Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೯. ಗೋತಮತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    9. Gotamattheragāthāvaṇṇanā

    ಸುಖಂ ಸುಪನ್ತೀತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಗೋತಮತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ಪುಞ್ಞಂ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಆಮೋದಫಲಮದಾಸಿ। ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅಪರಾಪರಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಗಹೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಗೋತಮೋತಿ ಲದ್ಧನಾಮೋ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕಕಾಲೇ ಉಪನಯನಂ ಕತ್ವಾ ರತನಭಿಕ್ಖಂ ಚರಿತ್ವಾ ಸಹಸ್ಸಂ ಲಭಿತ್ವಾ ತಂ ತಾದಿಸೇ ಠಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ವತಂ ಚರನ್ತೋ ಸೋಳಸಸತ್ತರಸವಸ್ಸುದ್ದೇಸಿಕಕಾಲೇ ಅಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತೇಹಿ ಕಾಮೇಸು ಪರಿನೀಯಮಾನೋ ಏಕಿಸ್ಸಾ ರೂಪೂಪಜೀವಿನಿಯಾ ತಂ ಸಹಸ್ಸಭಣ್ಡಿಕಂ ದತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಿನಾಸಂ ಪತ್ವಾ ತಾಯ ಚಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿರೂಪಂ ದಿಸ್ವಾ ವಿರತ್ತಾಕಾರೇ ದಸ್ಸಿತೇ ಏಕರತ್ತಿವಾಸೇನೇವ ನಿಬ್ಬಿನ್ನರೂಪೋ ಅತ್ತನೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನಿವಾಸಂ ಧನಜಾನಿಞ್ಚ ಸರಿತ್ವಾ ‘‘ಅಯುತ್ತಂ ಮಯಾ ಕತ’’ನ್ತಿ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೀ ಅಹೋಸಿ। ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಹೇತುಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಚಿತ್ತಾಚಾರಞ್ಚ ಞತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಆಸನ್ನಟ್ಠಾನೇ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇಸಿ। ಸೋ ಸತ್ಥಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ, ತಸ್ಸ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ। ಸೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜನ್ತೋ ಖುರಗ್ಗೇಯೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೨.೫೧.೮೦-೮೪) –

    Sukhaṃsupantīti āyasmato gotamattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto vipassissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ bhagavantaṃ disvā pasannamānaso āmodaphalamadāsi. Tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde rājagahe brāhmaṇakule nibbattitvā gotamoti laddhanāmo sattavassikakāle upanayanaṃ katvā ratanabhikkhaṃ caritvā sahassaṃ labhitvā taṃ tādise ṭhāne ṭhapetvā vataṃ caranto soḷasasattarasavassuddesikakāle akalyāṇamittehi kāmesu parinīyamāno ekissā rūpūpajīviniyā taṃ sahassabhaṇḍikaṃ datvā brahmacariyavināsaṃ patvā tāya cassa brahmacārirūpaṃ disvā virattākāre dassite ekarattivāseneva nibbinnarūpo attano brahmacariyanivāsaṃ dhanajāniñca saritvā ‘‘ayuttaṃ mayā kata’’nti vippaṭisārī ahosi. Satthā tassa hetusampattiṃ cittācārañca ñatvā tassa āsannaṭṭhāne attānaṃ dassesi. So satthāraṃ disvā pasannamānaso upasaṅkami, tassa bhagavā dhammaṃ desesi. So dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajanto khuraggeyeva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.51.80-84) –

    ‘‘ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಆಹುತೀನಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಂ।

    ‘‘Suvaṇṇavaṇṇaṃ sambuddhaṃ, āhutīnaṃ paṭiggahaṃ;

    ರಥಿಯಂ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಂ, ಆಮೋದಮದದಿಂ ಫಲಂ॥

    Rathiyaṃ paṭipajjantaṃ, āmodamadadiṃ phalaṃ.

    ‘‘ಏಕನವುತಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಯಂ ಫಲಂ ಅದದಿಂ ತದಾ।

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ phalaṃ adadiṃ tadā;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಫಲದಾನಸ್ಸಿದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, phaladānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ಝಾನಸುಖೇನ ಫಲಸುಖೇನ ವೀತಿನಾಮೇನ್ತಂ ಏಕೋ ಗಿಹಿಸಹಾಯೋ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ, ‘‘ಆವುಸೋ, ತಯಾ ರತನಭಿಕ್ಖಾಯ ಲದ್ಧಂ ಪಬ್ಬಜನ್ತೋ ಕಿಂ ಅಕಾಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಥೇರೋ ‘‘ಇದಂ ನಾಮ ಕತ’’ನ್ತಿ ಅನಾಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಮಾತುಗಾಮೇ ದೋಸಂ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವೀತರಾಗಭಾವೇನ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ ‘‘ಸುಖಂ ಸುಪನ್ತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ।

    Arahattaṃ pana patvā jhānasukhena phalasukhena vītināmentaṃ eko gihisahāyo upagantvā, ‘‘āvuso, tayā ratanabhikkhāya laddhaṃ pabbajanto kiṃ akāsī’’ti pucchi. Taṃ sutvā thero ‘‘idaṃ nāma kata’’nti anācikkhitvā mātugāme dosaṃ pakāsetvā attano vītarāgabhāvena aññaṃ byākaronto ‘‘sukhaṃ supantī’’tiādinā gāthādvayamāha.

    ೧೩೭. ತತ್ಥ ಸುಖಂ ಸುಪನ್ತಿ ಮುನಯೋ, ಯೇ ಇತ್ಥೀಸು ನ ಬಜ್ಝರೇತಿ ಯೇ ಇತ್ಥೀಸು ವಿಸಯಭೂತಾಸು ನಿಮಿತ್ತಭೂತಾಸು ವಾ ರಾಗಬನ್ಧನೇನ ನ ಬಜ್ಝನ್ತಿ, ತೇ ಮುನಯೋ ತಪಸ್ಸಿನೋ ಸಂಯತಿನ್ದ್ರಿಯಾ ಸುಖಂ ಸುಪನ್ತಿ ಸುಖಂ ವಿಹರನ್ತಿ, ನತ್ಥಿ ತೇಸಂ ದುಕ್ಖನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ‘‘ಸುಪನ್ತೀ’’ತಿ ಹಿ ನಿದಸ್ಸನಮತ್ತಮೇತಂ। ಸದಾ ವೇ ರಕ್ಖಿತಬ್ಬಾಸೂತಿ ಏಕಂಸೇನ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ರಕ್ಖಿತಬ್ಬಾಸು। ಇತ್ಥಿಯೋ ಹಿ ಸತ್ತಭೂಮಿಕೇ ನಿಪ್ಪುರಿಸೇ ಪಾಸಾದೇ ಉಪರಿಭೂಮಿಯಂ ವಸಾಪೇತ್ವಾಪಿ, ಕುಚ್ಛಿಯಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾಪಿ ನ ಸಕ್ಕಾ ರಕ್ಖಿತುಂ, ತಸ್ಮಾ ತಾ ಕಿಟ್ಠಾದಿಗಾವಿಯೋ ವಿಯ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ರಕ್ಖಣೀಯಾ ಹೋನ್ತಿ। ಬಹುಚಿತ್ತತಾಯ ವಾ ಸಾಮಿಕೇನ ವತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರಾನುಪ್ಪದಾನಾದಿನಾ ಚಿತ್ತಞ್ಞಥತ್ತತೋ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ರಕ್ಖಿತಬ್ಬಾ। ಸರೀರಸಭಾವಂ ವಾ ಮಾಲಾಗನ್ಧಾದೀಹಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದನವಸೇನ ರಕ್ಖಿತಬ್ಬಚಿತ್ತತಾಯ ರಕ್ಖಿತಬ್ಬಾತಿ। ಯಾಸು ಸಚ್ಚಂ ಸುದುಲ್ಲಭನ್ತಿ ಯಾಸು ಸಚ್ಚವಚನಂ ಲದ್ಧುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ಇತ್ಥಿಯೋ ಹಿ ಅಗ್ಗಿಮ್ಪಿ ಪವಿಸನ್ತಿ, ವಿಸಮ್ಪಿ ಖಾದನ್ತಿ, ಸತ್ಥಮ್ಪಿ ಆಹರನ್ತಿ, ಉಬ್ಬನ್ಧಿತ್ವಾಪಿ ಕಾಲಂ ಕರೋನ್ತಿ, ನ ಪನ ಸಚ್ಚೇ ಠಾತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಠಿತಾ ಮುನಯೋ ಸುಖಿತಾ ವತಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।

    137. Tattha sukhaṃ supanti munayo, ye itthīsu na bajjhareti ye itthīsu visayabhūtāsu nimittabhūtāsu vā rāgabandhanena na bajjhanti, te munayo tapassino saṃyatindriyā sukhaṃ supanti sukhaṃ viharanti, natthi tesaṃ dukkhanti adhippāyo. ‘‘Supantī’’ti hi nidassanamattametaṃ. Sadā verakkhitabbāsūti ekaṃsena sabbakālaṃ rakkhitabbāsu. Itthiyo hi sattabhūmike nippurise pāsāde uparibhūmiyaṃ vasāpetvāpi, kucchiyaṃ pakkhipitvāpi na sakkā rakkhituṃ, tasmā tā kiṭṭhādigāviyo viya sabbakālaṃ rakkhaṇīyā honti. Bahucittatāya vā sāmikena vatthālaṅkārānuppadānādinā cittaññathattato sabbakālaṃ rakkhitabbā. Sarīrasabhāvaṃ vā mālāgandhādīhi paṭicchādanavasena rakkhitabbacittatāya rakkhitabbāti. Yāsu saccaṃ sudullabhanti yāsu saccavacanaṃ laddhuṃ na sakkā, itthiyo hi aggimpi pavisanti, visampi khādanti, satthampi āharanti, ubbandhitvāpi kālaṃ karonti, na pana sacce ṭhātuṃ sakkonti. Tasmā evarūpā itthiyo vajjetvā ṭhitā munayo sukhitā vatāti dasseti.

    ೧೩೮. ಇದಾನಿ ಯಸ್ಸ ಅಪ್ಪಹೀನತ್ತಾ ಏವರೂಪಾಸು ಇತ್ಥೀಸುಪಿ ಬಜ್ಝನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಕಾಮಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಸುಪ್ಪಹೀನತಂ ಅಚ್ಚನ್ತನಿಟ್ಠಿತತಞ್ಚ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ದುತಿಯಂ ಗಾಥಮಾಹ। ವಧಂ ಚರಿಮ್ಹ ತೇ ಕಾಮಾತಿ ಅಮ್ಭೋ ಕಾಮ, ತವ ವಧಂ ಅಚ್ಚನ್ತಸಮುಚ್ಛೇದಂ ಅರಿಯಮಗ್ಗೇನ ಚರಿಮ್ಹ, ‘‘ವಧಂ ಚರಿಮ್ಹಸೇ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ವಧಾಯ ಪಹಾನಾಯ ಮಗ್ಗಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಅಚರಿಮ್ಹಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನಣಾ ದಾನಿ ತೇ ಮಯನ್ತಿ ಇದಾನಿ ಅಗ್ಗಮಗ್ಗಪತ್ತಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಇಣಭಾವಕರಾಯ ಪಹೀನತ್ತಾ ಕಾಮ ತೇ ಅನಣಾ ಮಯಂ, ನ ತುಯ್ಹಂ ಇಣಂ ಧಾರೇಮ। ಅವೀತರಾಗೋ ಹಿ ರಾಗಸ್ಸ ವಸೇ ವತ್ತನತೋ ತಸ್ಸ ಇಣಂ ಧಾರೇನ್ತೋ ವಿಯ ಹೋತಿ, ವೀತರಾಗೋ ಪನ ತಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪರಮೇನ ಚಿತ್ತಿಸ್ಸರಿಯೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ಅನಣತ್ತಾ ಏವ ಗಚ್ಛಾಮ ದಾನಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಯತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ನ ಸೋಚತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ನಿಬ್ಬಾನೇ ಗಮನಹೇತು ಸಬ್ಬಸೋ ಸೋಕಹೇತೂನಂ ಅಭಾವತೋ ನ ಸೋಚತಿ, ತಂ ಅನುಪಾದಿಸೇಸನಿಬ್ಬಾನಮೇವ ಇದಾನಿ ಗಚ್ಛಾಮ ಅನುಪಾಪುಣಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    138. Idāni yassa appahīnattā evarūpāsu itthīsupi bajjhanti, tassa kāmassa attano suppahīnataṃ accantaniṭṭhitatañca dassento dutiyaṃ gāthamāha. Vadhaṃ carimha te kāmāti ambho kāma, tava vadhaṃ accantasamucchedaṃ ariyamaggena carimha, ‘‘vadhaṃ carimhase’’tipi pāṭho, vadhāya pahānāya maggabrahmacariyaṃ acarimhāti attho. Anaṇā dāni te mayanti idāni aggamaggapattito paṭṭhāya iṇabhāvakarāya pahīnattā kāma te anaṇā mayaṃ, na tuyhaṃ iṇaṃ dhārema. Avītarāgo hi rāgassa vase vattanato tassa iṇaṃ dhārento viya hoti, vītarāgo pana taṃ atikkamitvā paramena cittissariyena samannāgato. Anaṇattā eva gacchāma dāni nibbānaṃ, yattha gantvā na socati yasmiṃ nibbāne gamanahetu sabbaso sokahetūnaṃ abhāvato na socati, taṃ anupādisesanibbānameva idāni gacchāma anupāpuṇāmāti attho.

    ಗೋತಮತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Gotamattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೯. ಗೋತಮತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 9. Gotamattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact