Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā

    ၁၀. ဂောတ္ရဘုဉာဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

    10. Gotrabhuñāṇaniddesavaṇṇanā

    ၅၉. ဂောတ္ရဘုဉာဏနိဒ္ဒေသေ အဘိဘုယ္ယတီတိ အဘိဘဝတိ အတိက္ကမတိ။ ဗဟိဒ္ဓာ သင္ခာရနိမိတ္တန္တိ သကသန္တာနပ္ပဝတ္တအကုသလက္ခန္ဓတော ဗဟိဒ္ဓာဘူတံ သင္ခာရနိမိတ္တံ။ လောကိကသင္ခာရာ ဟိ ကိလေသာနံ နိမိတ္တတ္တာ, နိမိတ္တာကာရေန ဥပဋ္ဌာနတော ဝာ နိမိတ္တန္တိ ဝုစ္စန္တိ။ အဘိဘုယ္ယတီတိ ဂောတ္ရဘူတိ စ ပုထုဇ္ဇနဂောတ္တာဘိဘဝနတော ဂောတ္ရဘုဘာဝော ဝုတ္တော။ ပက္ခန္ဒတီတိ ဂောတ္ရဘူတိ အရိယဂောတ္တဘာဝနတော ဂောတ္ရဘုဘာဝော ဝုတ္တော။ အဘိဘုယ္ယိတ္ဝာ ပက္ခန္ဒတီတိ ဂောတ္ရဘူတိ ဥဘော အတ္ထေ သမာသေတ္ဝာ ဝုတ္တံ။ ဝုဋ္ဌာတီတိ ဂောတ္ရဘူတိ စ ဝိဝဋ္ဋတီတိ ဂောတ္ရဘူတိ စ မာတိကာယ ဝုဋ္ဌာနဝိဝဋ္ဋနပဒာနုရူပေန ပုထုဇ္ဇနဂောတ္တာဘိဘဝနတ္ထောယေဝ ဝုတ္တော။ သမထဝသေန ဝုတ္တဂောတ္ရဘူနံ ပန နီဝရဏာဒိဂောတ္တာဘိဘဝနတော ဂောတ္ရဘူတိ, ‘‘သောတာပတ္တိဖလသမာပတ္တတ္ထာယာ’’တိအာဒီသု ဆသု သမာပတ္တိဝာရေသု ဥပ္ပာဒာဒိဂောတ္တာဘိဘဝနတော ဂောတ္ရဘူတိ, ‘‘သကဒာဂာမိမဂ္ဂံ ပဋိလာဘတ္ထာယာ’’တိအာဒီသု တီသု မဂ္ဂဝာရေသု သောတာပန္နာဒိဂောတ္တာဘိဘဝနတော ဂောတ္ရဘူတိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဂောတ္တတ္ထော စေတ္ထ ဗီဇတ္ထော။ ဝတ္တနိပကရဏေ ကိရ ဝုတ္တံ – ဂောတ္တံ ဝုစ္စတိ နိဗ္ဗာနံ သဗ္ဗပရိပန္ထေဟိ ဂုတ္တတ္တာ, တံ ပဋိပဇ္ဇတီတိ ဂောတ္ရဘူတိ, အဋ္ဌ သမာပတ္တိယောပိ ဂောတ္တံ ဂောတ္ရဘုပရိပန္ထေဟိ ဂုတ္တတ္တာ, တံ ဂောတ္တံ ပဋိပဇ္ဇတီတိ ဂောတ္ရဘူတိ ဝုတ္တံ။ ‘‘စတုန္နံ မဂ္ဂာနံယေဝ ဂောတ္ရဘု နိဗ္ဗာနာရမ္မဏံ, စတသ္သန္နံ ဖလသမာပတ္တီနံ ဂောတ္ရဘု သင္ခာရာရမ္မဏံ ဖလသမာပတ္တိနိန္နတ္တာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဝုတ္တဉ္ဟေတံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ – ‘‘တသ္သ ပဝတ္တာနုပုဗ္ဗဝိပသ္သနသ္သ သင္ခာရာရမ္မဏဂောတ္ရဘုဉာဏာနန္တရံ ဖလသမာပတ္တိဝသေန နိရောဓေ စိတ္တံ အပ္ပေတီ’’တိ (ဝိသုဒ္ဓိ. ၂.၈၆၃)။ တေနေဝေတ္ထ မဂ္ဂဝာရေသု သောဠသမံ ကတ္ဝာ ဂဟိတသ္သ ဗဟိဒ္ဓာသင္ခာရနိမိတ္တပဒသ္သ သမာပတ္တိဝာရေသု ဆဋ္ဌံ ကတ္ဝာ ဂဟဏံ န ကတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣတရထာ ဟိ မူလပဒဂဟဏေန ဂဟေတဗ္ဗံ ဘဝေယ္ယ။

    59. Gotrabhuñāṇaniddese abhibhuyyatīti abhibhavati atikkamati. Bahiddhā saṅkhāranimittanti sakasantānappavattaakusalakkhandhato bahiddhābhūtaṃ saṅkhāranimittaṃ. Lokikasaṅkhārā hi kilesānaṃ nimittattā, nimittākārena upaṭṭhānato vā nimittanti vuccanti. Abhibhuyyatīti gotrabhūti ca puthujjanagottābhibhavanato gotrabhubhāvo vutto. Pakkhandatīti gotrabhūti ariyagottabhāvanato gotrabhubhāvo vutto. Abhibhuyyitvā pakkhandatīti gotrabhūti ubho atthe samāsetvā vuttaṃ. Vuṭṭhātīti gotrabhūti ca vivaṭṭatīti gotrabhūti ca mātikāya vuṭṭhānavivaṭṭanapadānurūpena puthujjanagottābhibhavanatthoyeva vutto. Samathavasena vuttagotrabhūnaṃ pana nīvaraṇādigottābhibhavanato gotrabhūti, ‘‘sotāpattiphalasamāpattatthāyā’’tiādīsu chasu samāpattivāresu uppādādigottābhibhavanato gotrabhūti, ‘‘sakadāgāmimaggaṃ paṭilābhatthāyā’’tiādīsu tīsu maggavāresu sotāpannādigottābhibhavanato gotrabhūti attho veditabbo. Gottattho cettha bījattho. Vattanipakaraṇe kira vuttaṃ – gottaṃ vuccati nibbānaṃ sabbaparipanthehi guttattā, taṃ paṭipajjatīti gotrabhūti, aṭṭha samāpattiyopi gottaṃ gotrabhuparipanthehi guttattā, taṃ gottaṃ paṭipajjatīti gotrabhūti vuttaṃ. ‘‘Catunnaṃ maggānaṃyeva gotrabhu nibbānārammaṇaṃ, catassannaṃ phalasamāpattīnaṃ gotrabhu saṅkhārārammaṇaṃ phalasamāpattininnattā’’ti vadanti. Vuttañhetaṃ visuddhimagge – ‘‘tassa pavattānupubbavipassanassa saṅkhārārammaṇagotrabhuñāṇānantaraṃ phalasamāpattivasena nirodhe cittaṃ appetī’’ti (visuddhi. 2.863). Tenevettha maggavāresu soḷasamaṃ katvā gahitassa bahiddhāsaṅkhāranimittapadassa samāpattivāresu chaṭṭhaṃ katvā gahaṇaṃ na katanti veditabbaṃ. Itarathā hi mūlapadagahaṇena gahetabbaṃ bhaveyya.

    အညေ ပန ‘‘ယော နိဗ္ဗာနေ ပဌမာဘောဂော ပဌမသမန္နာဟာရော, အယံ ဝုစ္စတိ ဂောတ္ရဘူ’’တိ ဝဒန္တိ။ တံ ဖလံ သန္ဓာယ န ယုဇ္ဇတိ။ ပန္နရသ ဂောတ္ရဘုဓမ္မာ ကုသလာတိ ဧတ္ထ အရဟတော အဘိဘဝိတဗ္ဗနီဝရဏာဘာဝတော ဝိတက္ကဝိစာရာဒီနံ သုခေနေဝ ပဟာတဗ္ဗဘာဝတော စ အဘိဘဝနဋ္ဌေန ဂောတ္ရဘုနာမံ နာရဟန္တီတိ ကတ္ဝာ ဂောတ္ရဘူနံ အဗ္ယာကတတာ န ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အရဟတာ ပန ဖလသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇန္တေန သင္ခာရေ အနဘိဘုယ္ယ သမာပဇ္ဇိတုံ န သက္ကာတိ ‘‘တယော ဂောတ္ရဘုဓမ္မာ အဗ္ယာကတာ’’တိ ဝုတ္တာ။ ကေစိ ပန ‘‘အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော နိဗ္ဗေဓဘာဂိယာ ဧဝ ဣဓ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ, တသ္မာ အဋ္ဌ သမာပတ္တိဂောတ္ရဘူ ကုသလာ ဟောန္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။ တထာ သင္ခာရုပေက္ခာယပိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

    Aññe pana ‘‘yo nibbāne paṭhamābhogo paṭhamasamannāhāro, ayaṃ vuccati gotrabhū’’ti vadanti. Taṃ phalaṃ sandhāya na yujjati. Pannarasa gotrabhudhammā kusalāti ettha arahato abhibhavitabbanīvaraṇābhāvato vitakkavicārādīnaṃ sukheneva pahātabbabhāvato ca abhibhavanaṭṭhena gotrabhunāmaṃ nārahantīti katvā gotrabhūnaṃ abyākatatā na vuttāti veditabbā. Arahatā pana phalasamāpattiṃ samāpajjantena saṅkhāre anabhibhuyya samāpajjituṃ na sakkāti ‘‘tayo gotrabhudhammā abyākatā’’ti vuttā. Keci pana ‘‘aṭṭha samāpattiyo nibbedhabhāgiyā eva idha niddiṭṭhā, tasmā aṭṭha samāpattigotrabhū kusalā hontī’’ti vadanti. Tathā saṅkhārupekkhāyapi veditabbaṃ.

    ၆၀. သာမိသဉ္စာတိအာဒီသု ဝဋ္ဋာမိသလောကာမိသကိလေသာမိသာနံ ကိလေသာမိသေန သာမိသံ သနိကန္တိကတ္တာ။ ကိံ တံ? အဋ္ဌဝိဓံ သမထဂောတ္ရဘုဉာဏံ။ ဝဋ္ဋာမိသန္တိ စေတ္ထ တေဘူမကဝဋ္ဋမေဝ။ လောကာမိသန္တိ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ။ ကိလေသာမိသန္တိ ကိလေသာ ဧဝ။ နိရာမိသန္တိ ဒသဝိဓံ ဝိပသ္သနာဂောတ္ရဘုဉာဏံ အနိကန္တိကတ္တာ။ န ဟိ အရိယာ ဂောတ္ရဘုသ္မိံ နိကန္တိံ ကရောန္တိ။ ပောတ္ထကေ ‘‘သာမိသဉ္စေ’’တိ လိခန္တိ, တံ န သုန္ဒရတရံ။ ဧဝမေဝ ပဏိဟိတဉ္စ အပ္ပဏိဟိတံ သညုတ္တဉ္စ ဝိသညုတ္တံ ဝုဋ္ဌိတဉ္စ အဝုဋ္ဌိတံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ နိကန္တိပဏိဓိယာ ဟိ ပဏိဟိတံ ပတ္ထိတန္တိ အတ္ထော။ တဒဘာဝေန အပ္ပဏိဟိတံ ။ နိကန္တိသညောဂေနေဝ သညုတ္တံ။ တဒဘာဝေန ဝိသညုတ္တံ။ ဝုဋ္ဌိတန္တိ ဝိပသ္သနာဂောတ္ရဘုဉာဏမေဝ။ တဉ္ဟိ နိကန္တိစ္ဆေဒကတ္တာ ဝုဋ္ဌိတံ နာမ။ ဣတရံ အဝုဋ္ဌိတံ။ ဗဟိဒ္ဓာ ဝုဋ္ဌာနတ္တာ ဝာ ဝုဋ္ဌိတံ။ ဖလဂောတ္ရဘုပိ ဟိ နိဗ္ဗာနဇ္ဈာသယဝသေန နိဗ္ဗာနာဘိမုခီဘူတတ္တာ ဗဟိဒ္ဓာသင္ခာရနိမိတ္တာ ဝုဋ္ဌိတံ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဟေဋ္ဌာဘိဘဝနဝုဋ္ဌာနဝိဝဋ္ဋနဝာရေသုပိ ဖလဂောတ္ရဘု အဇ္ဈာသယဝသေန နိဗ္ဗာနာဘိမုခီဘူတတ္တာ အဘိဘုယ္ယတိ ဝုဋ္ဌာတိ ဝိဝဋ္ဋတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တိဏ္ဏံ ဝိမောက္ခာန ပစ္စယာတိ တိဏ္ဏံ လောကုတ္တရဝိမောက္ခာနံ သမထဂောတ္ရဘု ပကတူပနိသ္သယပစ္စယာ ဟောန္တိ, ဝိပသ္သနာဂောတ္ရဘု အနန္တရသမနန္တရူပနိသ္သယပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ပညာ ယသ္သ ပရိစ္စိတာတိ ပုဗ္ဗဘာဂပညာ ယသ္သ ပရိစိတာ ပရိစိဏ္ဏာ။ ကုသလော ဝိဝဋ္ဋေ ဝုဋ္ဌာနေတိ အသမ္မောဟဝသေနေဝ ဝိဝဋ္ဋသင္ခာတေ ဂောတ္ရဘုဉာဏေ ကုသလော ဆေကော, ပုဗ္ဗဘာဂဉာဏေန ဝာ ကုသလော။ နာနာဒိဋ္ဌီသု န ကမ္ပတီတိ သမုစ္ဆေဒေန ပဟီနာသု နာနပ္ပကာရာသု ဒိဋ္ဌီသု န ဝေဓတီတိ။

    60.Sāmisañcātiādīsu vaṭṭāmisalokāmisakilesāmisānaṃ kilesāmisena sāmisaṃ sanikantikattā. Kiṃ taṃ? Aṭṭhavidhaṃ samathagotrabhuñāṇaṃ. Vaṭṭāmisanti cettha tebhūmakavaṭṭameva. Lokāmisanti pañca kāmaguṇā. Kilesāmisanti kilesā eva. Nirāmisanti dasavidhaṃ vipassanāgotrabhuñāṇaṃ anikantikattā. Na hi ariyā gotrabhusmiṃ nikantiṃ karonti. Potthake ‘‘sāmisañce’’ti likhanti, taṃ na sundarataraṃ. Evameva paṇihitañca appaṇihitaṃ saññuttañca visaññuttaṃ vuṭṭhitañca avuṭṭhitaṃ veditabbaṃ. Nikantipaṇidhiyā hi paṇihitaṃ patthitanti attho. Tadabhāvena appaṇihitaṃ. Nikantisaññogeneva saññuttaṃ. Tadabhāvena visaññuttaṃ. Vuṭṭhitanti vipassanāgotrabhuñāṇameva. Tañhi nikanticchedakattā vuṭṭhitaṃ nāma. Itaraṃ avuṭṭhitaṃ. Bahiddhā vuṭṭhānattā vā vuṭṭhitaṃ. Phalagotrabhupi hi nibbānajjhāsayavasena nibbānābhimukhībhūtattā bahiddhāsaṅkhāranimittā vuṭṭhitaṃ nāmāti veditabbaṃ. Heṭṭhābhibhavanavuṭṭhānavivaṭṭanavāresupi phalagotrabhu ajjhāsayavasena nibbānābhimukhībhūtattā abhibhuyyati vuṭṭhāti vivaṭṭatīti veditabbaṃ. Tiṇṇaṃ vimokkhāna paccayāti tiṇṇaṃ lokuttaravimokkhānaṃ samathagotrabhu pakatūpanissayapaccayā honti, vipassanāgotrabhu anantarasamanantarūpanissayapaccayā honti. Paññā yassa pariccitāti pubbabhāgapaññā yassa paricitā pariciṇṇā. Kusalo vivaṭṭe vuṭṭhāneti asammohavaseneva vivaṭṭasaṅkhāte gotrabhuñāṇe kusalo cheko, pubbabhāgañāṇena vā kusalo. Nānādiṭṭhīsu na kampatīti samucchedena pahīnāsu nānappakārāsu diṭṭhīsu na vedhatīti.

    ဂောတ္ရဘုဉာဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Gotrabhuñāṇaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂပာဠိ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ၁၀. ဂောတ္ရဘုဉာဏနိဒ္ဒေသော • 10. Gotrabhuñāṇaniddeso


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact