Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ౯. గోతమత్థేరగాథావణ్ణనా

    9. Gotamattheragāthāvaṇṇanā

    సుఖం సుపన్తీతి ఆయస్మతో గోతమత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ భవే వివట్టూపనిస్సయం పుఞ్ఞం ఉపచినన్తో విపస్సిస్స భగవతో కాలే కులగేహే నిబ్బత్తిత్వా విఞ్ఞుతం పత్తో ఏకదివసం భగవన్తం దిస్వా పసన్నమానసో ఆమోదఫలమదాసి. తేన పుఞ్ఞకమ్మేన దేవలోకే నిబ్బత్తిత్వా అపరాపరం పుఞ్ఞాని కత్వా సుగతీసుయేవ సంసరన్తో ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే రాజగహే బ్రాహ్మణకులే నిబ్బత్తిత్వా గోతమోతి లద్ధనామో సత్తవస్సికకాలే ఉపనయనం కత్వా రతనభిక్ఖం చరిత్వా సహస్సం లభిత్వా తం తాదిసే ఠానే ఠపేత్వా వతం చరన్తో సోళససత్తరసవస్సుద్దేసికకాలే అకల్యాణమిత్తేహి కామేసు పరినీయమానో ఏకిస్సా రూపూపజీవినియా తం సహస్సభణ్డికం దత్వా బ్రహ్మచరియవినాసం పత్వా తాయ చస్స బ్రహ్మచారిరూపం దిస్వా విరత్తాకారే దస్సితే ఏకరత్తివాసేనేవ నిబ్బిన్నరూపో అత్తనో బ్రహ్మచరియనివాసం ధనజానిఞ్చ సరిత్వా ‘‘అయుత్తం మయా కత’’న్తి విప్పటిసారీ అహోసి. సత్థా తస్స హేతుసమ్పత్తిం చిత్తాచారఞ్చ ఞత్వా తస్స ఆసన్నట్ఠానే అత్తానం దస్సేసి. సో సత్థారం దిస్వా పసన్నమానసో ఉపసఙ్కమి, తస్స భగవా ధమ్మం దేసేసి. సో ధమ్మం సుత్వా పటిలద్ధసద్ధో పబ్బజన్తో ఖురగ్గేయేవ అరహత్తం పాపుణి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేర ౨.౫౧.౮౦-౮౪) –

    Sukhaṃsupantīti āyasmato gotamattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto vipassissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ bhagavantaṃ disvā pasannamānaso āmodaphalamadāsi. Tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde rājagahe brāhmaṇakule nibbattitvā gotamoti laddhanāmo sattavassikakāle upanayanaṃ katvā ratanabhikkhaṃ caritvā sahassaṃ labhitvā taṃ tādise ṭhāne ṭhapetvā vataṃ caranto soḷasasattarasavassuddesikakāle akalyāṇamittehi kāmesu parinīyamāno ekissā rūpūpajīviniyā taṃ sahassabhaṇḍikaṃ datvā brahmacariyavināsaṃ patvā tāya cassa brahmacārirūpaṃ disvā virattākāre dassite ekarattivāseneva nibbinnarūpo attano brahmacariyanivāsaṃ dhanajāniñca saritvā ‘‘ayuttaṃ mayā kata’’nti vippaṭisārī ahosi. Satthā tassa hetusampattiṃ cittācārañca ñatvā tassa āsannaṭṭhāne attānaṃ dassesi. So satthāraṃ disvā pasannamānaso upasaṅkami, tassa bhagavā dhammaṃ desesi. So dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajanto khuraggeyeva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.51.80-84) –

    ‘‘సువణ్ణవణ్ణం సమ్బుద్ధం, ఆహుతీనం పటిగ్గహం;

    ‘‘Suvaṇṇavaṇṇaṃ sambuddhaṃ, āhutīnaṃ paṭiggahaṃ;

    రథియం పటిపజ్జన్తం, ఆమోదమదదిం ఫలం.

    Rathiyaṃ paṭipajjantaṃ, āmodamadadiṃ phalaṃ.

    ‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ phalaṃ adadiṃ tadā;

    దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, phaladānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    అరహత్తం పన పత్వా ఝానసుఖేన ఫలసుఖేన వీతినామేన్తం ఏకో గిహిసహాయో ఉపగన్త్వా, ‘‘ఆవుసో, తయా రతనభిక్ఖాయ లద్ధం పబ్బజన్తో కిం అకాసీ’’తి పుచ్ఛి. తం సుత్వా థేరో ‘‘ఇదం నామ కత’’న్తి అనాచిక్ఖిత్వా మాతుగామే దోసం పకాసేత్వా అత్తనో వీతరాగభావేన అఞ్ఞం బ్యాకరోన్తో ‘‘సుఖం సుపన్తీ’’తిఆదినా గాథాద్వయమాహ.

    Arahattaṃ pana patvā jhānasukhena phalasukhena vītināmentaṃ eko gihisahāyo upagantvā, ‘‘āvuso, tayā ratanabhikkhāya laddhaṃ pabbajanto kiṃ akāsī’’ti pucchi. Taṃ sutvā thero ‘‘idaṃ nāma kata’’nti anācikkhitvā mātugāme dosaṃ pakāsetvā attano vītarāgabhāvena aññaṃ byākaronto ‘‘sukhaṃ supantī’’tiādinā gāthādvayamāha.

    ౧౩౭. తత్థ సుఖం సుపన్తి మునయో, యే ఇత్థీసు న బజ్ఝరేతి యే ఇత్థీసు విసయభూతాసు నిమిత్తభూతాసు వా రాగబన్ధనేన న బజ్ఝన్తి, తే మునయో తపస్సినో సంయతిన్ద్రియా సుఖం సుపన్తి సుఖం విహరన్తి, నత్థి తేసం దుక్ఖన్తి అధిప్పాయో. ‘‘సుపన్తీ’’తి హి నిదస్సనమత్తమేతం. సదా వే రక్ఖితబ్బాసూతి ఏకంసేన సబ్బకాలం రక్ఖితబ్బాసు. ఇత్థియో హి సత్తభూమికే నిప్పురిసే పాసాదే ఉపరిభూమియం వసాపేత్వాపి, కుచ్ఛియం పక్ఖిపిత్వాపి న సక్కా రక్ఖితుం, తస్మా తా కిట్ఠాదిగావియో వియ సబ్బకాలం రక్ఖణీయా హోన్తి. బహుచిత్తతాయ వా సామికేన వత్థాలఙ్కారానుప్పదానాదినా చిత్తఞ్ఞథత్తతో సబ్బకాలం రక్ఖితబ్బా. సరీరసభావం వా మాలాగన్ధాదీహి పటిచ్ఛాదనవసేన రక్ఖితబ్బచిత్తతాయ రక్ఖితబ్బాతి. యాసు సచ్చం సుదుల్లభన్తి యాసు సచ్చవచనం లద్ధుం న సక్కా, ఇత్థియో హి అగ్గిమ్పి పవిసన్తి, విసమ్పి ఖాదన్తి, సత్థమ్పి ఆహరన్తి, ఉబ్బన్ధిత్వాపి కాలం కరోన్తి, న పన సచ్చే ఠాతుం సక్కోన్తి. తస్మా ఏవరూపా ఇత్థియో వజ్జేత్వా ఠితా మునయో సుఖితా వతాతి దస్సేతి.

    137. Tattha sukhaṃ supanti munayo, ye itthīsu na bajjhareti ye itthīsu visayabhūtāsu nimittabhūtāsu vā rāgabandhanena na bajjhanti, te munayo tapassino saṃyatindriyā sukhaṃ supanti sukhaṃ viharanti, natthi tesaṃ dukkhanti adhippāyo. ‘‘Supantī’’ti hi nidassanamattametaṃ. Sadā verakkhitabbāsūti ekaṃsena sabbakālaṃ rakkhitabbāsu. Itthiyo hi sattabhūmike nippurise pāsāde uparibhūmiyaṃ vasāpetvāpi, kucchiyaṃ pakkhipitvāpi na sakkā rakkhituṃ, tasmā tā kiṭṭhādigāviyo viya sabbakālaṃ rakkhaṇīyā honti. Bahucittatāya vā sāmikena vatthālaṅkārānuppadānādinā cittaññathattato sabbakālaṃ rakkhitabbā. Sarīrasabhāvaṃ vā mālāgandhādīhi paṭicchādanavasena rakkhitabbacittatāya rakkhitabbāti. Yāsu saccaṃ sudullabhanti yāsu saccavacanaṃ laddhuṃ na sakkā, itthiyo hi aggimpi pavisanti, visampi khādanti, satthampi āharanti, ubbandhitvāpi kālaṃ karonti, na pana sacce ṭhātuṃ sakkonti. Tasmā evarūpā itthiyo vajjetvā ṭhitā munayo sukhitā vatāti dasseti.

    ౧౩౮. ఇదాని యస్స అప్పహీనత్తా ఏవరూపాసు ఇత్థీసుపి బజ్ఝన్తి, తస్స కామస్స అత్తనో సుప్పహీనతం అచ్చన్తనిట్ఠితతఞ్చ దస్సేన్తో దుతియం గాథమాహ. వధం చరిమ్హ తే కామాతి అమ్భో కామ, తవ వధం అచ్చన్తసముచ్ఛేదం అరియమగ్గేన చరిమ్హ, ‘‘వధం చరిమ్హసే’’తిపి పాఠో, వధాయ పహానాయ మగ్గబ్రహ్మచరియం అచరిమ్హాతి అత్థో. అనణా దాని తే మయన్తి ఇదాని అగ్గమగ్గపత్తితో పట్ఠాయ ఇణభావకరాయ పహీనత్తా కామ తే అనణా మయం, న తుయ్హం ఇణం ధారేమ. అవీతరాగో హి రాగస్స వసే వత్తనతో తస్స ఇణం ధారేన్తో వియ హోతి, వీతరాగో పన తం అతిక్కమిత్వా పరమేన చిత్తిస్సరియేన సమన్నాగతో. అనణత్తా ఏవ గచ్ఛామ దాని నిబ్బానం, యత్థ గన్త్వా న సోచతి యస్మిం నిబ్బానే గమనహేతు సబ్బసో సోకహేతూనం అభావతో న సోచతి, తం అనుపాదిసేసనిబ్బానమేవ ఇదాని గచ్ఛామ అనుపాపుణామాతి అత్థో.

    138. Idāni yassa appahīnattā evarūpāsu itthīsupi bajjhanti, tassa kāmassa attano suppahīnataṃ accantaniṭṭhitatañca dassento dutiyaṃ gāthamāha. Vadhaṃ carimha te kāmāti ambho kāma, tava vadhaṃ accantasamucchedaṃ ariyamaggena carimha, ‘‘vadhaṃ carimhase’’tipi pāṭho, vadhāya pahānāya maggabrahmacariyaṃ acarimhāti attho. Anaṇā dāni te mayanti idāni aggamaggapattito paṭṭhāya iṇabhāvakarāya pahīnattā kāma te anaṇā mayaṃ, na tuyhaṃ iṇaṃ dhārema. Avītarāgo hi rāgassa vase vattanato tassa iṇaṃ dhārento viya hoti, vītarāgo pana taṃ atikkamitvā paramena cittissariyena samannāgato. Anaṇattā eva gacchāma dāni nibbānaṃ, yattha gantvā na socati yasmiṃ nibbāne gamanahetu sabbaso sokahetūnaṃ abhāvato na socati, taṃ anupādisesanibbānameva idāni gacchāma anupāpuṇāmāti attho.

    గోతమత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Gotamattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౯. గోతమత్థేరగాథా • 9. Gotamattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact