| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೩. ಗೋತಮಕಚೇತಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
3. Gotamakacetiyasuttavaṇṇanā
೧೨೬. ತತಿಯೇ ಸಮ್ಬಹುಲಾತಿ ಪಞ್ಚಸತಮತ್ತಾ। ಪಞ್ಚಸತಾ ಕಿರ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಗೂ ಅಪರಭಾಗೇ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ ಚ ಆನಿಸಂಸಂ ಪಸ್ಸಮಾನಾ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನ ಚಿರಸ್ಸೇವ ಸಬ್ಬಂ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಪರಿಯತ್ತಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮಾನಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸುಂ – ‘‘ಯಂ ಯಂ ಭಗವಾ ಕಥೇತಿ, ತಂ ತಂ ಮಯಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಜಾನಾಮ। ಭಗವಾ ಹಿ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಾದೀನಿ ತೀಣಿ ಲಿಙ್ಗಾನಿ, ನಾಮಾದೀನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಪದಾನಿ, ಪಠಮಾದಯೋ ಸತ್ತ ವಿಭತ್ತಿಯೋ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಥೇತಿ, ಏವಂ ಕಥಿತೇ ಚ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗಣ್ಠಿಪದಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ, ತೇ ಭಗವತಿ ಅಗಾರವಾ ಹುತ್ವಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಭಗವತೋ ಉಪಟ್ಠಾನಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಮ್ಪಿ ಅಭಿಣ್ಹಂ ನ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ತೇ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಕಿರ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪಬ್ಬಜಿತಾ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ ನ ಗಚ್ಛನ್ತೀ’’ತಿ। ಮುಖಪಟಿಞ್ಞಂ ಗಹೇತ್ವಾತಿ ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ’’ತಿಆದಿನಾ ತಮತ್ಥಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಭಗವಾ’’ತಿ ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವುತ್ತಂ ಪಟಿವಚನಂ ಗಹೇತ್ವಾ। ತಞ್ಹಿ ಅತ್ತನೋ ಮುಖೇನೇವ ಪಟಿಞ್ಞಾತತ್ತಾ ‘‘ಮುಖಪಟಿಞ್ಞಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
126. Tatiye sambahulāti pañcasatamattā. Pañcasatā kira brāhmaṇā tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū aparabhāge bhagavato dhammadesanaṃ sutvā kāmesu ādīnavaṃ nekkhamme ca ānisaṃsaṃ passamānā bhagavato santike pabbajitvā na cirasseva sabbaṃ buddhavacanaṃ uggaṇhitvā pariyattiṃ nissāya mānaṃ uppādesuṃ – ‘‘yaṃ yaṃ bhagavā katheti, taṃ taṃ mayaṃ khippameva jānāma. Bhagavā hi itthiliṅgādīni tīṇi liṅgāni, nāmādīni cattāri padāni, paṭhamādayo satta vibhattiyo muñcitvā na kiñci katheti, evaṃ kathite ca amhākaṃ gaṇṭhipadaṃ nāma natthī’’ti, te bhagavati agāravā hutvā tato paṭṭhāya bhagavato upaṭṭhānampi dhammassavanampi abhiṇhaṃ na gacchanti. Te sandhāya vuttaṃ ‘‘sambahulā kira brāhmaṇapabbajitā…pe… dhammassavanaṃ na gacchantī’’ti. Mukhapaṭiññaṃ gahetvāti ‘‘saccaṃ kira tumhe, bhikkhave’’tiādinā tamatthaṃ paṭipucchitvā ‘‘saccaṃ bhagavā’’ti tehi bhikkhūhi vuttaṃ paṭivacanaṃ gahetvā. Tañhi attano mukheneva paṭiññātattā ‘‘mukhapaṭiññā’’ti vuccati.
