| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
೩. ಗೋತಮಕಚೇತಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
3. Gotamakacetiyasuttavaṇṇanā
೧೨೬. ತತಿಯೇ ಗೋತಮಕೇ ಚೇತಿಯೇತಿ ಗೋತಮಕಯಕ್ಖಸ್ಸ ಭವನೇ। ತಥಾಗತೋ ಹಿ ಪಠಮಬೋಧಿಯಂ ವೀಸತಿ ವಸ್ಸಾನಿ ಕದಾಚಿ ಚಾಪಾಲೇ ಚೇತಿಯೇ, ಕದಾಚಿ ಸಾರನ್ದದೇ, ಕದಾಚಿ ಬಹುಪುತ್ತೇ, ಕದಾಚಿ ಗೋತಮಕೇತಿ ಏವಂ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ದೇವಕುಲೇಸುಯೇವ ವಿಹಾಸಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಕಾಲೇ ವೇಸಾಲಿಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಗೋತಮಕಸ್ಸ ಯಕ್ಖಸ್ಸ ಭವನಟ್ಠಾನೇ ವಿಹಾಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಗೋತಮಕೇ ಚೇತಿಯೇ’’ತಿ। ಏತದವೋಚಾತಿ ಏತಂ ‘‘ಅಭಿಞ್ಞಾಯಾಹ’’ನ್ತಿಆದಿಕಂ ಸುತ್ತಂ ಅವೋಚ।
126. Tatiye gotamake cetiyeti gotamakayakkhassa bhavane. Tathāgato hi paṭhamabodhiyaṃ vīsati vassāni kadāci cāpāle cetiye, kadāci sārandade, kadāci bahuputte, kadāci gotamaketi evaṃ yebhuyyena devakulesuyeva vihāsi. Imasmiṃ pana kāle vesāliṃ upanissāya gotamakassa yakkhassa bhavanaṭṭhāne vihāsi. Tena vuttaṃ – ‘‘gotamake cetiye’’ti. Etadavocāti etaṃ ‘‘abhiññāyāha’’ntiādikaṃ suttaṃ avoca.
ಇದಞ್ಚ ಭಗವತಾ ಸುತ್ತಂ ಅತ್ಥುಪ್ಪತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಕತರಅತ್ಥುಪ್ಪತ್ತಿಯನ್ತಿ? ಮೂಲಪರಿಯಾಯಅತ್ಥುಪ್ಪತ್ತಿಯಂ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೧ ಆದಯೋ)। ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಕಿರ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪಬ್ಬಜಿತಾ ಅತ್ತನಾ ಉಗ್ಗಹಿತಬುದ್ಧವಚನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಜಾನನಮದಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಗ್ಗಂ ನ ಗಚ್ಛನ್ತಿ – ‘‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಕಥೇನ್ತೋ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಞಾತಮೇವ ಕಥೇಸ್ಸತಿ, ನೋ ಅಞ್ಞಾತ’’ನ್ತಿ। ಭಿಕ್ಖೂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸುಂ। ಸತ್ಥಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಮುಖಪಟಿಞ್ಞಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮೂಲಪರಿಯಾಯಂ ದೇಸೇಸಿ। ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದೇಸನಾಯ ನೇವ ಆಗತಟ್ಠಾನಂ, ನ ಗತಟ್ಠಾನಂ ಅದ್ದಸಂಸು। ಅಪಸ್ಸನ್ತಾ ‘‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ‘ಮಯ್ಹಂ ಕಥಾ ನಿಯ್ಯಾತೀ’ತಿ ಮುಖಸಮ್ಪತ್ತಮೇವ ಕಥೇತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತಯಿಂಸು। ಸತ್ಥಾ ತೇಸಂ ಮನಂ ಜಾನಿತ್ವಾ ಇಮಂ ಸುತ್ತನ್ತಂ ಆರಭಿ।
Idañca bhagavatā suttaṃ atthuppattiyaṃ vuttanti veditabbaṃ. Kataraatthuppattiyanti? Mūlapariyāyaatthuppattiyaṃ (ma. ni. 1.1 ādayo). Sambahulā kira brāhmaṇapabbajitā attanā uggahitabuddhavacanaṃ nissāya jānanamadaṃ uppādetvā dhammassavanaggaṃ na gacchanti – ‘‘sammāsambuddho kathento amhehi ñātameva kathessati, no aññāta’’nti. Bhikkhū tathāgatassa ārocesuṃ. Satthā te bhikkhū pakkosāpetvā mukhapaṭiññaṃ gahetvā mūlapariyāyaṃ desesi. Te bhikkhū desanāya neva āgataṭṭhānaṃ, na gataṭṭhānaṃ addasaṃsu. Apassantā ‘‘sammāsambuddho ‘mayhaṃ kathā niyyātī’ti mukhasampattameva kathetī’’ti cintayiṃsu. Satthā tesaṃ manaṃ jānitvā imaṃ suttantaṃ ārabhi.
ತತ್ಥ ಅಭಿಞ್ಞಾಯಾತಿ ‘‘ಇಮೇ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ, ದ್ವಾದಸಾಯತನಾನಿ, ಅಟ್ಠಾರಸ ಧಾತುಯೋ, ಬಾವೀಸತಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ, ಚತ್ತಾರಿ ಸಚ್ಚಾನಿ, ನವ ಹೇತೂ, ಸತ್ತ ಫಸ್ಸಾ, ಸತ್ತ ವೇದನಾ, ಸತ್ತ ಚೇತನಾ, ಸತ್ತ ಸಞ್ಞಾ, ಸತ್ತ ಚಿತ್ತಾನೀ’’ತಿ ಜಾನಿತ್ವಾ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚಕ್ಖಂ ಕತ್ವಾ, ತಥಾ – ‘‘ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ತೇ ತೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನಿತ್ವಾ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚಕ್ಖಮೇವ ಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸನಿದಾನನ್ತಿ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಮೇವ ಕತ್ವಾ ಕಥೇಮಿ, ನೋ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಂ। ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯನ್ತಿ ಪಚ್ಚನೀಕಪಟಿಹರಣೇನ ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಮೇವ ಕತ್ವಾ ಕಥೇಮಿ, ನೋ ಅಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ। ಅಲಞ್ಚ ಪನ ವೋತಿ ಯುತ್ತಞ್ಚ ಪನ ತುಮ್ಹಾಕಂ। ತುಟ್ಠಿಯಾತಿ ‘‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ, ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಧಮ್ಮೋ, ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಸಙ್ಘೋ’’ತಿ ತೀಣಿ ರತನಾನಿ ಗುಣತೋ ಅನುಸ್ಸರನ್ತಾನಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಯುತ್ತಮೇವ ತುಟ್ಠಿಂ ಕಾತುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಪದದ್ವಯೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
Tattha abhiññāyāti ‘‘ime pañcakkhandhā, dvādasāyatanāni, aṭṭhārasa dhātuyo, bāvīsatindriyāni, cattāri saccāni, nava hetū, satta phassā, satta vedanā, satta cetanā, satta saññā, satta cittānī’’ti jānitvā paṭivijjhitvā paccakkhaṃ katvā, tathā – ‘‘ime cattāro satipaṭṭhānā’’tiādinā nayena te te dhamme jānitvā paṭivijjhitvā paccakkhameva katvāti attho. Sanidānanti sappaccayameva katvā kathemi, no appaccayaṃ. Sappāṭihāriyanti paccanīkapaṭiharaṇena sappāṭihāriyameva katvā kathemi, no appāṭihāriyaṃ. Alañca pana voti yuttañca pana tumhākaṃ. Tuṭṭhiyāti ‘‘sammāsambuddho bhagavā, svākkhāto dhammo, suppaṭipanno saṅgho’’ti tīṇi ratanāni guṇato anussarantānaṃ tumhākaṃ yuttameva tuṭṭhiṃ kātunti attho. Sesapadadvayepi eseva nayo.
ಅಕಮ್ಪಿತ್ಥಾತಿ ಛಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ಅಕಮ್ಪಿತ್ಥ। ಏವರೂಪೋ ಹಿ ಪಥವಿಕಮ್ಪೋ ಬೋಧಿಮಣ್ಡೇಪಿ ಅಹೋಸಿ। ಬೋಧಿಸತ್ತೇ ಕಿರ ದಕ್ಖಿಣದಿಸಾಭಾಗೇನ ಬೋಧಿಮಣ್ಡಂ ಅಭಿರುಳ್ಹೇ ದಕ್ಖಿಣದಿಸಾಭಾಗೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಅವೀಚಿಂ ಪಾಪುಣನ್ತೋ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ, ಉತ್ತರಭಾಗೋ ಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಭವಗ್ಗಂ ಅಭಿಹನನ್ತೋ ವಿಯ। ಪಚ್ಛಿಮದಿಸಂ ಗತೇ ಪಚ್ಛಿಮಭಾಗೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಅವೀಚಿಂ ಪಾಪುಣನ್ತೋ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ, ಪಾಚೀನಭಾಗೋ ಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಭವಗ್ಗಂ ಅಭಿಹನನ್ತೋ ವಿಯ। ಉತ್ತರದಿಸಂ ಗತೇ ಉತ್ತರದಿಸಾಭಾಗೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಅವೀಚಿಂ ಪಾಪುಣನ್ತೋ ವಿಯ, ದಕ್ಖಿಣದಿಸಾಭಾಗೋ ಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಭವಗ್ಗಂ ಅಭಿಹನನ್ತೋ ವಿಯ। ಪಾಚೀನದಿಸಂ ಗತೇ ಪಾಚೀನದಿಸಾಭಾಗೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಅವೀಚಿಂ ಪಾಪುಣನ್ತೋ ವಿಯ, ಪಚ್ಛಿಮಭಾಗೋ ಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಭವಗ್ಗಂ ಅಭಿಹನನ್ತೋ ವಿಯ। ಬೋಧಿರುಕ್ಖೋಪಿ ಸಕಿಂ ಹೇಟ್ಠಾ ಅವೀಚಿಂ ಪಾಪುಣನ್ತೋ ವಿಯ, ಸಕಿಂ ಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಭವಗ್ಗಂ ಅಭಿಹನನ್ತೋ ವಿಯ। ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ದಿವಸೇ ಏವಂ ಛಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ಚಕ್ಕವಾಳಸಹಸ್ಸೀ ಮಹಾಪಥವೀ ಅಕಮ್ಪಿತ್ಥ।
Akampitthāti chahi ākārehi akampittha. Evarūpo hi pathavikampo bodhimaṇḍepi ahosi. Bodhisatte kira dakkhiṇadisābhāgena bodhimaṇḍaṃ abhiruḷhe dakkhiṇadisābhāgo heṭṭhā avīciṃ pāpuṇanto viya ahosi, uttarabhāgo uggantvā bhavaggaṃ abhihananto viya. Pacchimadisaṃ gate pacchimabhāgo heṭṭhā avīciṃ pāpuṇanto viya ahosi, pācīnabhāgo uggantvā bhavaggaṃ abhihananto viya. Uttaradisaṃ gate uttaradisābhāgo heṭṭhā avīciṃ pāpuṇanto viya, dakkhiṇadisābhāgo uggantvā bhavaggaṃ abhihananto viya. Pācīnadisaṃ gate pācīnadisābhāgo heṭṭhā avīciṃ pāpuṇanto viya, pacchimabhāgo uggantvā bhavaggaṃ abhihananto viya. Bodhirukkhopi sakiṃ heṭṭhā avīciṃ pāpuṇanto viya, sakiṃ uggantvā bhavaggaṃ abhihananto viya. Tasmimpi divase evaṃ chahi ākārehi cakkavāḷasahassī mahāpathavī akampittha.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೩. ಗೋತಮಕಚೇತಿಯಸುತ್ತಂ • 3. Gotamakacetiyasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೩. ಗೋತಮಕಚೇತಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Gotamakacetiyasuttavaṇṇanā
