Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / பு³த்³த⁴வங்ஸ-அட்ட²கதா² • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā |
27. கோ³தமபு³த்³த⁴வங்ஸவண்ணனா
27. Gotamabuddhavaṃsavaṇṇanā
தூ³ரேனிதா³னகதா²
Dūrenidānakathā
‘‘இதா³னி யஸ்மா அம்ஹாகங், பு³த்³த⁴வங்ஸஸ்ஸ வண்ணனா;
‘‘Idāni yasmā amhākaṃ, buddhavaṃsassa vaṇṇanā;
அனுக்கமேன ஸம்பத்தா, தஸ்மாயங் தஸ்ஸ வண்ணனா’’.
Anukkamena sampattā, tasmāyaṃ tassa vaṇṇanā’’.
தத்த² அம்ஹாகங் போ³தி⁴ஸத்தோ தீ³பங்கராதீ³னங் சதுவீஸதியா பு³த்³தா⁴னங் ஸந்திகே அதி⁴காரங் கரொந்தோ கப்பஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கானி சத்தாரி அஸங்க்²யெய்யானி ஆக³தோ. கஸ்ஸபஸ்ஸ பன ப⁴க³வதோ ஓரபா⁴கே³ ட²பெத்வா இமங் ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ங் அஞ்ஞோ பு³த்³தோ⁴ நாம நத்தி². இதி தீ³பங்கராதீ³னங் சதுவீஸதியா பு³த்³தா⁴னங் ஸந்திகே லத்³த⁴ப்³யாகரணோ பன போ³தி⁴ஸத்தோ யேனேன –
Tattha amhākaṃ bodhisatto dīpaṅkarādīnaṃ catuvīsatiyā buddhānaṃ santike adhikāraṃ karonto kappasatasahassādhikāni cattāri asaṅkhyeyyāni āgato. Kassapassa pana bhagavato orabhāge ṭhapetvā imaṃ sammāsambuddhaṃ añño buddho nāma natthi. Iti dīpaṅkarādīnaṃ catuvīsatiyā buddhānaṃ santike laddhabyākaraṇo pana bodhisatto yenena –
‘‘மனுஸ்ஸத்தங் லிங்க³ஸம்பத்தி, ஹேது ஸத்தா²ரத³ஸ்ஸனங்;
‘‘Manussattaṃ liṅgasampatti, hetu satthāradassanaṃ;
பப்³ப³ஜ்ஜா கு³ணஸம்பத்தி, அதி⁴காரோ ச ச²ந்த³தா;
Pabbajjā guṇasampatti, adhikāro ca chandatā;
அட்ட²த⁴ம்மஸமோதா⁴னா, அபி⁴னீஹாரோ ஸமிஜ்ஜ²தீ’’தி. (பு³॰ வங்॰ 2.59) –
Aṭṭhadhammasamodhānā, abhinīhāro samijjhatī’’ti. (bu. vaṃ. 2.59) –
இமே அட்ட² த⁴ம்மே ஸமோதா⁴னெத்வா தீ³பங்கரபாத³மூலே கதாபி⁴னீஹாரேன ‘‘ஹந்த³, பு³த்³த⁴கரே த⁴ம்மே, விசினாமி இதோ சிதோ’’தி உஸ்ஸாஹங் கத்வா ‘‘விசினந்தோ ததா³த³க்கி²ங், பட²மங் தா³னபாரமி’’ந்தி தா³னபாரமிதாத³யோ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மா தி³ட்டா², தே பூரெந்தோ யாவ வெஸ்ஸந்தரத்தபா⁴வா ஆக³மி, ஆக³ச்ச²ந்தோ ச யே தே கதாபி⁴னீஹாரானங் போ³தி⁴ஸத்தானங் ஆனிஸங்ஸா ஸங்வண்ணிதா –
Ime aṭṭha dhamme samodhānetvā dīpaṅkarapādamūle katābhinīhārena ‘‘handa, buddhakare dhamme, vicināmi ito cito’’ti ussāhaṃ katvā ‘‘vicinanto tadādakkhiṃ, paṭhamaṃ dānapārami’’nti dānapāramitādayo buddhakārakadhammā diṭṭhā, te pūrento yāva vessantarattabhāvā āgami, āgacchanto ca ye te katābhinīhārānaṃ bodhisattānaṃ ānisaṃsā saṃvaṇṇitā –
‘‘ஏவங் ஸப்³ப³ங்க³ஸம்பன்னா, போ³தி⁴யா நியதா நரா;
‘‘Evaṃ sabbaṅgasampannā, bodhiyā niyatā narā;
ஸங்ஸரங் தீ³க⁴மத்³தா⁴னங், கப்பகோடிஸதேஹிபி.
Saṃsaraṃ dīghamaddhānaṃ, kappakoṭisatehipi.
‘‘அவீசிம்ஹி நுப்பஜ்ஜந்தி, ததா² லோகந்தரேஸு ச;
‘‘Avīcimhi nuppajjanti, tathā lokantaresu ca;
நிஜ்ஜா²மதண்ஹா கு²ப்பிபாஸா, ந ஹொந்தி காளகஞ்ஜிகா.
Nijjhāmataṇhā khuppipāsā, na honti kāḷakañjikā.
‘‘ந ஹொந்தி கு²த்³த³கா பாணா, உப்பஜ்ஜந்தாபி து³க்³க³திங்;
‘‘Na honti khuddakā pāṇā, uppajjantāpi duggatiṃ;
ஜாயமானா மனுஸ்ஸேஸு, ஜச்சந்தா⁴ ந ப⁴வந்தி தே.
Jāyamānā manussesu, jaccandhā na bhavanti te.
‘‘ஸோதவேகல்லதா நத்தி², ந ப⁴வந்தி மூக³பக்கி²கா;
‘‘Sotavekallatā natthi, na bhavanti mūgapakkhikā;
இத்தி²பா⁴வங் ந க³ச்ச²ந்தி, உப⁴தொப்³யஞ்ஜனபண்ட³கா.
Itthibhāvaṃ na gacchanti, ubhatobyañjanapaṇḍakā.
‘‘ந ப⁴வந்தி பரியாபன்னா, போ³தி⁴யா நியதா நரா;
‘‘Na bhavanti pariyāpannā, bodhiyā niyatā narā;
முத்தா ஆனந்தரிகேஹி, ஸப்³ப³த்த² ஸுத்³த⁴கோ³சரா.
Muttā ānantarikehi, sabbattha suddhagocarā.
‘‘மிச்சா²தி³ட்டி²ங் ந ஸேவந்தி, கம்மகிரியத³ஸ்ஸனா;
‘‘Micchādiṭṭhiṃ na sevanti, kammakiriyadassanā;
வஸமானாபி ஸக்³கே³ஸு, அஸஞ்ஞங் நூபபஜ்ஜரே.
Vasamānāpi saggesu, asaññaṃ nūpapajjare.
‘‘ஸுத்³தா⁴வாஸேஸு தே³வேஸு, ஹேது நாம ந விஜ்ஜதி;
‘‘Suddhāvāsesu devesu, hetu nāma na vijjati;
நெக்க²ம்மனின்னா ஸப்புரிஸா, விஸங்யுத்தா ப⁴வாப⁴வே;
Nekkhammaninnā sappurisā, visaṃyuttā bhavābhave;
சரந்தி லோகத்த²சரியாயோ, பூரெந்தி ஸப்³ப³பாரமீ’’தி. (த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ நிதா³னகதா²; அப॰ அட்ட²॰ 1.தூ³ரேனிதா³னகதா²; ஜா॰ அட்ட²॰ 1.தூ³ரேனிதா³னகதா²; சரியா॰ அட்ட²॰ பகிண்ணககதா²);
Caranti lokatthacariyāyo, pūrenti sabbapāramī’’ti. (dha. sa. aṭṭha. nidānakathā; apa. aṭṭha. 1.dūrenidānakathā; jā. aṭṭha. 1.dūrenidānakathā; cariyā. aṭṭha. pakiṇṇakakathā);
தே ஆனிஸங்ஸே அதி⁴க³ந்த்வாவ ஆக³தோ. ஏவங் ஆக³ச்ச²ந்தோ வெஸ்ஸந்தரத்தபா⁴வே டி²தோ –
Te ānisaṃse adhigantvāva āgato. Evaṃ āgacchanto vessantarattabhāve ṭhito –
‘‘அசேதனாயங் பத²வீ, அவிஞ்ஞாய ஸுக²ங் து³க²ங்;
‘‘Acetanāyaṃ pathavī, aviññāya sukhaṃ dukhaṃ;
ஸாபி தா³னப³லா மய்ஹங், ஸத்தக்க²த்துங் பகம்பதா²’’தி. (சரியா॰ 1.124) –
Sāpi dānabalā mayhaṃ, sattakkhattuṃ pakampathā’’ti. (cariyā. 1.124) –
ஏவங் மஹாபத²விகம்பனாதீ³னி மஹாபுஞ்ஞானி கத்வா ஆயுபரியோஸானே ததோ சவித்வா துஸிதபுரே நிப்³ப³த்தி.
Evaṃ mahāpathavikampanādīni mahāpuññāni katvā āyupariyosāne tato cavitvā tusitapure nibbatti.
அவிதூ³ரேனிதா³னகதா²
Avidūrenidānakathā
துஸிதபுரே வஸமானேயேவ பன போ³தி⁴ஸத்தே பு³த்³த⁴கோலாஹலங் நாம உத³பாதி³. லோகஸ்மிஞ்ஹி தீணி கோலாஹலானி உப்பஜ்ஜந்தி. ஸெய்யதி²த³ங் – கப்பகோலாஹலங், பு³த்³த⁴கோலாஹலங், சக்கவத்திகோலாஹலந்தி. தத்த² ‘‘வஸ்ஸஸதஸஹஸ்ஸஸ்ஸ அச்சயேன கப்புட்டா²னங் ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி லோகப்³யூஹா நாம காமாவசரதே³வா முத்தஸிரா விகிண்ணகேஸா ருத³முகா² அஸ்ஸூனி ஹத்தே²ஹி புஞ்ச²மானா ரத்தவத்த²னிவத்தா² அதிவிய விரூபவேஸதா⁴ரினோ ஹுத்வா மனுஸ்ஸபதே² விசரந்தா ஏவங் ஆரோசெந்தி – ‘‘மாரிஸா, மாரிஸா, இதோ வஸ்ஸஸதஸஹஸ்ஸஸ்ஸ அச்சயேன கப்புட்டா²னங் ப⁴விஸ்ஸதி, அயங் லோகோ வினஸ்ஸிஸ்ஸதி, மஹாஸமுத்³தோ³பி உஸ்ஸுஸ்ஸிஸ்ஸதி, அயஞ்ச மஹாபத²வீ ஸினேரு ச பப்³ப³தராஜா உட்³ட³ய்ஹிஸ்ஸந்தி வினஸ்ஸிஸ்ஸந்தி, யாவ ப்³ரஹ்மலோகா லோகவினாஸோ ப⁴விஸ்ஸதி, மெத்தங், மாரிஸா, பா⁴வேத², கருணங் முதி³தங் உபெக்க²ங், மாரிஸா, பா⁴வேத², மாதரங் பிதரங் உபட்ட²ஹத², குலே ஜெட்டா²பசாயினோ ஹோதா²’’தி. இத³ங் கப்பகோலாஹலங் நாம.
Tusitapure vasamāneyeva pana bodhisatte buddhakolāhalaṃ nāma udapādi. Lokasmiñhi tīṇi kolāhalāni uppajjanti. Seyyathidaṃ – kappakolāhalaṃ, buddhakolāhalaṃ, cakkavattikolāhalanti. Tattha ‘‘vassasatasahassassa accayena kappuṭṭhānaṃ bhavissatī’’ti lokabyūhā nāma kāmāvacaradevā muttasirā vikiṇṇakesā rudamukhā assūni hatthehi puñchamānā rattavatthanivatthā ativiya virūpavesadhārino hutvā manussapathe vicarantā evaṃ ārocenti – ‘‘mārisā, mārisā, ito vassasatasahassassa accayena kappuṭṭhānaṃ bhavissati, ayaṃ loko vinassissati, mahāsamuddopi ussussissati, ayañca mahāpathavī sineru ca pabbatarājā uḍḍayhissanti vinassissanti, yāva brahmalokā lokavināso bhavissati, mettaṃ, mārisā, bhāvetha, karuṇaṃ muditaṃ upekkhaṃ, mārisā, bhāvetha, mātaraṃ pitaraṃ upaṭṭhahatha, kule jeṭṭhāpacāyino hothā’’ti. Idaṃ kappakolāhalaṃ nāma.
‘‘வஸ்ஸஸஹஸ்ஸஸ்ஸ அச்சயேன பன ஸப்³ப³ஞ்ஞுபு³த்³தோ⁴ லோகே உபஜ்ஜிஸ்ஸதீ’’தி லோகபாலதே³வதா – ‘‘இதோ, மாரிஸா, வஸ்ஸஸஹஸ்ஸஸ்ஸ அச்சயேன பு³த்³தோ⁴ லோகே உப்பஜ்ஜிஸ்ஸதீ’’தி உக்³கோ⁴ஸெந்தியோ ஆஹிண்ட³ந்தி. இத³ங் பு³த்³த⁴கோலாஹலங் நாம.
‘‘Vassasahassassa accayena pana sabbaññubuddho loke upajjissatī’’ti lokapāladevatā – ‘‘ito, mārisā, vassasahassassa accayena buddho loke uppajjissatī’’ti ugghosentiyo āhiṇḍanti. Idaṃ buddhakolāhalaṃ nāma.
‘‘வஸ்ஸஸதஸ்ஸ அச்சயேன சக்கவத்திராஜா உப்பஜ்ஜிஸ்ஸதீ’’தி தே³வதா – ‘‘இதோ, மாரிஸா, வஸ்ஸஸதஸ்ஸ அச்சயேன சக்கவத்திராஜா உப்பஜ்ஜிஸ்ஸதீ’’தி உக்³கோ⁴ஸெந்தியோ ஆஹிண்ட³ந்தி. இத³ங் சக்கவத்திகோலாஹலங் நாம (கு²॰ பா॰ அட்ட²॰ 5.மங்க³லபஞ்ஹஸமுட்டா²னகதா²; அப॰ அட்ட²॰ 1.அவிதூ³ரேனிதா³னகதா²; ஜா॰ அட்ட²॰ 1.அவிதூ³ரேனிதா³னகதா²).
‘‘Vassasatassa accayena cakkavattirājā uppajjissatī’’ti devatā – ‘‘ito, mārisā, vassasatassa accayena cakkavattirājā uppajjissatī’’ti ugghosentiyo āhiṇḍanti. Idaṃ cakkavattikolāhalaṃ nāma (khu. pā. aṭṭha. 5.maṅgalapañhasamuṭṭhānakathā; apa. aṭṭha. 1.avidūrenidānakathā; jā. aṭṭha. 1.avidūrenidānakathā).
தேஸு பு³த்³த⁴கோலாஹலஸத்³த³ங் ஸுத்வா ஸகலத³ஸஸஹஸ்ஸசக்கவாளதே³வதா ஏகதோ ஸன்னிபதித்வா – ‘‘அஸுகோ நாம ஸத்தோ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி ஞத்வா உபஸங்கமித்வா ஆயாசந்தி, ஆயாசமானா ச தஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தேஸு உப்பன்னேஸு ஆயாசந்தி. ததா³ பன ஸப்³பா³பி தா ஏகேகசக்கவாளே சதுமஹாராஜ-ஸக்க-ஸுயாம-ஸந்துஸித-ஸுனிம்மித-வஸவத்தி-மஹாப்³ரஹ்மேஹி ஸத்³தி⁴ங் ஏகசக்கவாளே ஸன்னிபதித்வா துஸிதப⁴வனே உப்பன்னசுதினிமித்தஸ்ஸ போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ ஸந்திகங் க³ந்த்வா – ‘‘மாரிஸ, தும்ஹேஹி த³ஸ பாரமியோ பூரிதா, பூரெந்தேஹி ச ந ஸக்கப்³ரஹ்மஸம்பத்திஆதி³கங் ஸம்பத்திங் பத்தெ²ந்தேஹி பூரிதா, லோகனித்த²ரணத்தா²ய பன வோ ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் பத்தெ²ந்தேஹி பரிபூரிதா பு³த்³த⁴த்தாய –
Tesu buddhakolāhalasaddaṃ sutvā sakaladasasahassacakkavāḷadevatā ekato sannipatitvā – ‘‘asuko nāma satto buddho bhavissatī’’ti ñatvā upasaṅkamitvā āyācanti, āyācamānā ca tassa pubbanimittesu uppannesu āyācanti. Tadā pana sabbāpi tā ekekacakkavāḷe catumahārāja-sakka-suyāma-santusita-sunimmita-vasavatti-mahābrahmehi saddhiṃ ekacakkavāḷe sannipatitvā tusitabhavane uppannacutinimittassa bodhisattassa santikaṃ gantvā – ‘‘mārisa, tumhehi dasa pāramiyo pūritā, pūrentehi ca na sakkabrahmasampattiādikaṃ sampattiṃ patthentehi pūritā, lokanittharaṇatthāya pana vo sabbaññutaṃ patthentehi paripūritā buddhattāya –
‘‘காலோ கோ² தே மஹாவீர, உப்பஜ்ஜ மாதுகுச்சி²யங்;
‘‘Kālo kho te mahāvīra, uppajja mātukucchiyaṃ;
ஸதே³வகங் தாரயந்தோ, பு³ஜ்ஜ²ஸ்ஸு அமதங் பத³’’ந்தி. (பு³॰ வங்॰ 1.67) –
Sadevakaṃ tārayanto, bujjhassu amataṃ pada’’nti. (bu. vaṃ. 1.67) –
யாசிங்ஸு.
Yāciṃsu.
அத² மஹாஸத்தோ தே³வதாஹி ஏவங் ஆயாசியமானோ தே³வதானங் படிஞ்ஞங் அத³த்வாவ கால-தீ³ப-தே³ஸ-குல-ஜனெத்திஆயுபரிச்சே²த³வஸேன பஞ்ச மஹாவிலோகனானி விலோகேஸி. தத்த² ‘‘காலோ நு கோ², ந காலோ’’தி பட²மங் காலங் விலோகேஸி. தத்த² வஸ்ஸஸதஸஹஸ்ஸதோ உத்³த⁴ங் வட்³டி⁴தஆயுகாலோ காலோ நாம ந ஹோதி. கஸ்மா? ததா³ ஹி ஸத்தானங் ஜாதிஜராமரணானி ந பஞ்ஞாயந்தி, பு³த்³தா⁴னஞ்ச த⁴ம்மதே³ஸனா திலக்க²ணமுத்தா நாம நத்தி², தேஸங் ‘‘அனிச்சங் து³க்க²மனத்தா’’தி கதெ²ந்தானங் ‘‘கிங் நாமேதங் கதெ²ந்தீ’’தி நேவ ஸோதப்³ப³ங் ந ஸத்³தா⁴தப்³ப³ங் மஞ்ஞந்தி, ததோ அபி⁴ஸமயோ ந ஹோதி, தஸ்மிங் அஸதி அனிய்யானிகங் ஸாஸனங் ஹோதி. தஸ்மா ஸோ அகாலோ. வஸ்ஸஸததோ ஊனஆயுகாலோபி காலோ ந ஹோதி. கஸ்மா? ததா³ ஸத்தா உஸ்ஸன்னகிலேஸா ஹொந்தி, உஸ்ஸன்னகிலேஸானஞ்ச தி³ன்னோவாதோ³ ஓவாத³ட்டா²னே ந திட்ட²தி, உத³கே த³ண்ட³ராஜி விய கி²ப்பங் விக³ச்ச²தி. தஸ்மா ஸோபி அகாலோ. வஸ்ஸஸதஸஹஸ்ஸதோ பன பட்டா²ய ஹெட்டா² வஸ்ஸஸததோ பட்டா²ய உத்³த⁴ங் ஆயுகாலோ காலோ நாம. ததா³ பன வஸ்ஸஸதகாலோ அஹோஸி. அத² மஹாஸத்தோ ‘‘நிப்³ப³த்திதப்³ப³காலோ’’தி காலங் பஸ்ஸி.
Atha mahāsatto devatāhi evaṃ āyāciyamāno devatānaṃ paṭiññaṃ adatvāva kāla-dīpa-desa-kula-janettiāyuparicchedavasena pañca mahāvilokanāni vilokesi. Tattha ‘‘kālo nu kho, na kālo’’ti paṭhamaṃ kālaṃ vilokesi. Tattha vassasatasahassato uddhaṃ vaḍḍhitaāyukālo kālo nāma na hoti. Kasmā? Tadā hi sattānaṃ jātijarāmaraṇāni na paññāyanti, buddhānañca dhammadesanā tilakkhaṇamuttā nāma natthi, tesaṃ ‘‘aniccaṃ dukkhamanattā’’ti kathentānaṃ ‘‘kiṃ nāmetaṃ kathentī’’ti neva sotabbaṃ na saddhātabbaṃ maññanti, tato abhisamayo na hoti, tasmiṃ asati aniyyānikaṃ sāsanaṃ hoti. Tasmā so akālo. Vassasatato ūnaāyukālopi kālo na hoti. Kasmā? Tadā sattā ussannakilesā honti, ussannakilesānañca dinnovādo ovādaṭṭhāne na tiṭṭhati, udake daṇḍarāji viya khippaṃ vigacchati. Tasmā sopi akālo. Vassasatasahassato pana paṭṭhāya heṭṭhā vassasatato paṭṭhāya uddhaṃ āyukālo kālo nāma. Tadā pana vassasatakālo ahosi. Atha mahāsatto ‘‘nibbattitabbakālo’’ti kālaṃ passi.
ததோ தீ³பங் ஓலோகெந்தோ ஸபரிவாரே சத்தாரோ மஹாதீ³பே ஓலோகெத்வா – ‘‘தீஸு தீ³பேஸு பு³த்³தா⁴ ந நிப்³ப³த்தந்தி, ஜம்பு³தீ³பேயேவ நிப்³ப³த்தந்தீ’’தி தீ³பங் பஸ்ஸி.
Tato dīpaṃ olokento saparivāre cattāro mahādīpe oloketvā – ‘‘tīsu dīpesu buddhā na nibbattanti, jambudīpeyeva nibbattantī’’ti dīpaṃ passi.
ததோ ‘‘ஜம்பு³தீ³போ நாம மஹா, த³ஸயோஜனஸஹஸ்ஸபரிமாணோ. கதரஸ்மிங் நு கோ² பதே³ஸே பு³த்³தா⁴ நிப்³ப³த்தந்தீ’’தி ஓகாஸங் ஓலோகெந்தோ மஜ்ஜி²மதே³ஸங் பஸ்ஸி. ‘‘கபிலவத்து² நாம நக³ரங், தத்த² மயா நிப்³ப³த்திதப்³ப³’’ந்தி நிட்ட²மக³மாஸி.
Tato ‘‘jambudīpo nāma mahā, dasayojanasahassaparimāṇo. Katarasmiṃ nu kho padese buddhā nibbattantī’’ti okāsaṃ olokento majjhimadesaṃ passi. ‘‘Kapilavatthu nāma nagaraṃ, tattha mayā nibbattitabba’’nti niṭṭhamagamāsi.
ததோ குலங் விலோகெந்தோ – ‘‘பு³த்³தா⁴ நாம வெஸ்ஸகுலே வா ஸுத்³த³குலே வா ந நிப்³ப³த்தந்தி. லோகஸம்மதே பன க²த்தியகுலே வா ப்³ராஹ்மணகுலே வா நிப்³ப³த்தந்தி, ஏதரஹி க²த்தியகுலங் லோகஸம்மதங், தத்த² நிப்³ப³த்திஸ்ஸாமி ஸுத்³தோ⁴த³னோ நாம ராஜா பிதா மே ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி குலங் பஸ்ஸி.
Tato kulaṃ vilokento – ‘‘buddhā nāma vessakule vā suddakule vā na nibbattanti. Lokasammate pana khattiyakule vā brāhmaṇakule vā nibbattanti, etarahi khattiyakulaṃ lokasammataṃ, tattha nibbattissāmi suddhodano nāma rājā pitā me bhavissatī’’ti kulaṃ passi.
ததோ மாதரங் விலோகெந்தோ – ‘‘பு³த்³த⁴மாதா நாம லோலா ஸுராது⁴த்தா ந ஹோதி, கப்பஸதஸஹஸ்ஸங் பன பூரிதபாரமீ ஜாதிதோ பட்டா²ய அக²ண்ட³பஞ்சஸீலாயேவ ஹோதி. அயஞ்ச மஹாமாயா நாம தே³வீ ஏதி³ஸீ, அயங் மே மாதா ப⁴விஸ்ஸதி, கித்தகங் பனஸ்ஸா ஆயூதி, த³ஸன்னங் மாஸானங் உபரி ஸத்த தி³வஸானீ’’தி பஸ்ஸி.
Tato mātaraṃ vilokento – ‘‘buddhamātā nāma lolā surādhuttā na hoti, kappasatasahassaṃ pana pūritapāramī jātito paṭṭhāya akhaṇḍapañcasīlāyeva hoti. Ayañca mahāmāyā nāma devī edisī, ayaṃ me mātā bhavissati, kittakaṃ panassā āyūti, dasannaṃ māsānaṃ upari satta divasānī’’ti passi.
இதி இமங் பஞ்சவித⁴ங் மஹாவிலோகனங் விலோகெத்வா – ‘‘காலோ மே, மாரிஸா, பு³த்³த⁴பா⁴வாயா’’தி தே³வானங் படிஞ்ஞங் த³த்வா – ‘‘க³ச்ச²த² தும்ஹே’’தி தா தே³வதா உய்யோஜெத்வா துஸிததே³வதாஹி பரிவுதோ துஸிதபுரே நந்த³னவனங் பாவிஸி. ஸப்³ப³தே³வலோகேஸு ஹி நந்த³னவனங் அத்தி²யேவ. தத்ர நங் தே³வதா – ‘‘இதோ சுதோ ஸுக³திங் க³ச்சா²’’தி புப்³பே³ கதகுஸலகம்மோகாஸங் ஸாரயமானா விசரந்தி. ஸோ ஏவங் தாஹி தே³வதாஹி குஸலங் ஸாரயமானாஹி பரிவுதோ தத்ர விசரந்தோவ சவித்வா மஹாமாயாய தே³வியா குச்சி²ஸ்மிங் உத்தராஸாள்ஹனக்க²த்தேன படிஸந்தி⁴ங் க³ண்ஹி. மஹாபுரிஸஸ்ஸ பன மாது குச்சி²ஸ்மிங் படிஸந்தி⁴க்³க³ண்ஹனக்க²ணே ஏகப்பஹாரேனேவ ஸகலத³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴து ஸங்கம்பி. த்³வத்திங்ஸ புப்³ப³னிமித்தானி பாதுரஹேஸுங்.
Iti imaṃ pañcavidhaṃ mahāvilokanaṃ viloketvā – ‘‘kālo me, mārisā, buddhabhāvāyā’’ti devānaṃ paṭiññaṃ datvā – ‘‘gacchatha tumhe’’ti tā devatā uyyojetvā tusitadevatāhi parivuto tusitapure nandanavanaṃ pāvisi. Sabbadevalokesu hi nandanavanaṃ atthiyeva. Tatra naṃ devatā – ‘‘ito cuto sugatiṃ gacchā’’ti pubbe katakusalakammokāsaṃ sārayamānā vicaranti. So evaṃ tāhi devatāhi kusalaṃ sārayamānāhi parivuto tatra vicarantova cavitvā mahāmāyāya deviyā kucchismiṃ uttarāsāḷhanakkhattena paṭisandhiṃ gaṇhi. Mahāpurisassa pana mātu kucchismiṃ paṭisandhiggaṇhanakkhaṇe ekappahāreneva sakaladasasahassilokadhātu saṅkampi. Dvattiṃsa pubbanimittāni pāturahesuṃ.
ஏவங் க³ஹிதபடிஸந்தி⁴கஸ்ஸ போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ சேவ போ³தி⁴ஸத்தமாதுயா ச உபத்³த³வனிவாரணத்த²ங் க²க்³க³ஹத்தா² சத்தாரோ தே³வபுத்தா ஆரக்க²ங் க³ண்ஹிங்ஸு. போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ மாது புரிஸேஸு ராக³சித்தங் நுப்பஜ்ஜி, லாப⁴க்³க³யஸக்³க³ப்பத்தா ச ஸா அஹோஸி ஸுகி²னீ அகிலந்தகாயா. போ³தி⁴ஸத்தஞ்ச அத்தனோ குச்சி²க³தங் விப்பஸன்னே மணிரதனே ஆவுதபண்டு³ஸுத்தங் விய பஸ்ஸதி. யஸ்மா போ³தி⁴ஸத்தேன வஸிதகுச்சி² நாம சேதியக³ப்³ப⁴ஸதி³ஸா ஹோதி, ந ஸக்கா அஞ்ஞேன ஸத்தேன ஆவஸிதுங் வா பரிபு⁴ஞ்ஜிதுங் வா, தஸ்மா போ³தி⁴ஸத்தமாதா ஸத்தாஹஜாதே போ³தி⁴ஸத்தே காலங் கத்வா துஸிதபுரே நிப்³ப³த்தி. யதா² பன அஞ்ஞா இத்தி²யோ த³ஸ மாஸே அப்பத்வாபி அதிக்கமித்வாபி நிஸின்னாபி நிபன்னாபி விஜாயந்தி, ந ஏவங் போ³தி⁴ஸத்தமாதா. போ³தி⁴ஸத்தமாதா பன போ³தி⁴ஸத்தங் த³ஸ மாஸே குச்சி²னா பரிஹரித்வா டி²தாவ விஜாயதி. அயங் போ³தி⁴ஸத்தமாது த⁴ம்மதா.
Evaṃ gahitapaṭisandhikassa bodhisattassa ceva bodhisattamātuyā ca upaddavanivāraṇatthaṃ khaggahatthā cattāro devaputtā ārakkhaṃ gaṇhiṃsu. Bodhisattassa mātu purisesu rāgacittaṃ nuppajji, lābhaggayasaggappattā ca sā ahosi sukhinī akilantakāyā. Bodhisattañca attano kucchigataṃ vippasanne maṇiratane āvutapaṇḍusuttaṃ viya passati. Yasmā bodhisattena vasitakucchi nāma cetiyagabbhasadisā hoti, na sakkā aññena sattena āvasituṃ vā paribhuñjituṃ vā, tasmā bodhisattamātā sattāhajāte bodhisatte kālaṃ katvā tusitapure nibbatti. Yathā pana aññā itthiyo dasa māse appatvāpi atikkamitvāpi nisinnāpi nipannāpi vijāyanti, na evaṃ bodhisattamātā. Bodhisattamātā pana bodhisattaṃ dasa māse kucchinā pariharitvā ṭhitāva vijāyati. Ayaṃ bodhisattamātu dhammatā.
மஹாமாயாபி தே³வீ த³ஸ மாஸே குச்சி²னா போ³தி⁴ஸத்தங் பரிஹரித்வா பரிபுண்ணக³ப்³பா⁴ ஞாதிக⁴ரங் க³ந்துகாமா ஸுத்³தோ⁴த³னமஹாராஜஸ்ஸ ஆரோசேஸி – ‘‘இச்சா²மஹங், மஹாராஜ, தே³வத³ஹனக³ரங் க³ந்து’’ந்தி. ராஜா ‘‘ஸாதூ⁴’’தி ஸம்படிச்சி²த்வா கபிலவத்து²தோ யாவ தே³வத³ஹனக³ரா அஞ்ஜஸங் ஸமங் காரெத்வா கத³லிபுண்ணக⁴டகமுகத⁴ஜபடாகாதீ³ஹி அலங்காராபெத்வா நவகனகஸிவிகாய நிஸீதா³பெத்வா மஹதியா விபூ⁴தியா மஹதா பரிவாரேன பேஸேஸி. த்³வின்னங் பன நக³ரானங் அந்தரே உப⁴யனக³ரவாஸீனங் பரிபோ⁴கா³ரஹங் லும்பி³னீவனங் நாம மங்க³லஸாலவனங் அத்தி², தங் தஸ்மிங் ஸமயே மூலதோ யாவ அக்³க³ஸாகா² ஸப்³ப³ங் ஏகபா²லிபு²ல்லங் அஹோஸி. ஸாக²ந்தரேஹி சேவ புப்ப²ந்தரேஹி ச பரமரதிகரமது⁴ரமனோரமவிருதாஹி மத³முதி³தாஹி அனுபு⁴த்தபஞ்சராஹி பரப⁴தமது⁴கரவதூ⁴ஹி உபகீ³யமானஸுரனந்த³னநந்த³னவனஸதி³ஸஸோப⁴ங் வனங் தி³ஸ்வா தே³வியா ஸாலவனகீளமனுப⁴விதுங் சித்தமுப்பஜ்ஜி (அப॰ அட்ட²॰ 1.அவிதூ³ரேனிதா³னகதா²; ஜா॰ அட்ட²॰ 1.அவிதூ³ரேனிதா³னகதா²).
Mahāmāyāpi devī dasa māse kucchinā bodhisattaṃ pariharitvā paripuṇṇagabbhā ñātigharaṃ gantukāmā suddhodanamahārājassa ārocesi – ‘‘icchāmahaṃ, mahārāja, devadahanagaraṃ gantu’’nti. Rājā ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā kapilavatthuto yāva devadahanagarā añjasaṃ samaṃ kāretvā kadalipuṇṇaghaṭakamukadhajapaṭākādīhi alaṅkārāpetvā navakanakasivikāya nisīdāpetvā mahatiyā vibhūtiyā mahatā parivārena pesesi. Dvinnaṃ pana nagarānaṃ antare ubhayanagaravāsīnaṃ paribhogārahaṃ lumbinīvanaṃ nāma maṅgalasālavanaṃ atthi, taṃ tasmiṃ samaye mūlato yāva aggasākhā sabbaṃ ekaphāliphullaṃ ahosi. Sākhantarehi ceva pupphantarehi ca paramaratikaramadhuramanoramavirutāhi madamuditāhi anubhuttapañcarāhi parabhatamadhukaravadhūhi upagīyamānasuranandananandanavanasadisasobhaṃ vanaṃ disvā deviyā sālavanakīḷamanubhavituṃ cittamuppajji (apa. aṭṭha. 1.avidūrenidānakathā; jā. aṭṭha. 1.avidūrenidānakathā).
‘‘விபூ⁴ஸிதா பா³லஜனாதிசாலினீ, விபூ⁴ஸிதங்கீ³ வனிதேவ மாலினீ;
‘‘Vibhūsitā bālajanāticālinī, vibhūsitaṅgī vaniteva mālinī;
ஸதா³ ஜனானங் நயனாலிமாலினீ, விலும்பினீவாதிவிரோசி லும்பி³னீ’’.
Sadā janānaṃ nayanālimālinī, vilumpinīvātiviroci lumbinī’’.
அமச்சா ரஞ்ஞோ ஆரோசெத்வா தே³விங் க³ஹெத்வா தங் லும்பி³னீவனங் பவிஸிங்ஸு. ஸா மங்க³லஸாலமூலங் க³ந்த்வா தஸ்ஸ உஜுஸமவட்டக்க²ந்த⁴ஸ்ஸ புப்ப²ப²லபல்லவஸமலங்கதஸ்ஸ யங் ஸாக²ங் க³ண்ஹிதுகாமா அஹோஸி, ஸா ஸாலஸாகா² அப³லா ஜனஹத³யலோலா ஸயமேவ விலம்ப³மானா ஹுத்வா தஸ்ஸா கரதலஸ்மிங் ஸமுபக³தா. அத² ஸா தங் ஸாலஸாக²ங் தம்ப³துங்க³னகு²ஜ்ஜலேன கமலத³லவத்திவட்டங்கு³லினா நவகனககடவலயஸோபி⁴னா த³க்கி²ணேன பரமரதிகரேன கரேன அக்³க³ஹேஸி. ஸா தங் ஸாலஸாக²ங் க³ஹெத்வா டி²தா அஸிதஜலத⁴ரவிவரக³தா பா³லசந்த³லேகா² விய ச அசிரட்டி²திகா அச்சிபபா⁴ விய ச நந்த³னவனஜாதா தே³வீ விய ச தே³வீ விரோசித்த². தாவதே³வ சஸ்ஸா கம்மஜவாதா சலிங்ஸு. அத²ஸ்ஸா ஸாணிபாகாரங் பரிக்கி²பித்வா மஹாஜனோ படிக்கமி. ஸா ஸாலஸாக²ங் க³ஹெத்வா திட்ட²மானாய ஏவ தஸ்ஸா க³ப்³ப⁴வுட்டா²னங் அஹோஸி.
Amaccā rañño ārocetvā deviṃ gahetvā taṃ lumbinīvanaṃ pavisiṃsu. Sā maṅgalasālamūlaṃ gantvā tassa ujusamavaṭṭakkhandhassa pupphaphalapallavasamalaṅkatassa yaṃ sākhaṃ gaṇhitukāmā ahosi, sā sālasākhā abalā janahadayalolā sayameva vilambamānā hutvā tassā karatalasmiṃ samupagatā. Atha sā taṃ sālasākhaṃ tambatuṅganakhujjalena kamaladalavattivaṭṭaṅgulinā navakanakakaṭavalayasobhinā dakkhiṇena paramaratikarena karena aggahesi. Sā taṃ sālasākhaṃ gahetvā ṭhitā asitajaladharavivaragatā bālacandalekhā viya ca aciraṭṭhitikā accipabhā viya ca nandanavanajātā devī viya ca devī virocittha. Tāvadeva cassā kammajavātā caliṃsu. Athassā sāṇipākāraṃ parikkhipitvā mahājano paṭikkami. Sā sālasākhaṃ gahetvā tiṭṭhamānāya eva tassā gabbhavuṭṭhānaṃ ahosi.
தங்க²ணங்யேவ சத்தாரோ விஸுத்³த⁴சித்தா மஹாப்³ரஹ்மானோ ஸுவண்ணஜாலங் ஆதா³ய ஆக³ந்த்வா தேன ஸுவண்ணஜாலேன போ³தி⁴ஸத்தங் ஸம்படிச்சி²த்வா மாது புரதோ ட²பெத்வா – ‘‘அத்தமனா, தே³வி, ஹோஹி, மஹேஸக்கோ² தே புத்தோ உப்பன்னோ’’தி ஆஹங்ஸு. யதா² பன அஞ்ஞே ஸத்தா மாதுகுச்சி²தோ நிக்க²மந்தா படிக்கூலேன அஸுசினா மக்கி²தா நிக்க²மந்தி, ந ஏவங் போ³தி⁴ஸத்தோ. போ³தி⁴ஸத்தோ பன த்³வே ஹத்தே² த்³வே பாதே³ பஸாரெத்வா டி²தகோவ மாதுகுச்சி²ஸம்ப⁴வேன கேனசி அஸுசினா அமக்கி²தோவ ஸுத்³தோ⁴ விஸதோ³ காஸிகவத்தே² நிக்கி²த்தமணிரதனங் விய விரோசமானோ மாதுகுச்சி²தோ நிக்க²மி. ஏவங் ஸந்தேபி போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ ச போ³தி⁴ஸத்தமாதுயா ச ஸக்காரத்த²ங் ஆகாஸதோ த்³வே உத³கதா⁴ரா நிக்க²மித்வா போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ ச மாதுயா ச ஸரீரே உதுங் கா³ஹாபேஸுங்.
Taṅkhaṇaṃyeva cattāro visuddhacittā mahābrahmāno suvaṇṇajālaṃ ādāya āgantvā tena suvaṇṇajālena bodhisattaṃ sampaṭicchitvā mātu purato ṭhapetvā – ‘‘attamanā, devi, hohi, mahesakkho te putto uppanno’’ti āhaṃsu. Yathā pana aññe sattā mātukucchito nikkhamantā paṭikkūlena asucinā makkhitā nikkhamanti, na evaṃ bodhisatto. Bodhisatto pana dve hatthe dve pāde pasāretvā ṭhitakova mātukucchisambhavena kenaci asucinā amakkhitova suddho visado kāsikavatthe nikkhittamaṇiratanaṃ viya virocamāno mātukucchito nikkhami. Evaṃ santepi bodhisattassa ca bodhisattamātuyā ca sakkāratthaṃ ākāsato dve udakadhārā nikkhamitvā bodhisattassa ca mātuyā ca sarīre utuṃ gāhāpesuṃ.
அத² நங் ஸுவண்ணஜாலேன படிக்³க³ஹெத்வா டி²தானங் ப்³ரஹ்மானங் ஹத்த²தோ சத்தாரோ மஹாராஜானோ மங்க³லஸம்மதாய ஸுக²ஸம்ப²ஸ்ஸாய அஜினப்பவேணியா க³ண்ஹிங்ஸு, தேஸங் ஹத்த²தோ மனுஸ்ஸா து³கூலசும்ப³டகேன க³ண்ஹிங்ஸு, மனுஸ்ஸானங் ஹத்த²தோ முச்சித்வா பத²வியங் பதிட்டா²ய புரத்தி²மங் தி³ஸங் ஓலோகேஸி, அனேகானி சக்கவாளஸஹஸ்ஸானி ஏகங்க³ணானி அஹேஸுங். தத்த² தே³வமனுஸ்ஸா க³ந்த⁴புப்ப²மாலாதீ³ஹி பூஜயமானா – ‘‘மஹாபுரிஸ, தும்ஹேஹி ஸதி³ஸோ எத்த² நத்தி², குதோ உத்தரிதரோ’’தி ஆஹங்ஸு. ஏவங் த³ஸ தி³ஸா அனுவிலோகெத்வா அத்தனா ஸதி³ஸங் அதி³ஸ்வா உத்தரதி³ஸாபி⁴முகோ² ஸத்தபத³வீதிஹாரேன அக³மாஸி. க³ச்ச²ந்தோ ச பத²வியா ஏவ க³தோ, நாகாஸேன. அசேலகோவ க³தோ, ந ஸசேலகோ. த³ஹரோவ க³தோ, ந ஸோளஸவஸ்ஸுத்³தே³ஸிகோ. மஹாஜனஸ்ஸ பன ஆகாஸேன க³ச்ச²ந்தோ விய அலங்கதபடியத்தோ விய ச ஸோளஸவஸ்ஸுத்³தே³ஸிகோ விய ச அஹோஸி. ததோ ஸத்தமே பதே³ ட²த்வா ‘‘அக்³கோ³ஹமஸ்மி லோகஸ்ஸா’’திஆதி³கங் (தீ³॰ நி॰ 2.31; ம॰ நி॰ 3.207) ஆஸபி⁴ங் வாசங் நிச்சா²ரெந்தோ ஸீஹனாத³ங் நதி³.
Atha naṃ suvaṇṇajālena paṭiggahetvā ṭhitānaṃ brahmānaṃ hatthato cattāro mahārājāno maṅgalasammatāya sukhasamphassāya ajinappaveṇiyā gaṇhiṃsu, tesaṃ hatthato manussā dukūlacumbaṭakena gaṇhiṃsu, manussānaṃ hatthato muccitvā pathaviyaṃ patiṭṭhāya puratthimaṃ disaṃ olokesi, anekāni cakkavāḷasahassāni ekaṅgaṇāni ahesuṃ. Tattha devamanussā gandhapupphamālādīhi pūjayamānā – ‘‘mahāpurisa, tumhehi sadiso ettha natthi, kuto uttaritaro’’ti āhaṃsu. Evaṃ dasa disā anuviloketvā attanā sadisaṃ adisvā uttaradisābhimukho sattapadavītihārena agamāsi. Gacchanto ca pathaviyā eva gato, nākāsena. Acelakova gato, na sacelako. Daharova gato, na soḷasavassuddesiko. Mahājanassa pana ākāsena gacchanto viya alaṅkatapaṭiyatto viya ca soḷasavassuddesiko viya ca ahosi. Tato sattame pade ṭhatvā ‘‘aggohamasmi lokassā’’tiādikaṃ (dī. ni. 2.31; ma. ni. 3.207) āsabhiṃ vācaṃ nicchārento sīhanādaṃ nadi.
போ³தி⁴ஸத்தோ ஹி தீஸு அத்தபா⁴வேஸு மாதுகுச்சி²தோ நிக்க²ந்தமத்தோவ வாசங் நிச்சா²ரேஸி மஹோஸத⁴த்தபா⁴வே, வெஸ்ஸந்தரத்தபா⁴வே, இமஸ்மிங் அத்தபா⁴வேதி. மஹோஸத⁴த்தபா⁴வே கிரஸ்ஸ மாதுகுச்சி²தோ நிக்க²ந்தமத்தஸ்ஸேவ ஸக்கோ தே³வராஜா ஆக³ந்த்வா சந்த³னஸாரங் ஹத்தே² ட²பெத்வா க³தோ, தங் முட்டி²யங் கத்வாவ நிக்க²ந்தோ. அத² நங் மாதா – ‘‘தாத, த்வங் கிங் க³ஹெத்வா ஆக³தோஸீ’’தி புச்சி². ‘‘ஓஸத⁴ங், அம்மா’’தி. இதி ஓஸத⁴ங் க³ஹெத்வா ஆக³தத்தா ‘‘ஓஸத⁴குமாரோ’’த்வேவஸ்ஸ நாமமகங்ஸு.
Bodhisatto hi tīsu attabhāvesu mātukucchito nikkhantamattova vācaṃ nicchāresi mahosadhattabhāve, vessantarattabhāve, imasmiṃ attabhāveti. Mahosadhattabhāve kirassa mātukucchito nikkhantamattasseva sakko devarājā āgantvā candanasāraṃ hatthe ṭhapetvā gato, taṃ muṭṭhiyaṃ katvāva nikkhanto. Atha naṃ mātā – ‘‘tāta, tvaṃ kiṃ gahetvā āgatosī’’ti pucchi. ‘‘Osadhaṃ, ammā’’ti. Iti osadhaṃ gahetvā āgatattā ‘‘osadhakumāro’’tvevassa nāmamakaṃsu.
வெஸ்ஸந்தரத்தபா⁴வே பன மாதுகுச்சி²தோ நிக்க²ந்தமத்தோவ த³க்கி²ணஹத்த²ங் பஸாரெத்வா – ‘‘அத்தி² நு கோ², அம்ம, கிஞ்சி கே³ஹஸ்மிங் த⁴னங், தா³னங் த³ஸ்ஸாமீ’’தி வத³ந்தோ நிக்க²மி. அத²ஸ்ஸ மாதா – ‘‘ஸத⁴னே குலே நிப்³ப³த்தோஸி, தாதா’’தி புத்தஸ்ஸ ஹத்த²ங் அத்தனோ ஹத்த²தலே கத்வா ஸஹஸ்ஸத்த²விகங் ட²பேஸி.
Vessantarattabhāve pana mātukucchito nikkhantamattova dakkhiṇahatthaṃ pasāretvā – ‘‘atthi nu kho, amma, kiñci gehasmiṃ dhanaṃ, dānaṃ dassāmī’’ti vadanto nikkhami. Athassa mātā – ‘‘sadhane kule nibbattosi, tātā’’ti puttassa hatthaṃ attano hatthatale katvā sahassatthavikaṃ ṭhapesi.
இமஸ்மிங் பன அத்தபா⁴வே இமங் ஸீஹனாத³ங் நதீ³தி ஏவங் போ³தி⁴ஸத்தோ தீஸு அத்தபா⁴வேஸு மாதுகுச்சி²தோ நிக்க²ந்தமத்தோவ வாசங் நிச்சா²ரேஸி. ஜாதக்க²ணேபிஸ்ஸ த்³வத்திங்ஸ புப்³ப³னிமித்தானி பாதுரஹேஸுங். யஸ்மிங் பன ஸமயே அம்ஹாகங் போ³தி⁴ஸத்தோ லும்பி³னீவனே ஜாதோ தஸ்மிங்யேவ ஸமயே ராஹுலமாதா தே³வீ ஆனந்தோ³ ச²ன்னோ காளுதா³யீ அமச்சோ கண்ட³கோ அஸ்ஸராஜா மஹாபோ³தி⁴ருக்கோ² சதஸ்ஸோ நிதி⁴கும்பி⁴யோ ச ஜாதா, தத்த² ஏகோ கா³வுதப்பமாணோ ஏகோ அட்³ட⁴யோஜனப்பமாணோ ஏகோ திகா³வுதப்பமாணோ ஏகோ யோஜனப்பமாணோ அஹோஸி. இமே ஸத்த ஸஹஜாதா நாம ஹொந்தி.
Imasmiṃ pana attabhāve imaṃ sīhanādaṃ nadīti evaṃ bodhisatto tīsu attabhāvesu mātukucchito nikkhantamattova vācaṃ nicchāresi. Jātakkhaṇepissa dvattiṃsa pubbanimittāni pāturahesuṃ. Yasmiṃ pana samaye amhākaṃ bodhisatto lumbinīvane jāto tasmiṃyeva samaye rāhulamātā devī ānando channo kāḷudāyī amacco kaṇḍako assarājā mahābodhirukkho catasso nidhikumbhiyo ca jātā, tattha eko gāvutappamāṇo eko aḍḍhayojanappamāṇo eko tigāvutappamāṇo eko yojanappamāṇo ahosi. Ime satta sahajātā nāma honti.
உப⁴யனக³ரவாஸினோ மஹாபுரிஸங் க³ஹெத்வா கபிலவத்து²புரமேவ அக³மங்ஸு. தங்தி³வஸமேவ – ‘‘கபிலவத்து²னக³ரே ஸுத்³தோ⁴த³னமஹாராஜஸ்ஸ புத்தோ போ³தி⁴மூலே நிஸீதி³த்வா பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி தாவதிங்ஸப⁴வனே ஹட்ட²துட்டா² தே³வஸங்கா⁴ சேலுக்கே²பாதீ³னி பவத்தெந்தா கீளிங்ஸு. தஸ்மிங் ஸமயே ஸுத்³தோ⁴த³னமஹாராஜஸ்ஸ குலூபகோ அட்ட²ஸமாபத்திலாபீ⁴ காளதே³வலோ நாம தாபஸோ ப⁴த்தகிச்சங் கத்வா தி³வாவிஹாரத்தா²ய தாவதிங்ஸப⁴வனங் க³ந்த்வா தத்த² தி³வாவிஹாரங் நிஸின்னோ தா தே³வதா துட்ட²மானஸா கீளந்தியோ தி³ஸ்வா ‘‘கிங்காரணா துட்ட²மானஸா பமுதி³தஹத³யா கீளத², மய்ஹங் தங் காரணங் கதே²தா²’’தி புச்சி². ததோ தே³வதா ஆஹங்ஸு – ‘‘மாரிஸ, ஸுத்³தோ⁴த³னரஞ்ஞோ புத்தோ ஜாதோ, ஸோ போ³தி⁴மண்டே³ நிஸீதி³த்வா பு³த்³தோ⁴ ஹுத்வா த⁴ம்மசக்கங் பவத்தெஸ்ஸதி, தஸ்ஸ ‘அனந்தரூபங் பு³த்³த⁴லீளங் பஸ்ஸிதுங் லபி⁴ஸ்ஸாமா’தி இமினா காரணேன துட்ட²ம்ஹா’’தி.
Ubhayanagaravāsino mahāpurisaṃ gahetvā kapilavatthupurameva agamaṃsu. Taṃdivasameva – ‘‘kapilavatthunagare suddhodanamahārājassa putto bodhimūle nisīditvā buddho bhavissatī’’ti tāvatiṃsabhavane haṭṭhatuṭṭhā devasaṅghā celukkhepādīni pavattentā kīḷiṃsu. Tasmiṃ samaye suddhodanamahārājassa kulūpako aṭṭhasamāpattilābhī kāḷadevalo nāma tāpaso bhattakiccaṃ katvā divāvihāratthāya tāvatiṃsabhavanaṃ gantvā tattha divāvihāraṃ nisinno tā devatā tuṭṭhamānasā kīḷantiyo disvā ‘‘kiṃkāraṇā tuṭṭhamānasā pamuditahadayā kīḷatha, mayhaṃ taṃ kāraṇaṃ kathethā’’ti pucchi. Tato devatā āhaṃsu – ‘‘mārisa, suddhodanarañño putto jāto, so bodhimaṇḍe nisīditvā buddho hutvā dhammacakkaṃ pavattessati, tassa ‘anantarūpaṃ buddhalīḷaṃ passituṃ labhissāmā’ti iminā kāraṇena tuṭṭhamhā’’ti.
அத² தாபஸோ தாஸங் தே³வதானங் வசனங் ஸுத்வா பரமத³ஸ்ஸனீயரதனாவலோகதோ தே³வலோகதோ ஓருய்ஹ நரபதினிவேஸனங் பவிஸித்வா பஞ்ஞத்தே ஆஸனே நிஸீதி³. ததோ கதபடிஸந்தா²ரங் ராஜானங் – ‘‘புத்தோ கிர தே, மஹாராஜ, ஜாதோ, தங் பஸ்ஸிஸ்ஸாமா’’தி ஆஹ. ராஜா அலங்கதபடியத்தங் தனயங் ஆஹராபெத்வா தே³வலதாபஸங் வந்தா³பேதுங் அபி⁴ஹரி. மஹாபுரிஸஸ்ஸ பாதா³ பரிவத்தித்வா விஜ்ஜுலதா விய அஸிதஜலத⁴ரகூடேஸு தாபஸஸ்ஸ ஜடாஸு பதிட்ட²ஹிங்ஸு. போ³தி⁴ஸத்தேன ஹி தேனத்தபா⁴வேன வந்தி³தப்³போ³ நாம அஞ்ஞோ நத்தி². ததோ தாபஸோ உட்டா²யாஸனா போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ அஞ்ஜலிங் பக்³க³ஹேஸி. ராஜா தங் அச்ச²ரியங் தி³ஸ்வா அத்தனோ புத்தங் வந்தி³. தாபஸோ போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ லக்க²ணஸம்பத்திங் தி³ஸ்வா – ‘‘ப⁴விஸ்ஸதி நு கோ² பு³த்³தோ⁴, உதா³ஹு ந ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி ஆவஜ்ஜெத்வா உபதா⁴ரெந்தோ – ‘‘நிஸ்ஸங்ஸயங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி அனாக³தங்ஸஞாணேன ஞத்வா – ‘‘அச்ச²ரியபுரிஸோ அய’’ந்தி ஸிதங் அகாஸி.
Atha tāpaso tāsaṃ devatānaṃ vacanaṃ sutvā paramadassanīyaratanāvalokato devalokato oruyha narapatinivesanaṃ pavisitvā paññatte āsane nisīdi. Tato katapaṭisanthāraṃ rājānaṃ – ‘‘putto kira te, mahārāja, jāto, taṃ passissāmā’’ti āha. Rājā alaṅkatapaṭiyattaṃ tanayaṃ āharāpetvā devalatāpasaṃ vandāpetuṃ abhihari. Mahāpurisassa pādā parivattitvā vijjulatā viya asitajaladharakūṭesu tāpasassa jaṭāsu patiṭṭhahiṃsu. Bodhisattena hi tenattabhāvena vanditabbo nāma añño natthi. Tato tāpaso uṭṭhāyāsanā bodhisattassa añjaliṃ paggahesi. Rājā taṃ acchariyaṃ disvā attano puttaṃ vandi. Tāpaso bodhisattassa lakkhaṇasampattiṃ disvā – ‘‘bhavissati nu kho buddho, udāhu na bhavissatī’’ti āvajjetvā upadhārento – ‘‘nissaṃsayaṃ buddho bhavissatī’’ti anāgataṃsañāṇena ñatvā – ‘‘acchariyapuriso aya’’nti sitaṃ akāsi.
ததோ ‘‘அஹங் இமங் பு³த்³த⁴பூ⁴தங் த³ட்டு²ங் லபி⁴ஸ்ஸாமி நு கோ², நோ’’தி உபதா⁴ரெந்தோ – ‘‘ந லபி⁴ஸ்ஸாமி, அந்தராயேவ காலங் கத்வா பு³த்³த⁴ஸதேனபி பு³த்³த⁴ஸஹஸ்ஸேனபி க³ந்த்வா போ³தே⁴துங் அஸக்குணெய்யே அரூபப⁴வே நிப்³ப³த்திஸ்ஸாமீ’’தி தி³ஸ்வா – ‘‘ஏவரூபங் நாம அச்ச²ரியபுரிஸங் பு³த்³த⁴பூ⁴தங் த³ட்டு²ங் ந லபி⁴ஸ்ஸாமி, மஹதீ வத மே ஜானி ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி பரோதி³. மனுஸ்ஸா பன தி³ஸ்வா – ‘‘அம்ஹாகங் அய்யோ இதா³னேவ ஹஸித்வா புன ரோதி³துமாரபி⁴, கிங் நு கோ², ப⁴ந்தே, அம்ஹாகங் அய்யபுத்தஸ்ஸ கோசி அந்தராயோ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி புச்சி²ங்ஸு. தாபஸோ ஆஹ – ‘‘நத்தே²தஸ்ஸ அந்தராயோ, நிஸ்ஸங்ஸயேன பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி. ‘‘அத² கஸ்மா தும்ஹே பரோதி³த்தா²’’தி? ‘‘ஏவரூபங் அச்ச²ரியபுரிஸங் பு³த்³த⁴பூ⁴தங் த³ட்டு²ங் ந லபி⁴ஸ்ஸாமி, மஹதீ வத மே ஜானி ப⁴விஸ்ஸதீதி அத்தானங் அனுஸோசந்தோ ரோதா³மீ’’தி ஆஹ.
Tato ‘‘ahaṃ imaṃ buddhabhūtaṃ daṭṭhuṃ labhissāmi nu kho, no’’ti upadhārento – ‘‘na labhissāmi, antarāyeva kālaṃ katvā buddhasatenapi buddhasahassenapi gantvā bodhetuṃ asakkuṇeyye arūpabhave nibbattissāmī’’ti disvā – ‘‘evarūpaṃ nāma acchariyapurisaṃ buddhabhūtaṃ daṭṭhuṃ na labhissāmi, mahatī vata me jāni bhavissatī’’ti parodi. Manussā pana disvā – ‘‘amhākaṃ ayyo idāneva hasitvā puna roditumārabhi, kiṃ nu kho, bhante, amhākaṃ ayyaputtassa koci antarāyo bhavissatī’’ti pucchiṃsu. Tāpaso āha – ‘‘natthetassa antarāyo, nissaṃsayena buddho bhavissatī’’ti. ‘‘Atha kasmā tumhe paroditthā’’ti? ‘‘Evarūpaṃ acchariyapurisaṃ buddhabhūtaṃ daṭṭhuṃ na labhissāmi, mahatī vata me jāni bhavissatīti attānaṃ anusocanto rodāmī’’ti āha.
ததோ போ³தி⁴ஸத்தங் பஞ்சமே தி³வஸே ஸீஸங் ந்ஹாபெத்வா – ‘‘நாமங் க³ண்ஹிஸ்ஸாமா’’தி ராஜப⁴வனங் சதுஜ்ஜாதிகக³ந்தே⁴ன உபலிம்பித்வா லாஜபஞ்சமானி குஸுமானி விகிரித்வா அஸம்பி⁴ன்னபாயாஸங் பசாபெத்வா திண்ணங் வேதா³னங் பாரங்க³தே அட்ட²ஸதே ப்³ராஹ்மணே நிமந்தெத்வா ராஜப⁴வனே நிஸீதா³பெத்வா மது⁴பாயாஸங் போ⁴ஜெத்வா ஸக்காரங் கத்வா – ‘‘கிங் நு கோ² ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி லக்க²ணானி பரிக்³கா³ஹாபேஸுங். தேஸு ராமாத³யோ அட்ட² ப்³ராஹ்மணபண்டி³தா லக்க²ணபரிக்³கா³ஹகா அஹேஸுங். தேஸு ஸத்த ஜனா த்³வே அங்கு³லியோ உக்கி²பித்வா த்³வேதா⁴ ப்³யாகரிங்ஸு – ‘‘இமேஹி லக்க²ணேஹி ஸமன்னாக³தோ அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸந்தோ ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ, பப்³ப³ஜமானோ பு³த்³தோ⁴’’தி. தேஸங் பன ஸப்³ப³த³ஹரோ கொ³த்தேன கொண்ட³ஞ்ஞோ நாம ப்³ராஹ்மணோ போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ லக்க²ணவரஸம்பத்திங் தி³ஸ்வா – ‘‘ஏதஸ்ஸ அகா³ரமஜ்ஜே² டா²னகாரணங் நத்தி², ஏகந்தேனேவ விவடச்ச²தோ³ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி ஏகமேவ அங்கு³லிங் உக்கி²பித்வா ஏகங்ஸப்³யாகரணங் ப்³யாகாஸி. அத²ஸ்ஸ நாமங் க³ண்ஹந்தா ஸப்³ப³லோகத்த²ஸித்³தி⁴கரத்தா ஸித்³த⁴த்தோ²தி நாமமகங்ஸு.
Tato bodhisattaṃ pañcame divase sīsaṃ nhāpetvā – ‘‘nāmaṃ gaṇhissāmā’’ti rājabhavanaṃ catujjātikagandhena upalimpitvā lājapañcamāni kusumāni vikiritvā asambhinnapāyāsaṃ pacāpetvā tiṇṇaṃ vedānaṃ pāraṅgate aṭṭhasate brāhmaṇe nimantetvā rājabhavane nisīdāpetvā madhupāyāsaṃ bhojetvā sakkāraṃ katvā – ‘‘kiṃ nu kho bhavissatī’’ti lakkhaṇāni pariggāhāpesuṃ. Tesu rāmādayo aṭṭha brāhmaṇapaṇḍitā lakkhaṇapariggāhakā ahesuṃ. Tesu satta janā dve aṅguliyo ukkhipitvā dvedhā byākariṃsu – ‘‘imehi lakkhaṇehi samannāgato agāraṃ ajjhāvasanto rājā hoti cakkavattī, pabbajamāno buddho’’ti. Tesaṃ pana sabbadaharo gottena koṇḍañño nāma brāhmaṇo bodhisattassa lakkhaṇavarasampattiṃ disvā – ‘‘etassa agāramajjhe ṭhānakāraṇaṃ natthi, ekanteneva vivaṭacchado buddho bhavissatī’’ti ekameva aṅguliṃ ukkhipitvā ekaṃsabyākaraṇaṃ byākāsi. Athassa nāmaṃ gaṇhantā sabbalokatthasiddhikarattā siddhatthoti nāmamakaṃsu.
அத² தே ப்³ராஹ்மணா அத்தனோ க⁴ரானி க³ந்த்வா புத்தே ஆமந்தெத்வா ஏவமாஹங்ஸு – ‘‘அம்ஹே மஹல்லகா, ஸுத்³தோ⁴த³னமஹாராஜஸ்ஸ புத்தங் ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் பத்தங் ஸம்பா⁴வெய்யாம வா நோ வா, தும்ஹே பன தஸ்மிங் பப்³ப³ஜித்வா ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் பத்தே தஸ்ஸ ஸாஸனே பப்³ப³ஜதா²’’தி. ததோ ஸத்தபி ஜனா யாவதாயுகங் ட²த்வா யதா²கம்மங் க³தா. கொண்ட³ஞ்ஞமாணவோ அரோகோ³ அஹோஸி. ததா³ பன ராஜா தேஸங் வசனங் ஸுத்வா – ‘‘கிங் தி³ஸ்வா மம புத்தோ பப்³ப³ஜிஸ்ஸதீ’’தி தே புச்சி². ‘‘சத்தாரி புப்³ப³னிமித்தானி, தே³வா’’தி. ‘‘கதரஞ்ச கதரஞ்சா’’தி? ‘‘ஜிண்ணங் ப்³யாதி⁴தங் மதங் பப்³ப³ஜித’’ந்தி. ராஜா ‘‘இதோ பட்டா²ய ஏவரூபானங் மம புத்தஸ்ஸ ஸந்திகங் ஆக³மிதுங் மா அத³த்தா²’’தி வத்வா குமாரஸ்ஸ சக்கு²பதே² ஜிண்ணபுரிஸாதீ³னங் ஆக³மனநிவாரணத்த²ங் சதூஸு தி³ஸாஸு கா³வுதகா³வுதட்டா²னே ஆரக்க²ங் ட²பேஸி. தங்தி³வஸங் மங்க³லட்டா²னே ஸன்னிபதிதேஸு அஸீதியா ஞாதிகுலஸஹஸ்ஸேஸு ஏகமேகோ ஏகமேகங் புத்தங் படிஜானி – ‘‘அயங் பு³த்³தோ⁴ வா ஹோது ராஜா வா, மயங் ஏகமேகங் புத்தங் த³ஸ்ஸாம, ஸசே பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதி, க²த்தியஸமணேஹேவ பரிவுதோ விசரிஸ்ஸதி. ஸசே ராஜா சக்கவத்தீ ப⁴விஸ்ஸதி, க²த்தியகுமாரேஹேவ பரிவுதோ விசரிஸ்ஸதீ’’தி. அத² ராஜா மஹாபுரிஸஸ்ஸ பரமரூபஸம்பன்னா விக³தஸப்³ப³தோ³ஸா சதுஸட்டி² தா⁴தியோ அதா³ஸி. போ³தி⁴ஸத்தோ அனந்தேன பரிவாரேன மஹதா ஸிரிஸமுத³யேன வட்³டி⁴.
Atha te brāhmaṇā attano gharāni gantvā putte āmantetvā evamāhaṃsu – ‘‘amhe mahallakā, suddhodanamahārājassa puttaṃ sabbaññutaṃ pattaṃ sambhāveyyāma vā no vā, tumhe pana tasmiṃ pabbajitvā sabbaññutaṃ patte tassa sāsane pabbajathā’’ti. Tato sattapi janā yāvatāyukaṃ ṭhatvā yathākammaṃ gatā. Koṇḍaññamāṇavo arogo ahosi. Tadā pana rājā tesaṃ vacanaṃ sutvā – ‘‘kiṃ disvā mama putto pabbajissatī’’ti te pucchi. ‘‘Cattāri pubbanimittāni, devā’’ti. ‘‘Katarañca katarañcā’’ti? ‘‘Jiṇṇaṃ byādhitaṃ mataṃ pabbajita’’nti. Rājā ‘‘ito paṭṭhāya evarūpānaṃ mama puttassa santikaṃ āgamituṃ mā adatthā’’ti vatvā kumārassa cakkhupathe jiṇṇapurisādīnaṃ āgamananivāraṇatthaṃ catūsu disāsu gāvutagāvutaṭṭhāne ārakkhaṃ ṭhapesi. Taṃdivasaṃ maṅgalaṭṭhāne sannipatitesu asītiyā ñātikulasahassesu ekameko ekamekaṃ puttaṃ paṭijāni – ‘‘ayaṃ buddho vā hotu rājā vā, mayaṃ ekamekaṃ puttaṃ dassāma, sace buddho bhavissati, khattiyasamaṇeheva parivuto vicarissati. Sace rājā cakkavattī bhavissati, khattiyakumāreheva parivuto vicarissatī’’ti. Atha rājā mahāpurisassa paramarūpasampannā vigatasabbadosā catusaṭṭhi dhātiyo adāsi. Bodhisatto anantena parivārena mahatā sirisamudayena vaḍḍhi.
அதே²கதி³வஸங் ரஞ்ஞோ வப்பமங்க³லங் நாம அஹோஸி. தங்தி³வஸங் ராஜா மஹதியா விபூ⁴தியா மஹதா பரிவாரேன நக³ரதோ நிக்க²மந்தோ புத்தம்பி க³ஹெத்வாவ அக³மாஸி. கஸிகம்மட்டா²னே ஏகோ ஜம்பு³ருக்கோ² பரமரமணீயோ க⁴னஸந்த³ச்சா²யோ அஹோஸி. தஸ்ஸ ஹெட்டா² குமாரஸ்ஸ ஸயனங் பஞ்ஞாபெத்வா உபரி வரகனகதாராக²சிதங் ரத்தசேலவிதானங் ப³ந்தி⁴த்வா ஸாணிபாகாரேன பரிக்கி²பாபெத்வா ஆரக்க²ங் ட²பெத்வா ராஜா ஸப்³பா³லங்காரங் அலங்கரித்வா அமச்சக³ணபரிவுதோ நங்க³லகரணட்டா²னமக³மாஸி. தத்த² ராஜா பரமமங்க³லங் ஸுவண்ணனங்க³லங் க³ண்ஹாதி, அமச்சாத³யோ ரஜதனங்க³லாதீ³னி க³ண்ஹந்தி. தங்தி³வஸங் நங்க³லஸஹஸ்ஸங் யோஜீயதி. போ³தி⁴ஸத்தங் பரிவாரெத்வா நிஸின்னா தா⁴தியோ – ‘‘ரஞ்ஞோ ஸம்பத்திங் பஸ்ஸிஸ்ஸாமா’’தி அந்தோஸாணிதோ ப³ஹி நிக்க²ந்தா.
Athekadivasaṃ rañño vappamaṅgalaṃ nāma ahosi. Taṃdivasaṃ rājā mahatiyā vibhūtiyā mahatā parivārena nagarato nikkhamanto puttampi gahetvāva agamāsi. Kasikammaṭṭhāne eko jamburukkho paramaramaṇīyo ghanasandacchāyo ahosi. Tassa heṭṭhā kumārassa sayanaṃ paññāpetvā upari varakanakatārākhacitaṃ rattacelavitānaṃ bandhitvā sāṇipākārena parikkhipāpetvā ārakkhaṃ ṭhapetvā rājā sabbālaṅkāraṃ alaṅkaritvā amaccagaṇaparivuto naṅgalakaraṇaṭṭhānamagamāsi. Tattha rājā paramamaṅgalaṃ suvaṇṇanaṅgalaṃ gaṇhāti, amaccādayo rajatanaṅgalādīni gaṇhanti. Taṃdivasaṃ naṅgalasahassaṃ yojīyati. Bodhisattaṃ parivāretvā nisinnā dhātiyo – ‘‘rañño sampattiṃ passissāmā’’ti antosāṇito bahi nikkhantā.
அத² போ³தி⁴ஸத்தோ இதோ சிதோ ச ஓலோகெந்தோ கிஞ்சி அதி³ஸ்வா ஸஹஸா உட்டா²ய பல்லங்கங் ஆபு⁴ஜித்வா ஆனாபானே பரிக்³க³ஹெத்வா பட²மஜ்ஜா²னங் நிப்³ப³த்தேஸி. தா⁴தியோ க²ஜ்ஜபோ⁴ஜ்ஜந்தரே விசரந்தியோ தோ²கங் சிராயிங்ஸு. ஸேஸருக்கா²னங் சா²யா நிவத்தா, தஸ்ஸ பன ஜம்பு³ருக்க²ஸ்ஸ சா²யா பரிமண்ட³லா ஹுத்வா தத்தே²வ அட்டா²ஸி. தா⁴திதோ பனஸ்ஸ ‘‘அய்யபுத்தோ ஏககோவா’’தி வேகே³ன ஸாணிபாகாரங் உக்கி²பித்வா பரியேஸந்தியோ ஸிரிஸயனே பல்லங்கேன நிஸின்னங் தஞ்ச பாடிஹாரியங் தி³ஸ்வா க³ந்த்வா தங் பவத்திங் ரஞ்ஞோ ஆரோசேஸுங். ராஜா வேகே³ன ஆக³ந்த்வா தங் பாடிஹாரியங் தி³ஸ்வா – ‘‘அயங் வோ, தாத, து³தியவந்த³னா’’தி புத்தங் வந்தி³.
Atha bodhisatto ito cito ca olokento kiñci adisvā sahasā uṭṭhāya pallaṅkaṃ ābhujitvā ānāpāne pariggahetvā paṭhamajjhānaṃ nibbattesi. Dhātiyo khajjabhojjantare vicarantiyo thokaṃ cirāyiṃsu. Sesarukkhānaṃ chāyā nivattā, tassa pana jamburukkhassa chāyā parimaṇḍalā hutvā tattheva aṭṭhāsi. Dhātito panassa ‘‘ayyaputto ekakovā’’ti vegena sāṇipākāraṃ ukkhipitvā pariyesantiyo sirisayane pallaṅkena nisinnaṃ tañca pāṭihāriyaṃ disvā gantvā taṃ pavattiṃ rañño ārocesuṃ. Rājā vegena āgantvā taṃ pāṭihāriyaṃ disvā – ‘‘ayaṃ vo, tāta, dutiyavandanā’’ti puttaṃ vandi.
அத² மஹாபுரிஸோ அனுக்கமேன ஸோளஸவஸ்ஸுத்³தே³ஸிகோ அஹோஸி. ராஜா போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ திண்ணங் உதூனங் அனுச்ச²விகே ரம்ம-ஸுரம்ம-ஸுப⁴னாமகே தயோ பாஸாதே³ காரேஸி. ஏகங் நவபூ⁴மிகங் ஏகங் ஸத்தபூ⁴மிகங் ஏகங் பஞ்சபூ⁴மிகங். தயோபி பாஸாதா³ உப்³பே³தே⁴ன ஸமப்பமாணா அஹேஸுங். பூ⁴மிகாஸு பன நானத்தங் அஹோஸி.
Atha mahāpuriso anukkamena soḷasavassuddesiko ahosi. Rājā bodhisattassa tiṇṇaṃ utūnaṃ anucchavike ramma-suramma-subhanāmake tayo pāsāde kāresi. Ekaṃ navabhūmikaṃ ekaṃ sattabhūmikaṃ ekaṃ pañcabhūmikaṃ. Tayopi pāsādā ubbedhena samappamāṇā ahesuṃ. Bhūmikāsu pana nānattaṃ ahosi.
அத² ராஜா சிந்தேஸி – ‘‘புத்தோ மே வயப்பத்தோ ச²த்தமஸ்ஸ உஸ்ஸாபெத்வா ரஜ்ஜஸிரிங் பஸ்ஸிஸ்ஸாமீ’’தி. ஸோ ஸாகியானங் பண்ணானி பஹிணி ‘‘புத்தோ மே வயப்பத்தோ, ரஜ்ஜே நங் பதிட்டா²பெஸ்ஸாமி, ஸப்³பே³ அத்தனோ கே³ஹேஸு வயப்பத்தா தா³ரிகா இமங் கே³ஹங் பேஸெந்தூ’’தி. தே ரஞ்ஞோ ஸாஸனங் ஸுத்வா – ‘‘குமாரோ கேவலங் ரூபஸம்பன்னோ, ந கிஞ்சி ஸிப்பங் ஜானாதி, தா³ரப⁴ரணங் காதுங் ந ஸக்கி²ஸ்ஸதி, ந மயங் தீ⁴தரோ த³ஸ்ஸாமா’’தி ஆஹங்ஸு. ராஜா தங் பவத்திங் ஸுத்வா புத்தஸ்ஸ ஸந்திகங் க³ந்த்வா தமத்த²ங் ஆரோசேஸி. போ³தி⁴ஸத்தோ – ‘‘கிங் ஸிப்பங் த³ஸ்ஸேதுங் வட்டதீ’’தி ஆஹ. ‘‘ஸஹஸ்ஸத்தா²மங் த⁴னுங் ஆரோபேதுங் வட்டதி, தாதா’’தி. ‘‘தேன ஹி ஆஹராபேதா²’’தி ஆஹ. ராஜா ஆஹராபெத்வா அதா³ஸி. தங் த⁴னுங் புரிஸஸஹஸ்ஸங் ஆரோபேதி, புரிஸஸஹஸ்ஸங் ஓரோபேதி. மஹாபுரிஸோ தங் ஸராஸனங் ஆஹராபெத்வா பல்லங்கேன நிஸின்னோவ ஜியங் பாத³ங்கு³ட்ட²கே வேடா²பெத்வா கட்³ட⁴ந்தோ பாத³ங்கு³ட்ட²கேனேவ த⁴னுங் ஆரோபெத்வா வாமேன ஹத்தே²ன த³ண்டே³ க³ஹெத்வா த³க்கி²ணேன ஹத்தே²ன கட்³டி⁴த்வா ஜியங் ரோபேஸி. ஸகலனக³ரங் உப்பத்தனாகாரப்பத்தங் அஹோஸி . ‘‘கிங் ஏஸோ ஸத்³தோ³’’தி ச வுத்தே ‘‘தே³வோ க³ஜ்ஜதீ’’தி ஆஹங்ஸு. அத²ஞ்ஞே ‘‘தும்ஹே ந ஜானாத², ந தே³வோ க³ஜ்ஜதி, அங்கீ³ரஸஸ்ஸ குமாரஸ்ஸ ஸஹஸ்ஸத்தா²மங் த⁴னுங் ஆரோபெத்வா ஜியங் போடெ²ந்தஸ்ஸ ஜியப்பஹாரஸத்³தோ³ ஏஸோ’’தி ஆஹங்ஸு. ஸாகியா தங் ஸுத்வா தாவதகேனேவ ஆரத்³த⁴சித்தா துட்ட²மானஸா அஹேஸுங்.
Atha rājā cintesi – ‘‘putto me vayappatto chattamassa ussāpetvā rajjasiriṃ passissāmī’’ti. So sākiyānaṃ paṇṇāni pahiṇi ‘‘putto me vayappatto, rajje naṃ patiṭṭhāpessāmi, sabbe attano gehesu vayappattā dārikā imaṃ gehaṃ pesentū’’ti. Te rañño sāsanaṃ sutvā – ‘‘kumāro kevalaṃ rūpasampanno, na kiñci sippaṃ jānāti, dārabharaṇaṃ kātuṃ na sakkhissati, na mayaṃ dhītaro dassāmā’’ti āhaṃsu. Rājā taṃ pavattiṃ sutvā puttassa santikaṃ gantvā tamatthaṃ ārocesi. Bodhisatto – ‘‘kiṃ sippaṃ dassetuṃ vaṭṭatī’’ti āha. ‘‘Sahassatthāmaṃ dhanuṃ āropetuṃ vaṭṭati, tātā’’ti. ‘‘Tena hi āharāpethā’’ti āha. Rājā āharāpetvā adāsi. Taṃ dhanuṃ purisasahassaṃ āropeti, purisasahassaṃ oropeti. Mahāpuriso taṃ sarāsanaṃ āharāpetvā pallaṅkena nisinnova jiyaṃ pādaṅguṭṭhake veṭhāpetvā kaḍḍhanto pādaṅguṭṭhakeneva dhanuṃ āropetvā vāmena hatthena daṇḍe gahetvā dakkhiṇena hatthena kaḍḍhitvā jiyaṃ ropesi. Sakalanagaraṃ uppattanākārappattaṃ ahosi . ‘‘Kiṃ eso saddo’’ti ca vutte ‘‘devo gajjatī’’ti āhaṃsu. Athaññe ‘‘tumhe na jānātha, na devo gajjati, aṅgīrasassa kumārassa sahassatthāmaṃ dhanuṃ āropetvā jiyaṃ poṭhentassa jiyappahārasaddo eso’’ti āhaṃsu. Sākiyā taṃ sutvā tāvatakeneva āraddhacittā tuṭṭhamānasā ahesuṃ.
அத² மஹாபுரிஸோ – ‘‘கிங் காதுங் வட்டதீ’’தி ஆஹ. அட்ட²ங்கு³லப³ஹலங் அயோபட்டங் கண்டே³ன விஜ்ஜி²துங் வட்டதீதி . தங் விஜ்ஜி²த்வா – ‘‘அஞ்ஞங் கிங் காதுங் வட்டதீ’’தி ஆஹ. சதுரங்கு³லப³ஹலங் அஸனப²லகங் விஜ்ஜி²துங் வட்டதீதி. தம்பி விஜ்ஜி²த்வா – ‘‘அஞ்ஞங் கிங் காதுங் வட்டதீ’’தி ஆஹ. வித³த்தி²ப³ஹலங் உது³ம்ப³ரப²லகங் விஜ்ஜி²துங் வட்டதீதி. தம்பி விஜ்ஜி²த்வா அஞ்ஞங் கிங் காதுங் வட்டதீதி. ததோ ‘‘வாலுகஸகடானீ’’தி ஆஹங்ஸு. மஹாஸத்தோ வாலுகஸகடம்பி பலாலஸகடம்பி வினிவிஜ்ஜி²த்வா உத³கே ஏகூஸப⁴ப்பமாணங் கண்ட³ங் பேஸேஸி த²லே அட்ட²உஸப⁴ப்பமாணங். அத² நங் ‘‘வாதிங்க³ணஸஞ்ஞாய வாலங் விஜ்ஜி²துங் வட்டதீ’’தி ஆஹங்ஸு. ‘‘தேன ஹி யோஜனமத்தங் வாதிங்க³ணங் ப³ந்தா⁴பேதா²’’தி வத்வா யோஜனமத்தகே வாதிங்க³ணஸஞ்ஞாய வாலங் ப³ந்தா⁴பெத்வா ரத்தந்த⁴காரே மேக⁴படலேஹி ச²ன்னாஸு தி³ஸாஸு கண்ட³ங் கி²பி. தங் க³ந்த்வா யோஜனமத்தகே வாலங் பா²லெத்வா பத²விங் பாவிஸி. ந கேவலங் எத்தகமேவ, தங்தி³வஸங் மஹாபுரிஸோ லோகே வத்தமானங் ஸிப்பங் ஸப்³ப³மேவ த³ஸ்ஸேஸி.
Atha mahāpuriso – ‘‘kiṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti āha. Aṭṭhaṅgulabahalaṃ ayopaṭṭaṃ kaṇḍena vijjhituṃ vaṭṭatīti . Taṃ vijjhitvā – ‘‘aññaṃ kiṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti āha. Caturaṅgulabahalaṃ asanaphalakaṃ vijjhituṃ vaṭṭatīti. Tampi vijjhitvā – ‘‘aññaṃ kiṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti āha. Vidatthibahalaṃ udumbaraphalakaṃ vijjhituṃ vaṭṭatīti. Tampi vijjhitvā aññaṃ kiṃ kātuṃ vaṭṭatīti. Tato ‘‘vālukasakaṭānī’’ti āhaṃsu. Mahāsatto vālukasakaṭampi palālasakaṭampi vinivijjhitvā udake ekūsabhappamāṇaṃ kaṇḍaṃ pesesi thale aṭṭhausabhappamāṇaṃ. Atha naṃ ‘‘vātiṅgaṇasaññāya vālaṃ vijjhituṃ vaṭṭatī’’ti āhaṃsu. ‘‘Tena hi yojanamattaṃ vātiṅgaṇaṃ bandhāpethā’’ti vatvā yojanamattake vātiṅgaṇasaññāya vālaṃ bandhāpetvā rattandhakāre meghapaṭalehi channāsu disāsu kaṇḍaṃ khipi. Taṃ gantvā yojanamattake vālaṃ phāletvā pathaviṃ pāvisi. Na kevalaṃ ettakameva, taṃdivasaṃ mahāpuriso loke vattamānaṃ sippaṃ sabbameva dassesi.
அத² ஸாகியா அத்தனோ தீ⁴தரோ அலங்கரித்வா பேஸயிங்ஸு. சத்தாலீஸஸஹஸ்ஸா நாடகித்தி²யோ அஹேஸுங். ராஹுலமாதா பன தே³வீ அக்³க³மஹேஸீ அஹோஸி. மஹாபுரிஸோ தே³வகுமாரோ விய ஸுரயுவதீஹி பரிவுதோ நரயுவதீஹி பரிவுதோ நிப்புரிஸேஹி துரியேஹி பரிசாரியமானோ மஹாஸம்பத்திங் அனுப⁴வமானோ உதுவாரேன உதுவாரேன தேஸு தீஸு பாஸாதே³ஸு விஹரதி. அதே²கதி³வஸங் போ³தி⁴ஸத்தோ உய்யானபூ⁴மிங் க³ந்துகாமோ ஸாரதி²ங் ஆமந்தெத்வா – ‘‘ரத²ங் யோஜேஹி உய்யானபூ⁴மிங் பஸ்ஸிஸ்ஸாமீ’’தி ஆஹ. ஸோ ‘‘ஸாதூ⁴’’தி படிஸ்ஸுணித்வா மஹாரஹங் வரருசிரதி²ரகுப்³ப³ரவரத்தங் தி²ரதரனேமினாபி⁴ங் வரகனகரஜதமணிரதனக²சிதஈஸாமுக²ங் நவகனகரஜததாரகக²சிதனேமிபஸ்ஸங் ஸமோஸரிதவிவித⁴ஸுரபி⁴குஸுமதா³மஸஸ்ஸிரிகங் ரவிரத²ஸதி³ஸத³ஸ்ஸனீயங் வரரத²ங் ஸமலங்கரித்வா ஸஸிகுமுத³ஸதி³ஸவண்ணே அனிலக³ருளஜவே ஆஜானீயே சத்தாரோ மங்க³லஸிந்த⁴வே யோஜெத்வா போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ படிவேதே³ஸி. போ³தி⁴ஸத்தோ தே³வவிமானஸதி³ஸங் தங் ரத²வரமாருய்ஹ உய்யானாபி⁴முகோ² பாயாஸி.
Atha sākiyā attano dhītaro alaṅkaritvā pesayiṃsu. Cattālīsasahassā nāṭakitthiyo ahesuṃ. Rāhulamātā pana devī aggamahesī ahosi. Mahāpuriso devakumāro viya surayuvatīhi parivuto narayuvatīhi parivuto nippurisehi turiyehi paricāriyamāno mahāsampattiṃ anubhavamāno utuvārena utuvārena tesu tīsu pāsādesu viharati. Athekadivasaṃ bodhisatto uyyānabhūmiṃ gantukāmo sārathiṃ āmantetvā – ‘‘rathaṃ yojehi uyyānabhūmiṃ passissāmī’’ti āha. So ‘‘sādhū’’ti paṭissuṇitvā mahārahaṃ vararucirathirakubbaravarattaṃ thirataraneminābhiṃ varakanakarajatamaṇiratanakhacitaīsāmukhaṃ navakanakarajatatārakakhacitanemipassaṃ samosaritavividhasurabhikusumadāmasassirikaṃ ravirathasadisadassanīyaṃ vararathaṃ samalaṅkaritvā sasikumudasadisavaṇṇe anilagaruḷajave ājānīye cattāro maṅgalasindhave yojetvā bodhisattassa paṭivedesi. Bodhisatto devavimānasadisaṃ taṃ rathavaramāruyha uyyānābhimukho pāyāsi.
அத² தே³வதா ‘‘ஸித்³த⁴த்த²குமாரஸ்ஸ அபி⁴ஸம்பு³ஜ்ஜ²னகாலோ ஆஸன்னோ, புப்³ப³னிமித்தமஸ்ஸ த³ஸ்ஸெஸ்ஸாமா’’தி ஏகங் தே³வபுத்தங் ஜராஜஜ்ஜரஸரீரங் க²ண்ட³த³ந்தங் பலிதகேஸங் வங்கக³த்தங் த³ண்ட³ஹத்த²ங் பவேத⁴மானங் கத்வா த³ஸ்ஸேஸுங். தங் போ³தி⁴ஸத்தோ சேவ ஸாரதி² ச பஸ்ஸந்தி. ததோ போ³தி⁴ஸத்தோ – ‘‘ஸாரதி² கோ நாமேஸ புரிஸோ கேஸாபிஸ்ஸ ந யதா² அஞ்ஞேஸ’’ந்தி மஹாபதா³னஸுத்தே (தீ³॰ நி॰ 2.43 ஆத³யோ) ஆக³தனயேனேவ புச்சி²த்வா தஸ்ஸ வசனங் ஸுத்வா – ‘‘தி⁴ரத்து² வத, போ⁴, ஜாதி, யத்ர ஹி நாம ஜாதஸ்ஸ ஜரா பஞ்ஞாயிஸ்ஸதீ’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.45, 47) ஸங்விக்³க³ஹத³யோ ததோவ படினிவத்தித்வா பாஸாத³மேவ அபி⁴ருஹி.
Atha devatā ‘‘siddhatthakumārassa abhisambujjhanakālo āsanno, pubbanimittamassa dassessāmā’’ti ekaṃ devaputtaṃ jarājajjarasarīraṃ khaṇḍadantaṃ palitakesaṃ vaṅkagattaṃ daṇḍahatthaṃ pavedhamānaṃ katvā dassesuṃ. Taṃ bodhisatto ceva sārathi ca passanti. Tato bodhisatto – ‘‘sārathi ko nāmesa puriso kesāpissa na yathā aññesa’’nti mahāpadānasutte (dī. ni. 2.43 ādayo) āgatanayeneva pucchitvā tassa vacanaṃ sutvā – ‘‘dhiratthu vata, bho, jāti, yatra hi nāma jātassa jarā paññāyissatī’’ti (dī. ni. 2.45, 47) saṃviggahadayo tatova paṭinivattitvā pāsādameva abhiruhi.
ராஜா ‘‘கிங்காரணா மம புத்தோ படினிவத்தீ’’தி புச்சி². ‘‘ஜிண்ணபுரிஸங் தி³ஸ்வா, தே³வா’’தி. ததோ கம்பமானமானஸோ ராஜா அட்³ட⁴யோஜனே ஆரக்க²ங் ட²பேஸி. புனேகதி³வஸங் போ³தி⁴ஸத்தோ உய்யானங் க³ச்ச²ந்தோ தாஹி ஏவ தே³வதாஹி நிம்மிதங் ப்³யாதி⁴தஞ்ச புரிஸங் தி³ஸ்வா புரிமனயேனேவ புச்சி²த்வா ஸங்விக்³க³ஹத³யோ நிவத்தித்வா பாஸாத³மேவ அபி⁴ருஹி. ராஜா புச்சி²த்வா நாடகானி விஸ்ஸஜ்ஜேஸி. ‘‘பப்³ப³ஜ்ஜாய மானஸங் அஸ்ஸ பி⁴ன்னங் கரிஸ்ஸ’’ந்தி ஆரக்க²ங் வட்³டெ⁴த்வா ஸமந்ததோ திகா³வுதப்பமாணே பதே³ஸே ஆரக்க²ங் ட²பேஸி.
Rājā ‘‘kiṃkāraṇā mama putto paṭinivattī’’ti pucchi. ‘‘Jiṇṇapurisaṃ disvā, devā’’ti. Tato kampamānamānaso rājā aḍḍhayojane ārakkhaṃ ṭhapesi. Punekadivasaṃ bodhisatto uyyānaṃ gacchanto tāhi eva devatāhi nimmitaṃ byādhitañca purisaṃ disvā purimanayeneva pucchitvā saṃviggahadayo nivattitvā pāsādameva abhiruhi. Rājā pucchitvā nāṭakāni vissajjesi. ‘‘Pabbajjāya mānasaṃ assa bhinnaṃ karissa’’nti ārakkhaṃ vaḍḍhetvā samantato tigāvutappamāṇe padese ārakkhaṃ ṭhapesi.
புனபி போ³தி⁴ஸத்தோ ஏகதி³வஸங் உய்யானங் க³ச்ச²ந்தோ ததே²வ தே³வதாஹி நிம்மிதங் காலங்கதங் தி³ஸ்வா புரிமனயேனேவ புச்சி²த்வா ஸங்விக்³க³ஹத³யோ நிவத்தித்வா பாஸாத³மபி⁴ருஹி. ராஜா நிவத்தனகாரணங் புச்சி²த்வா புன ஆரக்க²ங் வட்³டெ⁴த்வா யோஜனப்பமாணே பதே³ஸே ஆரக்க²ங் ட²பேஸி.
Punapi bodhisatto ekadivasaṃ uyyānaṃ gacchanto tatheva devatāhi nimmitaṃ kālaṅkataṃ disvā purimanayeneva pucchitvā saṃviggahadayo nivattitvā pāsādamabhiruhi. Rājā nivattanakāraṇaṃ pucchitvā puna ārakkhaṃ vaḍḍhetvā yojanappamāṇe padese ārakkhaṃ ṭhapesi.
புனபி போ³தி⁴ஸத்தோ ஏகதி³வஸங் உய்யானங் க³ச்ச²ந்தோ ததே²வ தே³வதாஹி நிம்மிதங் ஸுனிவத்த²ங் ஸுபாருதங் பப்³ப³ஜிதங் தி³ஸ்வா – ‘‘கோ நாமேஸோ, ஸம்ம, ஸாரதீ²’’தி ஸாரதி²ங் புச்சி². ஸாரதி² கிஞ்சாபி பு³த்³து⁴ப்பாத³ஸ்ஸ அபா⁴வா பப்³ப³ஜிதங் வா பப்³ப³ஜிதகு³ணே வா ந ஜானாதி, தே³வதானுபா⁴வேன பன ‘‘பப்³ப³ஜிதோ நாமாயங் தே³வா’’தி வத்வா பப்³ப³ஜ்ஜாய கு³ணங் தஸ்ஸ வண்ணேஸி.
Punapi bodhisatto ekadivasaṃ uyyānaṃ gacchanto tatheva devatāhi nimmitaṃ sunivatthaṃ supārutaṃ pabbajitaṃ disvā – ‘‘ko nāmeso, samma, sārathī’’ti sārathiṃ pucchi. Sārathi kiñcāpi buddhuppādassa abhāvā pabbajitaṃ vā pabbajitaguṇe vā na jānāti, devatānubhāvena pana ‘‘pabbajito nāmāyaṃ devā’’ti vatvā pabbajjāya guṇaṃ tassa vaṇṇesi.
ததோ போ³தி⁴ஸத்தோ பப்³ப³ஜ்ஜாய ருசிங் உப்பாதெ³த்வா தங்தி³வஸங் உய்யானங் அக³மாஸி. தீ³கா⁴யுகா போ³தி⁴ஸத்தா வஸ்ஸஸதே வஸ்ஸஸதே அதிக்கந்தே ஜிண்ணாதீ³ஸு ஏகேகங் அத்³த³ஸங்ஸு. அம்ஹாகங் பன போ³தி⁴ஸத்தோ அப்பாயுககாலே உப்பன்னத்தா சதுன்னங் சதுன்னங் மாஸானங் அச்சயேன உய்யானங் க³ச்ச²ந்தோ அனுக்கமேன ஏகேகங் அத்³த³ஸ. தீ³க⁴பா⁴ணகா பனாஹு – ‘‘சத்தாரி நிமித்தானி ஏகதி³வஸேனேவ தி³ஸ்வா அக³மாஸீ’’தி. தத்த² தி³வஸபா⁴க³ங் கீளித்வா உய்யானரஸமனுப⁴வித்வா மங்க³லபொக்க²ரணியங் ந்ஹத்வா அத்த²ங்க³தே ஸூரியே மங்க³லஸிலாதலே நிஸீதி³ அத்தானங் அலங்காராபேதுகாமோ. அத²ஸ்ஸ சித்தாசாரமஞ்ஞாய ஸக்கேன தே³வானமிந்தே³ன ஆணத்தோ விஸ்ஸகம்மோ நாம தே³வபுத்தோ ஆக³ந்த்வா தஸ்ஸேவ கப்பகஸதி³ஸோ ஹுத்வா தி³ப்³பே³ஹி அலங்காரேஹி அலங்கரி. அத²ஸ்ஸ ஸப்³பா³லங்காரஸமலங்கதஸ்ஸ ஸப்³ப³தாலாவசரேஸு ஸகானி ஸகானி படிபா⁴னானி த³ஸ்ஸயந்தேஸு ப்³ராஹ்மணேஸு ச ‘‘ஜய நந்தா³’’திஆதி³வசனேஹி ஸுதமங்க³லிகாதீ³ஸு நானப்பகாரேஹி மங்க³லவசனத்து²திகோ⁴ஸேஹி ஸம்பா⁴வெந்தேஸு ஸப்³பா³லங்காரஸமலங்கதங் ரத²வரங் அபி⁴ருஹி. தஸ்மிங் ஸமயே – ‘‘ராஹுலமாதா புத்தங் விஜாதா’’தி ஸுத்வா ஸுத்³தோ⁴த³னமஹாராஜா – ‘‘புத்தஸ்ஸ மே துட்டி²ங் நிவேதே³தா²’’தி ஸாஸனங் பஹிணி. போ³தி⁴ஸத்தோ தங் ஸுத்வா – ‘‘ராஹு ஜாதோ, ப³ந்த⁴னங் ஜாத’’ந்தி ஆஹ. ராஜா – ‘‘கிங் மே புத்தோ அவசா’’தி புச்சி²த்வா தங் வசனங் ஸுத்வா ‘‘இதோ பட்டா²ய மே நத்தா ‘ராஹுலகுமாரோ’த்வேவ நாமங் ஹோதூ’’தி ஆஹ.
Tato bodhisatto pabbajjāya ruciṃ uppādetvā taṃdivasaṃ uyyānaṃ agamāsi. Dīghāyukā bodhisattā vassasate vassasate atikkante jiṇṇādīsu ekekaṃ addasaṃsu. Amhākaṃ pana bodhisatto appāyukakāle uppannattā catunnaṃ catunnaṃ māsānaṃ accayena uyyānaṃ gacchanto anukkamena ekekaṃ addasa. Dīghabhāṇakā panāhu – ‘‘cattāri nimittāni ekadivaseneva disvā agamāsī’’ti. Tattha divasabhāgaṃ kīḷitvā uyyānarasamanubhavitvā maṅgalapokkharaṇiyaṃ nhatvā atthaṅgate sūriye maṅgalasilātale nisīdi attānaṃ alaṅkārāpetukāmo. Athassa cittācāramaññāya sakkena devānamindena āṇatto vissakammo nāma devaputto āgantvā tasseva kappakasadiso hutvā dibbehi alaṅkārehi alaṅkari. Athassa sabbālaṅkārasamalaṅkatassa sabbatālāvacaresu sakāni sakāni paṭibhānāni dassayantesu brāhmaṇesu ca ‘‘jaya nandā’’tiādivacanehi sutamaṅgalikādīsu nānappakārehi maṅgalavacanatthutighosehi sambhāventesu sabbālaṅkārasamalaṅkataṃ rathavaraṃ abhiruhi. Tasmiṃ samaye – ‘‘rāhulamātā puttaṃ vijātā’’ti sutvā suddhodanamahārājā – ‘‘puttassa me tuṭṭhiṃ nivedethā’’ti sāsanaṃ pahiṇi. Bodhisatto taṃ sutvā – ‘‘rāhu jāto, bandhanaṃ jāta’’nti āha. Rājā – ‘‘kiṃ me putto avacā’’ti pucchitvā taṃ vacanaṃ sutvā ‘‘ito paṭṭhāya me nattā ‘rāhulakumāro’tveva nāmaṃ hotū’’ti āha.
போ³தி⁴ஸத்தோபி தங் ரத²வரமாருய்ஹ மஹதா பரிவாரேன அதிமனோரமேன ஸிரிஸோப⁴க்³கே³ன நக³ரங் பாவிஸி. தஸ்மிங் ஸமயே ரூபஸிரியா கு³ணஸம்பத்தியா ச அகிஸா கிஸாகோ³தமீ நாம க²த்தியகஞ்ஞா உபரிபாஸாத³வரதலக³தா நக³ரங் பவிஸந்தஸ்ஸ போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ ரூபஸிரிங் தி³ஸ்வா ஸஞ்ஜாதபீதிஸோமனஸ்ஸா ஹுத்வா –
Bodhisattopi taṃ rathavaramāruyha mahatā parivārena atimanoramena sirisobhaggena nagaraṃ pāvisi. Tasmiṃ samaye rūpasiriyā guṇasampattiyā ca akisā kisāgotamī nāma khattiyakaññā uparipāsādavaratalagatā nagaraṃ pavisantassa bodhisattassa rūpasiriṃ disvā sañjātapītisomanassā hutvā –
‘‘நிப்³பு³தா நூன ஸா மாதா, நிப்³பு³தோ நூன ஸோ பிதா;
‘‘Nibbutā nūna sā mātā, nibbuto nūna so pitā;
நிப்³பு³தா நூன ஸா நாரீ, யஸ்ஸாயங் ஈதி³ஸோ பதீ’’தி. (த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ நிதா³னகதா²; த⁴॰ ப॰ அட்ட²॰ 1.ஸாரிபுத்தத்தே²ரவத்து²; அப॰ அட்ட²॰ 1.அவிதூ³ரேனிதா³னகதா²; ஜா॰ அட்ட²॰ 1.அவிதூ³ரேனிதா³னகதா²) –
Nibbutā nūna sā nārī, yassāyaṃ īdiso patī’’ti. (dha. sa. aṭṭha. nidānakathā; dha. pa. aṭṭha. 1.sāriputtattheravatthu; apa. aṭṭha. 1.avidūrenidānakathā; jā. aṭṭha. 1.avidūrenidānakathā) –
இமங் உதா³னங் உதா³னேஸி.
Imaṃ udānaṃ udānesi.
போ³தி⁴ஸத்தோ தங் ஸுத்வா சிந்தேஸி – ‘‘அயங் மே ஸுஸ்ஸவனங் வசனங் ஸாவேஸி, அஹஞ்ஹி நிப்³பா³னங் க³வேஸந்தோ விசராமி, அஜ்ஜேவ மயா க⁴ராவாஸங் ச²ட்³டெ³த்வா நிக்க²ம்ம பப்³ப³ஜித்வா நிப்³பா³னங் க³வேஸிதுங் வட்டதீ’’தி. ‘‘அயங் இமிஸ்ஸா ஆசரியபா⁴கோ³ ஹோதூ’’தி முத்தாஹாரங் கண்ட²தோ ஓமுஞ்சித்வா கிஸாகோ³தமியா ஸதஸஹஸ்ஸக்³க⁴னிகங் பரமரதிகரங் முத்தாஹாரங் பேஸேஸி. ஸா ‘‘ஸித்³த⁴த்த²குமாரோ மயி படிப³த்³த⁴ஹத³யோ ஹுத்வா பண்ணாகாரங் பேஸேஸீ’’தி ஸோமனஸ்ஸஜாதா அஹோஸி.
Bodhisatto taṃ sutvā cintesi – ‘‘ayaṃ me sussavanaṃ vacanaṃ sāvesi, ahañhi nibbānaṃ gavesanto vicarāmi, ajjeva mayā gharāvāsaṃ chaḍḍetvā nikkhamma pabbajitvā nibbānaṃ gavesituṃ vaṭṭatī’’ti. ‘‘Ayaṃ imissā ācariyabhāgo hotū’’ti muttāhāraṃ kaṇṭhato omuñcitvā kisāgotamiyā satasahassagghanikaṃ paramaratikaraṃ muttāhāraṃ pesesi. Sā ‘‘siddhatthakumāro mayi paṭibaddhahadayo hutvā paṇṇākāraṃ pesesī’’ti somanassajātā ahosi.
போ³தி⁴ஸத்தோபி மஹதா ஸிரிஸமுத³யேன பரமரமணீயங் பாஸாத³ங் அபி⁴ருஹித்வா ஸிரிஸயனே நிபஜ்ஜி. தாவதே³வ நங் பரிபுண்ணரஜனிகரஸதி³ஸருசிரவரவத³னா பி³ம்ப³ப²லஸதி³ஸத³ஸனவஸனா ஸிதவிமலஸமஸங்ஹிதாவிரளவரத³ஸனா அஸிதனயனகேஸபாஸா ஸுஜாதஞ்ஜனாதினீலகுடிலப⁴முகா ஸுஜாதஹங்ஸஸமஸங்ஹிதபயோத⁴ரா ரதிகரனவகனகரஜதவிரசிதவரமணிமேக²லா பரிக³தவிபுலக⁴னஜக⁴னதடா கரிகரஸன்னிபோ⁴ருயுக³லா நச்சகீ³தவாதி³தேஸு குஸலா ஸுரயுவதிஸதி³ஸரூபஸோபா⁴ வரயுவதியோ மது⁴ரரவானி துரியானி க³ஹெத்வா மஹாபுரிஸங் ஸம்பரிவாரெத்வா ரமாபயந்தியோ நச்சகீ³தவாதி³தானி பயோஜயிங்ஸு. போ³தி⁴ஸத்தோ பன கிலேஸேஸு விரத்தசித்ததாய நச்சகீ³தாதீ³ஸு அனபி⁴ரதோ முஹுத்தங் நித்³த³ங் ஓக்கமி.
Bodhisattopi mahatā sirisamudayena paramaramaṇīyaṃ pāsādaṃ abhiruhitvā sirisayane nipajji. Tāvadeva naṃ paripuṇṇarajanikarasadisaruciravaravadanā bimbaphalasadisadasanavasanā sitavimalasamasaṃhitāviraḷavaradasanā asitanayanakesapāsā sujātañjanātinīlakuṭilabhamukā sujātahaṃsasamasaṃhitapayodharā ratikaranavakanakarajataviracitavaramaṇimekhalā parigatavipulaghanajaghanataṭā karikarasannibhoruyugalā naccagītavāditesu kusalā surayuvatisadisarūpasobhā varayuvatiyo madhuraravāni turiyāni gahetvā mahāpurisaṃ samparivāretvā ramāpayantiyo naccagītavāditāni payojayiṃsu. Bodhisatto pana kilesesu virattacittatāya naccagītādīsu anabhirato muhuttaṃ niddaṃ okkami.
தா தங் தி³ஸ்வா ‘‘யஸ்ஸத்தா²ய நச்சாதீ³னி மயங் பயோஜேம, ஸோ நித்³த³ங் உபக³தோ, இதா³னி கிமத்த²ங் கிலமாமா’’தி க³ஹிதானி துரியானி அஜ்ஜொ²த்த²ரித்வா நிபஜ்ஜிங்ஸு, க³ந்த⁴தேலப்பதீ³பா ச ஜா²யந்தி. போ³தி⁴ஸத்தோ பபு³ஜ்ஜி²த்வா ஸயனபிட்டே² பல்லங்கேன நிஸின்னோ அத்³த³ஸ தா இத்தி²யோ துரியப⁴ண்டா³னி அவத்த²ரித்வா நித்³தா³யந்தியோ பக்³க⁴ரிதலாலா கிலின்னகபோலக³த்தா, ஏகச்சா த³ந்தே கா²த³ந்தியோ, ஏகச்சா காகச்ச²ந்தியோ, ஏகச்சா விப்பலபந்தியோ, ஏகச்சா விவடமுகா², ஏகச்சா அபக³தவஸனரஸனா , பாகடபீ³ப⁴ச்ச²ஸம்பா³த⁴ட்டா²னா, ஏகச்சா விமுத்தாகுலஸிரோருஹா ஸுஸானரூபரூபங் தா⁴ரயமானா ஸயிங்ஸு. மஹாஸத்தோ தாஸங் தங் விப்பகாரங் தி³ஸ்வா பி⁴ய்யோஸோமத்தாய காமேஸு விரத்தசித்தோ அஹோஸி. தஸ்ஸ பன அலங்கதபடியத்தங் த³ஸஸதனயனப⁴வனஸதி³ஸங் ருசிரஸோப⁴ம்பி பாஸாத³வரதலங் அபவித்³த⁴மதஸரீரகுணபப⁴ரிதங் ஆமகஸுஸானமிவ பரமபடிக்கூலங் உபட்டா²ஸி. தயோபி ப⁴வா ஆதி³த்தப⁴வனஸதி³ஸா ஹுத்வா உபட்ட²ஹிங்ஸு. ‘‘உபத்³து³தங் வத, போ⁴, உபஸ்ஸட்ட²ங் வத போ⁴’’தி ச வாசங் பவத்தேஸி. அதிவிய பப்³ப³ஜ்ஜாய சித்தங் நமி.
Tā taṃ disvā ‘‘yassatthāya naccādīni mayaṃ payojema, so niddaṃ upagato, idāni kimatthaṃ kilamāmā’’ti gahitāni turiyāni ajjhottharitvā nipajjiṃsu, gandhatelappadīpā ca jhāyanti. Bodhisatto pabujjhitvā sayanapiṭṭhe pallaṅkena nisinno addasa tā itthiyo turiyabhaṇḍāni avattharitvā niddāyantiyo paggharitalālā kilinnakapolagattā, ekaccā dante khādantiyo, ekaccā kākacchantiyo, ekaccā vippalapantiyo, ekaccā vivaṭamukhā, ekaccā apagatavasanarasanā , pākaṭabībhacchasambādhaṭṭhānā, ekaccā vimuttākulasiroruhā susānarūparūpaṃ dhārayamānā sayiṃsu. Mahāsatto tāsaṃ taṃ vippakāraṃ disvā bhiyyosomattāya kāmesu virattacitto ahosi. Tassa pana alaṅkatapaṭiyattaṃ dasasatanayanabhavanasadisaṃ rucirasobhampi pāsādavaratalaṃ apaviddhamatasarīrakuṇapabharitaṃ āmakasusānamiva paramapaṭikkūlaṃ upaṭṭhāsi. Tayopi bhavā ādittabhavanasadisā hutvā upaṭṭhahiṃsu. ‘‘Upaddutaṃ vata, bho, upassaṭṭhaṃ vata bho’’ti ca vācaṃ pavattesi. Ativiya pabbajjāya cittaṃ nami.
ஸோ ‘‘அஜ்ஜேவ மயா மஹாபி⁴னிக்க²மனங் நிக்க²மிதுங் வட்டதீ’’தி ஸிரிஸயனதோ உட்டா²ய த்³வாரஸமீபங் க³ந்த்வா – ‘‘கோ எத்தா²’’தி ஆஹ. உம்மாரே ஸீஸங் கத்வா நிபன்னோ ச²ன்னோ ஆஹ – ‘‘அஹங், அய்யபுத்த, ச²ன்னோ’’தி. அத² மஹாபுரிஸோ – ‘‘அஹங் அஜ்ஜ மஹாபி⁴னிக்க²மனங் நிக்க²மிதுகாமோ, ந கஞ்சி படிவேதி³த்வா ஸீக⁴மேகங் அதிஜயங் ஸிந்த⁴வங் கப்பேஹீ’’தி. ஸோ ‘‘ஸாது⁴, தே³வா’’தி அஸ்ஸப⁴ண்ட³கங் க³ஹெத்வா அஸ்ஸஸாலங் க³ந்த்வா க³ந்த⁴தேலப்பதீ³பேஸு ஜலந்தேஸு ஸுமனபட்டவிதானஸ்ஸ ஹெட்டா² பரமரமணீயே பூ⁴மிபா⁴கே³ டி²தங் அரிமந்த²கங் கண்ட³கங் துரங்க³வரங் தி³ஸ்வா – ‘‘அஜ்ஜ மயா அய்யபுத்தஸ்ஸ நிக்க²மனத்தா²ய இமமேவ மங்க³லஹயங் கப்பேதுங் வட்டதீ’’தி கண்ட³கங் கப்பேஸி. ஸோ கப்பியமானோவ அஞ்ஞாஸி – ‘‘அயங் கப்பனா அதிகா³ள்ஹா, அஞ்ஞேஸு தி³வஸேஸு உய்யானகீளங் க³மனகாலே கப்பனா விய ந ஹோதி. நிஸ்ஸங்ஸயங் அஜ்ஜேவ அய்யபுத்தோ மஹாபி⁴னிக்க²மனங் நிக்க²மிஸ்ஸதீ’’தி. ததோ துட்ட²மானஸோ மஹாஹஸிதங் ஹஸி. ஸோ நாதோ³ தங் ஸகலகபிலவத்து²புரங் உன்னாத³ங் கரெய்ய, தே³வதா பன ஸன்னிரும்பி⁴த்வா ந கஸ்ஸசி ஸோதுங் அத³ங்ஸு.
So ‘‘ajjeva mayā mahābhinikkhamanaṃ nikkhamituṃ vaṭṭatī’’ti sirisayanato uṭṭhāya dvārasamīpaṃ gantvā – ‘‘ko etthā’’ti āha. Ummāre sīsaṃ katvā nipanno channo āha – ‘‘ahaṃ, ayyaputta, channo’’ti. Atha mahāpuriso – ‘‘ahaṃ ajja mahābhinikkhamanaṃ nikkhamitukāmo, na kañci paṭiveditvā sīghamekaṃ atijayaṃ sindhavaṃ kappehī’’ti. So ‘‘sādhu, devā’’ti assabhaṇḍakaṃ gahetvā assasālaṃ gantvā gandhatelappadīpesu jalantesu sumanapaṭṭavitānassa heṭṭhā paramaramaṇīye bhūmibhāge ṭhitaṃ arimanthakaṃ kaṇḍakaṃ turaṅgavaraṃ disvā – ‘‘ajja mayā ayyaputtassa nikkhamanatthāya imameva maṅgalahayaṃ kappetuṃ vaṭṭatī’’ti kaṇḍakaṃ kappesi. So kappiyamānova aññāsi – ‘‘ayaṃ kappanā atigāḷhā, aññesu divasesu uyyānakīḷaṃ gamanakāle kappanā viya na hoti. Nissaṃsayaṃ ajjeva ayyaputto mahābhinikkhamanaṃ nikkhamissatī’’ti. Tato tuṭṭhamānaso mahāhasitaṃ hasi. So nādo taṃ sakalakapilavatthupuraṃ unnādaṃ kareyya, devatā pana sannirumbhitvā na kassaci sotuṃ adaṃsu.
போ³தி⁴ஸத்தோ ‘‘புத்தங் தாவ பஸ்ஸிஸ்ஸாமீ’’தி சிந்தெத்வா டி²தட்டா²னதோ உட்டா²ய ராஹுலமாதுயா வஸனட்டா²னங் க³ந்த்வா க³ப்³ப⁴த்³வாரங் விவரி. தஸ்மிங் க²ணே அந்தோக³ப்³பே⁴ க³ந்த⁴தேலப்பதீ³போ ஜா²யதி. ராஹுலமாதா ஸுமனமல்லிகாதீ³னங் அம்ப³ணமத்தேன அத்திப்பகிண்ணே வரஸயனே புத்தஸ்ஸ மத்த²கே ஹத்த²ங் ட²பெத்வா நித்³தா³யதி. போ³தி⁴ஸத்தோ உம்மாரே பாத³ங் ட²பெத்வா டி²தகோவ ஓலோகெத்வா – ‘‘ஸசாஹங் தே³வியா ஹத்த²ங் அபனெத்வா மம புத்தங் க³ண்ஹிஸ்ஸாமி, தே³வீ பபு³ஜ்ஜி²ஸ்ஸதி, ஏவங் மே அபி⁴னிக்க²மனஸ்ஸ அந்தராயோ ப⁴விஸ்ஸதி. பு³த்³தோ⁴ ஹுத்வாவ ஆக³ந்த்வா புத்தங் பஸ்ஸிஸ்ஸாமீ’’தி சிந்தெத்வா பாஸாத³தலதோ ஓதரித்வா அஸ்ஸஸ்ஸ ஸமீபங் க³ந்த்வா ஏவமாஹ – ‘‘தாத கண்ட³க, த்வங் அஜ்ஜ ஏகரத்திங் மங் தாரய, அஹங் தங் நிஸ்ஸாய பு³த்³தோ⁴ ஹுத்வா ஸதே³வகங் லோகங் தாரெஸ்ஸாமீ’’தி. ததோ உல்லங்கி⁴த்வா கண்ட³கஸ்ஸ பிட்டி²ங் அபி⁴ருஹி. கண்ட³கோ கீ³வதோ பட்டா²ய ஆயாமதோ அட்டா²ரஸஹத்தோ² ஹோதி தத³னுரூபேன உப்³பே³தே⁴ன ஸமன்னாக³தோ ரூபக்³க³ஜவப³லஸம்பன்னோ ஸப்³ப³ஸேதோ தோ⁴தஸங்க²ஸதி³ஸத³ஸ்ஸனீயவண்ணோ. ததோ போ³தி⁴ஸத்தோ வரதுரங்க³பிட்டி²க³தோ ச²ன்னங் அஸ்ஸஸ்ஸ வாலதி⁴ங் கா³ஹாபெத்வா அட்³ட⁴ரத்தஸமயே நக³ரஸ்ஸ மஹாத்³வாரங் ஸம்பத்தோ.
Bodhisatto ‘‘puttaṃ tāva passissāmī’’ti cintetvā ṭhitaṭṭhānato uṭṭhāya rāhulamātuyā vasanaṭṭhānaṃ gantvā gabbhadvāraṃ vivari. Tasmiṃ khaṇe antogabbhe gandhatelappadīpo jhāyati. Rāhulamātā sumanamallikādīnaṃ ambaṇamattena attippakiṇṇe varasayane puttassa matthake hatthaṃ ṭhapetvā niddāyati. Bodhisatto ummāre pādaṃ ṭhapetvā ṭhitakova oloketvā – ‘‘sacāhaṃ deviyā hatthaṃ apanetvā mama puttaṃ gaṇhissāmi, devī pabujjhissati, evaṃ me abhinikkhamanassa antarāyo bhavissati. Buddho hutvāva āgantvā puttaṃ passissāmī’’ti cintetvā pāsādatalato otaritvā assassa samīpaṃ gantvā evamāha – ‘‘tāta kaṇḍaka, tvaṃ ajja ekarattiṃ maṃ tāraya, ahaṃ taṃ nissāya buddho hutvā sadevakaṃ lokaṃ tāressāmī’’ti. Tato ullaṅghitvā kaṇḍakassa piṭṭhiṃ abhiruhi. Kaṇḍako gīvato paṭṭhāya āyāmato aṭṭhārasahattho hoti tadanurūpena ubbedhena samannāgato rūpaggajavabalasampanno sabbaseto dhotasaṅkhasadisadassanīyavaṇṇo. Tato bodhisatto varaturaṅgapiṭṭhigato channaṃ assassa vāladhiṃ gāhāpetvā aḍḍharattasamaye nagarassa mahādvāraṃ sampatto.
ததா³ பன ராஜா புப்³பே³வ போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ க³மனபடிஸேத⁴னத்தா²ய த்³வீஸு த்³வாரகவாடேஸு ஏகேகங் புரிஸஸஹஸ்ஸேன விவரிதப்³ப³ங் காரெத்வா தத்த² ப³ஹுபுரிஸே ஆரக்க²ங் ட²பேஸி. போ³தி⁴ஸத்தோ கிர புரிஸக³ணனாய கோடிஸதஸஹஸ்ஸஸ்ஸ ப³லங் தா⁴ரேஸி, ஹத்தி²க³ணனாய கோடிஸஹஸ்ஸஸ்ஸ. தஸ்மா ஸோ சிந்தேஸி – ‘‘யதி³ த்³வாரங் ந விவரீயதி, அஜ்ஜ கண்ட³கஸ்ஸ பிட்டே² நிஸின்னோ ச²ன்னங் வாலதி⁴ங் கா³ஹாபெத்வா தேன ஸத்³தி⁴ங்யேவ கண்ட³கங் ஊரூஹி நிப்பீளெத்வா அட்டா²ரஸஹத்த²ங் பாகாரங் உப்பதித்வா அதிக்கமெய்ய’’ந்தி. ச²ன்னோ சிந்தேஸி – ‘‘ஸசே த்³வாரங் ந உக்³கா⁴பயதி, அஹங் அய்யபுத்தங் க²ந்தே⁴ கத்வா கண்ட³கங் த³க்கி²ணஹத்தே²ன பரிக்கி²பந்தோ உபகச்ச²கே கத்வா உப்பதித்வா பாகாரங் அதிக்கமிஸ்ஸாமீ’’தி. கண்ட³கோ சிந்தேஸி – ‘‘அஹங் த்³வாரே அவிவரியமானே யதா²னிஸின்னமேவ அய்யபுத்தங் க³ஹிதவாலதி⁴னா ச²ன்னேன ஸத்³தி⁴ங் உப்பதித்வா பாகாரஸ்ஸ புரதோ பதிட்ட²ஹிஸ்ஸாமீ’’தி. ஏவமேவ தயோ புரிஸா சிந்தயிங்ஸு. த்³வாரே அதி⁴வத்தா² தே³வதா மஹாத்³வாரங் விவரிங்ஸு.