ನೇವ ಆಗತಟ್ಠಾನಂ ನ ಗತಟ್ಠಾನಂ ಅದ್ದಸಂಸು। ಕಸ್ಮಾ? ಅಞ್ಞಾಣತೋ। ತೇ ಕಿರ ತಸ್ಸ ಸುತ್ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ನ ಜಾನಿಂಸು। ತೇಸಞ್ಹಿ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ವಿಚಿತ್ರನಯಂ ದೇಸನಾವಿಲಾಸಯುತ್ತಮ್ಪಿ ತಂ ಸುತ್ತಂ ಘನಪುಥುಲೇನ ದುಸ್ಸಪಟ್ಟೇನ ಮುಖಂ ಬದ್ಧಂ ಕತ್ವಾ ಪುರತೋ ಠಪಿತಮನುಞ್ಞಭೋಜನಂ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ। ನನು ಚ ಭಗವಾ ಅತ್ತನಾ ದೇಸಿತಂ ಧಮ್ಮಂ ಪರೇ ಞಾಪೇತುಂ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಾಧಿಕಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಅಸಙ್ಖೇಯ್ಯಾನಿ ಪಾರಮಿಯೋ ಪೂರೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ, ಸೋ ಕಸ್ಮಾ ಯಥಾ ತೇ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ತಥಾ ದೇಸೇತೀತಿ? ತೇಸಂ ಮಾನಭಞ್ಜನತ್ಥಂ। ಭಗವಾ ಹಿ ‘‘ಅಭಬ್ಬಾ ಇಮೇ ಇಮಂ ಮಾನಖಿಲಂ ಅನುಪಹಚ್ಚ ಮಗ್ಗಂ ವಾ ಫಲಂ ವಾ ಸಚ್ಛಿಕಾತು’’ನ್ತಿ ತೇಸಂ ಸುತಪರಿಯತ್ತಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ದೇಸನಾಕುಸಲೋ ಮಾನಭಞ್ಜನತ್ಥಂ ‘‘ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಮೂಲಪರಿಯಾಯ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಮೂಲಪರಿಯಾಯಸುತ್ತಂ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೧) ಅಭಾಸಿ।
Nevaāgataṭṭhānaṃ na gataṭṭhānaṃ addasaṃsu. Kasmā? Aññāṇato. Te kira tassa suttassa atthaṃ na jāniṃsu. Tesañhi tasmiṃ samaye vicitranayaṃ desanāvilāsayuttampi taṃ suttaṃ ghanaputhulena dussapaṭṭena mukhaṃ baddhaṃ katvā purato ṭhapitamanuññabhojanaṃ viya ahosi. Nanu ca bhagavā attanā desitaṃ dhammaṃ pare ñāpetuṃ kappasatasahassādhikāni cattāri asaṅkheyyāni pāramiyo pūretvā sabbaññutaṃ patto, so kasmā yathā te na jānanti, tathā desetīti? Tesaṃ mānabhañjanatthaṃ. Bhagavā hi ‘‘abhabbā ime imaṃ mānakhilaṃ anupahacca maggaṃ vā phalaṃ vā sacchikātu’’nti tesaṃ sutapariyattiṃ nissāya uppannaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā desanākusalo mānabhañjanatthaṃ ‘‘sabbadhammamūlapariyāya’’ntiādinā mūlapariyāyasuttaṃ (ma. ni. 1.1) abhāsi.
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಕಥಾ ನಿಯ್ಯಾತೀ’’ತಿ ಮುಖಸಮ್ಪತ್ತಮೇವ ಕಥೇತೀತಿ ಚಿನ್ತಯಿಂಸೂತಿ ಇದಂ ಅಙ್ಗುತ್ತರಭಾಣಕಾನಂ ವಳಞ್ಜನಕತನ್ತಿನೀಹಾರೇನ ವುತ್ತಂ। ಮಜ್ಝಿಮಭಾಣಕಾ ಪನ ಏವಂ ವದನ್ತಿ – ಏವಂ ಮಾನಭಞ್ಜನತ್ಥಂ ದೇಸಿತಞ್ಚ ಪನ ತಂ ಸುತ್ತಂ ಸುತ್ವಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ತಂಯೇವ ಕಿರ ಪಥವಿಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಿಕೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ, ಸೇಖೋಪಿ ಅರಹಾಪಿ ತಥಾಗತೋಪಿ ಅಭಿಜಾನಾತಿ, ಕಿ ನಾಮಿದಂ ಕಥಂ ನಾಮಿದ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇನ್ತಾ ‘‘ಪುಬ್ಬೇ ಮಯಂ ಭಗವತಾ ಕಥಿತಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಜಾನಾಮ, ಇದಾನಿ ಪನಿಮಸ್ಸ ಮೂಲಪರಿಯಾಯಸ್ಸ ಅನ್ತಂ ವಾ ಕೋಟಿಂ ವಾ ನ ಜಾನಾಮ ನ ಪಸ್ಸಾಮ, ಅಹೋ ಬುದ್ಧಾ ನಾಮ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಾ ಅತುಲಾ’’ತಿ ಉದ್ಧತದಾಠಾ ವಿಯ ಸಪ್ಪಾ ನಿಮ್ಮದಾ ಹುತ್ವಾ ಬುದ್ಧೂಪಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಞ್ಚ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಅಗಮಂಸು। ತೇನ ಸಮಯೇನ ಧಮ್ಮಸಭಾಯಂ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಅಹೋ ಬುದ್ಧಾನಂ ಆನುಭಾವೋ, ತೇ ನಾಮಬ್ರಾಹ್ಮಣಪಬ್ಬಜಿತಾ ತಥಾ ಮಾನಮದಮತ್ತಾ ಭಗವತಾ ಮೂಲಪರಿಯಾಯದೇಸನಾಯ ನಿಹತಮಾನಾ ಕತಾ’’ತಿ ಕಥಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇಸುಂ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಭಗವಾ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಅಹಂ ಏವಂ ಇಮೇ ಮಾನಪಗ್ಗಹಿತಸೀಸೇ ಚರನ್ತೇ ನಿಹತಮಾನೇ ಅಕಾಸಿ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಅತೀತಂ ಆಹರನ್ತೋ ‘‘ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತರೋ ದಿಸಾಪಾಮೋಕ್ಖೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಪಟಿವಸತಿ ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಗೂ ಸನಿಘಣ್ಟುಕೇಟುಭಾನಂ ಸಾಕ್ಖರಪ್ಪಭೇದಾನಂ ಇತಿಹಾಸಪಞ್ಚಮಾನಂ ಪದಕೋ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೋ ಲೋಕಾಯತಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣೇಸು ಅನವಯೋ, ಸೋ ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ ಮಾಣವಕಸತಾನಿ ಮನ್ತೇ ವಾಚೇತಿ। ಪಣ್ಡಿತಮಾಣವಕಾ ಬಹುಞ್ಚ ಗಣ್ಹನ್ತಿ ಲಹುಞ್ಚ, ಸುಟ್ಠು ಚ ಉಪಧಾರೇನ್ತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಜಾತಕಂ ಕಥೇಸಿ।
Sammāsambuddho‘‘mayhaṃ kathā niyyātī’’ti mukhasampattameva kathetīti cintayiṃsūti idaṃ aṅguttarabhāṇakānaṃ vaḷañjanakatantinīhārena vuttaṃ. Majjhimabhāṇakā pana evaṃ vadanti – evaṃ mānabhañjanatthaṃ desitañca pana taṃ suttaṃ sutvā te bhikkhū ‘‘taṃyeva kira pathaviṃ diṭṭhigatiko sañjānāti, sekhopi arahāpi tathāgatopi abhijānāti, ki nāmidaṃ kathaṃ nāmida’’nti cintentā ‘‘pubbe mayaṃ bhagavatā kathitaṃ yaṃkiñci khippameva jānāma, idāni panimassa mūlapariyāyassa antaṃ vā koṭiṃ vā na jānāma na passāma, aho buddhā nāma appameyyā atulā’’ti uddhatadāṭhā viya sappā nimmadā hutvā buddhūpaṭṭhānañca dhammassavanañca sakkaccaṃ agamaṃsu. Tena samayena dhammasabhāyaṃ sannisinnā bhikkhū ‘‘aho buddhānaṃ ānubhāvo, te nāmabrāhmaṇapabbajitā tathā mānamadamattā bhagavatā mūlapariyāyadesanāya nihatamānā katā’’ti kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ. Taṃ sutvā bhagavā ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepi ahaṃ evaṃ ime mānapaggahitasīse carante nihatamāne akāsi’’nti vatvā atītaṃ āharanto ‘‘bhūtapubbaṃ, bhikkhave, aññataro disāpāmokkho brāhmaṇo bārāṇasiyaṃ paṭivasati tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇṭukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo, so pañcamattāni māṇavakasatāni mante vāceti. Paṇḍitamāṇavakā bahuñca gaṇhanti lahuñca, suṭṭhu ca upadhārentī’’tiādinā jātakaṃ kathesi.
ತಂ ಸುತ್ವಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಮಯಂ ಮಾನೇನೇವ ಉಪಹತಾ’’ತಿ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ನಿಹತಮಾನಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಉಪಕಾರಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಪರಾಯಣಾ ಅಹೇಸುಂ। ತತೋ ಭಗವಾ ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಜನಪದಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತೋ ವೇಸಾಲಿಂ ಪತ್ವಾ ಗೋತಮಕೇ ಚೇತಿಯೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಇಮೇಸಂ ಪಞ್ಚಸತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಞಾಣಪರಿಪಾಕಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಇದಂ ಗೋತಮಕಸುತ್ತಂ ಕಥೇಸಿ। ಇದಞ್ಚ ಸುತ್ತಂ ಸುತ್ವಾ ತೇ ಪಞ್ಚಸತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಆಸನೇ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸೂತಿ।
Taṃ sutvā te bhikkhū ‘‘pubbepi mayaṃ māneneva upahatā’’ti bhiyyosomattāya nihatamānā hutvā attano upakārakammaṭṭhānaparāyaṇā ahesuṃ. Tato bhagavā ekaṃ samayaṃ janapadacārikaṃ caranto vesāliṃ patvā gotamake cetiye viharanto imesaṃ pañcasatānaṃ bhikkhūnaṃ ñāṇaparipākaṃ viditvā idaṃ gotamakasuttaṃ kathesi. Idañca suttaṃ sutvā te pañcasatā bhikkhū tasmiṃyeva āsane saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇiṃsūti.
ಅಭಿಞ್ಞಾಯಾತಿ ಕುಸಲಾದಿಭೇದಂ ಖನ್ಧಾದಿಭೇದಞ್ಚ ದೇಸೇತಬ್ಬಂ ಧಮ್ಮಂ, ವೇನೇಯ್ಯಾನಞ್ಚ ಆಸಯಾನುಸಯಚರಿಯಾಧಿಮುತ್ತಿಆದಿಭೇದಂ, ತಸ್ಸ ಚ ನೇಸಂ ದೇಸೇತಬ್ಬಪ್ಪಕಾರಂ ಯಾಥಾವತೋ ಅಭಿಜಾನಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇಮೇ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ದ್ವಾದಸಾಯತನಾನೀತಿಆದಿ ಪನೇತ್ಥ ನಿದಸ್ಸನಮತ್ತಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಸಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತಿ ಸಕಾರಣಂ, ವೇನೇಯ್ಯಾನಂ ಅಜ್ಝಾಸಯೇನ ವಾ ಪುಚ್ಛಾಯ ವಾ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ಸನಿಮಿತ್ತಂ ಹೇತೂದಾಹರಣಸಹಿತಞ್ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ರಾಗಾದೀನಂ ಪಟಿಹರಣಂ ಪಟಿಹಾರಿಯಂ, ತದೇವ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ, ಸಹ ಪಾಟಿಹಾರಿಯೇನಾತಿ ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ। ರಾಗಾದಿಪ್ಪಟಿಸೇಧನವಸೇನೇವ ಹಿ ಸತ್ಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪಚ್ಚನೀಕಪಟಿಹರಣೇನ ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಮೇವ ಕತ್ವಾ’’ತಿ। ಅಪರೇ ಪನ ‘‘ಯಥಾರಹಂ ಇದ್ಧಿಆದೇಸನಾನುಸಾಸನಿಪಾಟಿಹಾರಿಯಸಹಿತ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ ಅನುಸಾಸನಿಪಾಟಿಹಾರಿಯರಹಿತಾ ದೇಸನಾ ನತ್ಥೀತಿ ಕತ್ವಾ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವ।
Abhiññāyāti kusalādibhedaṃ khandhādibhedañca desetabbaṃ dhammaṃ, veneyyānañca āsayānusayacariyādhimuttiādibhedaṃ, tassa ca nesaṃ desetabbappakāraṃ yāthāvato abhijānitvāti attho. Ime pañcakkhandhā dvādasāyatanānītiādi panettha nidassanamattaṃ vuttanti veditabbaṃ. Sappaccayanti sakāraṇaṃ, veneyyānaṃ ajjhāsayena vā pucchāya vā aṭṭhuppattiyā vā sanimittaṃ hetūdāharaṇasahitañcāti attho. Rāgādīnaṃ paṭiharaṇaṃ paṭihāriyaṃ, tadeva pāṭihāriyaṃ, saha pāṭihāriyenāti sappāṭihāriyaṃ. Rāgādippaṭisedhanavaseneva hi satthā dhammaṃ deseti. Tenāha ‘‘paccanīkapaṭiharaṇena sappāṭihāriyameva katvā’’ti. Apare pana ‘‘yathārahaṃ iddhiādesanānusāsanipāṭihāriyasahita’’nti vadanti anusāsanipāṭihāriyarahitā desanā natthīti katvā. Sesamettha uttānameva.
ಗೋತಮಕಚೇತಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Gotamakacetiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೩. ಗೋತಮಕಚೇತಿಯಸುತ್ತಂ • 3. Gotamakacetiyasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೩. ಗೋತಮಕಚೇತಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Gotamakacetiyasuttavaṇṇanā
