| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³-அட்ட²கதா² • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
10. கொ³த்ரபு⁴ஞாணனித்³தே³ஸவண்ணனா
10. Gotrabhuñāṇaniddesavaṇṇanā
59. கொ³த்ரபு⁴ஞாணனித்³தே³ஸே அபி⁴பு⁴ய்யதீதி அபி⁴ப⁴வதி அதிக்கமதி. ப³ஹித்³தா⁴ ஸங்கா²ரனிமித்தந்தி ஸகஸந்தானப்பவத்தஅகுஸலக்க²ந்த⁴தோ ப³ஹித்³தா⁴பூ⁴தங் ஸங்கா²ரனிமித்தங். லோகிகஸங்கா²ரா ஹி கிலேஸானங் நிமித்தத்தா, நிமித்தாகாரேன உபட்டா²னதோ வா நிமித்தந்தி வுச்சந்தி. அபி⁴பு⁴ய்யதீதி கொ³த்ரபூ⁴தி ச புது²ஜ்ஜனகொ³த்தாபி⁴ப⁴வனதோ கொ³த்ரபு⁴பா⁴வோ வுத்தோ. பக்க²ந்த³தீதி கொ³த்ரபூ⁴தி அரியகொ³த்தபா⁴வனதோ கொ³த்ரபு⁴பா⁴வோ வுத்தோ. அபி⁴பு⁴ய்யித்வா பக்க²ந்த³தீதி கொ³த்ரபூ⁴தி உபோ⁴ அத்தே² ஸமாஸெத்வா வுத்தங். வுட்டா²தீதி கொ³த்ரபூ⁴தி ச விவட்டதீதி கொ³த்ரபூ⁴தி ச மாதிகாய வுட்டா²னவிவட்டனபதா³னுரூபேன புது²ஜ்ஜனகொ³த்தாபி⁴ப⁴வனத்தோ²யேவ வுத்தோ. ஸமத²வஸேன வுத்தகொ³த்ரபூ⁴னங் பன நீவரணாதி³கொ³த்தாபி⁴ப⁴வனதோ கொ³த்ரபூ⁴தி, ‘‘ஸோதாபத்திப²லஸமாபத்தத்தா²யா’’திஆதீ³ஸு ச²ஸு ஸமாபத்திவாரேஸு உப்பாதா³தி³கொ³த்தாபி⁴ப⁴வனதோ கொ³த்ரபூ⁴தி, ‘‘ஸகதா³கா³மிமக்³க³ங் படிலாப⁴த்தா²யா’’திஆதீ³ஸு தீஸு மக்³க³வாரேஸு ஸோதாபன்னாதி³கொ³த்தாபி⁴ப⁴வனதோ கொ³த்ரபூ⁴தி அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. கொ³த்தத்தோ² செத்த² பீ³ஜத்தோ². வத்தனிபகரணே கிர வுத்தங் – கொ³த்தங் வுச்சதி நிப்³பா³னங் ஸப்³ப³பரிபந்தே²ஹி கு³த்தத்தா, தங் படிபஜ்ஜதீதி கொ³த்ரபூ⁴தி, அட்ட² ஸமாபத்தியோபி கொ³த்தங் கொ³த்ரபு⁴பரிபந்தே²ஹி கு³த்தத்தா, தங் கொ³த்தங் படிபஜ்ஜதீதி கொ³த்ரபூ⁴தி வுத்தங். ‘‘சதுன்னங் மக்³கா³னங்யேவ கொ³த்ரபு⁴ நிப்³பா³னாரம்மணங், சதஸ்ஸன்னங் ப²லஸமாபத்தீனங் கொ³த்ரபு⁴ ஸங்கா²ராரம்மணங் ப²லஸமாபத்தினின்னத்தா’’தி வத³ந்தி. வுத்தஞ்ஹேதங் விஸுத்³தி⁴மக்³கே³ – ‘‘தஸ்ஸ பவத்தானுபுப்³ப³விபஸ்ஸனஸ்ஸ ஸங்கா²ராரம்மணகொ³த்ரபு⁴ஞாணானந்தரங் ப²லஸமாபத்திவஸேன நிரோதே⁴ சித்தங் அப்பேதீ’’தி (விஸுத்³தி⁴॰ 2.863). தேனேவெத்த² மக்³க³வாரேஸு ஸோளஸமங் கத்வா க³ஹிதஸ்ஸ ப³ஹித்³தா⁴ஸங்கா²ரனிமித்தபத³ஸ்ஸ ஸமாபத்திவாரேஸு ச²ட்ட²ங் கத்வா க³ஹணங் ந கதந்தி வேதி³தப்³ப³ங். இதரதா² ஹி மூலபத³க³ஹணேன க³ஹேதப்³ப³ங் ப⁴வெய்ய.
59. Gotrabhuñāṇaniddese abhibhuyyatīti abhibhavati atikkamati. Bahiddhā saṅkhāranimittanti sakasantānappavattaakusalakkhandhato bahiddhābhūtaṃ saṅkhāranimittaṃ. Lokikasaṅkhārā hi kilesānaṃ nimittattā, nimittākārena upaṭṭhānato vā nimittanti vuccanti. Abhibhuyyatīti gotrabhūti ca puthujjanagottābhibhavanato gotrabhubhāvo vutto. Pakkhandatīti gotrabhūti ariyagottabhāvanato gotrabhubhāvo vutto. Abhibhuyyitvā pakkhandatīti gotrabhūti ubho atthe samāsetvā vuttaṃ. Vuṭṭhātīti gotrabhūti ca vivaṭṭatīti gotrabhūti ca mātikāya vuṭṭhānavivaṭṭanapadānurūpena puthujjanagottābhibhavanatthoyeva vutto. Samathavasena vuttagotrabhūnaṃ pana nīvaraṇādigottābhibhavanato gotrabhūti, ‘‘sotāpattiphalasamāpattatthāyā’’tiādīsu chasu samāpattivāresu uppādādigottābhibhavanato gotrabhūti, ‘‘sakadāgāmimaggaṃ paṭilābhatthāyā’’tiādīsu tīsu maggavāresu sotāpannādigottābhibhavanato gotrabhūti attho veditabbo. Gottattho cettha bījattho. Vattanipakaraṇe kira vuttaṃ – gottaṃ vuccati nibbānaṃ sabbaparipanthehi guttattā, taṃ paṭipajjatīti gotrabhūti, aṭṭha samāpattiyopi gottaṃ gotrabhuparipanthehi guttattā, taṃ gottaṃ paṭipajjatīti gotrabhūti vuttaṃ. ‘‘Catunnaṃ maggānaṃyeva gotrabhu nibbānārammaṇaṃ, catassannaṃ phalasamāpattīnaṃ gotrabhu saṅkhārārammaṇaṃ phalasamāpattininnattā’’ti vadanti. Vuttañhetaṃ visuddhimagge – ‘‘tassa pavattānupubbavipassanassa saṅkhārārammaṇagotrabhuñāṇānantaraṃ phalasamāpattivasena nirodhe cittaṃ appetī’’ti (visuddhi. 2.863). Tenevettha maggavāresu soḷasamaṃ katvā gahitassa bahiddhāsaṅkhāranimittapadassa samāpattivāresu chaṭṭhaṃ katvā gahaṇaṃ na katanti veditabbaṃ. Itarathā hi mūlapadagahaṇena gahetabbaṃ bhaveyya.
அஞ்ஞே பன ‘‘யோ நிப்³பா³னே பட²மாபோ⁴கோ³ பட²மஸமன்னாஹாரோ, அயங் வுச்சதி கொ³த்ரபூ⁴’’தி வத³ந்தி. தங் ப²லங் ஸந்தா⁴ய ந யுஜ்ஜதி. பன்னரஸ கொ³த்ரபு⁴த⁴ம்மா குஸலாதி எத்த² அரஹதோ அபி⁴ப⁴விதப்³ப³னீவரணாபா⁴வதோ விதக்கவிசாராதீ³னங் ஸுகே²னேவ பஹாதப்³ப³பா⁴வதோ ச அபி⁴ப⁴வனட்டே²ன கொ³த்ரபு⁴னாமங் நாரஹந்தீதி கத்வா கொ³த்ரபூ⁴னங் அப்³யாகததா ந வுத்தாதி வேதி³தப்³பா³. அரஹதா பன ப²லஸமாபத்திங் ஸமாபஜ்ஜந்தேன ஸங்கா²ரே அனபி⁴பு⁴ய்ய ஸமாபஜ்ஜிதுங் ந ஸக்காதி ‘‘தயோ கொ³த்ரபு⁴த⁴ம்மா அப்³யாகதா’’தி வுத்தா. கேசி பன ‘‘அட்ட² ஸமாபத்தியோ நிப்³பே³த⁴பா⁴கி³யா ஏவ இத⁴ நித்³தி³ட்டா², தஸ்மா அட்ட² ஸமாபத்திகொ³த்ரபூ⁴ குஸலா ஹொந்தீ’’தி வத³ந்தி. ததா² ஸங்கா²ருபெக்கா²யபி வேதி³தப்³ப³ங்.
Aññe pana ‘‘yo nibbāne paṭhamābhogo paṭhamasamannāhāro, ayaṃ vuccati gotrabhū’’ti vadanti. Taṃ phalaṃ sandhāya na yujjati. Pannarasa gotrabhudhammā kusalāti ettha arahato abhibhavitabbanīvaraṇābhāvato vitakkavicārādīnaṃ sukheneva pahātabbabhāvato ca abhibhavanaṭṭhena gotrabhunāmaṃ nārahantīti katvā gotrabhūnaṃ abyākatatā na vuttāti veditabbā. Arahatā pana phalasamāpattiṃ samāpajjantena saṅkhāre anabhibhuyya samāpajjituṃ na sakkāti ‘‘tayo gotrabhudhammā abyākatā’’ti vuttā. Keci pana ‘‘aṭṭha samāpattiyo nibbedhabhāgiyā eva idha niddiṭṭhā, tasmā aṭṭha samāpattigotrabhū kusalā hontī’’ti vadanti. Tathā saṅkhārupekkhāyapi veditabbaṃ.
60. ஸாமிஸஞ்சாதிஆதீ³ஸு வட்டாமிஸலோகாமிஸகிலேஸாமிஸானங் கிலேஸாமிஸேன ஸாமிஸங் ஸனிகந்திகத்தா. கிங் தங்? அட்ட²வித⁴ங் ஸமத²கொ³த்ரபு⁴ஞாணங். வட்டாமிஸந்தி செத்த² தேபூ⁴மகவட்டமேவ. லோகாமிஸந்தி பஞ்ச காமகு³ணா. கிலேஸாமிஸந்தி கிலேஸா ஏவ. நிராமிஸந்தி த³ஸவித⁴ங் விபஸ்ஸனாகொ³த்ரபு⁴ஞாணங் அனிகந்திகத்தா. ந ஹி அரியா கொ³த்ரபு⁴ஸ்மிங் நிகந்திங் கரொந்தி. பொத்த²கே ‘‘ஸாமிஸஞ்சே’’தி லிக²ந்தி, தங் ந ஸுந்த³ரதரங். ஏவமேவ பணிஹிதஞ்ச அப்பணிஹிதங் ஸஞ்ஞுத்தஞ்ச விஸஞ்ஞுத்தங் வுட்டி²தஞ்ச அவுட்டி²தங் வேதி³தப்³ப³ங். நிகந்திபணிதி⁴யா ஹி பணிஹிதங் பத்தி²தந்தி அத்தோ². தத³பா⁴வேன அப்பணிஹிதங் . நிகந்திஸஞ்ஞோகே³னேவ ஸஞ்ஞுத்தங். தத³பா⁴வேன விஸஞ்ஞுத்தங். வுட்டி²தந்தி விபஸ்ஸனாகொ³த்ரபு⁴ஞாணமேவ. தஞ்ஹி நிகந்திச்சே²த³கத்தா வுட்டி²தங் நாம. இதரங் அவுட்டி²தங். ப³ஹித்³தா⁴ வுட்டா²னத்தா வா வுட்டி²தங். ப²லகொ³த்ரபு⁴பி ஹி நிப்³பா³னஜ்ஜா²ஸயவஸேன நிப்³பா³னாபி⁴முகீ²பூ⁴தத்தா ப³ஹித்³தா⁴ஸங்கா²ரனிமித்தா வுட்டி²தங் நாமாதி வேதி³தப்³ப³ங். ஹெட்டா²பி⁴ப⁴வனவுட்டா²னவிவட்டனவாரேஸுபி ப²லகொ³த்ரபு⁴ அஜ்ஜா²ஸயவஸேன நிப்³பா³னாபி⁴முகீ²பூ⁴தத்தா அபி⁴பு⁴ய்யதி வுட்டா²தி விவட்டதீதி வேதி³தப்³ப³ங். திண்ணங் விமொக்கா²ன பச்சயாதி திண்ணங் லோகுத்தரவிமொக்கா²னங் ஸமத²கொ³த்ரபு⁴ பகதூபனிஸ்ஸயபச்சயா ஹொந்தி, விபஸ்ஸனாகொ³த்ரபு⁴ அனந்தரஸமனந்தரூபனிஸ்ஸயபச்சயா ஹொந்தி. பஞ்ஞா யஸ்ஸ பரிச்சிதாதி புப்³ப³பா⁴க³பஞ்ஞா யஸ்ஸ பரிசிதா பரிசிண்ணா. குஸலோ விவட்டே வுட்டா²னேதி அஸம்மோஹவஸேனேவ விவட்டஸங்கா²தே கொ³த்ரபு⁴ஞாணே குஸலோ சே²கோ, புப்³ப³பா⁴க³ஞாணேன வா குஸலோ. நானாதி³ட்டீ²ஸு ந கம்பதீதி ஸமுச்சே²தே³ன பஹீனாஸு நானப்பகாராஸு தி³ட்டீ²ஸு ந வேத⁴தீதி.
60.Sāmisañcātiādīsu vaṭṭāmisalokāmisakilesāmisānaṃ kilesāmisena sāmisaṃ sanikantikattā. Kiṃ taṃ? Aṭṭhavidhaṃ samathagotrabhuñāṇaṃ. Vaṭṭāmisanti cettha tebhūmakavaṭṭameva. Lokāmisanti pañca kāmaguṇā. Kilesāmisanti kilesā eva. Nirāmisanti dasavidhaṃ vipassanāgotrabhuñāṇaṃ anikantikattā. Na hi ariyā gotrabhusmiṃ nikantiṃ karonti. Potthake ‘‘sāmisañce’’ti likhanti, taṃ na sundarataraṃ. Evameva paṇihitañca appaṇihitaṃ saññuttañca visaññuttaṃ vuṭṭhitañca avuṭṭhitaṃ veditabbaṃ. Nikantipaṇidhiyā hi paṇihitaṃ patthitanti attho. Tadabhāvena appaṇihitaṃ. Nikantisaññogeneva saññuttaṃ. Tadabhāvena visaññuttaṃ. Vuṭṭhitanti vipassanāgotrabhuñāṇameva. Tañhi nikanticchedakattā vuṭṭhitaṃ nāma. Itaraṃ avuṭṭhitaṃ. Bahiddhā vuṭṭhānattā vā vuṭṭhitaṃ. Phalagotrabhupi hi nibbānajjhāsayavasena nibbānābhimukhībhūtattā bahiddhāsaṅkhāranimittā vuṭṭhitaṃ nāmāti veditabbaṃ. Heṭṭhābhibhavanavuṭṭhānavivaṭṭanavāresupi phalagotrabhu ajjhāsayavasena nibbānābhimukhībhūtattā abhibhuyyati vuṭṭhāti vivaṭṭatīti veditabbaṃ. Tiṇṇaṃ vimokkhāna paccayāti tiṇṇaṃ lokuttaravimokkhānaṃ samathagotrabhu pakatūpanissayapaccayā honti, vipassanāgotrabhu anantarasamanantarūpanissayapaccayā honti. Paññā yassa pariccitāti pubbabhāgapaññā yassa paricitā pariciṇṇā. Kusalo vivaṭṭe vuṭṭhāneti asammohavaseneva vivaṭṭasaṅkhāte gotrabhuñāṇe kusalo cheko, pubbabhāgañāṇena vā kusalo. Nānādiṭṭhīsu na kampatīti samucchedena pahīnāsu nānappakārāsu diṭṭhīsu na vedhatīti.
கொ³த்ரபு⁴ஞாணனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Gotrabhuñāṇaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³பாளி • Paṭisambhidāmaggapāḷi / 10. கொ³த்ரபு⁴ஞாணனித்³தே³ஸோ • 10. Gotrabhuñāṇaniddeso