Tadā pana rājā pubbeva bodhisattassa gamanapaṭisedhanatthāya dvīsu dvārakavāṭesu ekekaṃ purisasahassena vivaritabbaṃ kāretvā tattha bahupurise ārakkhaṃ ṭhapesi. Bodhisatto kira purisagaṇanāya koṭisatasahassassa balaṃ dhāresi, hatthigaṇanāya koṭisahassassa. Tasmā so cintesi – ‘‘yadi dvāraṃ na vivarīyati, ajja kaṇḍakassa piṭṭhe nisinno channaṃ vāladhiṃ gāhāpetvā tena saddhiṃyeva kaṇḍakaṃ ūrūhi nippīḷetvā aṭṭhārasahatthaṃ pākāraṃ uppatitvā atikkameyya’’nti. Channo cintesi – ‘‘sace dvāraṃ na ugghāpayati, ahaṃ ayyaputtaṃ khandhe katvā kaṇḍakaṃ dakkhiṇahatthena parikkhipanto upakacchake katvā uppatitvā pākāraṃ atikkamissāmī’’ti. Kaṇḍako cintesi – ‘‘ahaṃ dvāre avivariyamāne yathānisinnameva ayyaputtaṃ gahitavāladhinā channena saddhiṃ uppatitvā pākārassa purato patiṭṭhahissāmī’’ti. Evameva tayo purisā cintayiṃsu. Dvāre adhivatthā devatā mahādvāraṃ vivariṃsu.
தஸ்மிங் க²ணே மாரோ பாபிமா ‘‘மஹாஸத்தங் நிவத்தெஸ்ஸாமீ’’தி ஆக³ந்த்வா க³க³னதலே ட²த்வா ஆஹ –
Tasmiṃ khaṇe māro pāpimā ‘‘mahāsattaṃ nivattessāmī’’ti āgantvā gaganatale ṭhatvā āha –
‘‘மா நிக்க²ம மஹாவீர, இதோ தே ஸத்தமே தி³னே;
‘‘Mā nikkhama mahāvīra, ito te sattame dine;
தி³ப்³ப³ங் து சக்கரதனங், அத்³தா⁴ பாது ப⁴விஸ்ஸதி. –
Dibbaṃ tu cakkaratanaṃ, addhā pātu bhavissati. –
த்³விஸஹஸ்ஸபரித்ததீ³பபரிவாரானங் சதுன்னங் மஹாதீ³பானங் ரஜ்ஜங் காரெஸ்ஸஸி, நிவத்த, மாரிஸா’’தி. மஹாபுரிஸோ ஆஹ ‘‘கோஸி த்வ’’ந்தி. அஹங் வஸவத்தீதி.
Dvisahassaparittadīpaparivārānaṃ catunnaṃ mahādīpānaṃ rajjaṃ kāressasi, nivatta, mārisā’’ti. Mahāpuriso āha ‘‘kosi tva’’nti. Ahaṃ vasavattīti.
‘‘ஜானாமஹங் மஹாராஜ, மய்ஹங் சக்கஸ்ஸ ஸம்ப⁴வங்;
‘‘Jānāmahaṃ mahārāja, mayhaṃ cakkassa sambhavaṃ;
அனத்தி²கோஹங் ரஜ்ஜேன, க³ச்ச² த்வங் மார மா இத⁴.
Anatthikohaṃ rajjena, gaccha tvaṃ māra mā idha.
‘‘ஸகலங் த³ஸஸஹஸ்ஸம்பி, லோகதா⁴துமஹங் பன;
‘‘Sakalaṃ dasasahassampi, lokadhātumahaṃ pana;
உன்னாதெ³த்வா ப⁴விஸ்ஸாமி, பு³த்³தோ⁴ லோகே வினாயகோ’’தி. –
Unnādetvā bhavissāmi, buddho loke vināyako’’ti. –
ஆஹ. ஸோ தத்தே²வந்தரதா⁴யி.
Āha. So tatthevantaradhāyi.
மஹாஸத்தோ ஏகூனத்திங்ஸவஸ்ஸகாலே ஹத்த²க³தங் சக்கவத்திரஜ்ஜங் கே²ளபிண்ட³ங் விய அனபெக்கோ² ச²ட்³டெ³த்வா சக்கவத்திஸிரினிவாஸபூ⁴தா ராஜப⁴வனா நிக்க²மித்வா ஆஸாள்ஹிபுண்ணமாய உத்தராஸாள்ஹனக்க²த்தே வத்தமானே நக³ரதோ நிக்க²மித்வா நக³ரங் அபலோகேதுகாமோ அஹோஸி. விதக்கஸமனந்தரமேவ சஸ்ஸ குலாலசக்கங் விய ஸோ பூ⁴மிப்பதே³ஸோ பரிவத்தி. யதா²டி²தோவ மஹாஸத்தோ கபிலவத்து²புரங் தி³ஸ்வா தஸ்ஸிங் பூ⁴மிப்பதே³ஸே கண்ட³கனிவத்தனங் நாம சேதியட்டா²னங் த³ஸ்ஸெத்வா க³ந்தப்³ப³மகா³பி⁴முக²ங்யேவ கண்ட³கங் கத்வா பாயாஸி மஹதா ஸக்காரேன உளாரேன ஸிரிஸமுத³யேன. ததா³ மஹாஸத்தே க³ச்ச²ந்தே தஸ்ஸ புரதோ தே³வதா ஸட்டி² உக்காஸதஸஹஸ்ஸானி தா⁴ரயிங்ஸு, ததா² பச்ச²தோ ஸட்டி² த³க்கி²ணதோ ஸட்டி² உக்காஸதஸஹஸ்ஸானி, ததா² வாமபஸ்ஸதோ. அபரா தே³வதா ஸுரபி⁴குஸுமமாலாதா³மசந்த³னசுண்ணசாமரத⁴ஜபடாகாஹி ஸக்கரொந்தியோ பரிவாரெத்வா அக³மங்ஸு. தி³ப்³பா³னி ஸங்கீ³தானி அனேகானி ச துரியானி வஜ்ஜிங்ஸு.
Mahāsatto ekūnattiṃsavassakāle hatthagataṃ cakkavattirajjaṃ kheḷapiṇḍaṃ viya anapekkho chaḍḍetvā cakkavattisirinivāsabhūtā rājabhavanā nikkhamitvā āsāḷhipuṇṇamāya uttarāsāḷhanakkhatte vattamāne nagarato nikkhamitvā nagaraṃ apaloketukāmo ahosi. Vitakkasamanantarameva cassa kulālacakkaṃ viya so bhūmippadeso parivatti. Yathāṭhitova mahāsatto kapilavatthupuraṃ disvā tassiṃ bhūmippadese kaṇḍakanivattanaṃ nāma cetiyaṭṭhānaṃ dassetvā gantabbamagābhimukhaṃyeva kaṇḍakaṃ katvā pāyāsi mahatā sakkārena uḷārena sirisamudayena. Tadā mahāsatte gacchante tassa purato devatā saṭṭhi ukkāsatasahassāni dhārayiṃsu, tathā pacchato saṭṭhi dakkhiṇato saṭṭhi ukkāsatasahassāni, tathā vāmapassato. Aparā devatā surabhikusumamālādāmacandanacuṇṇacāmaradhajapaṭākāhi sakkarontiyo parivāretvā agamaṃsu. Dibbāni saṅgītāni anekāni ca turiyāni vajjiṃsu.
இமினா ஸிரிஸமுத³யேன க³ச்ச²ந்தோ போ³தி⁴ஸத்தோ ஏகரத்தேனேவ தீணி ரஜ்ஜானி அதிக்கம்ம திங்ஸயோஜனிகங் மக்³க³ங் க³ந்த்வா அனோமானதீ³தீரங் ஸம்பாபுணி. அத² போ³தி⁴ஸத்தோ நதீ³தீரே ட²த்வா ச²ன்னங் புச்சி² – ‘‘கா நாமாயங் நதீ³’’தி? ‘‘அனோமா நாம, தே³வா’’தி. ‘‘அம்ஹாகம்பி பப்³ப³ஜ்ஜா அனோமா ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி பண்ஹியா அஸ்ஸங் க⁴ட்டெந்தோ அஸ்ஸஸ்ஸ ஸஞ்ஞங் அதா³ஸி. அஸ்ஸோ உல்லங்கி⁴த்வா அட்ட²உஸப⁴வித்தா²ராய நதி³யா பாரிமதீரே அட்டா²ஸி. போ³தி⁴ஸத்தோ அஸ்ஸபிட்டி²தோ ஓருய்ஹ முத்தராஸிஸதி³ஸே வாலுகாபுலினே ட²த்வா ச²ன்னங் ஆமந்தேஸி – ‘‘ஸம்ம ச²ன்ன, த்வங் மய்ஹங் ஆப⁴ரணானி சேவ கண்ட³கஞ்ச ஆதா³ய க³ச்ச², அஹங் பப்³ப³ஜிஸ்ஸாமீ’’தி. ச²ன்னோ, ‘‘அஹம்பி, தே³வ, பப்³ப³ஜிஸ்ஸாமீ’’தி. போ³தி⁴ஸத்தோ ஆஹ – ‘‘ந லப்³பா⁴ தயா பப்³ப³ஜிதுங், க³ச்சே²வ த்வ’’ந்தி திக்க²த்துங் நிவாரெத்வா ஆப⁴ரணானி சேவ கண்ட³கஞ்ச படிச்சா²பெத்வா சிந்தேஸி – ‘‘இமே மய்ஹங் கேஸா ஸமணஸாருப்பா ந ஹொந்தி, தே க²க்³கே³ன சி²ந்தி³ஸ்ஸாமீ’’தி த³க்கி²ணேன ஹத்தே²ன பரமனிஸிதமஸிவரங் க³ஹெத்வா வாமஹத்தே²ன மோளியா ஸத்³தி⁴ங் சூளங் க³ஹெத்வா சி²ந்தி³, கேஸா த்³வங்கு³லமத்தா ஹுத்வா த³க்கி²ணதோ ஆவட்டமானா ஸீஸே அல்லீயிங்ஸு. தேஸங் பன கேஸானங் யாவஜீவங் ததே³வ பமாணங் அஹோஸி, மஸ்ஸு ச தத³னுரூபங், புன கேஸமஸ்ஸுஓஹாரணகிச்சம்பிஸ்ஸ நாஹோஸி. போ³தி⁴ஸத்தோ ஸஹ மோளியா சூளங் க³ஹெத்வா – ‘‘ஸசாஹங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸாமி, ஆகாஸே திட்ட²து, நோ சே, பூ⁴மியங் பததூ’’தி ஆகாஸே கி²பி. தங் சூளாமணிப³ந்த⁴னங் யோஜனப்பமாணங் டா²னங் க³ந்த்வா ஆகாஸே அட்டா²ஸி.
Iminā sirisamudayena gacchanto bodhisatto ekaratteneva tīṇi rajjāni atikkamma tiṃsayojanikaṃ maggaṃ gantvā anomānadītīraṃ sampāpuṇi. Atha bodhisatto nadītīre ṭhatvā channaṃ pucchi – ‘‘kā nāmāyaṃ nadī’’ti? ‘‘Anomā nāma, devā’’ti. ‘‘Amhākampi pabbajjā anomā bhavissatī’’ti paṇhiyā assaṃ ghaṭṭento assassa saññaṃ adāsi. Asso ullaṅghitvā aṭṭhausabhavitthārāya nadiyā pārimatīre aṭṭhāsi. Bodhisatto assapiṭṭhito oruyha muttarāsisadise vālukāpuline ṭhatvā channaṃ āmantesi – ‘‘samma channa, tvaṃ mayhaṃ ābharaṇāni ceva kaṇḍakañca ādāya gaccha, ahaṃ pabbajissāmī’’ti. Channo, ‘‘ahampi, deva, pabbajissāmī’’ti. Bodhisatto āha – ‘‘na labbhā tayā pabbajituṃ, gaccheva tva’’nti tikkhattuṃ nivāretvā ābharaṇāni ceva kaṇḍakañca paṭicchāpetvā cintesi – ‘‘ime mayhaṃ kesā samaṇasāruppā na honti, te khaggena chindissāmī’’ti dakkhiṇena hatthena paramanisitamasivaraṃ gahetvā vāmahatthena moḷiyā saddhiṃ cūḷaṃ gahetvā chindi, kesā dvaṅgulamattā hutvā dakkhiṇato āvaṭṭamānā sīse allīyiṃsu. Tesaṃ pana kesānaṃ yāvajīvaṃ tadeva pamāṇaṃ ahosi, massu ca tadanurūpaṃ, puna kesamassuohāraṇakiccampissa nāhosi. Bodhisatto saha moḷiyā cūḷaṃ gahetvā – ‘‘sacāhaṃ buddho bhavissāmi, ākāse tiṭṭhatu, no ce, bhūmiyaṃ patatū’’ti ākāse khipi. Taṃ cūḷāmaṇibandhanaṃ yojanappamāṇaṃ ṭhānaṃ gantvā ākāse aṭṭhāsi.
அத² ஸக்கோ தே³வராஜா தி³ப்³பே³ன சக்கு²னா ஓலோகெந்தோ யோஜனிகேன ரதனசங்கோடகேன தங் படிக்³க³ஹெத்வா தாவதிங்ஸப⁴வனே தியோஜனங் ஸத்தரதனமயங் சூளாமணிசேதியங் நாம பதிட்டா²பேஸி. யதா²ஹ –
Atha sakko devarājā dibbena cakkhunā olokento yojanikena ratanacaṅkoṭakena taṃ paṭiggahetvā tāvatiṃsabhavane tiyojanaṃ sattaratanamayaṃ cūḷāmaṇicetiyaṃ nāma patiṭṭhāpesi. Yathāha –
‘‘செ²த்வான மோளிங் வரக³ந்த⁴வாஸிதங், வேஹாயஸங் உக்கி²பி அக்³க³புக்³க³லோ;
‘‘Chetvāna moḷiṃ varagandhavāsitaṃ, vehāyasaṃ ukkhipi aggapuggalo;
ஸஹஸ்ஸனெத்தோ ஸிரஸா படிக்³க³ஹி, ஸுவண்ணசங்கோடவரேன வாஸவோ’’தி. (ம॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.222; ஸங்॰ நி॰ அட்ட²॰ 2.2.12; அப॰ அட்ட²॰ 1.அவிதூ³ரேனிதா³னகதா²; ஜா॰ அட்ட²॰ 1.அவிதூ³ரேனிதா³னகதா²);
Sahassanetto sirasā paṭiggahi, suvaṇṇacaṅkoṭavarena vāsavo’’ti. (ma. ni. aṭṭha. 1.222; saṃ. ni. aṭṭha. 2.2.12; apa. aṭṭha. 1.avidūrenidānakathā; jā. aṭṭha. 1.avidūrenidānakathā);
புன போ³தி⁴ஸத்தோ சிந்தேஸி – ‘‘இமானி காஸிகவத்தா²னி மஹக்³கா⁴னி, ந மய்ஹங் ஸமணஸாருப்பானீ’’தி. அத²ஸ்ஸ கஸ்ஸபபு³த்³த⁴காலே புராணஸஹாயகோ க⁴டிகாரமஹாப்³ரஹ்மா ஏகங் பு³த்³த⁴ந்தரங் வினாஸபா⁴வாப்பத்தேன மித்தபா⁴வேன சிந்தேஸி – ‘‘அஜ்ஜ மே ஸஹாயகோ மஹாபி⁴னிக்க²மனங் நிக்க²ந்தோ, ஸமணபரிக்கா²ரமஸ்ஸ க³ஹெத்வா க³ச்சி²ஸ்ஸாமீ’’தி.
Puna bodhisatto cintesi – ‘‘imāni kāsikavatthāni mahagghāni, na mayhaṃ samaṇasāruppānī’’ti. Athassa kassapabuddhakāle purāṇasahāyako ghaṭikāramahābrahmā ekaṃ buddhantaraṃ vināsabhāvāppattena mittabhāvena cintesi – ‘‘ajja me sahāyako mahābhinikkhamanaṃ nikkhanto, samaṇaparikkhāramassa gahetvā gacchissāmī’’ti.
‘‘திசீவரஞ்ச பத்தோ ச, வாஸி ஸூசி ச ப³ந்த⁴னங்;
‘‘Ticīvarañca patto ca, vāsi sūci ca bandhanaṃ;
பரிஸ்ஸாவனஞ்ச அட்டே²தே, யுத்தயோக³ஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ’’தி. (தீ³॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.215; ம॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.294; 2.349; அ॰ நி॰ அட்ட²॰ 2.4.198; பாரா॰ அட்ட²॰ 1.45 பத³பா⁴ஜனீயவண்ணனா; அப॰ அட்ட²॰ 1.அவிதூ³ரேனிதா³னகதா²; ஜா॰ அட்ட²॰ 1.அவிதூ³ரேனிதா³னகதா²; மஹானி॰ அட்ட²॰ 206) –
Parissāvanañca aṭṭhete, yuttayogassa bhikkhuno’’ti. (dī. ni. aṭṭha. 1.215; ma. ni. aṭṭha. 1.294; 2.349; a. ni. aṭṭha. 2.4.198; pārā. aṭṭha. 1.45 padabhājanīyavaṇṇanā; apa. aṭṭha. 1.avidūrenidānakathā; jā. aṭṭha. 1.avidūrenidānakathā; mahāni. aṭṭha. 206) –
இமே அட்ட² ஸமணபரிக்கா²ரே ஆஹரித்வா அதா³ஸி. மஹாபுரிஸோ அரஹத்³த⁴ஜங் நிவாஸெத்வா உத்தமங் பப்³ப³ஜ்ஜாவேஸங் க³ஹெத்வா ஸாடகயுக³லங் ஆகாஸே கி²பி. தங் மஹாப்³ரஹ்மா படிக்³க³ஹெத்வா ப்³ரஹ்மலோகே த்³வாத³ஸயோஜனிகங் ஸப்³ப³ரதனமயங் சேதியங் கத்வா தங் அந்தோ பக்கி²பித்வா ட²பேஸி. அத² நங் மஹாஸத்தோ – ‘‘ச²ன்ன, மம வசனேன மாதாபிதூனங் ஆரொக்³யங் வதே³ஹீ’’தி வத்வா உய்யோஜேஸி. ததோ ச²ன்னோ மஹாபுரிஸங் வந்தி³த்வா பத³க்கி²ணங் கத்வா பக்காமி. கண்ட³கோ பன ச²ன்னேன ஸத்³தி⁴ங் மந்தயமானஸ்ஸ போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ வசனங் ஸுணந்தோ ட²த்வா – ‘‘நத்தி² தா³னி மய்ஹங் புன ஸாமினோ த³ஸ்ஸன’’ந்தி சக்கு²பத²மஸ்ஸ விஜஹந்தோ வியோக³து³க்க²மதி⁴வாஸேதுங் அஸக்கொந்தோ ஹத³யேன ப²லிதேன காலங் கத்வா ஸுரரிபுது³ரபி⁴ப⁴வனே தாவதிங்ஸப⁴வனே கண்ட³கோ நாம தே³வபுத்தோ ஹுத்வா நிப்³ப³த்தி. தஸ்ஸ உப்பத்தி விமலத்த²விலாஸினியா விமானவத்து²ட்ட²கதா²ய க³ஹேதப்³பா³. ச²ன்னஸ்ஸ பட²மங் ஏகோவ ஸோகோ அஹோஸி. ஸோ கண்ட³கஸ்ஸ காலகிரியாய து³தியேன ஸோகேன பீளியமானோ ரோத³ந்தோ பரிதே³வந்தோ து³க்கே²ன அக³மாஸி.
Ime aṭṭha samaṇaparikkhāre āharitvā adāsi. Mahāpuriso arahaddhajaṃ nivāsetvā uttamaṃ pabbajjāvesaṃ gahetvā sāṭakayugalaṃ ākāse khipi. Taṃ mahābrahmā paṭiggahetvā brahmaloke dvādasayojanikaṃ sabbaratanamayaṃ cetiyaṃ katvā taṃ anto pakkhipitvā ṭhapesi. Atha naṃ mahāsatto – ‘‘channa, mama vacanena mātāpitūnaṃ ārogyaṃ vadehī’’ti vatvā uyyojesi. Tato channo mahāpurisaṃ vanditvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Kaṇḍako pana channena saddhiṃ mantayamānassa bodhisattassa vacanaṃ suṇanto ṭhatvā – ‘‘natthi dāni mayhaṃ puna sāmino dassana’’nti cakkhupathamassa vijahanto viyogadukkhamadhivāsetuṃ asakkonto hadayena phalitena kālaṃ katvā suraripudurabhibhavane tāvatiṃsabhavane kaṇḍako nāma devaputto hutvā nibbatti. Tassa uppatti vimalatthavilāsiniyā vimānavatthuṭṭhakathāya gahetabbā. Channassa paṭhamaṃ ekova soko ahosi. So kaṇḍakassa kālakiriyāya dutiyena sokena pīḷiyamāno rodanto paridevanto dukkhena agamāsi.
போ³தி⁴ஸத்தோபி பப்³ப³ஜித்வா தஸ்மிங்யேவ பதே³ஸே அனுபியங் நாம அம்ப³வனங் அத்தி², தத்தே²வ ஸத்தாஹங் பப்³ப³ஜ்ஜாஸுகே²ன வீதினாமெத்வா ததோ பச்சா² ஸஞ்ஜா²ப்பபா⁴னுரஞ்ஜிதஸலிலத⁴ரஸங்வுதோ ஸரத³ஸமயே பரிபுண்ணரஜனிகரோ விய காஸாவவரஸங்வுதோ ஏககோபி அனேகஜனபரிவுதோ விய விரோசமானோ தங் வனவாஸிமிக³பக்கீ²னங் நயனாமதபானமிவ கரொந்தோ ஏகசரோ ஸீஹோ விய நரஸீஹோ மத்தமாதங்க³விலாஸகா³மீ ஸமஸ்ஸாஸெந்தோ விய வஸுந்த⁴ரங் பாத³தலேஹி ஏகதி³வஸேனேவ திங்ஸயோஜனிகங் மக்³க³ங் க³ந்த்வா உத்துங்க³தரங்க³ப⁴ங்க³ங் அஸங்க³ங் க³ங்க³ங் நதி³ங் உத்தரித்வா ரதனஜுதிவிஸரவிராஜிதவரருசிரராஜக³ஹங் ராஜக³ஹங் நாம நக³ரங் பாவிஸி. பவிஸித்வா ச பன ஸபதா³னங் பிண்டா³ய சரி. ஸகலங் பன தங் நக³ரங் போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ ரூபத³ஸ்ஸனேன த⁴னபாலகே பவிட்டே² தங் நக³ரங் விய அஸுரிந்தே³ பவிட்டே² தே³வனக³ரங் விய ஸங்கோ²ப⁴மக³மாஸி. பிண்டா³ய சரந்தே மஹாபுரிஸே நக³ரவாஸினோ மனுஸ்ஸா மஹாஸத்தஸ்ஸ ரூபத³ஸ்ஸனேன ஸஞ்ஜாதபீதிஸோமனஸ்ஸா ஜாதவிம்ஹிதா போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ ரூபத³ஸ்ஸனாவஜ்ஜிதஹத³யா அஹேஸுங்.
Bodhisattopi pabbajitvā tasmiṃyeva padese anupiyaṃ nāma ambavanaṃ atthi, tattheva sattāhaṃ pabbajjāsukhena vītināmetvā tato pacchā sañjhāppabhānurañjitasaliladharasaṃvuto saradasamaye paripuṇṇarajanikaro viya kāsāvavarasaṃvuto ekakopi anekajanaparivuto viya virocamāno taṃ vanavāsimigapakkhīnaṃ nayanāmatapānamiva karonto ekacaro sīho viya narasīho mattamātaṅgavilāsagāmī samassāsento viya vasundharaṃ pādatalehi ekadivaseneva tiṃsayojanikaṃ maggaṃ gantvā uttuṅgataraṅgabhaṅgaṃ asaṅgaṃ gaṅgaṃ nadiṃ uttaritvā ratanajutivisaravirājitavararucirarājagahaṃ rājagahaṃ nāma nagaraṃ pāvisi. Pavisitvā ca pana sapadānaṃ piṇḍāya cari. Sakalaṃ pana taṃ nagaraṃ bodhisattassa rūpadassanena dhanapālake paviṭṭhe taṃ nagaraṃ viya asurinde paviṭṭhe devanagaraṃ viya saṅkhobhamagamāsi. Piṇḍāya carante mahāpurise nagaravāsino manussā mahāsattassa rūpadassanena sañjātapītisomanassā jātavimhitā bodhisattassa rūpadassanāvajjitahadayā ahesuṃ.
தேஸங் மனுஸ்ஸானங் அஞ்ஞதரோ அஞ்ஞதரமேவமாஹ – ‘‘கின்னு யங், போ⁴, ராஹுப⁴யேன நிகூ³ள்ஹகிரணஜாலோ புண்ணசந்தோ³ மனுஸ்ஸலோகமாக³தோ’’தி. தமஞ்ஞோ ஸிதங் கத்வா ஏவமாஹ – ‘‘கிங் கதே²ஸி, ஸம்ம, கதா³ நாம தயா புண்ணசந்தோ³ மனுஸ்ஸலோகமாக³தோ தி³ட்ட²புப்³போ³, நனு ஏஸ குஸுமகேதுகாமதே³வோ வேஸந்தரமாதா³ய அம்ஹாகங் மஹாராஜஸ்ஸ நாக³ரானஞ்ச பரமலீளாவிபூ⁴திங் தி³ஸ்வா கீளிதுமாக³தோ’’தி. தமஞ்ஞோ ஸிதங் கத்வா ஏவமாஹ – ‘‘கிங், போ⁴, த்வங் உம்மத்தோஸி, நனு காமோ இஸ்ஸரகோத⁴ஹுதாஸனபரித³ட்³ட⁴ஸரீரோ ஸுரபதித³ஸஸதனயனோ ஏஸோ அமரபுரஸஞ்ஞாய இதா⁴க³தோ’’தி! தமஞ்ஞோ ஈஸகங் ஹஸித்வா – ‘‘கிங் வதே³ஸி, போ⁴, தே புப்³பா³பரவிரோத⁴ங், குதோ பனஸ்ஸ த³ஸஸதனயனானி, குதோ வஜிரங், குதோ ஏராவணோ. அத்³தா⁴ ப்³ரஹ்மா ஏஸ ப்³ராஹ்மணஜனங் பமத்தங் ஞத்வா வேத³வேத³ங்கா³தீ³ஸு நியோஜனத்தா²ய ஆக³தோ’’தி. தே ஸப்³பே³பி அபஸாதெ³த்வா அஞ்ஞோ பண்டி³தஜாதிகோ ஏவமாஹ – ‘‘நேவாயங் புண்ணசந்தோ³ , ந ச காமதே³வோ, நாபி த³ஸஸதனயனோ, ந சாபி ப்³ரஹ்மா, ஸப்³ப³லோகனாயகோ ஸத்தா² ஏஸ அச்ச²ரியமனுஸ்ஸோ’’தி.
Tesaṃ manussānaṃ aññataro aññataramevamāha – ‘‘kinnu yaṃ, bho, rāhubhayena nigūḷhakiraṇajālo puṇṇacando manussalokamāgato’’ti. Tamañño sitaṃ katvā evamāha – ‘‘kiṃ kathesi, samma, kadā nāma tayā puṇṇacando manussalokamāgato diṭṭhapubbo, nanu esa kusumaketukāmadevo vesantaramādāya amhākaṃ mahārājassa nāgarānañca paramalīḷāvibhūtiṃ disvā kīḷitumāgato’’ti. Tamañño sitaṃ katvā evamāha – ‘‘kiṃ, bho, tvaṃ ummattosi, nanu kāmo issarakodhahutāsanaparidaḍḍhasarīro surapatidasasatanayano eso amarapurasaññāya idhāgato’’ti! Tamañño īsakaṃ hasitvā – ‘‘kiṃ vadesi, bho, te pubbāparavirodhaṃ, kuto panassa dasasatanayanāni, kuto vajiraṃ, kuto erāvaṇo. Addhā brahmā esa brāhmaṇajanaṃ pamattaṃ ñatvā vedavedaṅgādīsu niyojanatthāya āgato’’ti. Te sabbepi apasādetvā añño paṇḍitajātiko evamāha – ‘‘nevāyaṃ puṇṇacando , na ca kāmadevo, nāpi dasasatanayano, na cāpi brahmā, sabbalokanāyako satthā esa acchariyamanusso’’ti.
ஏவங் ஸல்லபந்தேஸு ஏவ நாக³ரேஸு ராஜபுரிஸா க³ந்த்வா தங் பவத்திங் ரஞ்ஞோ பி³ம்பி³ஸாரஸ்ஸ ஆரோசேஸுங் – ‘‘தே³வ, தே³வோ வா க³ந்த⁴ப்³போ³ வா உதா³ஹு நாக³ராஜா வா யக்கோ² வா கோ நு வா அம்ஹாகங் நக³ரே பிண்டா³ய சரதீ’’தி. ராஜா தங் ஸுத்வா உபரிபாஸாத³தலே ட²த்வா மஹாபுரிஸங் தி³ஸ்வா அச்ச²ரியப்³பு⁴தசித்தஜாதோ ராஜபுரிஸே ஆணாபேஸி – ‘‘க³ச்ச²த², ப⁴ணே, தங் வீமங்ஸத², ஸசே அமனுஸ்ஸோ ப⁴விஸ்ஸதி, நக³ரா நிக்க²மித்வா அந்தரதா⁴யிஸ்ஸதி, ஸசே தே³வதா ப⁴விஸ்ஸதி, ஆகாஸேன க³மிஸ்ஸதி, ஸசே நாக³ராஜா ப⁴விஸ்ஸதி, பத²வியங் நிமுஜ்ஜித்வா க³மிஸ்ஸதி, ஸசே மனுஸ்ஸோ ப⁴விஸ்ஸதி, யதா²லத்³த⁴ங் பி⁴க்க²ங் பரிபு⁴ஞ்ஜிஸ்ஸதீ’’தி.
Evaṃ sallapantesu eva nāgaresu rājapurisā gantvā taṃ pavattiṃ rañño bimbisārassa ārocesuṃ – ‘‘deva, devo vā gandhabbo vā udāhu nāgarājā vā yakkho vā ko nu vā amhākaṃ nagare piṇḍāya caratī’’ti. Rājā taṃ sutvā uparipāsādatale ṭhatvā mahāpurisaṃ disvā acchariyabbhutacittajāto rājapurise āṇāpesi – ‘‘gacchatha, bhaṇe, taṃ vīmaṃsatha, sace amanusso bhavissati, nagarā nikkhamitvā antaradhāyissati, sace devatā bhavissati, ākāsena gamissati, sace nāgarājā bhavissati, pathaviyaṃ nimujjitvā gamissati, sace manusso bhavissati, yathāladdhaṃ bhikkhaṃ paribhuñjissatī’’ti.
மஹாபுரிஸோபி ஸந்திந்த்³ரியோ ஸந்தமானஸோ ரூபஸோபா⁴ய மஹாஜனஸ்ஸ நயனானி ஆகட்³டெ⁴ந்தோ விய யுக³மத்தங் பெக்க²மானோ மிஸ்ஸகப⁴த்தங் யாபனமத்தங் ஸங்ஹரித்வா பவிட்ட²த்³வாரேனேவ நக³ரா நிக்க²மித்வா பண்ட³வபப்³ப³தச்சா²யாய புரத்தா²பி⁴முகோ² நிஸீதி³த்வா ஆஹாரங் பச்சவெக்கி²த்வா நிப்³பி³காரோ பரிபு⁴ஞ்ஜி. ததோ ராஜபுரிஸா க³ந்த்வா தங் பவத்திங் ரஞ்ஞோ ஆரோசேஸுங். ததோ தூ³தவசனங் ஸுத்வா மக³தா⁴தி⁴பதி ராஜா பா³லஜனேஹி து³ரனுஸாரோ மேருமந்தா³ரஸாரோ ஸத்தஸாரோ பி³ம்பி³ஸாரோ போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ கு³ணஸ்ஸவனேனேவ ஸஞ்ஜாதத³ஸ்ஸனகுதூஹலோ வேகே³ன நக³ரதோ நிக்க²மித்வா பண்ட³வபப்³ப³தாபி⁴முகோ² க³ந்த்வா யானா ஓருய்ஹ போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ ஸந்திகங் க³ந்த்வா தேன கதானுஞ்ஞோ ப³ந்து⁴ஜனஸினேஹஸீதலே ஸிலாதலே நிஸீதி³த்வா போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ இரியாபதே² பஸீதி³த்வா கதபடிஸந்தா²ரோ நாமகொ³த்தாதீ³னி புச்சி²த்வா போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ ஸப்³ப³ங் இஸ்ஸரியங் நிய்யாதேஸி. போ³தி⁴ஸத்தோ – ‘‘மய்ஹங், மஹாராஜ, வத்து²காமேஹி வா கிலேஸகாமேஹி வா அத்தோ² நத்தி². அஹஞ்ஹி பரமாபி⁴ஸம்போ³தி⁴ங் பத்த²யந்தோ நிக்க²ந்தோ’’தி ஆஹ. ராஜா அனேகப்பகாரேன யாசந்தோபி தஸ்ஸ சித்தங் அலபி⁴த்வா – ‘‘அத்³தா⁴ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதி, பு³த்³த⁴பூ⁴தேன பன தயா பட²மங் மம விஜிதங் ஆக³ந்தப்³ப³’’ந்தி வத்வா நக³ரங் பவிட்டோ².
Mahāpurisopi santindriyo santamānaso rūpasobhāya mahājanassa nayanāni ākaḍḍhento viya yugamattaṃ pekkhamāno missakabhattaṃ yāpanamattaṃ saṃharitvā paviṭṭhadvāreneva nagarā nikkhamitvā paṇḍavapabbatacchāyāya puratthābhimukho nisīditvā āhāraṃ paccavekkhitvā nibbikāro paribhuñji. Tato rājapurisā gantvā taṃ pavattiṃ rañño ārocesuṃ. Tato dūtavacanaṃ sutvā magadhādhipati rājā bālajanehi duranusāro merumandārasāro sattasāro bimbisāro bodhisattassa guṇassavaneneva sañjātadassanakutūhalo vegena nagarato nikkhamitvā paṇḍavapabbatābhimukho gantvā yānā oruyha bodhisattassa santikaṃ gantvā tena katānuñño bandhujanasinehasītale silātale nisīditvā bodhisattassa iriyāpathe pasīditvā katapaṭisanthāro nāmagottādīni pucchitvā bodhisattassa sabbaṃ issariyaṃ niyyātesi. Bodhisatto – ‘‘mayhaṃ, mahārāja, vatthukāmehi vā kilesakāmehi vā attho natthi. Ahañhi paramābhisambodhiṃ patthayanto nikkhanto’’ti āha. Rājā anekappakārena yācantopi tassa cittaṃ alabhitvā – ‘‘addhā buddho bhavissati, buddhabhūtena pana tayā paṭhamaṃ mama vijitaṃ āgantabba’’nti vatvā nagaraṃ paviṭṭho.
‘‘அத² ராஜக³ஹங் வரராஜக³ஹங், நரராஜவரே நக³ரங் து க³தே;
‘‘Atha rājagahaṃ vararājagahaṃ, nararājavare nagaraṃ tu gate;
கி³ரிராஜவரோ முனிராஜவரோ, மிக³ராஜக³தோ ஸுக³தோபி க³தோ’’.
Girirājavaro munirājavaro, migarājagato sugatopi gato’’.
அத² போ³தி⁴ஸத்தோ அனுபுப்³பே³ன சாரிகங் சரமானோ ஆளாரஞ்ச காலாமங் உத³கஞ்ச ராமபுத்தங் உபஸங்கமித்வா அட்ட² ஸமாபத்தியோ நிப்³ப³த்தெத்வா – ‘‘நாயங் மக்³கோ³ போ³தி⁴யா’’தி தங் ஸமாபத்திபா⁴வனங் அனலங்கரித்வா மஹாபதா⁴னங் பத³ஹிதுகாமோ உருவேலங் க³ந்த்வா – ‘‘ரமணீயோ வதாயங் பூ⁴மிபா⁴கோ³’’தி தத்தே²வ வாஸங் உபக³ந்த்வா மஹாபதா⁴னங் பத³ஹி. லக்க²ணபரிக்³கா³ஹகப்³ராஹ்மணானங் சத்தாரோ புத்தா கொண்ட³ஞ்ஞோ ப்³ராஹ்மணோ சாதி இமே பஞ்ச ஜனா பட²மங்யேவ பப்³ப³ஜிதா கா³மனிக³மராஜதா⁴னீஸு பி⁴க்கா²சரியங் சரந்தா தத்த² போ³தி⁴ஸத்தங் ஸம்பாபுணிங்ஸு. அத² நங் ச²ப்³ப³ஸ்ஸானி மஹாபதா⁴னங் பத³ஹந்தங் – ‘‘இதா³னி பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதி, இதா³னி பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி பரிவேணஸம்மஜ்ஜனாதி³காய வத்தபடிபத்தியா உபட்ட²ஹமானா ஸந்திகாவசராவஸ்ஸ அஹேஸுங். போ³தி⁴ஸத்தோபி – ‘‘கோடிப்பத்தங் து³க்கரங் கரிஸ்ஸாமீ’’தி ஏகதிலதண்டு³லாதீ³ஹி வீதினாமேஸி. ஸப்³ப³ஸோபி ஆஹாருபச்சே²த³ங் அகாஸி. தே³வதாபி லோமகூபேஹி தி³ப்³போ³ஜங் உபஹாரயமானா பக்கி²பிங்ஸு.
Atha bodhisatto anupubbena cārikaṃ caramāno āḷārañca kālāmaṃ udakañca rāmaputtaṃ upasaṅkamitvā aṭṭha samāpattiyo nibbattetvā – ‘‘nāyaṃ maggo bodhiyā’’ti taṃ samāpattibhāvanaṃ analaṅkaritvā mahāpadhānaṃ padahitukāmo uruvelaṃ gantvā – ‘‘ramaṇīyo vatāyaṃ bhūmibhāgo’’ti tattheva vāsaṃ upagantvā mahāpadhānaṃ padahi. Lakkhaṇapariggāhakabrāhmaṇānaṃ cattāro puttā koṇḍañño brāhmaṇo cāti ime pañca janā paṭhamaṃyeva pabbajitā gāmanigamarājadhānīsu bhikkhācariyaṃ carantā tattha bodhisattaṃ sampāpuṇiṃsu. Atha naṃ chabbassāni mahāpadhānaṃ padahantaṃ – ‘‘idāni buddho bhavissati, idāni buddho bhavissatī’’ti pariveṇasammajjanādikāya vattapaṭipattiyā upaṭṭhahamānā santikāvacarāvassa ahesuṃ. Bodhisattopi – ‘‘koṭippattaṃ dukkaraṃ karissāmī’’ti ekatilataṇḍulādīhi vītināmesi. Sabbasopi āhārupacchedaṃ akāsi. Devatāpi lomakūpehi dibbojaṃ upahārayamānā pakkhipiṃsu.
அத²ஸ்ஸ தாய நிராஹாரதாய பரமகிஸபா⁴வப்பத்தகாயஸ்ஸ ஸுவண்ணவண்ணோ காயோ காளவண்ணோ அஹோஸி, த்³வத்திங்ஸமஹாபுரிஸலக்க²ணானி படிச்ச²ன்னானி அஹேஸுங். அத² போ³தி⁴ஸத்தோ து³க்கரகாரிகாய அந்தங் க³ந்த்வா – ‘‘நாயங் மக்³கோ³ போ³தி⁴யா’’தி ஓளாரிகங் ஆஹாரங் ஆஹாரேதுங் கா³மனிக³மேஸு பிண்டா³ய சரித்வா ஆஹாரங் ஆஹரி. அத²ஸ்ஸ த்³வத்திங்ஸமஹாபுரிஸலக்க²ணானி பாகதிகானி அஹேஸுங், காயோ ஸுவண்ணவண்ணோ அஹோஸி. அத² பஞ்சவக்³கி³யா பி⁴க்கூ² தங் தி³ஸ்வா – ‘‘அயங் ச²ப்³ப³ஸ்ஸானி து³க்கரகாரிகங் கரொந்தோபி ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் படிவிஜ்ஜி²துங் நாஸக்கி², இதா³னி கா³மனிக³மராஜதா⁴னீஸு பிண்டா³ய சரித்வா ஓளாரிகங் ஆஹாரங் ஆஹரியமானோ கிங் ஸக்கி²ஸ்ஸதி, பா³ஹுல்லிகோ ஏஸ பதா⁴னவிப்³ப⁴ந்தோ, கிங் நோ இமினா’’தி மஹாபுரிஸங் பஹாய பா³ராணஸியங் இஸிபதனங் அக³மங்ஸு.
Athassa tāya nirāhāratāya paramakisabhāvappattakāyassa suvaṇṇavaṇṇo kāyo kāḷavaṇṇo ahosi, dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇāni paṭicchannāni ahesuṃ. Atha bodhisatto dukkarakārikāya antaṃ gantvā – ‘‘nāyaṃ maggo bodhiyā’’ti oḷārikaṃ āhāraṃ āhāretuṃ gāmanigamesu piṇḍāya caritvā āhāraṃ āhari. Athassa dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇāni pākatikāni ahesuṃ, kāyo suvaṇṇavaṇṇo ahosi. Atha pañcavaggiyā bhikkhū taṃ disvā – ‘‘ayaṃ chabbassāni dukkarakārikaṃ karontopi sabbaññutaṃ paṭivijjhituṃ nāsakkhi, idāni gāmanigamarājadhānīsu piṇḍāya caritvā oḷārikaṃ āhāraṃ āhariyamāno kiṃ sakkhissati, bāhulliko esa padhānavibbhanto, kiṃ no iminā’’ti mahāpurisaṃ pahāya bārāṇasiyaṃ isipatanaṃ agamaṃsu.
அத² மஹாபுரிஸோ விஸாக²புண்ணமாய உருவேலாயங் ஸேனானிக³மே ஸேனாகுடும்பி³கஸ்ஸ கே³ஹே நிப்³ப³த்தா ஸுஜாதா நாம தா³ரிகா அஹோஸி . தாய ஸம்பஸாத³னஜாதாய தி³ன்னங் பக்கி²த்ததி³ப்³போ³ஜங் மது⁴பாயாஸங் பரிபு⁴ஞ்ஜித்வா ஸுவண்ணபாதிங் க³ஹெத்வா நேரஞ்ஜராய படிஸோதங் கி²பித்வா காளனாக³ராஜங் ஸுபந்தங் போ³தே⁴ஸி. அத² போ³தி⁴ஸத்தோ நேரஞ்ஜராதீரே ஸுரபி⁴குஸுமஸமலங்கதே நீலோபா⁴ஸே மனோரமே ஸாலவனே தி³வாவிஹாரங் கத்வா ஸாயன்ஹஸமயே தே³வதாஹி அலங்கதேன மக்³கே³ன போ³தி⁴ருக்கா²பி⁴முகோ² பாயாஸி. தே³வனாக³யக்க²ஸித்³தா⁴த³யோ தி³ப்³பே³ஹி மாலாக³ந்த⁴விலேபனேஹி பூஜயிங்ஸு. தஸ்மிங் ஸமயே ஸொத்தி²யோ நாம திணஹாரகோ திணங் ஆதா³ய படிபதே² ஆக³ச்ச²ந்தோ மஹாபுரிஸஸ்ஸ ஆகாரங் ஞத்வா அட்ட² திணமுட்டி²யோ அதா³ஸி. போ³தி⁴ஸத்தோ திணங் க³ஹெத்வா அஸிதஞ்ஜனகி³ரிஸங்காஸங் ஆசரந்தமிவ தி³னகரஜாலங் ஸகஹத³யமிவ கருணாஸீதலங் ஸீதச்சா²யங் விவித⁴விஹக³க³ணஸம்பாதவிரஹிதங் மந்த³மாருதேரிதாய க⁴னஸாகா²ய ஸமலங்கதங் நச்சந்தமிவ பீதியா ரஞ்ஜமானமிவ ச தருக³ணானங் விரோசமானவிஜயதருமஸ்ஸத்த²போ³தி⁴ருக்க²மூலமுபக³ந்த்வா அஸ்ஸத்த²து³மராஜங் திக்க²த்துங் பத³க்கி²ணங் கத்வா புப்³பு³த்தரதி³ஸாபா⁴கே³ டி²தோ தானி திணானி அக்³கே³ க³ஹெத்வா சாலேஸி. தாவதே³வ சுத்³த³ஸஹத்தோ² பல்லங்கோ அஹோஸி. தானி ச திணானி சித்தகாரேன லேகா²க³ஹிதானி விய அஹேஸுங். போ³தி⁴ஸத்தோ தத்த² சுத்³த³ஸஹத்தே² திணஸந்த²ரே திஸந்தி⁴பல்லங்கங் ஆபு⁴ஜித்வா சதுரங்க³ஸமன்னாக³தவீரியங் அதி⁴ட்ட²ஹித்வா ஸுவண்ணபீடே² ட²பிதரஜதக்க²ந்த⁴ங் விய ச பஞ்ஞாஸஹத்த²ங் போ³தி⁴க்க²ந்த⁴ங் பிட்டி²தோ கத்வா உபரி மணிச²த்தேன விய போ³தி⁴ஸாகா²ஹி தா⁴ரியமானோ நிஸீதி³. ஸுவண்ணவண்ணே பனஸ்ஸ சீவரே போ³தி⁴அங்குரா பதமானா ஸுவண்ணபட்டே பவாளா விய நிக்கி²த்தா விரோசயிங்ஸு.
Atha mahāpuriso visākhapuṇṇamāya uruvelāyaṃ senānigame senākuṭumbikassa gehe nibbattā sujātā nāma dārikā ahosi . Tāya sampasādanajātāya dinnaṃ pakkhittadibbojaṃ madhupāyāsaṃ paribhuñjitvā suvaṇṇapātiṃ gahetvā nerañjarāya paṭisotaṃ khipitvā kāḷanāgarājaṃ supantaṃ bodhesi. Atha bodhisatto nerañjarātīre surabhikusumasamalaṅkate nīlobhāse manorame sālavane divāvihāraṃ katvā sāyanhasamaye devatāhi alaṅkatena maggena bodhirukkhābhimukho pāyāsi. Devanāgayakkhasiddhādayo dibbehi mālāgandhavilepanehi pūjayiṃsu. Tasmiṃ samaye sotthiyo nāma tiṇahārako tiṇaṃ ādāya paṭipathe āgacchanto mahāpurisassa ākāraṃ ñatvā aṭṭha tiṇamuṭṭhiyo adāsi. Bodhisatto tiṇaṃ gahetvā asitañjanagirisaṅkāsaṃ ācarantamiva dinakarajālaṃ sakahadayamiva karuṇāsītalaṃ sītacchāyaṃ vividhavihagagaṇasampātavirahitaṃ mandamāruteritāya ghanasākhāya samalaṅkataṃ naccantamiva pītiyā rañjamānamiva ca tarugaṇānaṃ virocamānavijayatarumassatthabodhirukkhamūlamupagantvā assatthadumarājaṃ tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā pubbuttaradisābhāge ṭhito tāni tiṇāni agge gahetvā cālesi. Tāvadeva cuddasahattho pallaṅko ahosi. Tāni ca tiṇāni cittakārena lekhāgahitāni viya ahesuṃ. Bodhisatto tattha cuddasahatthe tiṇasanthare tisandhipallaṅkaṃ ābhujitvā caturaṅgasamannāgatavīriyaṃ adhiṭṭhahitvā suvaṇṇapīṭhe ṭhapitarajatakkhandhaṃ viya ca paññāsahatthaṃ bodhikkhandhaṃ piṭṭhito katvā upari maṇichattena viya bodhisākhāhi dhāriyamāno nisīdi. Suvaṇṇavaṇṇe panassa cīvare bodhiaṅkurā patamānā suvaṇṇapaṭṭe pavāḷā viya nikkhittā virocayiṃsu.
போ³தி⁴ஸத்தே பன தத்த² நிஸின்னேயேவ வஸவத்திமாரோ தே³வபுத்தோ – ‘‘ஸித்³த⁴த்த²குமாரோ மம விஸயமதிக்கமிதுகாமோ, ந தா³னாஹமதிக்கமிதுமஸ்ஸ த³ஸ்ஸாமீ’’தி மாரப³லஸ்ஸ தமத்த²ங் ஆரோசெத்வா மாரப³லமாதா³ய நிக்க²மி. ஸா கிர மாரஸேனா மாரஸ்ஸ புரதோ த்³வாத³ஸயோஜனா அஹோஸி, ததா² த³க்கி²ணதோ ச வாமபஸ்ஸதோ ச, பச்ச²தோ பன சக்கவாளபரியந்தங் கத்வா டி²தா, உத்³த⁴ங் நவயோஜனுப்³பே³தா⁴ அஹோஸி. யஸ்ஸா பன உன்னத³ந்தியா ஸத்³தோ³ நவயோஜனஸஹஸ்ஸதோ பட்டா²ய பத²விஉந்த்³ரியனஸத்³தோ³ விய ஸுய்யதி. தஸ்மிங் ஸமயே ஸக்கோ தே³வராஜா விஜயுத்தரங் நாம ஸங்க²ங் த⁴மமானோ அட்டா²ஸி. ஸோ கிர ஸங்கோ² வீஸஹத்த²ஸதிகோ அஹோஸி. பஞ்சஸிகோ² க³ந்த⁴ப்³ப³தே³வபுத்தோ திகா³வுதாயதங் பே³ளுவபண்டு³வீணங் ஆதா³ய வாத³யமானோ மங்க³லயுத்தானி கீ³தானி கா³யமானோ அட்டா²ஸி. ஸுயாமோ தே³வராஜா திகா³வுதாயதங் ஸரத³ஸமயரஜனிகரஸஸ்ஸிரிகங் தி³ப்³ப³சாமரங் க³ஹெத்வா மந்த³ங் மந்த³ங் பீ³ஜயமானோ அட்டா²ஸி. ப்³ரஹ்மா ச ஸஹம்பதி தியோஜனவித்த²தங் து³தியமிவ புண்ணசந்த³ங் ஸேதச்ச²த்தங் ப⁴க³வதோ உத்³த⁴ங் தா⁴ரெத்வா அட்டா²ஸி. மஹாகாளோபி நாக³ராஜா அஸீதியா நாக³னாடகஸஹஸ்ஸேஹி பரிவுதோ து²திஸங்கீ³தானி பவத்தெந்தோ மஹாஸத்தங் நமஸ்ஸமானோ அட்டா²ஸி. த³ஸஸு சக்கவாளஸஹஸ்ஸேஸு தே³வதாயோ நானாவிதே⁴ஹி ஸுரபி⁴குஸுமதா³மதூ⁴பசுண்ணாதீ³ஹி பூஜயமானா ஸாது⁴காரங் பவத்தயமானா அட்ட²ங்ஸு.
Bodhisatte pana tattha nisinneyeva vasavattimāro devaputto – ‘‘siddhatthakumāro mama visayamatikkamitukāmo, na dānāhamatikkamitumassa dassāmī’’ti mārabalassa tamatthaṃ ārocetvā mārabalamādāya nikkhami. Sā kira mārasenā mārassa purato dvādasayojanā ahosi, tathā dakkhiṇato ca vāmapassato ca, pacchato pana cakkavāḷapariyantaṃ katvā ṭhitā, uddhaṃ navayojanubbedhā ahosi. Yassā pana unnadantiyā saddo navayojanasahassato paṭṭhāya pathaviundriyanasaddo viya suyyati. Tasmiṃ samaye sakko devarājā vijayuttaraṃ nāma saṅkhaṃ dhamamāno aṭṭhāsi. So kira saṅkho vīsahatthasatiko ahosi. Pañcasikho gandhabbadevaputto tigāvutāyataṃ beḷuvapaṇḍuvīṇaṃ ādāya vādayamāno maṅgalayuttāni gītāni gāyamāno aṭṭhāsi. Suyāmo devarājā tigāvutāyataṃ saradasamayarajanikarasassirikaṃ dibbacāmaraṃ gahetvā mandaṃ mandaṃ bījayamāno aṭṭhāsi. Brahmā ca sahampati tiyojanavitthataṃ dutiyamiva puṇṇacandaṃ setacchattaṃ bhagavato uddhaṃ dhāretvā aṭṭhāsi. Mahākāḷopi nāgarājā asītiyā nāganāṭakasahassehi parivuto thutisaṅgītāni pavattento mahāsattaṃ namassamāno aṭṭhāsi. Dasasu cakkavāḷasahassesu devatāyo nānāvidhehi surabhikusumadāmadhūpacuṇṇādīhi pūjayamānā sādhukāraṃ pavattayamānā aṭṭhaṃsu.
அத² மாரோ தே³வபுத்தோ தி³யட்³ட⁴யோஜனஸதிகங் ஹிமகி³ரிஸிக²ரஸதி³ஸங் பரமருசிரத³ஸ்ஸனங் கி³ரிமேக²லங் நாம ரதனக²சிதவரவாரணங் அரிவாரணவாரணங் அபி⁴ருஹித்வா பா³ஹுஸஹஸ்ஸங் மாபெத்வா அக்³க³ஹிதக்³க³ஹணேன நானாவுதா⁴னி அக்³க³ஹாபேஸி. மாரபரிஸாபி அஸிப²ரஸுஸரஸத்திஸப³லா ஸமுஸ்ஸிதத⁴னுமுஸல-பா²ல-ஸங்கு-குந்த-தோமர-உபல-லகு³ள-வலய-கணய-கப்பண-சக்ககடகதா⁴ராருரு- ஸீஹ-க²க்³க³-ஸரப⁴-வராஹ-ப்³யக்³க⁴-வானரோரக³-மஜ்ஜாரோலூகவத³னா மஹிங்ஸ-பஸத³-துரங்க³-தி³ரதா³தி³வத³னா ச நானாபீ⁴மவிரூபபீ³ப⁴ச்ச²காயா மனுஸ்ஸயக்க²பிஸாசஸதி³ஸகாயா ச மஹாஸத்தங் போ³தி⁴ஸத்தங் போ³தி⁴மூலே நிஸின்னங் அஜ்ஜொ²த்த²ரமானா க³ந்த்வா பரிவாரயித்வா மாரஸ்ஸ ஸந்தே³ஸங் ஸமுதி³க்க²மானா அட்டா²ஸி.
Atha māro devaputto diyaḍḍhayojanasatikaṃ himagirisikharasadisaṃ paramaruciradassanaṃ girimekhalaṃ nāma ratanakhacitavaravāraṇaṃ arivāraṇavāraṇaṃ abhiruhitvā bāhusahassaṃ māpetvā aggahitaggahaṇena nānāvudhāni aggahāpesi. Māraparisāpi asipharasusarasattisabalā samussitadhanumusala-phāla-saṅku-kunta-tomara-upala-laguḷa-valaya-kaṇaya-kappaṇa-cakkakaṭakadhārāruru- sīha-khagga-sarabha-varāha-byaggha-vānaroraga-majjārolūkavadanā mahiṃsa-pasada-turaṅga-diradādivadanā ca nānābhīmavirūpabībhacchakāyā manussayakkhapisācasadisakāyā ca mahāsattaṃ bodhisattaṃ bodhimūle nisinnaṃ ajjhottharamānā gantvā parivārayitvā mārassa sandesaṃ samudikkhamānā aṭṭhāsi.
ததோ மாரப³லே போ³தி⁴மண்ட³முபஸங்கமந்தேயேவ தேஸங் ஸக்காதீ³னங் ஏகோபி டா²துங் நாஸக்கி². ஸம்முக²ஸம்முக²ட்டா²னேனேவ பலாயிங்ஸு. ஸக்கோ பன தே³வராஜா தங் விஜயுத்தரஸங்க²ங் பிட்டி²யங் கத்வா பலாயித்வா சக்கவாளமுக²வட்டியங் அட்டா²ஸி. மஹாப்³ரஹ்மா ஸேதச்ச²த்தங் சக்கவாளகோடியங் ட²பெத்வா ப்³ரஹ்மலோகமேவ அக³மாஸி. காளோ நாக³ராஜா ஸப்³ப³னாடகானி ச²ட்³டெ³த்வா பத²வியங் நிமுஜ்ஜித்வா பஞ்சயோஜனஸதிகங் மஞ்ஜேரிகனாக³ப⁴வனங் க³ந்த்வா ஹத்தே²ன முக²ங் பித³ஹித்வா நிபஜ்ஜி. ஏகதே³வதாபி தத்த² டா²துங் ஸமத்தா² நாம நாஹோஸி. மஹாபுரிஸோ பன ஸுஞ்ஞவிமானே மஹாப்³ரஹ்மா விய ஏககோவ நிஸீதி³. ‘‘இதா³னி மாரோ ஆக³மிஸ்ஸதீ’’தி பட²மமேவ அனேகரூபானி அனிட்டா²னி து³ன்னிமித்தானி பாதுரஹேஸுங்.
Tato mārabale bodhimaṇḍamupasaṅkamanteyeva tesaṃ sakkādīnaṃ ekopi ṭhātuṃ nāsakkhi. Sammukhasammukhaṭṭhāneneva palāyiṃsu. Sakko pana devarājā taṃ vijayuttarasaṅkhaṃ piṭṭhiyaṃ katvā palāyitvā cakkavāḷamukhavaṭṭiyaṃ aṭṭhāsi. Mahābrahmā setacchattaṃ cakkavāḷakoṭiyaṃ ṭhapetvā brahmalokameva agamāsi. Kāḷo nāgarājā sabbanāṭakāni chaḍḍetvā pathaviyaṃ nimujjitvā pañcayojanasatikaṃ mañjerikanāgabhavanaṃ gantvā hatthena mukhaṃ pidahitvā nipajji. Ekadevatāpi tattha ṭhātuṃ samatthā nāma nāhosi. Mahāpuriso pana suññavimāne mahābrahmā viya ekakova nisīdi. ‘‘Idāni māro āgamissatī’’ti paṭhamameva anekarūpāni aniṭṭhāni dunnimittāni pāturahesuṃ.
‘‘பமத்தப³ந்து⁴ஸ்ஸ ச யுத்³த⁴காலே, திலோகப³ந்து⁴ஸ்ஸ ச வத்தமானே;
‘‘Pamattabandhussa ca yuddhakāle, tilokabandhussa ca vattamāne;
உக்கா ஸமந்தா நிபதிங்ஸு கோ⁴ரா, தூ⁴மந்த⁴காரா ச தி³ஸா அஹேஸுங்.
Ukkā samantā nipatiṃsu ghorā, dhūmandhakārā ca disā ahesuṃ.
‘‘அசேதனாயம்பி ஸசேதனா யதா², க³தா வியோக³ங் பதினேவ காமினீ;
‘‘Acetanāyampi sacetanā yathā, gatā viyogaṃ patineva kāminī;
லதேவ வாதாபி⁴ஹதா ஸஸாக³ரா, பகம்பி நானாஸத⁴ரா த⁴ரா மஹீ.
Lateva vātābhihatā sasāgarā, pakampi nānāsadharā dharā mahī.
‘‘அஹேஸுமுத்³தூ⁴தஜலா ஸமுத்³தா³, வஹிங்ஸு நஜ்ஜோ படிலோமமேவ;
‘‘Ahesumuddhūtajalā samuddā, vahiṃsu najjo paṭilomameva;
கூடானி நானாதருஸங்க⁴டானி, பெ⁴த்வா கி³ரீனங் பத²விங் ப⁴ஜிங்ஸு.
Kūṭāni nānātarusaṅghaṭāni, bhetvā girīnaṃ pathaviṃ bhajiṃsu.
‘‘பவாயி வாதோ ப²ருஸோ ஸமந்தா, நிக⁴ட்டஸத்³தோ³ துமுலோ அஹோஸி;
‘‘Pavāyi vāto pharuso samantā, nighaṭṭasaddo tumulo ahosi;
ப⁴ஜித்த² கோ⁴ரங் ரவிரந்த⁴காரங், கப³ந்த⁴ரூபங் க³க³னே சரித்த².
Bhajittha ghoraṃ ravirandhakāraṃ, kabandharūpaṃ gagane carittha.
‘‘ஏவங்பகாரங் அஸிவங் அனிட்ட²ங், ஆகாஸக³ங் பூ⁴மிக³தஞ்ச கோ⁴ரங்;
‘‘Evaṃpakāraṃ asivaṃ aniṭṭhaṃ, ākāsagaṃ bhūmigatañca ghoraṃ;
அனேகரூபங் கிர து³ன்னிமித்தங், அஹோஸி மாராக³மனே ஸமந்தா.
Anekarūpaṃ kira dunnimittaṃ, ahosi mārāgamane samantā.
‘‘தங் தே³வதே³வங் அபி⁴ஹந்துகாமங், காமங் து தி³ஸ்வா பன தே³வஸங்கா⁴;
‘‘Taṃ devadevaṃ abhihantukāmaṃ, kāmaṃ tu disvā pana devasaṅghā;
ஹாஹாதி ஸத்³த³ங் அனுகம்பமானா, அகங்ஸு ஸத்³தி⁴ங் அமரங்க³னாஹி.
Hāhāti saddaṃ anukampamānā, akaṃsu saddhiṃ amaraṅganāhi.
‘‘பச்சா²பி பஸ்ஸிங்ஸு ஸுத³ந்தரூபங், தி³ஸாவிதி³ஸாஸு பலாயமானங்;
‘‘Pacchāpi passiṃsu sudantarūpaṃ, disāvidisāsu palāyamānaṃ;
ஸஅந்தகங் தங் ஸப³லங் அனேகங், ஹத்தே² ச த²ரூ ச பாதா தயிங்ஸு.
Saantakaṃ taṃ sabalaṃ anekaṃ, hatthe ca tharū ca pātā tayiṃsu.
‘‘விஹங்க³மானங் க³ருளோவ மஜ்ஜே², மஜ்ஜே² மிகா³னங் பரமோவ ஸீஹோ;
‘‘Vihaṅgamānaṃ garuḷova majjhe, majjhe migānaṃ paramova sīho;
மஹாயஸோ மாரப³லஸ்ஸ மஜ்ஜே², விஸாரதோ³ வீதப⁴யோ நிஸீதி³’’.
Mahāyaso mārabalassa majjhe, visārado vītabhayo nisīdi’’.
அத² மாரோ – ‘‘ஸித்³த⁴த்த²ங் பி⁴ங்ஸாபெத்வா பலாபெஸ்ஸாமீ’’தி வாதவஸ்ஸங் பஹரணவஸ்ஸங் பாஸாணவஸ்ஸங் புன அங்கா³ரகுக்குளவாலுககலலந்த⁴காரவுட்டீ²ஹி நவஹி மாரஇத்³தீ⁴ஹி போ³தி⁴ஸத்தங் பலாபேதுங் அஸக்கொந்தோ குத்³த⁴மானஸோ – ‘‘கிங், ப⁴ணே, திட்ட²த², இமங் ஸித்³த⁴த்த²மஸித்³த⁴த்த²ங் கரோத², க³ண்ஹத² ஹனத² சி²ந்த³த² ப³ந்த⁴த² ந முஞ்சத² பலாபேதா²’’தி மாரபரிஸங் ஆணாபெத்வா ஸயஞ்ச கி³ரிமேக²லஸ்ஸ க²ந்தே⁴ நிஸீதி³த்வா ஏகேன கரேன ஸரங் ப⁴மயந்தோ போ³தி⁴ஸத்தங் உபஸங்கமித்வா – ‘‘போ⁴ ஸித்³த⁴த்த², உட்ட²ஹ பல்லங்கா’’தி ஆஹ. மாரபரிஸாபி மஹாஸத்தஸ்ஸ அதிகோ⁴ரங் பீளமகாஸி. அத² மஹாபுரிஸோ – ‘‘கதா³ தே பூரிதா, மார, பல்லங்கத்தா²ய பாரமீ’’திஆதீ³னி வசனானி வத்வா த³க்கி²ணஹத்த²ங் பத²விங் நின்னாமேஸி. தங்க²ணஞ்ஞேவ சுத்³த³ஸஸஹஸ்ஸாதி⁴கானி த³ஸஸதஸஹஸ்ஸயோஜனப³ஹலானி பத²விஸந்தா⁴ரகானி வாதுத³கானி பட²மங் கம்பெத்வா தத³ந்தரங் சதுனஹுதாதி⁴கத்³வியோஜனஸதஸஹஸ்ஸப³ஹலா அயங் மஹாபத²வீ ச²தா⁴ பகம்பித்த². உபரி ஆகாஸே அனேகஸஹஸ்ஸானி விஜ்ஜுலதா ச அஸனீ ச ப²லிங்ஸு. அத² கி³ரிமேக²லதி³ரதோ³ ஜண்ணுகேன பதி. மாரோ கி³ரிமேக²லக்க²ந்தே⁴ நிஸின்னோ பூ⁴மியங் பதி. மாரபரிஸாபி தி³ஸாவிதி³ஸாஸு பு⁴ஸமுட்டி² விய விகிரிங்ஸு.
Atha māro – ‘‘siddhatthaṃ bhiṃsāpetvā palāpessāmī’’ti vātavassaṃ paharaṇavassaṃ pāsāṇavassaṃ puna aṅgārakukkuḷavālukakalalandhakāravuṭṭhīhi navahi māraiddhīhi bodhisattaṃ palāpetuṃ asakkonto kuddhamānaso – ‘‘kiṃ, bhaṇe, tiṭṭhatha, imaṃ siddhatthamasiddhatthaṃ karotha, gaṇhatha hanatha chindatha bandhatha na muñcatha palāpethā’’ti māraparisaṃ āṇāpetvā sayañca girimekhalassa khandhe nisīditvā ekena karena saraṃ bhamayanto bodhisattaṃ upasaṅkamitvā – ‘‘bho siddhattha, uṭṭhaha pallaṅkā’’ti āha. Māraparisāpi mahāsattassa atighoraṃ pīḷamakāsi. Atha mahāpuriso – ‘‘kadā te pūritā, māra, pallaṅkatthāya pāramī’’tiādīni vacanāni vatvā dakkhiṇahatthaṃ pathaviṃ ninnāmesi. Taṅkhaṇaññeva cuddasasahassādhikāni dasasatasahassayojanabahalāni pathavisandhārakāni vātudakāni paṭhamaṃ kampetvā tadantaraṃ catunahutādhikadviyojanasatasahassabahalā ayaṃ mahāpathavī chadhā pakampittha. Upari ākāse anekasahassāni vijjulatā ca asanī ca phaliṃsu. Atha girimekhaladirado jaṇṇukena pati. Māro girimekhalakkhandhe nisinno bhūmiyaṃ pati. Māraparisāpi disāvidisāsu bhusamuṭṭhi viya vikiriṃsu.
அத² மஹாபுரிஸோபி தங் ஸமாரங் மாரப³லங் க²ந்திமெத்தாவீரியபஞ்ஞாதீ³னங் அத்தனோ பாரமீனமானுபா⁴வேன வித்³த⁴ங்ஸெத்வா பட²மயாமே புப்³பே³னிவாஸங் அனுஸ்ஸரித்வா மஜ்ஜி²மயாமே தி³ப்³ப³சக்கு²ங் விஸோதெ⁴த்வா பச்சூஸஸமயே ஸப்³ப³பு³த்³தா⁴னங் ஆசிண்ணே பச்சயாகாரே ஞாணங் ஓதாரெத்வா ஆனாபானசதுத்த²ஜ்ஜா²னங் நிப்³ப³த்தெத்வா தமேவ பாத³கங் கத்வா விபஸ்ஸனங் வட்³டெ⁴த்வா மக்³க³படிபாடியா அதி⁴க³தேன சதுத்த²மக்³கே³ன ஸப்³ப³கிலேஸே கே²பெத்வா ஸப்³ப³பு³த்³த⁴கு³ணே படிவிஜ்ஜி²த்வா ஸப்³ப³பு³த்³தா⁴சிண்ணங் –
Atha mahāpurisopi taṃ samāraṃ mārabalaṃ khantimettāvīriyapaññādīnaṃ attano pāramīnamānubhāvena viddhaṃsetvā paṭhamayāme pubbenivāsaṃ anussaritvā majjhimayāme dibbacakkhuṃ visodhetvā paccūsasamaye sabbabuddhānaṃ āciṇṇe paccayākāre ñāṇaṃ otāretvā ānāpānacatutthajjhānaṃ nibbattetvā tameva pādakaṃ katvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā maggapaṭipāṭiyā adhigatena catutthamaggena sabbakilese khepetvā sabbabuddhaguṇe paṭivijjhitvā sabbabuddhāciṇṇaṃ –
‘‘அனேகஜாதிஸங்ஸாரங், ஸந்தா⁴விஸ்ஸங் அனிப்³பி³ஸங்;
‘‘Anekajātisaṃsāraṃ, sandhāvissaṃ anibbisaṃ;
க³ஹகாரங் க³வேஸந்தோ, து³க்கா² ஜாதி புனப்புனங்.
Gahakāraṃ gavesanto, dukkhā jāti punappunaṃ.
‘‘க³ஹகாரக தி³ட்டோ²ஸி, புன கே³ஹங் ந காஹஸி;
‘‘Gahakāraka diṭṭhosi, puna gehaṃ na kāhasi;
ஸப்³பா³ தே பா²ஸுகா ப⁴க்³கா³, க³ஹகூடங் விஸங்க²தங்;
Sabbā te phāsukā bhaggā, gahakūṭaṃ visaṅkhataṃ;
விஸங்கா²ரக³தங் சித்தங், தண்ஹானங் க²யமஜ்ஜ²கா³’’தி. (த⁴॰ ப॰ 153-154) –
Visaṅkhāragataṃ cittaṃ, taṇhānaṃ khayamajjhagā’’ti. (dha. pa. 153-154) –
உதா³னங் உதா³னேஸி.
Udānaṃ udānesi.
ஸந்திகேனிதா³னகதா²
Santikenidānakathā
உதா³னங் உதா³னெத்வா நிஸின்னஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஏதத³ஹோஸி – ‘‘அஹங் கப்பஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கானி சத்தாரி அஸங்க்²யெய்யானி இமஸ்ஸ பல்லங்கஸ்ஸ காரணா ஸந்தா⁴விங், அயங் மே பல்லங்கோ விஜயபல்லங்கோ மங்க³லபல்லங்கோ, எத்த² மே நிஸின்னஸ்ஸ யாவ ஸங்கப்போ ந பரிபுண்ணோ, ந தாவ இதோ வுட்ட²ஹிஸ்ஸாமீ’’தி அனேககோடிஸதஸஹஸ்ஸஸங்கா² ஸமாபத்தியோ ஸமாபஜ்ஜந்தோ ஸத்தாஹங் தத்தே²வ நிஸீதி³. யங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் – ‘‘அத² கோ² ப⁴க³வா ஸத்தாஹங் ஏகபல்லங்கேன நிஸீதி³ விமுத்திஸுக²படிஸங்வேதீ³’’தி (மஹாவ॰ 1).
Udānaṃ udānetvā nisinnassa bhagavato etadahosi – ‘‘ahaṃ kappasatasahassādhikāni cattāri asaṅkhyeyyāni imassa pallaṅkassa kāraṇā sandhāviṃ, ayaṃ me pallaṅko vijayapallaṅko maṅgalapallaṅko, ettha me nisinnassa yāva saṅkappo na paripuṇṇo, na tāva ito vuṭṭhahissāmī’’ti anekakoṭisatasahassasaṅkhā samāpattiyo samāpajjanto sattāhaṃ tattheva nisīdi. Yaṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘atha kho bhagavā sattāhaṃ ekapallaṅkena nisīdi vimuttisukhapaṭisaṃvedī’’ti (mahāva. 1).
அதே²கச்சானங் தே³வதானங் – ‘‘அஜ்ஜாபி தாவ நூன ஸித்³த⁴த்த²ஸ்ஸ கத்தப்³ப³கிச்சங் அத்தி². பல்லங்கஸ்மிஞ்ஹி ஆலயங் ந விஜஹதீ’’தி பரிவிதக்கோ உத³பாதி³. அத² ஸத்தா² தே³வதானங் விதக்கங் ஞத்வா தாஸங் விதக்கூபஸமனத்த²ங் வேஹாஸங் அப்³பு⁴க்³க³ந்த்வா யமகபாடிஹாரியங் த³ஸ்ஸேஸி. ஏவங் இமினா பாடிஹாரியேன தே³வதானங் விதக்கங் வூபஸமெத்வா பல்லங்கதோ ஈஸகங் பாசீனநிஸ்ஸிதே உத்தரதி³ஸாபா⁴கே³ ட²த்வா – ‘‘இமஸ்மிங் வத மே பல்லங்கே ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணங் படிவித்³த⁴’’ந்தி சத்தாரி அஸங்க்²யெய்யானி கப்பஸதஸஹஸ்ஸஞ்ச பூரிதானங் பாரமீனங் ப²லாதி⁴க³மனட்டா²னங் பல்லங்கஞ்ச போ³தி⁴ருக்க²ஞ்ச அனிமிஸேஹி அக்கீ²ஹி ஓலோகயமானோ ஸத்தாஹங் வீதினாமேஸி, தங் டா²னங் அனிமிஸசேதியங் நாம ஜாதங்.
Athekaccānaṃ devatānaṃ – ‘‘ajjāpi tāva nūna siddhatthassa kattabbakiccaṃ atthi. Pallaṅkasmiñhi ālayaṃ na vijahatī’’ti parivitakko udapādi. Atha satthā devatānaṃ vitakkaṃ ñatvā tāsaṃ vitakkūpasamanatthaṃ vehāsaṃ abbhuggantvā yamakapāṭihāriyaṃ dassesi. Evaṃ iminā pāṭihāriyena devatānaṃ vitakkaṃ vūpasametvā pallaṅkato īsakaṃ pācīnanissite uttaradisābhāge ṭhatvā – ‘‘imasmiṃ vata me pallaṅke sabbaññutaññāṇaṃ paṭividdha’’nti cattāri asaṅkhyeyyāni kappasatasahassañca pūritānaṃ pāramīnaṃ phalādhigamanaṭṭhānaṃ pallaṅkañca bodhirukkhañca animisehi akkhīhi olokayamāno sattāhaṃ vītināmesi, taṃ ṭhānaṃ animisacetiyaṃ nāma jātaṃ.
அத² பல்லங்கஸ்ஸ ச டி²தட்டா²னஸ்ஸ ச அந்தரா சங்கமங் மாபெத்வா புரத்தி²மபச்சி²மதோ ஆயதே ரதனசங்கமே சங்கமந்தோ ஸத்தாஹங் வீதினாமேஸி, தங் டா²னங் ரதனசங்கமசேதியங் நாம ஜாதங்.
Atha pallaṅkassa ca ṭhitaṭṭhānassa ca antarā caṅkamaṃ māpetvā puratthimapacchimato āyate ratanacaṅkame caṅkamanto sattāhaṃ vītināmesi, taṃ ṭhānaṃ ratanacaṅkamacetiyaṃ nāma jātaṃ.
சதுத்தே² பன ஸத்தாஹே போ³தி⁴தோ பச்சி²முத்தரதி³ஸாபா⁴கே³ தே³வதா ரதனக⁴ரங் மாபயிங்ஸு. தத்த² பல்லங்கேன நிஸீதி³த்வா அபி⁴த⁴ம்மபிடகங் விசினந்தோ ஸத்தாஹங் வீதினாமேஸி, தங் பன டா²னங் ரதனக⁴ரசேதியங் நாம ஜாதங்.
Catutthe pana sattāhe bodhito pacchimuttaradisābhāge devatā ratanagharaṃ māpayiṃsu. Tattha pallaṅkena nisīditvā abhidhammapiṭakaṃ vicinanto sattāhaṃ vītināmesi, taṃ pana ṭhānaṃ ratanagharacetiyaṃ nāma jātaṃ.
ஏவங் ப⁴க³வா போ³தி⁴ஸமீபேயேவ சத்தாரி ஸத்தாஹானி வீதினாமெத்வா பஞ்சமே ஸத்தாஹே போ³தி⁴ருக்க²மூலா யேன அஜபாலனிக்³ரோதோ⁴ தேனுபஸங்கமி. தத்ராபி த⁴ம்மங் விசினந்தோ விமுத்திஸுக²ஞ்ச படிஸங்வேதெ³ந்தோ நிஸீதி³.
Evaṃ bhagavā bodhisamīpeyeva cattāri sattāhāni vītināmetvā pañcame sattāhe bodhirukkhamūlā yena ajapālanigrodho tenupasaṅkami. Tatrāpi dhammaṃ vicinanto vimuttisukhañca paṭisaṃvedento nisīdi.
ஸத்தா² தத்த² ஸத்தாஹங் வீதினாமெத்வா முசலிந்த³மூலங் அக³மாஸி. தத்த² ஸத்தாஹவத்³த³லிகாய உப்பன்னாய ஸீதாதி³படிபா³ஹனத்த²ங் முசலிந்தே³ன நாக³ராஜேன ஸத்தக்க²த்துங் போ⁴கே³ஹி பரிக்கி²த்தோ அஸம்பா³தா⁴ய க³ந்த⁴குடியா விஹரந்தோ விய விமுத்திஸுக²ங் படிஸங்வேதி³யமானோ தத்த² ஸத்தாஹங் வீதினாமெத்வா ராஜாயதனமூலங் உபஸங்கமி. தத்த²பி விமுத்திஸுக²ங் படிஸங்வேதி³யமானோவ ஸத்தாஹங் நிஸீதி³. எத்தாவதா ஸத்த ஸத்தாஹானி பரிபுண்ணானி. எத்த²ந்தரே ப⁴க³வதோ நேவ முக²தோ⁴வனங் ந ஸரீரபடிஜக்³க³னங் நாஹாரகிச்சங் அஹோஸி, ப²லஸுகே²னேவ வீதிவத்தேஸி. அத² ஸத்தஸத்தாஹமத்த²கே ஏகூனபஞ்ஞாஸதிமே தி³வஸே ஸக்கேன தே³வானமிந்தே³ன உபனீதேன நாக³லதாத³ந்தகட்டே²ன ச அனோதத்தத³ஹோத³கேன ச முக²ங் தோ⁴வித்வா தத்தே²வ ராஜாயதனமூலே நிஸீதி³.
Satthā tattha sattāhaṃ vītināmetvā mucalindamūlaṃ agamāsi. Tattha sattāhavaddalikāya uppannāya sītādipaṭibāhanatthaṃ mucalindena nāgarājena sattakkhattuṃ bhogehi parikkhitto asambādhāya gandhakuṭiyā viharanto viya vimuttisukhaṃ paṭisaṃvediyamāno tattha sattāhaṃ vītināmetvā rājāyatanamūlaṃ upasaṅkami. Tatthapi vimuttisukhaṃ paṭisaṃvediyamānova sattāhaṃ nisīdi. Ettāvatā satta sattāhāni paripuṇṇāni. Etthantare bhagavato neva mukhadhovanaṃ na sarīrapaṭijagganaṃ nāhārakiccaṃ ahosi, phalasukheneva vītivattesi. Atha sattasattāhamatthake ekūnapaññāsatime divase sakkena devānamindena upanītena nāgalatādantakaṭṭhena ca anotattadahodakena ca mukhaṃ dhovitvā tattheva rājāyatanamūle nisīdi.
தஸ்மிங் ஸமயே தபுஸ்ஸப⁴ல்லிகா நாம த்³வே வாணிஜா ஞாதிஸாலோஹிதாய தே³வதாய ஸத்து² ஆஹாரதா³னே உஸ்ஸாஹிதா மந்த²ஞ்ச மது⁴பிண்டி³கஞ்ச ஆதா³ய – ‘‘படிக்³க³ண்ஹாது ப⁴க³வா இமங் ஆஹாரங் அனுகம்பங் உபாதா³யா’’தி ஸத்தா²ரங் உபஸங்கமித்வா அட்ட²ங்ஸு. ப⁴க³வா பாயாஸபடிக்³க³ஹணதி³வஸேயேவ தே³வத³த்தியஸ்ஸ பத்தஸ்ஸ அந்தரஹிதத்தா – ‘‘ந கோ² ததா²க³தா ஹத்தே²ஸு ஆஹாரங் படிக்³க³ண்ஹந்தி, கிம்ஹி நு கோ² அஹங் இமங் படிக்³க³ண்ஹெய்ய’’ந்தி சிந்தேஸி. அத²ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அஜ்ஜா²ஸயங் விதி³த்வா சதூஹி தி³ஸாஹி சத்தாரோ மஹாராஜானோ இந்த³னீலமணிமயே சத்தாரோ பத்தே உபனாமேஸுங். ப⁴க³வா தே படிக்கி²பி. புன முக்³க³வண்ணே ஸிலாமயே சத்தாரோ பத்தே உபனாமேஸுங். ப⁴க³வா தேஸங் சதுன்னம்பி தே³வபுத்தானங் அனுகம்பங் உபாதா³ய படிக்³க³ஹெத்வா ஏகீபா⁴வங் உபனெத்வா தஸ்மிங் பச்சக்³கே⁴ ஸேலமயே பத்தே ஆஹாரங் படிக்³க³ஹெத்வா பரிபு⁴ஞ்ஜித்வா அனுமோத³னமகாஸி. தே த்³வே பா⁴தரோ வாணிஜா பு³த்³த⁴ஞ்ச த⁴ம்மஞ்ச ஸரணங் க³ந்த்வா த்³வேவாசிகா உபாஸகா அஹேஸுங்.
Tasmiṃ samaye tapussabhallikā nāma dve vāṇijā ñātisālohitāya devatāya satthu āhāradāne ussāhitā manthañca madhupiṇḍikañca ādāya – ‘‘paṭiggaṇhātu bhagavā imaṃ āhāraṃ anukampaṃ upādāyā’’ti satthāraṃ upasaṅkamitvā aṭṭhaṃsu. Bhagavā pāyāsapaṭiggahaṇadivaseyeva devadattiyassa pattassa antarahitattā – ‘‘na kho tathāgatā hatthesu āhāraṃ paṭiggaṇhanti, kimhi nu kho ahaṃ imaṃ paṭiggaṇheyya’’nti cintesi. Athassa bhagavato ajjhāsayaṃ viditvā catūhi disāhi cattāro mahārājāno indanīlamaṇimaye cattāro patte upanāmesuṃ. Bhagavā te paṭikkhipi. Puna muggavaṇṇe silāmaye cattāro patte upanāmesuṃ. Bhagavā tesaṃ catunnampi devaputtānaṃ anukampaṃ upādāya paṭiggahetvā ekībhāvaṃ upanetvā tasmiṃ paccagghe selamaye patte āhāraṃ paṭiggahetvā paribhuñjitvā anumodanamakāsi. Te dve bhātaro vāṇijā buddhañca dhammañca saraṇaṃ gantvā dvevācikā upāsakā ahesuṃ.
அத² ஸத்தா² புன அஜபாலனிக்³ரோத⁴மேவ க³ந்த்வா நிக்³ரோத⁴மூலே நிஸீதி³. அத²ஸ்ஸ தத்த² நிஸின்னமத்தஸ்ஸேவ அதி⁴க³தஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ க³ம்பீ⁴ரதங் பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ ஸப்³ப³பு³த்³தா⁴னங் ஆசிண்ணோ – ‘‘அதி⁴க³தோ கோ² ம்யாயங் த⁴ம்மோ’’திஆதி³னா (தீ³॰ நி॰ 2.64; ம॰ நி॰ 1.281; 2.337; ஸங்॰ நி॰ 1.172; மஹாவ॰ 7) பரேஸங் த⁴ம்மங் அதே³ஸேதுகாமதாகாரப்பத்தோ பரிவிதக்கோ உத³பாதி³. அத² ப்³ரஹ்மா ஸஹம்பதி ‘‘நஸ்ஸதி வத போ⁴ லோகோ, வினஸ்ஸதி வத போ⁴ லோகோ’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.66; ம॰ நி॰ 1.282; 2.338; ஸங்॰ நி॰ 1.172; மஹாவ॰ 8) த³ஸஸு சக்கவாளஸஹஸ்ஸேஸு ஸக்கஸுயாமஸந்துஸிதனிம்மானரதிபரனிம்மிதவஸவத்திமஹாப்³ரஹ்மானோ ச க³ஹெத்வா ஸத்து² ஸந்திகங் ஆக³ந்த்வா – ‘‘தே³ஸேது, ப⁴ந்தே, ப⁴க³வா த⁴ம்ம’’ந்திஆதி³னா (தீ³॰ நி॰ 2.66; ம॰ நி॰ 1.282; 2.338; ஸங்॰ நி॰ 1.172; மஹாவ॰ 8) நயேன த⁴ம்மதே³ஸனங் ஆயாசி.
Atha satthā puna ajapālanigrodhameva gantvā nigrodhamūle nisīdi. Athassa tattha nisinnamattasseva adhigatassa dhammassa gambhīrataṃ paccavekkhantassa sabbabuddhānaṃ āciṇṇo – ‘‘adhigato kho myāyaṃ dhammo’’tiādinā (dī. ni. 2.64; ma. ni. 1.281; 2.337; saṃ. ni. 1.172; mahāva. 7) paresaṃ dhammaṃ adesetukāmatākārappatto parivitakko udapādi. Atha brahmā sahampati ‘‘nassati vata bho loko, vinassati vata bho loko’’ti (dī. ni. 2.66; ma. ni. 1.282; 2.338; saṃ. ni. 1.172; mahāva. 8) dasasu cakkavāḷasahassesu sakkasuyāmasantusitanimmānaratiparanimmitavasavattimahābrahmāno ca gahetvā satthu santikaṃ āgantvā – ‘‘desetu, bhante, bhagavā dhamma’’ntiādinā (dī. ni. 2.66; ma. ni. 1.282; 2.338; saṃ. ni. 1.172; mahāva. 8) nayena dhammadesanaṃ āyāci.
அத² ஸத்தா² தஸ்ஸ படிஞ்ஞங் த³த்வா – ‘‘கஸ்ஸ நு கோ² அஹங் பட²மங் த⁴ம்மங் தே³ஸெய்ய’’ந்தி சிந்தெந்தோ ஆளாருத³கானங் காலங்கதபா⁴வங் ஞத்வா – ‘‘ப³ஹூபகாரா கோ² மே பஞ்சவக்³கி³யா பி⁴க்கூ²’’தி பஞ்சவக்³கி³யே ஆரப்³ப⁴ மனஸிகாரங் கத்வா – ‘‘கஹங் நு கோ² தே ஏதரஹி விஹரந்தீ’’தி ஆவஜ்ஜெந்தோ – ‘‘பா³ராணஸியங் இஸிபதனே மிக³தா³யே’’தி ஞத்வா – ‘‘தத்த² க³ந்த்வா த⁴ம்மசக்கங் பவத்தெஸ்ஸாமீ’’தி கதிபாஹங் போ³தி⁴மண்ட³ஸாமந்தேயேவ பிண்டா³ய சரந்தோ விஹரித்வா ஆஸாள்ஹிபுண்ணமியங் பா³ராணஸிங் க³மிஸ்ஸாமீ’’தி பத்தசீவரமாதா³ய அட்டா²ரஸயோஜனமக்³க³ங் படிபஜ்ஜி. அந்தராமக்³கே³ ஹட்ட²துபக³ங் உபகங் நாம ஆஜீவகங் தி³ஸ்வா தஸ்ஸ அத்தனோ பு³த்³த⁴பா⁴வங் ஆசிக்கி²த்வா தங்தி³வஸங்யேவ ஸாயன்ஹஸமயே இஸிபதனங் அக³மாஸி.
Atha satthā tassa paṭiññaṃ datvā – ‘‘kassa nu kho ahaṃ paṭhamaṃ dhammaṃ deseyya’’nti cintento āḷārudakānaṃ kālaṅkatabhāvaṃ ñatvā – ‘‘bahūpakārā kho me pañcavaggiyā bhikkhū’’ti pañcavaggiye ārabbha manasikāraṃ katvā – ‘‘kahaṃ nu kho te etarahi viharantī’’ti āvajjento – ‘‘bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye’’ti ñatvā – ‘‘tattha gantvā dhammacakkaṃ pavattessāmī’’ti katipāhaṃ bodhimaṇḍasāmanteyeva piṇḍāya caranto viharitvā āsāḷhipuṇṇamiyaṃ bārāṇasiṃ gamissāmī’’ti pattacīvaramādāya aṭṭhārasayojanamaggaṃ paṭipajji. Antarāmagge haṭṭhatupagaṃ upakaṃ nāma ājīvakaṃ disvā tassa attano buddhabhāvaṃ ācikkhitvā taṃdivasaṃyeva sāyanhasamaye isipatanaṃ agamāsi.
பஞ்சவக்³கி³யா பன ததா²க³தங் தூ³ரதோவ ஆக³ச்ச²ந்தங் தி³ஸ்வா – ‘‘அயங், ஆவுஸோ, ஸமணோ கோ³தமோ பச்சயபா³ஹுல்லாய ஆவத்தோ பரிபுண்ணகாயோ பீணிந்த்³ரியோ ஸுவண்ணவண்ணோ ஹுத்வா ஆக³ச்ச²தி, இமஸ்ஸ அபி⁴வாத³னாதீ³னி ந கரிஸ்ஸாம, ஆஸனமத்தங் பன பஞ்ஞாபெய்யாமா’’தி கதிகங் அகங்ஸு. ப⁴க³வா தேஸங் சித்தாசாரங் ஞத்வா ஸப்³ப³ஸத்தேஸு அனோதி⁴ஸ்ஸகவஸேன ப²ரணஸமத்த²ங் மெத்தசித்தங் ஸங்கி²பித்வா ஓதி⁴ஸ்ஸகவஸேன மெத்தசித்தேன ப²ரி. தே ப⁴க³வதோ மெத்தசித்தேன பு²ட்டா² ததா²க³தே உபஸங்கமந்தே ஸகாய கதிகாய ஸண்டா²துங் அஸக்கொந்தா அபி⁴வாத³னாதீ³னி ஸப்³ப³கிச்சானி அகங்ஸு. வித்தா²ரகதா² வினயமஹாவக்³கா³தீ³ஸு வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³பா³.
Pañcavaggiyā pana tathāgataṃ dūratova āgacchantaṃ disvā – ‘‘ayaṃ, āvuso, samaṇo gotamo paccayabāhullāya āvatto paripuṇṇakāyo pīṇindriyo suvaṇṇavaṇṇo hutvā āgacchati, imassa abhivādanādīni na karissāma, āsanamattaṃ pana paññāpeyyāmā’’ti katikaṃ akaṃsu. Bhagavā tesaṃ cittācāraṃ ñatvā sabbasattesu anodhissakavasena pharaṇasamatthaṃ mettacittaṃ saṃkhipitvā odhissakavasena mettacittena phari. Te bhagavato mettacittena phuṭṭhā tathāgate upasaṅkamante sakāya katikāya saṇṭhātuṃ asakkontā abhivādanādīni sabbakiccāni akaṃsu. Vitthārakathā vinayamahāvaggādīsu vuttanayeneva veditabbā.
அத² ப⁴க³வா அத்தனோ பு³த்³த⁴பா⁴வங் தே ஞாபெத்வா பஞ்ஞத்தவரபு³த்³தா⁴ஸனே நிஸீதி³த்வா உத்தராஸாள்ஹனக்க²த்தயோகே³ வத்தமானே அட்டா²ரஸஹி ப்³ரஹ்மகோடீஹி பரிவுதோ பஞ்சவக்³கி³யே தே²ரே ஆமந்தெத்வா த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனஸுத்தந்தங் தே³ஸேஸி. தேஸு அஞ்ஞாஸிகொண்ட³ஞ்ஞோ தே³ஸனானுஸாரேன ஞாணங் பேஸெந்தோ ஸுத்தபரியோஸானே அட்டா²ரஸஹி ப்³ரஹ்மகோடீஹி ஸத்³தி⁴ங் ஸோதாபத்திப²லே பதிட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –
Atha bhagavā attano buddhabhāvaṃ te ñāpetvā paññattavarabuddhāsane nisīditvā uttarāsāḷhanakkhattayoge vattamāne aṭṭhārasahi brahmakoṭīhi parivuto pañcavaggiye there āmantetvā dhammacakkappavattanasuttantaṃ desesi. Tesu aññāsikoṇḍañño desanānusārena ñāṇaṃ pesento suttapariyosāne aṭṭhārasahi brahmakoṭīhi saddhiṃ sotāpattiphale patiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –
1.
1.
‘‘அஹமேதரஹி ஸம்பு³த்³தோ⁴, கோ³தமோ ஸக்யவட்³ட⁴னோ;
‘‘Ahametarahi sambuddho, gotamo sakyavaḍḍhano;
பதா⁴னங் பத³ஹித்வான, பத்தோ ஸம்போ³தி⁴முத்தமங்.
Padhānaṃ padahitvāna, patto sambodhimuttamaṃ.
2.
2.
‘‘ப்³ரஹ்முனா யாசிதோ ஸந்தோ, த⁴ம்மசக்கங் பவத்தயிங்;
‘‘Brahmunā yācito santo, dhammacakkaṃ pavattayiṃ;
அட்டா²ரஸன்னங் கோடீனங், பட²மாபி⁴ஸமயோ அஹூ’’தி.
Aṭṭhārasannaṃ koṭīnaṃ, paṭhamābhisamayo ahū’’ti.
தத்த² அஹந்தி அத்தானங் நித்³தி³ஸதி. ஏதரஹீதி அஸ்மிங் காலே. ஸக்யவட்³ட⁴னோதி ஸாகியகுலவட்³ட⁴னோ. ‘‘ஸக்யபுங்க³வோ’’திபி பாடோ². பதா⁴னந்தி வீரியங் வுச்சதி. பத³ஹித்வானாதி க⁴டெத்வா வாயமித்வா, து³க்கரகாரிகங் கத்வாதி அத்தோ². அட்டா²ரஸன்னங் கோடீனந்தி பா³ராணஸியங் இஸிபதனே மிக³தா³யே த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனஸுத்தந்தகதா²ய அஞ்ஞாஸிகொண்ட³ஞ்ஞத்தே²ரப்பமுகா²னங் அட்டா²ரஸன்னங் ப்³ரஹ்மகோடீனங் பட²மாபி⁴ஸமயோ அஹோஸீதி அத்தோ².
Tattha ahanti attānaṃ niddisati. Etarahīti asmiṃ kāle. Sakyavaḍḍhanoti sākiyakulavaḍḍhano. ‘‘Sakyapuṅgavo’’tipi pāṭho. Padhānanti vīriyaṃ vuccati. Padahitvānāti ghaṭetvā vāyamitvā, dukkarakārikaṃ katvāti attho. Aṭṭhārasannaṃ koṭīnanti bārāṇasiyaṃ isipatane migadāye dhammacakkappavattanasuttantakathāya aññāsikoṇḍaññattherappamukhānaṃ aṭṭhārasannaṃ brahmakoṭīnaṃ paṭhamābhisamayo ahosīti attho.
இதா³னி ப⁴க³வா அதீதங் கதெ²த்வா அனாக³தங் அபி⁴ஸமயங் கதெ²ந்தோ –
Idāni bhagavā atītaṃ kathetvā anāgataṃ abhisamayaṃ kathento –
3.
3.
‘‘ததோ பரஞ்ச தே³ஸெந்தே, நரதே³வஸமாக³மே;
‘‘Tato parañca desente, naradevasamāgame;
க³ணனாய ந வத்தப்³போ³, து³தியாபி⁴ஸமயோ அஹூ’’தி. – ஆதி³மாஹ;
Gaṇanāya na vattabbo, dutiyābhisamayo ahū’’ti. – ādimāha;
தத்த² நரதே³வஸமாக³மேதி ததோ அபரேன ஸமயேன மஹாமங்க³லஸமாக³மே த³ஸஸு சக்கவாளஸஹஸ்ஸேஸு தே³வமனுஸ்ஸானங் மஜ்ஜே² மங்க³லஸுத்தபரியோஸானே (கு²॰ பா॰ 5.1 ஆத³யோ; ஸு॰ நி॰ 261 ஆத³யோ) க³ணனபத²ங் வீதிவத்தானங் நரதே³வானங். து³தியாபி⁴ஸமயோ அஹூதி ஹெஸ்ஸதீதி அத்தோ². அனாக³தவசனே வத்தப்³பே³ ஸோதபதிதத்தா ‘‘அஹூ’’தி அதீதவசனங் வுத்தங், காலவிபரியாயவஸேன வா. ஏஸ நயோ இதோ பரேஸு ஈதி³ஸேஸு வசனேஸு ச. புன ராஹுலோவாத³ஸுத்தந்ததே³ஸனாய (ம॰ நி॰ 3.416 ஆத³யோ) க³ணனபத²வீதிவத்தே ஸத்தே அபி⁴ஸமயாமதபானங் பாயேஸி. அயங் ததியாபி⁴ஸமயோ. தேன வுத்தங் –
Tattha naradevasamāgameti tato aparena samayena mahāmaṅgalasamāgame dasasu cakkavāḷasahassesu devamanussānaṃ majjhe maṅgalasuttapariyosāne (khu. pā. 5.1 ādayo; su. ni. 261 ādayo) gaṇanapathaṃ vītivattānaṃ naradevānaṃ. Dutiyābhisamayo ahūti hessatīti attho. Anāgatavacane vattabbe sotapatitattā ‘‘ahū’’ti atītavacanaṃ vuttaṃ, kālavipariyāyavasena vā. Esa nayo ito paresu īdisesu vacanesu ca. Puna rāhulovādasuttantadesanāya (ma. ni. 3.416 ādayo) gaṇanapathavītivatte satte abhisamayāmatapānaṃ pāyesi. Ayaṃ tatiyābhisamayo. Tena vuttaṃ –
4.
4.
‘‘இதே⁴வாஹங் ஏதரஹி, ஓவதி³ங் மம அத்ரஜங்;
‘‘Idhevāhaṃ etarahi, ovadiṃ mama atrajaṃ;
க³ணனாய ந வத்தப்³போ³, ததியாபி⁴ஸமயோ அஹூ’’தி.
Gaṇanāya na vattabbo, tatiyābhisamayo ahū’’ti.
ப⁴க³வதோ கிர ஏகோவ ஸாவகஸன்னிபாதோ அஹோஸி. உருவேலகஸ்ஸபாதீ³னங் ஜடிலானங் ஸஹஸ்ஸங், த்³வின்னங் அக்³க³ஸாவகானங் அட்³ட⁴த்தியஸதானீதி இமேஸங் அட்³ட⁴தேளஸஸதானங் ஸன்னிபாதோ அஹோஸி. தேன வுத்தங் –
Bhagavato kira ekova sāvakasannipāto ahosi. Uruvelakassapādīnaṃ jaṭilānaṃ sahassaṃ, dvinnaṃ aggasāvakānaṃ aḍḍhattiyasatānīti imesaṃ aḍḍhateḷasasatānaṃ sannipāto ahosi. Tena vuttaṃ –
5.
5.
‘‘ஏகோஸி ஸன்னிபாதோ மே, ஸாவகானங் மஹேஸினங்;
‘‘Ekosi sannipāto me, sāvakānaṃ mahesinaṃ;
அட்³ட⁴தேளஸஸதானங், பி⁴க்கூ²னாஸி ஸமாக³மோ’’தி.
Aḍḍhateḷasasatānaṃ, bhikkhūnāsi samāgamo’’ti.
தத்த² ஏகோஸீதி ஏகோவ ஆஸி. அட்³ட⁴தேளஸஸதானந்தி மம ஸாவகானங் பஞ்ஞாஸாதி⁴கானங் த்³வாத³ஸஸதானங். பி⁴க்கூ²னாஸீதி பி⁴க்கூ²னங் ஆஸி . தேஸங் பன மஜ்ஜ²க³தோ ப⁴க³வா சதுரங்க³ஸன்னிபாதே பாதிமொக்க²ங் உத்³தி³ஸி.
Tattha ekosīti ekova āsi. Aḍḍhateḷasasatānanti mama sāvakānaṃ paññāsādhikānaṃ dvādasasatānaṃ. Bhikkhūnāsīti bhikkhūnaṃ āsi . Tesaṃ pana majjhagato bhagavā caturaṅgasannipāte pātimokkhaṃ uddisi.
அத² ப⁴க³வா அத்தனோ பவத்திங் த³ஸ்ஸெந்தோ –
Atha bhagavā attano pavattiṃ dassento –
6.
6.
‘‘விரோசமானோ விமலோ, பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஸ்ஸ மஜ்ஜ²கோ³;
‘‘Virocamāno vimalo, bhikkhusaṅghassa majjhago;
த³தா³மி பத்தி²தங் ஸப்³ப³ங், மணீவ ஸப்³ப³காமதோ³’’தி. – ஆதி³மாஹ;
Dadāmi patthitaṃ sabbaṃ, maṇīva sabbakāmado’’ti. – ādimāha;
தத்த² விரோசமானோதி அனந்தபு³த்³த⁴ஸிரியா விரோசமானோ. விமலோதி விக³தராகா³தி³கிலேஸமலோ. மணீவ ஸப்³ப³காமதோ³தி சிந்தாமணி விய ஸப்³ப³காமத³தோ³ அஹம்பி இச்சி²தங் பத்தி²தங் ஸப்³ப³ங் லோகியலோகுத்தரஸுக²விஸேஸங் தே³மீதி அத்தோ².
Tattha virocamānoti anantabuddhasiriyā virocamāno. Vimaloti vigatarāgādikilesamalo. Maṇīva sabbakāmadoti cintāmaṇi viya sabbakāmadado ahampi icchitaṃ patthitaṃ sabbaṃ lokiyalokuttarasukhavisesaṃ demīti attho.
இதா³னி பத்தி²தபத்த²னங் த³ஸ்ஸெந்தோ –
Idāni patthitapatthanaṃ dassento –
7.
7.
‘‘ப²லமாகங்க²மானானங், ப⁴வச்ச²ந்த³ஜஹேஸினங்;
‘‘Phalamākaṅkhamānānaṃ, bhavacchandajahesinaṃ;
சதுஸச்சங் பகாஸேமி, அனுகம்பாய பாணின’’ந்தி. – ஆதி³மாஹ;
Catusaccaṃ pakāsemi, anukampāya pāṇina’’nti. – ādimāha;
தத்த² ப²லந்தி ஸோதாபத்திப²லாதி³கங் சதுப்³பி³த⁴ங் ப²லங். ப⁴வச்ச²ந்த³ஜஹேஸினந்தி ப⁴வதண்ஹாபஹாயினங், ப⁴வதண்ஹங் பஜஹிதுகாமானங். அனுகம்பாயாதி அனுத்³த³யாய.
Tattha phalanti sotāpattiphalādikaṃ catubbidhaṃ phalaṃ. Bhavacchandajahesinanti bhavataṇhāpahāyinaṃ, bhavataṇhaṃ pajahitukāmānaṃ. Anukampāyāti anuddayāya.
8. இதா³னி சதுஸச்சப்பகாஸனே, அபி⁴ஸமயங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘த³ஸவீஸஸஹஸ்ஸான’’ந்தி ஆதி³மாஹ.
8. Idāni catusaccappakāsane, abhisamayaṃ dassento ‘‘dasavīsasahassāna’’nti ādimāha.
தத்த² த³ஸவீஸஸஹஸ்ஸானந்தி த³ஸஸஹஸ்ஸானஞ்ச வீஸதிஸஹஸ்ஸானஞ்ச. ஏகத்³வின்னந்திஆதி³னா நயேனாதி அத்தோ². நவமத³ஸமகா³தா² உத்தானத்தா²வ.
Tattha dasavīsasahassānanti dasasahassānañca vīsatisahassānañca. Ekadvinnantiādinā nayenāti attho. Navamadasamagāthā uttānatthāva.
11-12. ஏகாத³ஸமத்³வாத³ஸமகா³தா²ஸு இதா³னேதரஹீதி உபோ⁴பி ஏகத்தா², வேனெய்யவஸேன புரிஸபுக்³க³லா விய வுத்தா. அத² வா இதா³னீதி மயி உப்பன்னே. ஏதரஹீதி மயி த⁴ம்மங் தே³ஸெந்தே. அபத்தமானஸாதி அப்பத்தஅரஹத்தப²லா. அரியஞ்ஜஸந்தி அரியங் அட்ட²ங்கி³கங் மக்³க³ங். தோ²மயந்தாதி பஸங்ஸந்தா. பு³ஜ்ஜி²ஸ்ஸந்தீதி அனாக³தே சதுஸச்சத⁴ம்மங் படிவிஜ்ஜி²ஸ்ஸந்தீதி அத்தோ². ஸங்ஸாரஸரிதந்தி ஸங்ஸாரஸாக³ரங்.
11-12. Ekādasamadvādasamagāthāsu idānetarahīti ubhopi ekatthā, veneyyavasena purisapuggalā viya vuttā. Atha vā idānīti mayi uppanne. Etarahīti mayi dhammaṃ desente. Apattamānasāti appattaarahattaphalā. Ariyañjasanti ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ. Thomayantāti pasaṃsantā. Bujjhissantīti anāgate catusaccadhammaṃ paṭivijjhissantīti attho. Saṃsārasaritanti saṃsārasāgaraṃ.
இதா³னி அத்தனோ ஜாதனக³ராதி³ங் த³ஸ்ஸெந்தோ –
Idāni attano jātanagarādiṃ dassento –
13.
13.
‘‘நக³ரங் கபிலவத்து² மே, ராஜா ஸுத்³தோ⁴த³னோ பிதா;
‘‘Nagaraṃ kapilavatthu me, rājā suddhodano pitā;
மய்ஹங் ஜனெத்திகா மாதா, மாயாதே³வீதி வுச்சதி.
Mayhaṃ janettikā mātā, māyādevīti vuccati.
14.
14.
‘‘ஏகூனதிங்ஸவஸ்ஸானி, அகா³ரங் அஜ்ஜ²ஹங் வஸிங்;
‘‘Ekūnatiṃsavassāni, agāraṃ ajjhahaṃ vasiṃ;
ரம்மோ ஸுரம்மோ ஸுப⁴கோ, தயோ பாஸாத³முத்தமா.
Rammo surammo subhako, tayo pāsādamuttamā.
15.
15.
‘‘சத்தாலீஸஸஹஸ்ஸானி, நாரியோ ஸமலங்கதா;
‘‘Cattālīsasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
ப⁴த்³த³கஞ்சனா நாம நாரீ, ராஹுலோ நாம அத்ரஜோ.
Bhaddakañcanā nāma nārī, rāhulo nāma atrajo.
16.
16.
‘‘நிமித்தே சதுரோ தி³ஸ்வா, அஸ்ஸயானேன நிக்க²மிங்;
‘‘Nimitte caturo disvā, assayānena nikkhamiṃ;
ச²ப்³ப³ஸ்ஸங் பதா⁴னசாரங், அசரிங் து³க்கரங் அஹங்.
Chabbassaṃ padhānacāraṃ, acariṃ dukkaraṃ ahaṃ.
17.
17.
‘‘பா³ராணஸியங் இஸிபதனே, சக்கங் பவத்திதங் மயா;
‘‘Bārāṇasiyaṃ isipatane, cakkaṃ pavattitaṃ mayā;
அஹங் கோ³தமஸம்பு³த்³தோ⁴, ஸரணங் ஸப்³ப³பாணினங்.
Ahaṃ gotamasambuddho, saraṇaṃ sabbapāṇinaṃ.
18.
18.
‘‘கோலிதோ உபதிஸ்ஸோ ச, த்³வே பி⁴க்கூ² அக்³க³ஸாவகா;
‘‘Kolito upatisso ca, dve bhikkhū aggasāvakā;
ஆனந்தோ³ நாமுபட்டா²கோ, ஸந்திகாவசரோ மம;
Ānando nāmupaṭṭhāko, santikāvacaro mama;
கே²மா உப்பலவண்ணா ச, பி⁴க்கு²னீ அக்³க³ஸாவிகா.
Khemā uppalavaṇṇā ca, bhikkhunī aggasāvikā.
19.
19.
‘‘சித்தோ ஹத்தா²ளவகோ ச, அக்³கு³பட்டா²குபாஸகா;
‘‘Citto hatthāḷavako ca, aggupaṭṭhākupāsakā;
நந்த³மாதா ச உத்தரா, அக்³கு³பட்டா²குபாஸிகா.
Nandamātā ca uttarā, aggupaṭṭhākupāsikā.
20.
20.
‘‘அஹங் அஸ்ஸத்த²மூலம்ஹி, பத்தோ ஸம்போ³தி⁴முத்தமங்;
‘‘Ahaṃ assatthamūlamhi, patto sambodhimuttamaṃ;
ப்³யாமப்பபா⁴ ஸதா³ மய்ஹங், ஸோளஸஹத்த²முக்³க³தா.
Byāmappabhā sadā mayhaṃ, soḷasahatthamuggatā.
21.
21.
‘‘அப்பங் வஸ்ஸஸதங் ஆயு, இதா³னேதரஹி விஜ்ஜதி;
‘‘Appaṃ vassasataṃ āyu, idānetarahi vijjati;
தாவதா திட்ட²மானோஹங், தாரேமி ஜனதங் ப³ஹுங்.
Tāvatā tiṭṭhamānohaṃ, tāremi janataṃ bahuṃ.
22.
22.
‘‘ட²பயித்வான த⁴ம்முக்கங், பச்சி²மங் ஜனபோ³த⁴னங்;
‘‘Ṭhapayitvāna dhammukkaṃ, pacchimaṃ janabodhanaṃ;
அஹம்பி ந சிரஸ்ஸேவ, ஸத்³தி⁴ங் ஸாவகஸங்க⁴தோ;
Ahampi na cirasseva, saddhiṃ sāvakasaṅghato;
இதே⁴வ பரினிப்³பி³ஸ்ஸங், அக்³கீ³வாஹாரஸங்க²யா’’தி. – ஆதி³மாஹ;
Idheva parinibbissaṃ, aggīvāhārasaṅkhayā’’ti. – ādimāha;
மம பன ரம்மஸுரம்மஸுப⁴னாமகா தயோ பாஸாதா³ நவபூ⁴மிகஸத்தபூ⁴மிகபஞ்சபூ⁴மிகா, சத்தாலீஸஸஹஸ்ஸா நாடகித்தி²யோ, யஸோத⁴ரா நாம மம அக்³க³மஹேஸீ , ஸோஹங் சத்தாரோ நிமித்தே தி³ஸ்வா அஸ்ஸயானேன மஹாபி⁴னிக்க²மனங் நிக்க²மிங். ததோ ச²ப்³ப³ஸ்ஸானி பதா⁴னங் பத³ஹித்வா விஸாக²புண்ணமாய உருவேலாயங் ஸேனானிக³மே ஸேனாகுடும்பி³கஸ்ஸ தீ⁴தாய ஸம்பஸாத³ஜாதாய ஸுஜாதாய நாம தி³ன்னங் மது⁴பாயாஸங் பரிபு⁴ஞ்ஜித்வா ஸாலவனே தி³வாவிஹாரங் கத்வா ஸாயன்ஹஸமயே ஸொத்தி²யேன நாம திணஹாரகேன தி³ன்னா அட்ட² திணமுட்டி²யோ க³ஹெத்வா அஸ்ஸத்த²போ³தி⁴ருக்க²மூலங் உபக³ந்த்வா தத்த² மாரப³லங் வித்³த⁴ங்ஸெத்வா ஸம்போ³தி⁴ங் பத்தொஸ்மீதி ஸப்³ப³ங் ப்³யாகாஸி.
Mama pana rammasurammasubhanāmakā tayo pāsādā navabhūmikasattabhūmikapañcabhūmikā, cattālīsasahassā nāṭakitthiyo, yasodharā nāma mama aggamahesī , sohaṃ cattāro nimitte disvā assayānena mahābhinikkhamanaṃ nikkhamiṃ. Tato chabbassāni padhānaṃ padahitvā visākhapuṇṇamāya uruvelāyaṃ senānigame senākuṭumbikassa dhītāya sampasādajātāya sujātāya nāma dinnaṃ madhupāyāsaṃ paribhuñjitvā sālavane divāvihāraṃ katvā sāyanhasamaye sotthiyena nāma tiṇahārakena dinnā aṭṭha tiṇamuṭṭhiyo gahetvā assatthabodhirukkhamūlaṃ upagantvā tattha mārabalaṃ viddhaṃsetvā sambodhiṃ pattosmīti sabbaṃ byākāsi.
தத்த² ஸத்³தி⁴ங் ஸாவகஸங்க⁴தோதி ஸத்³தி⁴ங் ஸாவகஸங்கே⁴ன. பரினிப்³பி³ஸ்ஸந்தி பரினிப்³பா³யிஸ்ஸாமி. அக்³கீ³வாஹாரஸங்க²யாதி அக்³கி³ விய இந்த⁴னக்க²யேன யதா² அக்³கி³ நிருபாதா³னோ நிப்³பா³யதி, ஏவங் அஹம்பி நிருபாதா³னோ பரினிப்³பா³யிஸ்ஸாமீதி அத்தோ².
Tattha saddhiṃ sāvakasaṅghatoti saddhiṃ sāvakasaṅghena. Parinibbissanti parinibbāyissāmi. Aggīvāhārasaṅkhayāti aggi viya indhanakkhayena yathā aggi nirupādāno nibbāyati, evaṃ ahampi nirupādāno parinibbāyissāmīti attho.
23-4.
23-4.
தானி ச அதுலதேஜானீதி அக்³க³ஸாவகயுகா³தீ³னி தானி அஸதி³ஸதேஜானி. இமானி ச த³ஸப³லானீதி ஏதானி ச ஸாரீரத³ஸப³லானி கு³ணதா⁴ரணோ தே³ஹோதி ச²அஸாதா⁴ரணஞாணாதி³கு³ணத⁴ரோ அயங் தே³ஹோ ச. தமந்தரஹிஸ்ஸந்தீதி ஸப்³பா³னி ஏதானி வுத்தப்பகாரானி அந்தரதா⁴யிஸ்ஸந்தி வினஸ்ஸிஸ்ஸந்தி. நனு ரித்தா ஸப்³ப³ஸங்கா²ராதி எத்த² நனூதி அயங் அனுமதிஅத்தே² நிபாதோ. ரித்தாதி நிச்சஸாரது⁴வஸாரரஹிதத்தா துச்சா², ஸப்³ப³மேவ பன ஸங்க²தங் க²யத⁴ம்மங் வயத⁴ம்மங் விராக³த⁴ம்மங் நிரோத⁴த⁴ம்மங் ஹுத்வா அபா⁴வதோ அனிச்சங், உப்பாதா³தி³படிபீளிதத்தா து³க்க²ங், அவஸவத்தனதோ அனத்தா. தஸ்மா ஸங்கா²ரேஸு லக்க²ணத்தயங் ஆரோபெத்வா விபஸ்ஸனங் வட்³டெ⁴த்வா அமதமஸங்க²தங் அச்சுதங் நிப்³பா³னங் அதி⁴க³ச்ச²த². அயங் வோ அம்ஹாகங் அனுஸாஸனீ இத³ங் அம்ஹாகங் ஸாஸனங் அப்பமாதே³ன ஸம்பாதே³தா²தி. தே³ஸனாபரியோஸானே கிர தே³வதானங் கோடிஸதஸஹஸ்ஸஸ்ஸ அனுபாதா³ய ஆஸவேஹி சித்தானி விமுச்சிங்ஸு. ஸேஸமக்³க³ப²லேஸு பதிட்டி²தா பன க³ணனபத²ங் வீதிவத்தா அஹேஸுங்.
Tāni ca atulatejānīti aggasāvakayugādīni tāni asadisatejāni. Imāni cadasabalānīti etāni ca sārīradasabalāni guṇadhāraṇo dehoti chaasādhāraṇañāṇādiguṇadharo ayaṃ deho ca. Tamantarahissantīti sabbāni etāni vuttappakārāni antaradhāyissanti vinassissanti. Nanu rittā sabbasaṅkhārāti ettha nanūti ayaṃ anumatiatthe nipāto. Rittāti niccasāradhuvasārarahitattā tucchā, sabbameva pana saṅkhataṃ khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhammaṃ hutvā abhāvato aniccaṃ, uppādādipaṭipīḷitattā dukkhaṃ, avasavattanato anattā. Tasmā saṅkhāresu lakkhaṇattayaṃ āropetvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā amatamasaṅkhataṃ accutaṃ nibbānaṃ adhigacchatha. Ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanī idaṃ amhākaṃ sāsanaṃ appamādena sampādethāti. Desanāpariyosāne kira devatānaṃ koṭisatasahassassa anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsu. Sesamaggaphalesu patiṭṭhitā pana gaṇanapathaṃ vītivattā ahesuṃ.
ஏவங் ப⁴க³வா கப்பனாமஜாதிஆதி³வவத்தி²தங் ஸகலம்பி பு³த்³த⁴வங்ஸங் ஆகாஸே ரதனசங்கமே சங்கமந்தோவ கதெ²த்வா ஞாதிஜனங் வந்தா³பெத்வா ஆகாஸதோ ஓதரித்வா பஞ்ஞத்தவரபு³த்³தா⁴ஸனே நிஸீதி³. ஏவங் நிஸின்னே பன ப⁴க³வதி லோகனாதே² ஸிகா²ப்பத்தோ ஞாதிஸமாக³மோ அஹோஸி. ஸப்³பே³ ஏகக்³க³சித்தா நிஸீதி³ங்ஸு . ததோ மஹாமேகோ⁴ பொக்க²ரவஸ்ஸங் வஸ்ஸி. தங்க²ணே உத³கங் ஹெட்டா² விரவந்தங் க³ச்ச²தி. தேமேதுகாமோவ தேமேதி, அதேமிதுகாமஸ்ஸ ஸரீரே ஏகபி³ந்து³மத்தம்பி ந பததி. தங் தி³ஸ்வா ஸப்³பே³ அச்ச²ரியப்³பு⁴தசித்தஜாதா ஹுத்வா – ‘‘அஹோ அச்ச²ரியங், அஹோ அப்³பு⁴த’’ந்தி கத²ங் ஸமுட்டா²பேஸுங். தங் ஸுத்வா ஸத்தா² – ‘‘ந இதா³னேவ மய்ஹங் ஞாதிஸமாக³மே பொக்க²ரவஸ்ஸங் வஸ்ஸி, அதீதேபி வஸ்ஸீ’’தி இமிஸ்ஸா அட்டு²ப்பத்தியா வெஸ்ஸந்தரஜாதகங் (ஜா॰ 2.22.1655 ஆத³யோ) கதே²ஸி. ஸா த⁴ம்மதே³ஸனா ஸாத்தி²கா ஜாதா. ததோ ப⁴க³வா உட்டா²யாஸனா விஹாரங் பாவிஸி.
Evaṃ bhagavā kappanāmajātiādivavatthitaṃ sakalampi buddhavaṃsaṃ ākāse ratanacaṅkame caṅkamantova kathetvā ñātijanaṃ vandāpetvā ākāsato otaritvā paññattavarabuddhāsane nisīdi. Evaṃ nisinne pana bhagavati lokanāthe sikhāppatto ñātisamāgamo ahosi. Sabbe ekaggacittā nisīdiṃsu . Tato mahāmegho pokkharavassaṃ vassi. Taṅkhaṇe udakaṃ heṭṭhā viravantaṃ gacchati. Temetukāmova temeti, atemitukāmassa sarīre ekabindumattampi na patati. Taṃ disvā sabbe acchariyabbhutacittajātā hutvā – ‘‘aho acchariyaṃ, aho abbhuta’’nti kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ. Taṃ sutvā satthā – ‘‘na idāneva mayhaṃ ñātisamāgame pokkharavassaṃ vassi, atītepi vassī’’ti imissā aṭṭhuppattiyā vessantarajātakaṃ (jā. 2.22.1655 ādayo) kathesi. Sā dhammadesanā sātthikā jātā. Tato bhagavā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisi.
இதி மது⁴ரத்த²விலாஸினியா பு³த்³த⁴வங்ஸட்ட²கதா²ய
Iti madhuratthavilāsiniyā buddhavaṃsaṭṭhakathāya
கோ³தமபு³த்³த⁴வங்ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Gotamabuddhavaṃsavaṇṇanā niṭṭhitā.
நிட்டி²தோ பஞ்சவீஸதிமோ பு³த்³த⁴வங்ஸோ.
Niṭṭhito pañcavīsatimo buddhavaṃso.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / பு³த்³த⁴வங்ஸபாளி • Buddhavaṃsapāḷi / 27. கோ³தமபு³த்³த⁴வங்ஸோ • 27. Gotamabuddhavaṃso