| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
੩. ਗੋਤਮਕਚੇਤਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
3. Gotamakacetiyasuttavaṇṇanā
੧੨੬. ਤਤਿਯੇ ਗੋਤਮਕੇ ਚੇਤਿਯੇਤਿ ਗੋਤਮਕਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭવਨੇ। ਤਥਾਗਤੋ ਹਿ ਪਠਮਬੋਧਿਯਂ વੀਸਤਿ વਸ੍ਸਾਨਿ ਕਦਾਚਿ ਚਾਪਾਲੇ ਚੇਤਿਯੇ, ਕਦਾਚਿ ਸਾਰਨ੍ਦਦੇ, ਕਦਾਚਿ ਬਹੁਪੁਤ੍ਤੇ, ਕਦਾਚਿ ਗੋਤਮਕੇਤਿ ਏવਂ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਦੇવਕੁਲੇਸੁਯੇવ વਿਹਾਸਿ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਕਾਲੇ વੇਸਾਲਿਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਗੋਤਮਕਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭવਨਟ੍ਠਾਨੇ વਿਹਾਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਗੋਤਮਕੇ ਚੇਤਿਯੇ’’ਤਿ। ਏਤਦવੋਚਾਤਿ ਏਤਂ ‘‘ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅવੋਚ।
126. Tatiye gotamake cetiyeti gotamakayakkhassa bhavane. Tathāgato hi paṭhamabodhiyaṃ vīsati vassāni kadāci cāpāle cetiye, kadāci sārandade, kadāci bahuputte, kadāci gotamaketi evaṃ yebhuyyena devakulesuyeva vihāsi. Imasmiṃ pana kāle vesāliṃ upanissāya gotamakassa yakkhassa bhavanaṭṭhāne vihāsi. Tena vuttaṃ – ‘‘gotamake cetiye’’ti. Etadavocāti etaṃ ‘‘abhiññāyāha’’ntiādikaṃ suttaṃ avoca.
ਇਦਞ੍ਚ ਭਗવਤਾ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਕਤਰਅਤ੍ਥੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ? ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਅਤ੍ਥੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੧ ਆਦਯੋ)। ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਕਿਰ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਉਗ੍ਗਹਿਤਬੁਦ੍ਧવਚਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜਾਨਨਮਦਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਗ੍ਗਂ ਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ – ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਞਾਤਮੇવ ਕਥੇਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਅਞ੍ਞਾਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸੁਂ। ਸਤ੍ਥਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍વਾ ਮੁਖਪਟਿਞ੍ਞਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਂ ਦੇਸੇਸਿ। ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦੇਸਨਾਯ ਨੇવ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨਂ, ਨ ਗਤਟ੍ਠਾਨਂ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ। ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ‘ਮਯ੍ਹਂ ਕਥਾ ਨਿਯ੍ਯਾਤੀ’ਤਿ ਮੁਖਸਮ੍ਪਤ੍ਤਮੇવ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ। ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਮਨਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਆਰਭਿ।
Idañca bhagavatā suttaṃ atthuppattiyaṃ vuttanti veditabbaṃ. Kataraatthuppattiyanti? Mūlapariyāyaatthuppattiyaṃ (ma. ni. 1.1 ādayo). Sambahulā kira brāhmaṇapabbajitā attanā uggahitabuddhavacanaṃ nissāya jānanamadaṃ uppādetvā dhammassavanaggaṃ na gacchanti – ‘‘sammāsambuddho kathento amhehi ñātameva kathessati, no aññāta’’nti. Bhikkhū tathāgatassa ārocesuṃ. Satthā te bhikkhū pakkosāpetvā mukhapaṭiññaṃ gahetvā mūlapariyāyaṃ desesi. Te bhikkhū desanāya neva āgataṭṭhānaṃ, na gataṭṭhānaṃ addasaṃsu. Apassantā ‘‘sammāsambuddho ‘mayhaṃ kathā niyyātī’ti mukhasampattameva kathetī’’ti cintayiṃsu. Satthā tesaṃ manaṃ jānitvā imaṃ suttantaṃ ārabhi.
ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ‘‘ਇਮੇ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ, ਦ੍વਾਦਸਾਯਤਨਾਨਿ, ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਧਾਤੁਯੋ, ਬਾવੀਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ, ਨવ ਹੇਤੂ, ਸਤ੍ਤ ਫਸ੍ਸਾ, ਸਤ੍ਤ વੇਦਨਾ, ਸਤ੍ਤ ਚੇਤਨਾ, ਸਤ੍ਤ ਸਞ੍ਞਾ, ਸਤ੍ਤ ਚਿਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍વਾ, ਤਥਾ – ‘‘ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਮੇવ ਕਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਮੇવ ਕਤ੍વਾ ਕਥੇਮਿ, ਨੋ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ। ਸਪ੍ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਨੀਕਪਟਿਹਰਣੇਨ ਸਪ੍ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਮੇવ ਕਤ੍વਾ ਕਥੇਮਿ, ਨੋ ਅਪ੍ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ। ਅਲਞ੍ਚ ਪਨ વੋਤਿ ਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ। ਤੁਟ੍ਠਿਯਾਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾ, ਸ੍વਾਕ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਤੀਣਿ ਰਤਨਾਨਿ ਗੁਣਤੋ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਾਨਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਯੁਤ੍ਤਮੇવ ਤੁਟ੍ਠਿਂ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਪਦਦ੍વਯੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
Tattha abhiññāyāti ‘‘ime pañcakkhandhā, dvādasāyatanāni, aṭṭhārasa dhātuyo, bāvīsatindriyāni, cattāri saccāni, nava hetū, satta phassā, satta vedanā, satta cetanā, satta saññā, satta cittānī’’ti jānitvā paṭivijjhitvā paccakkhaṃ katvā, tathā – ‘‘ime cattāro satipaṭṭhānā’’tiādinā nayena te te dhamme jānitvā paṭivijjhitvā paccakkhameva katvāti attho. Sanidānanti sappaccayameva katvā kathemi, no appaccayaṃ. Sappāṭihāriyanti paccanīkapaṭiharaṇena sappāṭihāriyameva katvā kathemi, no appāṭihāriyaṃ. Alañca pana voti yuttañca pana tumhākaṃ. Tuṭṭhiyāti ‘‘sammāsambuddho bhagavā, svākkhāto dhammo, suppaṭipanno saṅgho’’ti tīṇi ratanāni guṇato anussarantānaṃ tumhākaṃ yuttameva tuṭṭhiṃ kātunti attho. Sesapadadvayepi eseva nayo.
ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥਾਤਿ ਛਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ। ਏવਰੂਪੋ ਹਿ ਪਥવਿਕਮ੍ਪੋ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇਪਿ ਅਹੋਸਿ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇ ਕਿਰ ਦਕ੍ਖਿਣਦਿਸਾਭਾਗੇਨ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡਂ ਅਭਿਰੁਲ਼੍ਹੇ ਦਕ੍ਖਿਣਦਿਸਾਭਾਗੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅવੀਚਿਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੋ વਿਯ ਅਹੋਸਿ, ਉਤ੍ਤਰਭਾਗੋ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭવਗ੍ਗਂ ਅਭਿਹਨਨ੍ਤੋ વਿਯ। ਪਚ੍ਛਿਮਦਿਸਂ ਗਤੇ ਪਚ੍ਛਿਮਭਾਗੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅવੀਚਿਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੋ વਿਯ ਅਹੋਸਿ, ਪਾਚੀਨਭਾਗੋ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭવਗ੍ਗਂ ਅਭਿਹਨਨ੍ਤੋ વਿਯ। ਉਤ੍ਤਰਦਿਸਂ ਗਤੇ ਉਤ੍ਤਰਦਿਸਾਭਾਗੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅવੀਚਿਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੋ વਿਯ, ਦਕ੍ਖਿਣਦਿਸਾਭਾਗੋ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭવਗ੍ਗਂ ਅਭਿਹਨਨ੍ਤੋ વਿਯ। ਪਾਚੀਨਦਿਸਂ ਗਤੇ ਪਾਚੀਨਦਿਸਾਭਾਗੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅવੀਚਿਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੋ વਿਯ, ਪਚ੍ਛਿਮਭਾਗੋ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭવਗ੍ਗਂ ਅਭਿਹਨਨ੍ਤੋ વਿਯ। ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖੋਪਿ ਸਕਿਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅવੀਚਿਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੋ વਿਯ, ਸਕਿਂ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭવਗ੍ਗਂ ਅਭਿਹਨਨ੍ਤੋ વਿਯ। ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਦਿવਸੇ ਏવਂ ਛਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਸਹਸ੍ਸੀ ਮਹਾਪਥવੀ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ।
Akampitthāti chahi ākārehi akampittha. Evarūpo hi pathavikampo bodhimaṇḍepi ahosi. Bodhisatte kira dakkhiṇadisābhāgena bodhimaṇḍaṃ abhiruḷhe dakkhiṇadisābhāgo heṭṭhā avīciṃ pāpuṇanto viya ahosi, uttarabhāgo uggantvā bhavaggaṃ abhihananto viya. Pacchimadisaṃ gate pacchimabhāgo heṭṭhā avīciṃ pāpuṇanto viya ahosi, pācīnabhāgo uggantvā bhavaggaṃ abhihananto viya. Uttaradisaṃ gate uttaradisābhāgo heṭṭhā avīciṃ pāpuṇanto viya, dakkhiṇadisābhāgo uggantvā bhavaggaṃ abhihananto viya. Pācīnadisaṃ gate pācīnadisābhāgo heṭṭhā avīciṃ pāpuṇanto viya, pacchimabhāgo uggantvā bhavaggaṃ abhihananto viya. Bodhirukkhopi sakiṃ heṭṭhā avīciṃ pāpuṇanto viya, sakiṃ uggantvā bhavaggaṃ abhihananto viya. Tasmimpi divase evaṃ chahi ākārehi cakkavāḷasahassī mahāpathavī akampittha.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੩. ਗੋਤਮਕਚੇਤਿਯਸੁਤ੍ਤਂ • 3. Gotamakacetiyasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੩. ਗੋਤਮਕਚੇਤਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 3. Gotamakacetiyasuttavaṇṇanā
