధియా సమ్పహంసనం వేదితబ్బం. ఏవం సో భగవతో సాముక్కంసికాయ ధమ్మదేసనాయ సోతాపత్తిఫలే పతిట్ఠహి. అధివాసేసీతి తేన దిట్ఠసచ్చేన ‘‘అధివాసేతు మే, భన్తే భగవా’’తిఆదినా నిమన్తితో కాయఙ్గవాచఙ్గం అచోపేన్తో చిత్తేనేవ అధివాసేసి సాదియి. తేనేవాహ ‘‘తుణ్హీభావేనా’’తి.

    Tattha sandassesīti ‘‘ime dhammā kusalā, ime dhammā akusalā’’tiādinā kusalādidhamme kammavipāke idhalokaparaloke paccakkhato dassento anupubbikathāvasāne cattāri ariyasaccāni sammā dassesi. Samādapesīti ‘‘saccādhigamāya ime nāma dhammā attani uppādetabbā’’ti sīlādidhamme sammā gaṇhāpetvā tesu taṃ patiṭṭhapesi. Samuttejesīti te dhammā samādinnā anukkamena bhāviyamānā nibbedhabhāgiyā hutvā tikkhavisadā yathā khippaṃ ariyamaggaṃ āvahanti, tathā sammā uttejesi sammadeva tejesi. Sampahaṃsesīti bhāvanāya pubbenāparaṃ visesabhāvadassanena cittassa pamodāpanavasena suṭṭhu pahaṃsesi. Apicettha sāvajjānavajjadhammesu dukkhādīsu ca sammohavinodanena sandassanaṃ, sammāpaṭipattiyaṃ pamādāpanodanena samādapanaṃ, cittassālasiyāpattivinodanena samuttejanaṃ, sammāpaṭipattisiddhiyā sampahaṃsanaṃ veditabbaṃ. Evaṃ so bhagavato sāmukkaṃsikāya dhammadesanāya sotāpattiphale patiṭṭhahi. Adhivāsesīti tena diṭṭhasaccena ‘‘adhivāsetu me, bhante bhagavā’’tiādinā nimantito kāyaṅgavācaṅgaṃ acopento citteneva adhivāsesi sādiyi. Tenevāha ‘‘tuṇhībhāvenā’’ti.

    అప్పోదకపాయాసన్తి నిరుదకపాయాసం. పటియాదాపేత్వాతి సమ్పాదేత్వా సజ్జేత్వా. నవఞ్చ సప్పిన్తి నవనీతం గహేత్వా తావదేవ విలీనం మణ్డసప్పిఞ్చ పటియాదాపేత్వా. సహత్థాతి ఆదరజాతో సహత్థేనేవ పరివిసన్తో. సన్తప్పేసీతి పటియత్తం భోజనం భోజేసి. సమ్పవారేసీతి ‘‘అలం అల’’న్తి వాచాయ పటిక్ఖిపాపేసి. భుత్తావిన్తి కతభత్తకిచ్చం. ఓనీతపత్తపాణిన్తి పత్తతో అపనీతపాణిం, ‘‘ధోతపత్తపాణి’’న్తిపి పాఠో, ధోతపత్తహత్థన్తి అత్థో. నీచన్తి అనుచ్చం ఆసనం గహేత్వా ఆసనేయేవ నిసీదనం అరియదేసవాసీనం చారిత్తం, సో పన సత్థు సన్తికే ఉపచారవసేన పఞ్ఞత్తస్స దారుఫలకాసనస్స సమీపే నిసీది. ధమ్మియా కథాయాతిఆది సత్తమే దివసే కతం అనుమోదనం సన్ధాయ వుత్తం . సో కిర సత్తాహం భగవన్తం భిక్ఖుసఙ్ఘఞ్చ తత్థ వసాపేత్వా మహాదానం పవత్తేసి. సత్తమే పన దివసే అప్పోదకపాయాసదానం అదాసి. సత్థా తస్స తస్మిం అత్తభావే ఉపరిమగ్గత్థాయ ఞాణపరిపాకాభావతో అనుమోదనమేవ కత్వా పక్కామి.

    Appodakapāyāsanti nirudakapāyāsaṃ. Paṭiyādāpetvāti sampādetvā sajjetvā. Navañca sappinti navanītaṃ gahetvā tāvadeva vilīnaṃ maṇḍasappiñca paṭiyādāpetvā. Sahatthāti ādarajāto sahattheneva parivisanto. Santappesīti paṭiyattaṃ bhojanaṃ bhojesi. Sampavāresīti ‘‘alaṃ ala’’nti vācāya paṭikkhipāpesi. Bhuttāvinti katabhattakiccaṃ. Onītapattapāṇinti pattato apanītapāṇiṃ, ‘‘dhotapattapāṇi’’ntipi pāṭho, dhotapattahatthanti attho. Nīcanti anuccaṃ āsanaṃ gahetvā āsaneyeva nisīdanaṃ ariyadesavāsīnaṃ cārittaṃ, so pana satthu santike upacāravasena paññattassa dāruphalakāsanassa samīpe nisīdi. Dhammiyā kathāyātiādi sattame divase kataṃ anumodanaṃ sandhāya vuttaṃ . So kira sattāhaṃ bhagavantaṃ bhikkhusaṅghañca tattha vasāpetvā mahādānaṃ pavattesi. Sattame pana divase appodakapāyāsadānaṃ adāsi. Satthā tassa tasmiṃ attabhāve uparimaggatthāya ñāṇaparipākābhāvato anumodanameva katvā pakkāmi.

    సీమన్తరికాయాతి సీమన్తరే, తస్స గామస్స అన్తరం. గామవాసినో కిర ఏకం తళాకం నిస్సాయ తేన సద్ధిం కలహం అకంసు. సో తే అభిభవిత్వా తం తళాకం గణ్హి. తేన బద్ధాఘాతో ఏకో పురిసో తం సత్థు పత్తం గహేత్వా దూరం అనుగన్త్వా ‘‘నివత్తాహి ఉపాసకా’’తి వుత్తే భగవన్తం వన్దిత్వా పదక్ఖిణం కత్వా భిక్ఖుసఙ్ఘస్స చ అఞ్జలిం కత్వా యావ దస్సనూపచారసమతిక్కమా దసనఖసమోధానసముజ్జలం అఞ్జలిం సిరసి పగ్గయ్హ పటినివత్తిత్వా ద్విన్నం గామానం అన్తరే అరఞ్ఞప్పదేసే ఏకకం గచ్ఛన్తం సరేన విజ్ఝిత్వా మారేసి. తేన వుత్తం అచిరపక్కన్తస్స…పే॰… వోరోపేసీ’’తి. కేనచిదేవ కరణీయేన ఓహీయిత్వా పచ్ఛా గచ్ఛన్తా భిక్ఖూ తం తథా మతం దిస్వా భగవతో తమత్థం ఆరోచేసుం, తం సన్ధాయ వుత్తం ‘‘అథ ఖో సమ్బహులా భిక్ఖూ’’తిఆది.

    Sīmantarikāyāti sīmantare, tassa gāmassa antaraṃ. Gāmavāsino kira ekaṃ taḷākaṃ nissāya tena saddhiṃ kalahaṃ akaṃsu. So te abhibhavitvā taṃ taḷākaṃ gaṇhi. Tena baddhāghāto eko puriso taṃ satthu pattaṃ gahetvā dūraṃ anugantvā ‘‘nivattāhi upāsakā’’ti vutte bhagavantaṃ vanditvā padakkhiṇaṃ katvā bhikkhusaṅghassa ca añjaliṃ katvā yāva dassanūpacārasamatikkamā dasanakhasamodhānasamujjalaṃ añjaliṃ sirasi paggayha paṭinivattitvā dvinnaṃ gāmānaṃ antare araññappadese ekakaṃ gacchantaṃ sarena vijjhitvā māresi. Tena vuttaṃ acirapakkantassa…pe… voropesī’’ti. Kenacideva karaṇīyena ohīyitvā pacchā gacchantā bhikkhū taṃ tathā mataṃ disvā bhagavato tamatthaṃ ārocesuṃ, taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘atha kho sambahulā bhikkhū’’tiādi.

    ఏతమత్థం విదిత్వాతి యస్మా దిట్ఠిసమ్పన్నం అరియసావకం నన్దం మారేన్తేన పురిసేన ఆనన్తరియకమ్మం బహులం అపుఞ్ఞం పసుతం, తస్మా యం చోరేహి చ వేరీహి చ కత్తబ్బం, తతోపి ఘోరతరం ఇమేసం సత్తానం మిచ్ఛాపణిహితం చిత్తం కరోతీతి ఇమమత్థం జానిత్వా తదత్థదీపనం ఇమం ఉదానం ఉదానేసి.

    Etamatthaṃ viditvāti yasmā diṭṭhisampannaṃ ariyasāvakaṃ nandaṃ mārentena purisena ānantariyakammaṃ bahulaṃ apuññaṃ pasutaṃ, tasmā yaṃ corehi ca verīhi ca kattabbaṃ, tatopi ghorataraṃ imesaṃ sattānaṃ micchāpaṇihitaṃ cittaṃ karotīti imamatthaṃ jānitvā tadatthadīpanaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.

    తత్థ దిసో దిసన్తి దూసకో దూసనీయం చోరో చోరం, దిస్వాతి వచనసేసో. యం తం కయిరాతి యం తస్స అనయబ్యసనం కరేయ్య, దుతియపదేపి ఏసేవ నయో. ఇదం వుత్తం హోతి – ఏకో ఏకస్స మిత్తదుబ్భీ చోరో పుత్తదారఖేత్తవత్థుగోమహింసాదీసు అపరజ్ఝన్తో యస్స అపరజ్ఝతి, తమ్పి తథేవ అత్తని అపరజ్ఝన్తం చోరం దిస్వా, వేరీ వా పన కేనచిదేవ కారణేన బద్ధవేరం వేరిం దిస్వా అత్తనో కక్ఖళతాయ దారుణతాయ యం తస్స అనయబ్యసనం కరేయ్య, పుత్తదారం వా పీళేయ్య, ఖేత్తాదీని వా నాసేయ్య, జీవితా వా వోరోపేయ్య , దససు అకుసలకమ్మపథేసు మిచ్ఛాఠపితత్తా మిచ్ఛాపణిహితం చిత్తం పాపియో నం తతో కరే, నం పురిసం పాపతరం తతో కరేయ్య. వుత్తప్పకారో హి దిసో వా వేరీ వా దిసస్స వా వేరినో వా ఇమస్మింయేవ అత్తభావే దుక్ఖం వా ఉప్పాదేయ్య, జీవితక్ఖయం వా కరేయ్య. ఇదం పన అకుసలకమ్మపథేసు మిచ్ఛాఠపితం చిత్తం దిట్ఠేవ ధమ్మే అనయబ్యసనం పాపేతి, అత్తభావసతసహస్సేసుపి చతూసు అపాయేసు ఖిపిత్వా సీసమస్స ఉక్ఖిపితుం న దేతీతి.

    Tattha diso disanti dūsako dūsanīyaṃ coro coraṃ, disvāti vacanaseso. Yaṃ taṃ kayirāti yaṃ tassa anayabyasanaṃ kareyya, dutiyapadepi eseva nayo. Idaṃ vuttaṃ hoti – eko ekassa mittadubbhī coro puttadārakhettavatthugomahiṃsādīsu aparajjhanto yassa aparajjhati, tampi tatheva attani aparajjhantaṃ coraṃ disvā, verī vā pana kenacideva kāraṇena baddhaveraṃ veriṃ disvā attano kakkhaḷatāya dāruṇatāya yaṃ tassa anayabyasanaṃ kareyya, puttadāraṃ vā pīḷeyya, khettādīni vā nāseyya, jīvitā vā voropeyya , dasasu akusalakammapathesu micchāṭhapitattā micchāpaṇihitaṃ cittaṃ pāpiyo naṃ tato kare, naṃ purisaṃ pāpataraṃ tato kareyya. Vuttappakāro hi diso vā verī vā disassa vā verino vā imasmiṃyeva attabhāve dukkhaṃ vā uppādeyya, jīvitakkhayaṃ vā kareyya. Idaṃ pana akusalakammapathesu micchāṭhapitaṃ cittaṃ diṭṭheva dhamme anayabyasanaṃ pāpeti, attabhāvasatasahassesupi catūsu apāyesu khipitvā sīsamassa ukkhipituṃ na detīti.

    తతియసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Tatiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / ఉదానపాళి • Udānapāḷi / ౩. గోపాలకసుత్తం • 3. Gopālakasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact