Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မိလိန္ဒပဉ္ဟပာဠိ • Milindapañhapāḷi

    ၂. ဂောတမိဝတ္ထဒာနပဉ္ဟော

    2. Gotamivatthadānapañho

    . ‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, ဘာသိတမ္ပေတံ ဘဂဝတာ မာတုစ္ဆာယ မဟာပဇာပတိယာ ဂောတမိယာ ဝသ္သိကသာဋိကာယ ဒီယမာနာယ ‘သင္ဃေ ဂောတမိ ဒေဟိ, သင္ဃေ တေ ဒိန္နေ အဟဉ္စေဝ ပူဇိတော ဘဝိသ္သာမိ သင္ဃော စာ’တိ။ ကိံ နု ခော, ဘန္တေ နာဂသေန, တထာဂတော သင္ဃရတနတော န ဘာရိကော န ဂရုကော န ဒက္ခိဏေယ္ယော, ယံ တထာဂတော သကာယ မာတုစ္ဆာယ သယံ ပိဉ္ဇိတံ 1 သယံ လုဉ္စိတံ သယံ ပောထိတံ သယံ ကန္တိတံ သယံ ဝာယိတံ ဝသ္သိကသာဋိကံ အတ္တနော ဒီယမာနံ သင္ဃသ္သ ဒာပေသိ။ ယဒိ, ဘန္တေ နာဂသေန, တထာဂတော သင္ဃရတနတော ဥတ္တရော ဘဝေယ္ယ အဓိကော ဝာ ဝိသိဋ္ဌော ဝာ, ‘မယိ ဒိန္နေ မဟပ္ဖလံ ဘဝိသ္သတီ’တိ န တထာဂတော မာတုစ္ဆာယ သယံ ပိဉ္ဇိတံ သယံ လုဉ္စိတံ သယံ ပောထိတံ ဝသ္သိကသာဋိကံ သင္ဃေ ဒာပေယ္ယ, ယသ္မာ စ ခော ဘန္တေ နာဂသေန တထာဂတော အတ္တာနံ န ပတ္ထယတိ 2 န ဥပနိသ္သယတိ, တသ္မာ တထာဂတော မာတုစ္ဆာယ တံ ဝသ္သိကသာဋိကံ သင္ဃသ္သ ဒာပေသီ’’တိ။

    2. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā mātucchāya mahāpajāpatiyā gotamiyā vassikasāṭikāya dīyamānāya ‘saṅghe gotami dehi, saṅghe te dinne ahañceva pūjito bhavissāmi saṅgho cā’ti. Kiṃ nu kho, bhante nāgasena, tathāgato saṅgharatanato na bhāriko na garuko na dakkhiṇeyyo, yaṃ tathāgato sakāya mātucchāya sayaṃ piñjitaṃ 3 sayaṃ luñcitaṃ sayaṃ pothitaṃ sayaṃ kantitaṃ sayaṃ vāyitaṃ vassikasāṭikaṃ attano dīyamānaṃ saṅghassa dāpesi. Yadi, bhante nāgasena, tathāgato saṅgharatanato uttaro bhaveyya adhiko vā visiṭṭho vā, ‘mayi dinne mahapphalaṃ bhavissatī’ti na tathāgato mātucchāya sayaṃ piñjitaṃ sayaṃ luñcitaṃ sayaṃ pothitaṃ vassikasāṭikaṃ saṅghe dāpeyya, yasmā ca kho bhante nāgasena tathāgato attānaṃ na patthayati 4 na upanissayati, tasmā tathāgato mātucchāya taṃ vassikasāṭikaṃ saṅghassa dāpesī’’ti.

    ‘‘ဘာသိတမ္ပေတံ, မဟာရာဇ, ဘဂဝတာ မာတုစ္ဆာယ မဟာပဇာပတိယာ ဂောတမိယာ ဝသ္သိကသာဋိကာယ ဒီယမာနာယ ‘သင္ဃေ ဂောတမိ ဒေဟိ, သင္ဃေ တေ ဒိန္နေ အဟဉ္စေဝ ပူဇိတော ဘဝိသ္သာမိ သင္ဃော စာ’တိ။ တံ ပန န အတ္တနော ပတိမာနနသ္သ အဝိပာကတာယ န အဒက္ခိဏေယ္ယတာယ, အပိ စ ခော, မဟာရာဇ, ဟိတတ္ထာယ အနုကမ္ပာယ အနာဂတမဒ္ဓာနံ သင္ဃော မမစ္စယေန စိတ္တီကတော ဘဝိသ္သတီတိ ဝိဇ္ဇမာနေ ယေဝ ဂုဏေ ပရိကိတ္တယန္တော ဧဝမာဟ ‘သင္ဃေ ဂောတမိ ဒေဟိ, သင္ဃေ တေ ဒိန္နေ အဟဉ္စေဝ ပူဇိတော ဘဝိသ္သာမိ သင္ဃော စာ’တိ။

    ‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā mātucchāya mahāpajāpatiyā gotamiyā vassikasāṭikāya dīyamānāya ‘saṅghe gotami dehi, saṅghe te dinne ahañceva pūjito bhavissāmi saṅgho cā’ti. Taṃ pana na attano patimānanassa avipākatāya na adakkhiṇeyyatāya, api ca kho, mahārāja, hitatthāya anukampāya anāgatamaddhānaṃ saṅgho mamaccayena cittīkato bhavissatīti vijjamāne yeva guṇe parikittayanto evamāha ‘saṅghe gotami dehi, saṅghe te dinne ahañceva pūjito bhavissāmi saṅgho cā’ti.

    ‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ပိတာ ဓရမာနော ယေဝ အမစ္စဘဋဗလဒောဝာရိကအနီကဋ္ဌပာရိသဇ္ဇဇနမဇ္ဈေ ရညော သန္တိကေ ပုတ္တသ္သ ဝိဇ္ဇမာနံ ယေဝ ဂုဏံ ပကိတ္တေတိ 5 ‘ဣဓ ဌပိတော အနာဂတမဒ္ဓာနံ ဇနမဇ္ဈေ ပူဇိတော ဘဝိသ္သတီ’တိ။ ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, တထာဂတော ဟိတတ္ထာယ အနုကမ္ပာယ အနာဂတမဒ္ဓာနံ သင္ဃော မမစ္စယေန စိတ္တီကတော ဘဝိသ္သတီတိ ဝိဇ္ဇမာနေ ယေဝ ဂုဏေ ပကိတ္တယန္တော ဧဝမာဟ ‘သင္ဃေ ဂောတမိ ဒေဟိ, သင္ဃေ တေ ဒိန္နေ အဟဉ္စေဝ ပုဇိတော ဘဝိသ္သာမိ သင္ဃော စာ’တိ။

    ‘‘Yathā, mahārāja, pitā dharamāno yeva amaccabhaṭabaladovārikaanīkaṭṭhapārisajjajanamajjhe rañño santike puttassa vijjamānaṃ yeva guṇaṃ pakitteti 6 ‘idha ṭhapito anāgatamaddhānaṃ janamajjhe pūjito bhavissatī’ti. Evameva kho, mahārāja, tathāgato hitatthāya anukampāya anāgatamaddhānaṃ saṅgho mamaccayena cittīkato bhavissatīti vijjamāne yeva guṇe pakittayanto evamāha ‘saṅghe gotami dehi, saṅghe te dinne ahañceva pujito bhavissāmi saṅgho cā’ti.

    ‘‘န ခော, မဟာရာဇ, တာဝတကေန ဝသ္သိကသာဋိကာနုပ္ပဒာနမတ္တကေန သင္ဃော တထာဂတတော အဓိကော နာမ ဟောတိ ဝိသိဋ္ဌော ဝာ။ ယထာ, မဟာရာဇ, မာတာပိတရော ပုတ္တာနံ ဥစ္ဆာဒေန္တိ ပရိမဒ္ဒန္တိ နဟာပေန္တိ သမ္ဗာဟေန္တိ, အပိ နု ခော, မဟာရာဇ, တာဝတကေန ဥစ္ဆာဒနပရိမဒ္ဒနနဟာပနသမ္ဗာဟနမတ္တကေန ‘ပုတ္တော မာတာပိတူဟိ အဓိကော နာမ ဟောတိ ဝိသိဋ္ဌော ဝာ’တိ? ‘‘န ဟိ, ဘန္တေ, အကာမကရဏီယာ ဘန္တေ ပုတ္တာ မာတာပိတူနံ, တသ္မာ မာတာပိတရော ပုတ္တာနံ ဥစ္ဆာဒနပရိမဒ္ဒနနဟာပနသမ္ဗာဟနံ ကရောန္တီ’’တိ။ ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, န တာဝတကေန ဝသ္သိကသာဋိကာနုပ္ပဒာနမတ္တကေန သင္ဃော တထာဂတတော အဓိကော နာမ ဟောတိ ဝိသိဋ္ဌော ဝာတိ။ အပိ စ တထာဂတော အကာမကရဏီယံ ကရောန္တော မာတုစ္ဆာယ တံ ဝသ္သိကသာဋိကံ သင္ဃသ္သ ဒာပေသိ။

    ‘‘Na kho, mahārāja, tāvatakena vassikasāṭikānuppadānamattakena saṅgho tathāgatato adhiko nāma hoti visiṭṭho vā. Yathā, mahārāja, mātāpitaro puttānaṃ ucchādenti parimaddanti nahāpenti sambāhenti, api nu kho, mahārāja, tāvatakena ucchādanaparimaddananahāpanasambāhanamattakena ‘putto mātāpitūhi adhiko nāma hoti visiṭṭho vā’ti? ‘‘Na hi, bhante, akāmakaraṇīyā bhante puttā mātāpitūnaṃ, tasmā mātāpitaro puttānaṃ ucchādanaparimaddananahāpanasambāhanaṃ karontī’’ti. Evameva kho, mahārāja, na tāvatakena vassikasāṭikānuppadānamattakena saṅgho tathāgatato adhiko nāma hoti visiṭṭho vāti. Api ca tathāgato akāmakaraṇīyaṃ karonto mātucchāya taṃ vassikasāṭikaṃ saṅghassa dāpesi.

    ‘‘ယထာ ဝာ ပန, မဟာရာဇ, ကောစိဒေဝ ပုရိသော ရညော ဥပာယနံ အာဟရေယ္ယ, တံ ရာဇာ ဥပာယနံ အညတရသ္သ ဘဋသ္သ ဝာ ဗလသ္သ ဝာ သေနာပတိသ္သ ဝာ ပုရောဟိတသ္သ ဝာ ဒဒေယ္ယ။ အပိ နု ခော သော, မဟာရာဇ, ပုရိသော တာဝတကေန ဥပာယနပဋိလာဘမတ္တကေန ရညာ အဓိကော နာမ ဟောတိ ဝိသိဋ္ဌော ဝာ’’တိ? ‘‘န ဟိ, ဘန္တေ, ရာဇဘတ္တိကော, ဘန္တေ, သော ပုရိသော ရာဇူပဇီဝီ, တဋ္ဌာနေ ဌပေန္တော ရာဇာ ဥပာယနံ ဒေတီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, န တာဝတကေန ဝသ္သိကသာဋိကာနုပ္ပဒာနမတ္တကေန သင္ဃော တထာဂတတော အဓိကော နာမ ဟောတိ ဝိသိဋ္ဌော ဝာ, အထ ခော တထာဂတဘတ္တိကော တထာဂတူပဇီဝီ။ တဋ္ဌာနေ ဌပေန္တော တထာဂတော သင္ဃသ္သ ဝသ္သိကသာဋိကံ ဒာပေသိ။

    ‘‘Yathā vā pana, mahārāja, kocideva puriso rañño upāyanaṃ āhareyya, taṃ rājā upāyanaṃ aññatarassa bhaṭassa vā balassa vā senāpatissa vā purohitassa vā dadeyya. Api nu kho so, mahārāja, puriso tāvatakena upāyanapaṭilābhamattakena raññā adhiko nāma hoti visiṭṭho vā’’ti? ‘‘Na hi, bhante, rājabhattiko, bhante, so puriso rājūpajīvī, taṭṭhāne ṭhapento rājā upāyanaṃ detī’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, na tāvatakena vassikasāṭikānuppadānamattakena saṅgho tathāgatato adhiko nāma hoti visiṭṭho vā, atha kho tathāgatabhattiko tathāgatūpajīvī. Taṭṭhāne ṭhapento tathāgato saṅghassa vassikasāṭikaṃ dāpesi.

    ‘‘အပိ စ, မဟာရာဇ, တထာဂတသ္သ ဧဝံ အဟောသိ ‘သဘာဝပဋိပူဇနီယော သင္ဃော, မမ သန္တကေန သင္ဃံ ပဋိပူဇေသ္သာမီ’တိ သင္ဃသ္သ ဝသ္သိကသာဋိကံ ဒာပေသိ, န, မဟာရာဇ, တထာဂတော အတ္တနော ယေဝ ပဋိပူဇနံ ဝဏ္ဏေတိ, အထ ခော ယေ လောကေ ပဋိပူဇနာရဟာ, တေသမ္ပိ တထာဂတော ပဋိပူဇနံ ဝဏ္ဏေတိ။

    ‘‘Api ca, mahārāja, tathāgatassa evaṃ ahosi ‘sabhāvapaṭipūjanīyo saṅgho, mama santakena saṅghaṃ paṭipūjessāmī’ti saṅghassa vassikasāṭikaṃ dāpesi, na, mahārāja, tathāgato attano yeva paṭipūjanaṃ vaṇṇeti, atha kho ye loke paṭipūjanārahā, tesampi tathāgato paṭipūjanaṃ vaṇṇeti.

    ‘‘ဘာသိတမ္ပေတံ, မဟာရာဇ, ဘဂဝတာ ဒေဝာတိဒေဝေန မဇ္ဈိမနိကာယဝရလဉ္ဆကေ ဓမ္မဒာယာဒဓမ္မပရိယာယေ အပ္ပိစ္ဆပ္ပဋိပတ္တိံ ပကိတ္တယမာနေန ‘အသု ယေဝ မေ ပုရိမော ဘိက္ခု ပုဇ္ဇတရော စ ပာသံသတရော စာ’တိ။ ‘‘နတ္ထိ, မဟာရာဇ, ဘဝေသု ကောစိ သတ္တော တထာဂတတော ဒက္ခိဏေယ္ယော ဝာ ဥတ္တရော ဝာ အဓိကော ဝာ ဝိသိဋ္ဌော ဝာ, တထာဂတောဝ ဥတ္တရော အဓိကော ဝိသိဋ္ဌော။

    ‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena majjhimanikāyavaralañchake dhammadāyādadhammapariyāye appicchappaṭipattiṃ pakittayamānena ‘asu yeva me purimo bhikkhu pujjataro ca pāsaṃsataro cā’ti. ‘‘Natthi, mahārāja, bhavesu koci satto tathāgatato dakkhiṇeyyo vā uttaro vā adhiko vā visiṭṭho vā, tathāgatova uttaro adhiko visiṭṭho.

    ‘‘ဘာသိတမ္ပေတံ, မဟာရာဇ, သံယုတ္တနိကာယဝရေ မာဏဝဂာမိကေန ဒေဝပုတ္တေန ဘဂဝတော ပုရတော ဌတ္ဝာ ဒေဝမနုသ္သမဇ္ဈေ –

    ‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, saṃyuttanikāyavare māṇavagāmikena devaputtena bhagavato purato ṭhatvā devamanussamajjhe –

    ‘‘‘ဝိပုလော ရာဇဂဟီယာနံ 7၊ ဂိရိ သေဋ္ဌော ပဝုစ္စတိ။

    ‘‘‘Vipulo rājagahīyānaṃ 8, giri seṭṭho pavuccati;

    သေတော ဟိမဝတံ သေဋ္ဌော၊ အာဒိစ္စော အဃဂာမိနံ။

    Seto himavataṃ seṭṭho, ādicco aghagāminaṃ.

    ‘‘‘သမုဒ္ဒော ဥဒဓိနံ သေဋ္ဌော၊ နက္ခတ္တာနဉ္စ စန္ဒိမာ။

    ‘‘‘Samuddo udadhinaṃ seṭṭho, nakkhattānañca candimā;

    သဒေဝကသ္သ လောကသ္သ၊ ဗုဒ္ဓော အဂ္ဂော ပဝုစ္စတီ’တိ။

    Sadevakassa lokassa, buddho aggo pavuccatī’ti.

    ‘‘တာ ခော ပနေတာ, မဟာရာဇ, မာဏဝဂာမိကေန ဒေဝပုတ္တေန ဂာထာ သုဂီတာ န ဒုဂ္ဂီတာ, သုဘာသိတာ န ဒုဗ္ဘာသိတာ, အနုမတာ စ ဘဂဝတာ, နနု, မဟာရာဇ, ထေရေနပိ သာရိပုတ္တေန ဓမ္မသေနာပတိနာ ဘဏိတံ –

    ‘‘Tā kho panetā, mahārāja, māṇavagāmikena devaputtena gāthā sugītā na duggītā, subhāsitā na dubbhāsitā, anumatā ca bhagavatā, nanu, mahārāja, therenapi sāriputtena dhammasenāpatinā bhaṇitaṃ –

    ‘‘‘ဧကော မနောပသာဒော။ သရဏဂမနမဉ္ဇလိပဏာမော ဝာ။

    ‘‘‘Eko manopasādo; Saraṇagamanamañjalipaṇāmo vā;

    ဥသ္သဟတေ တာရယိတုံ၊ မာရဗလနိသူဒနေ ဗုဒ္ဓေ’တိ။

    Ussahate tārayituṃ, mārabalanisūdane buddhe’ti.

    ‘‘ဘဂဝတာ စ ဘဏိတံ ဒေဝာတိဒေဝေန ‘ဧကပုဂ္ဂလော, ဘိက္ခဝေ, လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခာယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခာယ ဒေဝမနုသ္သာနံ။ ကတမော ဧကပုဂ္ဂလော? တထာဂတော အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော။ပေ.။ ဒေဝမနုသ္သာန’’’န္တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ နာဂသေန, ဧဝမေတံ တထာ သမ္ပဋိစ္ဆာမီ’’တိ။

    ‘‘Bhagavatā ca bhaṇitaṃ devātidevena ‘ekapuggalo, bhikkhave, loke uppajjamāno uppajjati bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katamo ekapuggalo? Tathāgato arahaṃ sammāsambuddho…pe… devamanussāna’’’nti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.

    ဂောတမိဝတ္ထဒာနပဉ္ဟော ဒုတိယော။

    Gotamivatthadānapañho dutiyo.







    Footnotes:
    1. ပိစ္ဆိတံ (သီ. ပီ.)
    2. န ပတ္ထီယတိ (သီ. ပီ.)
    3. picchitaṃ (sī. pī.)
    4. na patthīyati (sī. pī.)
    5. ပရိကိတ္တေတိ (က.)
    6. parikitteti (ka.)
    7. ရာဇဂဟိကာနံ (က.) သံ. နိ. ၁.၁၁၁ ပသ္သိတဗ္ဗံ
    8. rājagahikānaṃ (ka.) saṃ. ni. 1.111 passitabbaṃ

    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact