Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    3. ගොතමකචෙතියසුත්‌තවණ්‌ණනා

    3. Gotamakacetiyasuttavaṇṇanā

    126. තතියෙ සම්‌බහුලාති පඤ්‌චසතමත්‌තා. පඤ්‌චසතා කිර බ්‍රාහ්‌මණා තිණ්‌ණං වෙදානං පාරගූ අපරභාගෙ භගවතො ධම්‌මදෙසනං සුත්‌වා කාමෙසු ආදීනවං නෙක්‌ඛම්‌මෙ ච ආනිසංසං පස්‌සමානා භගවතො සන්‌තිකෙ පබ්‌බජිත්‌වා න චිරස්‌සෙව සබ්‌බං බුද්‌ධවචනං උග්‌ගණ්‌හිත්‌වා පරියත්‌තිං නිස්‌සාය මානං උප්‌පාදෙසුං – ‘‘යං යං භගවා කථෙති, තං තං මයං ඛිප්‌පමෙව ජානාම. භගවා හි ඉත්‌ථිලිඞ්‌ගාදීනි තීණි ලිඞ්‌ගානි, නාමාදීනි චත්‌තාරි පදානි, පඨමාදයො සත්‌ත විභත්‌තියො මුඤ්‌චිත්‌වා න කිඤ්‌චි කථෙති, එවං කථිතෙ ච අම්‌හාකං ගණ්‌ඨිපදං නාම නත්‌ථී’’ති, තෙ භගවති අගාරවා හුත්‌වා තතො පට්‌ඨාය භගවතො උපට්‌ඨානම්‌පි ධම්‌මස්‌සවනම්‌පි අභිණ්‌හං න ගච්‌ඡන්‌ති. තෙ සන්‌ධාය වුත්‌තං ‘‘සම්‌බහුලා කිර බ්‍රාහ්‌මණපබ්‌බජිතා…පෙ.… ධම්‌මස්‌සවනං න ගච්‌ඡන්‌තී’’ති. මුඛපටිඤ්‌ඤං ගහෙත්‌වාති ‘‘සච්‌චං කිර තුම්‌හෙ, භික්‌ඛවෙ’’තිආදිනා තමත්‌ථං පටිපුච්‌ඡිත්‌වා ‘‘සච්‌චං භගවා’’ති තෙහි භික්‌ඛූහි වුත්‌තං පටිවචනං ගහෙත්‌වා. තඤ්‌හි අත්‌තනො මුඛෙනෙව පටිඤ්‌ඤාතත්‌තා ‘‘මුඛපටිඤ්‌ඤා’’ති වුච්‌චති.

    126. Tatiye sambahulāti pañcasatamattā. Pañcasatā kira brāhmaṇā tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū aparabhāge bhagavato dhammadesanaṃ sutvā kāmesu ādīnavaṃ nekkhamme ca ānisaṃsaṃ passamānā bhagavato santike pabbajitvā na cirasseva sabbaṃ buddhavacanaṃ uggaṇhitvā pariyattiṃ nissāya mānaṃ uppādesuṃ – ‘‘yaṃ yaṃ bhagavā katheti, taṃ taṃ mayaṃ khippameva jānāma. Bhagavā hi itthiliṅgādīni tīṇi liṅgāni, nāmādīni cattāri padāni, paṭhamādayo satta vibhattiyo muñcitvā na kiñci katheti, evaṃ kathite ca amhākaṃ gaṇṭhipadaṃ nāma natthī’’ti, te bhagavati agāravā hutvā tato paṭṭhāya bhagavato upaṭṭhānampi dhammassavanampi abhiṇhaṃ na gacchanti. Te sandhāya vuttaṃ ‘‘sambahulā kira brāhmaṇapabbajitā…pe… dhammassavanaṃ na gacchantī’’ti. Mukhapaṭiññaṃ gahetvāti ‘‘saccaṃ kira tumhe, bhikkhave’’tiādinā tamatthaṃ paṭipucchitvā ‘‘saccaṃ bhagavā’’ti tehi bhikkhūhi vuttaṃ paṭivacanaṃ gahetvā. Tañhi attano mukheneva paṭiññātattā ‘‘mukhapaṭiññā’’ti vuccati.

    නෙව ආගතට්‌ඨානං න ගතට්‌ඨානං අද්‌දසංසු. කස්‌මා? අඤ්‌ඤාණතො. තෙ කිර තස්‌ස සුත්‌තස්‌ස අත්‌ථං න ජානිංසු. තෙසඤ්‌හි තස්‌මිං සමයෙ විචිත්‍රනයං දෙසනාවිලාසයුත්‌තම්‌පි තං සුත්‌තං ඝනපුථුලෙන දුස්‌සපට්‌ටෙන මුඛං බද්‌ධං කත්‌වා පුරතො ඨපිතමනුඤ්‌ඤභොජනං විය අහොසි. නනු ච භගවා අත්‌තනා දෙසිතං ධම්‌මං පරෙ ඤාපෙතුං කප්‌පසතසහස්‌සාධිකානි චත්‌තාරි අසඞ්‌ඛෙය්‍යානි පාරමියො පූරෙත්‌වා සබ්‌බඤ්‌ඤුතං පත්‌තො, සො කස්‌මා යථා තෙ න ජානන්‌ති, තථා දෙසෙතීති? තෙසං මානභඤ්‌ජනත්‌ථං. භගවා හි ‘‘අභබ්‌බා ඉමෙ ඉමං මානඛිලං අනුපහච්‌ච මග්‌ගං වා ඵලං වා සච්‌ඡිකාතු’’න්‌ති තෙසං සුතපරියත්‌තිං නිස්‌සාය උප්‌පන්‌නං අට්‌ඨුප්‌පත්‌තිං කත්‌වා දෙසනාකුසලො මානභඤ්‌ජනත්‌ථං ‘‘සබ්‌බධම්‌මමූලපරියාය’’න්‌තිආදිනා මූලපරියායසුත්‌තං (ම. නි. 1.1) අභාසි.

    Nevaāgataṭṭhānaṃ na gataṭṭhānaṃ addasaṃsu. Kasmā? Aññāṇato. Te kira tassa suttassa atthaṃ na jāniṃsu. Tesañhi tasmiṃ samaye vicitranayaṃ desanāvilāsayuttampi taṃ suttaṃ ghanaputhulena dussapaṭṭena mukhaṃ baddhaṃ katvā purato ṭhapitamanuññabhojanaṃ viya ahosi. Nanu ca bhagavā attanā desitaṃ dhammaṃ pare ñāpetuṃ kappasatasahassādhikāni cattāri asaṅkheyyāni pāramiyo pūretvā sabbaññutaṃ patto, so kasmā yathā te na jānanti, tathā desetīti? Tesaṃ mānabhañjanatthaṃ. Bhagavā hi ‘‘abhabbā ime imaṃ mānakhilaṃ anupahacca maggaṃ vā phalaṃ vā sacchikātu’’nti tesaṃ sutapariyattiṃ nissāya uppannaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā desanākusalo mānabhañjanatthaṃ ‘‘sabbadhammamūlapariyāya’’ntiādinā mūlapariyāyasuttaṃ (ma. ni. 1.1) abhāsi.

    සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො ‘‘මය්‌හං කථා නිය්‍යාතී’’ති මුඛසම්‌පත්‌තමෙව කථෙතීති චින්‌තයිංසූති ඉදං අඞ්‌ගුත්‌තරභාණකානං වළඤ්‌ජනකතන්‌තිනීහාරෙන වුත්‌තං. මජ්‌ඣිමභාණකා පන එවං වදන්‌ති – එවං මානභඤ්‌ජනත්‌ථං දෙසිතඤ්‌ච පන තං සුත්‌තං සුත්‌වා තෙ භික්‌ඛූ ‘‘තංයෙව කිර පථවිං දිට්‌ඨිගතිකො සඤ්‌ජානාති, සෙඛොපි අරහාපි තථාගතොපි අභිජානාති, කි නාමිදං කථං නාමිද’’න්‌ති චින්‌තෙන්‌තා ‘‘පුබ්‌බෙ මයං භගවතා කථිතං යංකිඤ්‌චි ඛිප්‌පමෙව ජානාම, ඉදානි පනිමස්‌ස මූලපරියායස්‌ස අන්‌තං වා කොටිං වා න ජානාම න පස්‌සාම, අහො බුද්‌ධා නාම අප්‌පමෙය්‍යා අතුලා’’ති උද්‌ධතදාඨා විය සප්‌පා නිම්‌මදා හුත්‌වා බුද්‌ධූපට්‌ඨානඤ්‌ච ධම්‌මස්‌සවනඤ්‌ච සක්‌කච්‌චං අගමංසු. තෙන සමයෙන ධම්‌මසභායං සන්‌නිසින්‌නා භික්‌ඛූ ‘‘අහො බුද්‌ධානං ආනුභාවො, තෙ නාමබ්‍රාහ්‌මණපබ්‌බජිතා තථා මානමදමත්‌තා භගවතා මූලපරියායදෙසනාය නිහතමානා කතා’’ති කථං සමුට්‌ඨාපෙසුං. තං සුත්‌වා භගවා ‘‘න, භික්‌ඛවෙ, ඉදානෙව, පුබ්‌බෙපි අහං එවං ඉමෙ මානපග්‌ගහිතසීසෙ චරන්‌තෙ නිහතමානෙ අකාසි’’න්‌ති වත්‌වා අතීතං ආහරන්‌තො ‘‘භූතපුබ්‌බං, භික්‌ඛවෙ, අඤ්‌ඤතරො දිසාපාමොක්‌ඛො බ්‍රාහ්‌මණො බාරාණසියං පටිවසති තිණ්‌ණං වෙදානං පාරගූ සනිඝණ්‌ටුකෙටුභානං සාක්‌ඛරප්‌පභෙදානං ඉතිහාසපඤ්‌චමානං පදකො වෙය්‍යාකරණො ලොකායතමහාපුරිසලක්‌ඛණෙසු අනවයො, සො පඤ්‌චමත්‌තානි මාණවකසතානි මන්‌තෙ වාචෙති. පණ්‌ඩිතමාණවකා බහුඤ්‌ච ගණ්‌හන්‌ති ලහුඤ්‌ච, සුට්‌ඨු ච උපධාරෙන්‌තී’’තිආදිනා ජාතකං කථෙසි.

    Sammāsambuddho‘‘mayhaṃ kathā niyyātī’’ti mukhasampattameva kathetīti cintayiṃsūti idaṃ aṅguttarabhāṇakānaṃ vaḷañjanakatantinīhārena vuttaṃ. Majjhimabhāṇakā pana evaṃ vadanti – evaṃ mānabhañjanatthaṃ desitañca pana taṃ suttaṃ sutvā te bhikkhū ‘‘taṃyeva kira pathaviṃ diṭṭhigatiko sañjānāti, sekhopi arahāpi tathāgatopi abhijānāti, ki nāmidaṃ kathaṃ nāmida’’nti cintentā ‘‘pubbe mayaṃ bhagavatā kathitaṃ yaṃkiñci khippameva jānāma, idāni panimassa mūlapariyāyassa antaṃ vā koṭiṃ vā na jānāma na passāma, aho buddhā nāma appameyyā atulā’’ti uddhatadāṭhā viya sappā nimmadā hutvā buddhūpaṭṭhānañca dhammassavanañca sakkaccaṃ agamaṃsu. Tena samayena dhammasabhāyaṃ sannisinnā bhikkhū ‘‘aho buddhānaṃ ānubhāvo, te nāmabrāhmaṇapabbajitā tathā mānamadamattā bhagavatā mūlapariyāyadesanāya nihatamānā katā’’ti kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ. Taṃ sutvā bhagavā ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepi ahaṃ evaṃ ime mānapaggahitasīse carante nihatamāne akāsi’’nti vatvā atītaṃ āharanto ‘‘bhūtapubbaṃ, bhikkhave, aññataro disāpāmokkho brāhmaṇo bārāṇasiyaṃ paṭivasati tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇṭukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo, so pañcamattāni māṇavakasatāni mante vāceti. Paṇḍitamāṇavakā bahuñca gaṇhanti lahuñca, suṭṭhu ca upadhārentī’’tiādinā jātakaṃ kathesi.

    තං සුත්‌වා තෙ භික්‌ඛූ ‘‘පුබ්‌බෙපි මයං මානෙනෙව උපහතා’’ති භිය්‍යොසොමත්‌තාය නිහතමානා හුත්‌වා අත්‌තනො උපකාරකම්‌මට්‌ඨානපරායණා අහෙසුං. තතො භගවා එකං සමයං ජනපදචාරිකං චරන්‌තො වෙසාලිං පත්‌වා ගොතමකෙ චෙතියෙ විහරන්‌තො ඉමෙසං පඤ්‌චසතානං භික්‌ඛූනං ඤාණපරිපාකං විදිත්‌වා ඉදං ගොතමකසුත්‌තං කථෙසි. ඉදඤ්‌ච සුත්‌තං සුත්‌වා තෙ පඤ්‌චසතා භික්‌ඛූ තස්‌මිංයෙව ආසනෙ සහ පටිසම්‌භිදාහි අරහත්‌තං පාපුණිංසූති.

    Taṃ sutvā te bhikkhū ‘‘pubbepi mayaṃ māneneva upahatā’’ti bhiyyosomattāya nihatamānā hutvā attano upakārakammaṭṭhānaparāyaṇā ahesuṃ. Tato bhagavā ekaṃ samayaṃ janapadacārikaṃ caranto vesāliṃ patvā gotamake cetiye viharanto imesaṃ pañcasatānaṃ bhikkhūnaṃ ñāṇaparipākaṃ viditvā idaṃ gotamakasuttaṃ kathesi. Idañca suttaṃ sutvā te pañcasatā bhikkhū tasmiṃyeva āsane saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇiṃsūti.

    අභිඤ්‌ඤායාති කුසලාදිභෙදං ඛන්‌ධාදිභෙදඤ්‌ච දෙසෙතබ්‌බං ධම්‌මං, වෙනෙය්‍යානඤ්‌ච ආසයානුසයචරියාධිමුත්‌තිආදිභෙදං, තස්‌ස ච නෙසං දෙසෙතබ්‌බප්‌පකාරං යාථාවතො අභිජානිත්‌වාති අත්‌ථො. ඉමෙ පඤ්‌චක්‌ඛන්‌ධා ද්‌වාදසායතනානීතිආදි පනෙත්‌ථ නිදස්‌සනමත්‌තං වුත්‌තන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. සප්‌පච්‌චයන්‌ති සකාරණං, වෙනෙය්‍යානං අජ්‌ඣාසයෙන වා පුච්‌ඡාය වා අට්‌ඨුප්‌පත්‌තියා වා සනිමිත්‌තං හෙතූදාහරණසහිතඤ්‌චාති අත්‌ථො. රාගාදීනං පටිහරණං පටිහාරියං, තදෙව පාටිහාරියං, සහ පාටිහාරියෙනාති සප්‌පාටිහාරියං. රාගාදිප්‌පටිසෙධනවසෙනෙව හි සත්‌ථා ධම්‌මං දෙසෙති. තෙනාහ ‘‘පච්‌චනීකපටිහරණෙන සප්‌පාටිහාරියමෙව කත්‌වා’’ති. අපරෙ පන ‘‘යථාරහං ඉද්‌ධිආදෙසනානුසාසනිපාටිහාරියසහිත’’න්‌ති වදන්‌ති අනුසාසනිපාටිහාරියරහිතා දෙසනා නත්‌ථීති කත්‌වා. සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානමෙව.

    Abhiññāyāti kusalādibhedaṃ khandhādibhedañca desetabbaṃ dhammaṃ, veneyyānañca āsayānusayacariyādhimuttiādibhedaṃ, tassa ca nesaṃ desetabbappakāraṃ yāthāvato abhijānitvāti attho. Ime pañcakkhandhā dvādasāyatanānītiādi panettha nidassanamattaṃ vuttanti veditabbaṃ. Sappaccayanti sakāraṇaṃ, veneyyānaṃ ajjhāsayena vā pucchāya vā aṭṭhuppattiyā vā sanimittaṃ hetūdāharaṇasahitañcāti attho. Rāgādīnaṃ paṭiharaṇaṃ paṭihāriyaṃ, tadeva pāṭihāriyaṃ, saha pāṭihāriyenāti sappāṭihāriyaṃ. Rāgādippaṭisedhanavaseneva hi satthā dhammaṃ deseti. Tenāha ‘‘paccanīkapaṭiharaṇena sappāṭihāriyameva katvā’’ti. Apare pana ‘‘yathārahaṃ iddhiādesanānusāsanipāṭihāriyasahita’’nti vadanti anusāsanipāṭihāriyarahitā desanā natthīti katvā. Sesamettha uttānameva.

    ගොතමකචෙතියසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Gotamakacetiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 3. ගොතමකචෙතියසුත්‌තං • 3. Gotamakacetiyasuttaṃ

    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 3. ගොතමකචෙතියසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Gotamakacetiyasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact