| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သုတ္တနိပာတ-အဋ္ဌကထာ • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
၂. ဂုဟဋ္ဌကသုတ္တဝဏ္ဏနာ
2. Guhaṭṭhakasuttavaṇṇanā
၇၇၉. သတ္တော ဂုဟာယန္တိ ဂုဟဋ္ဌကသုတ္တံ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? ဘဂဝတိ ကိရ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရန္တေ အာယသ္မာ ပိဏ္ဍောလဘာရဒ္ဝာဇော ကောသမ္ဗိယံ ဂံင္ဂာတီရေ အာဝဋ္ဋကံ နာမ ဥတေနသ္သ ဥယ္ယာနံ, တတ္ထ အဂမာသိ သီတလေ ပဒေသေ ဒိဝာဝိဟာရံ နိသီဒိတုကာမော။ အညဒာပိ စာယံ ဂစ္ဆတေဝ တတ္ထ ပုဗ္ဗာသေဝနေန ယထာ ဂဝမ္ပတိတ္ထေရော တာဝတိံသဘဝနန္တိ ဝုတ္တနယမေတံ ဝင္ဂီသသုတ္တဝဏ္ဏနာယံ။ သော တတ္ထ ဂင္ဂာတီရေ သီတလေ ရုက္ခမူလေ သမာပတ္တိံ အပ္ပေတ္ဝာ ဒိဝာဝိဟာရံ နိသီဒိ။ ရာဇာပိ ခော ဥတေနော တံ ဒိဝသံယေဝ ဥယ္ယာနကီဠိကံ ဂန္တ္ဝာ ဗဟုဒေဝ ဒိဝသဘာဂံ နစ္စဂီတာဒီဟိ ဥယ္ယာနေ ကီဠိတ္ဝာ ပာနမဒမတ္တော ဧကိသ္သာ ဣတ္ထိယာ အင္ကေ သီသံ ကတ္ဝာ သယိ။ သေသိတ္ထိယော ‘‘သုတ္တော ရာဇာ’’တိ ဥဋ္ဌဟိတ္ဝာ ဥယ္ယာနေ ပုပ္ဖဖလာဒီနိ ဂဏ္ဟန္တိယော ထေရံ ဒိသ္ဝာ ဟိရောတ္တပ္ပံ ဥပဋ္ဌာပေတ္ဝာ ‘‘မာ သဒ္ဒံ အကတ္ထာ’’တိ အညမညံ နိဝာရေတ္ဝာ အပ္ပသဒ္ဒာ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဝန္ဒိတ္ဝာ ထေရံ သမ္ပရိဝာရေတ္ဝာ နိသီဒိံသု။ ထေရော သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ တာသံ ဓမ္မံ ဒေသေသိ, တာ တုဋ္ဌာ ‘‘သာဓု သာဓူ’’တိ ဝတ္ဝာ သုဏန္တိ။
779.Sattoguhāyanti guhaṭṭhakasuttaṃ. Kā uppatti? Bhagavati kira sāvatthiyaṃ viharante āyasmā piṇḍolabhāradvājo kosambiyaṃ gaṃṅgātīre āvaṭṭakaṃ nāma utenassa uyyānaṃ, tattha agamāsi sītale padese divāvihāraṃ nisīditukāmo. Aññadāpi cāyaṃ gacchateva tattha pubbāsevanena yathā gavampatitthero tāvatiṃsabhavananti vuttanayametaṃ vaṅgīsasuttavaṇṇanāyaṃ. So tattha gaṅgātīre sītale rukkhamūle samāpattiṃ appetvā divāvihāraṃ nisīdi. Rājāpi kho uteno taṃ divasaṃyeva uyyānakīḷikaṃ gantvā bahudeva divasabhāgaṃ naccagītādīhi uyyāne kīḷitvā pānamadamatto ekissā itthiyā aṅke sīsaṃ katvā sayi. Sesitthiyo ‘‘sutto rājā’’ti uṭṭhahitvā uyyāne pupphaphalādīni gaṇhantiyo theraṃ disvā hirottappaṃ upaṭṭhāpetvā ‘‘mā saddaṃ akatthā’’ti aññamaññaṃ nivāretvā appasaddā upasaṅkamitvā vanditvā theraṃ samparivāretvā nisīdiṃsu. Thero samāpattito vuṭṭhāya tāsaṃ dhammaṃ desesi, tā tuṭṭhā ‘‘sādhu sādhū’’ti vatvā suṇanti.
ရညော သီသံ အင္ကေနာဒာယ နိသိန္နိတ္ထီ ‘‘ဣမာ မံ ဩဟာယ ကီဠန္တီ’’တိ တာသု ဣသ္သာပကတာ ဦရုံ စာလေတ္ဝာ ရာဇာနံ ပဗောဓေသိ။ ရာဇာ ပဋိဗုဇ္ဈိတ္ဝာ ဣတ္ထာဂာရံ အပသ္သန္တော ‘‘ကုဟိံ ဣမာ ဝသလိယော’’တိ အာဟ။ သာ အာဟ – ‘‘တုမ္ဟေသု အဗဟုကတာ ‘သမဏံ ရမယိသ္သာမာ’တိ ဂတာ’’တိ။ သော ကုဒ္ဓော ထေရာဘိမုခော အဂမာသိ။ တာ ဣတ္ထိယော ရာဇာနံ ဒိသ္ဝာ ဧကစ္စာ ဥဋ္ဌဟိံသု, ဧကစ္စာ ‘‘မဟာရာဇ, ပဗ္ဗဇိတသ္သ သန္တိကေ ဓမ္မံ သုဏာမာ’’တိ န ဥဋ္ဌဟိံသု။ သော တေန ဘိယ္ယောသောမတ္တာယ ကုဒ္ဓော ထေရံ အဝန္ဒိတ္ဝာဝ ‘‘ကိမတ္ထံ အာဂတောသီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဝိဝေကတ္ထံ မဟာရာဇာ’’တိ။ သော ‘‘ဝိဝေကတ္ထာယ အာဂတာ ဧဝံ ဣတ္ထာဂာရပရိဝုတာ နိသီဒန္တီ’’တိ ဝတ္ဝာ ‘‘တဝ ဝိဝေကံ ကထေဟီ’’တိ အာဟ။ ထေရော ဝိသာရဒောပိ ဝိဝေကကထာယ ‘‘နာယံ အညာတုကာမော ပုစ္ဆတီ’’တိ တုဏ္ဟီ အဟောသိ။ ရာဇာ ‘‘သစေ န ကထေသိ, တမ္ဗကိပိလ္လိကေဟိ တံ ခာဒာပေသ္သာမီ’’တိ အညတရသ္မိံ အသောကရုက္ခေ တမ္ဗကိပိလ္လိကပုဋံ ဂဏ္ဟန္တော အတ္တနောဝ ဥပရိ ဝိကိရိ။ သော သရီရံ ပုဉ္ဆိတ္ဝာ အညံ ပုဋံ ဂဟေတ္ဝာ ထေရာဘိမုခော အဂမာသိ။ ထေရော ‘‘သစာယံ ရာဇာ မယိ အပရဇ္ဈေယ္ယ , အပာယာဘိမုခော ဘဝေယ္ယာ’’တိ တံ အနုကမ္ပမာနော ဣဒ္ဓိယာ အာကာသံ အဗ္ဘုဂ္ဂန္တ္ဝာ ဂတော။
Rañño sīsaṃ aṅkenādāya nisinnitthī ‘‘imā maṃ ohāya kīḷantī’’ti tāsu issāpakatā ūruṃ cāletvā rājānaṃ pabodhesi. Rājā paṭibujjhitvā itthāgāraṃ apassanto ‘‘kuhiṃ imā vasaliyo’’ti āha. Sā āha – ‘‘tumhesu abahukatā ‘samaṇaṃ ramayissāmā’ti gatā’’ti. So kuddho therābhimukho agamāsi. Tā itthiyo rājānaṃ disvā ekaccā uṭṭhahiṃsu, ekaccā ‘‘mahārāja, pabbajitassa santike dhammaṃ suṇāmā’’ti na uṭṭhahiṃsu. So tena bhiyyosomattāya kuddho theraṃ avanditvāva ‘‘kimatthaṃ āgatosī’’ti āha. ‘‘Vivekatthaṃ mahārājā’’ti. So ‘‘vivekatthāya āgatā evaṃ itthāgāraparivutā nisīdantī’’ti vatvā ‘‘tava vivekaṃ kathehī’’ti āha. Thero visāradopi vivekakathāya ‘‘nāyaṃ aññātukāmo pucchatī’’ti tuṇhī ahosi. Rājā ‘‘sace na kathesi, tambakipillikehi taṃ khādāpessāmī’’ti aññatarasmiṃ asokarukkhe tambakipillikapuṭaṃ gaṇhanto attanova upari vikiri. So sarīraṃ puñchitvā aññaṃ puṭaṃ gahetvā therābhimukho agamāsi. Thero ‘‘sacāyaṃ rājā mayi aparajjheyya , apāyābhimukho bhaveyyā’’ti taṃ anukampamāno iddhiyā ākāsaṃ abbhuggantvā gato.
တတော ဣတ္ထိယော အာဟံသု – ‘‘မဟာရာဇ, အညေ ရာဇာနော ဤဒိသံ ပဗ္ဗဇိတံ ဒိသ္ဝာ ပုပ္ဖဂန္ဓာဒီဟိ ပူဇေန္တိ, တ္ဝံ တမ္ဗကိပိလ္လိကပုဋေန အာသာဒေတုံ အာရဒ္ဓော အဟောသိ, ကုလဝံသံ နာသေတုံ ဥဋ္ဌိတော’’တိ။ သော အတ္တနော ဒောသံ ဉတ္ဝာ တုဏ္ဟီ ဟုတ္ဝာ ဥယ္ယာနပာလံ ပုစ္ဆိ – ‘‘အညမ္ပိ ဒိဝသံ ထေရော ဣဓာဂစ္ဆတီ’’တိ? ‘‘အာမ, မဟာရာဇာ’’တိ။ တေန ဟိ ယဒာ အာဂစ္ဆတိ, တဒာ မေ အာရောစေယ္ယာသီတိ။ သော ဧကဒိဝသံ ထေရေ အာဂတေ အာရောစေသိ။ ရာဇာပိ ထေရံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆိတ္ဝာ ပာဏေဟိ သရဏံ ဂတော အဟောသိ။ တမ္ဗကိပိလ္လိကပုဋေန အာသာဒိတဒိဝသေ ပန ထေရော အာကာသေနာဂန္တ္ဝာ ပုန ပထဝိယံ နိမုဇ္ဇိတ္ဝာ ဘဂဝတော ဂန္ဓကုဋိယံ ဥမ္မုဇ္ဇိ။ ဘဂဝာပိ ခော ဒက္ခိဏေန ပသ္သေန သတော သမ္ပဇာနော သီဟသေယ္ယံ ကပ္ပယမာနော ထေရံ ဒိသ္ဝာ ‘‘ကိံ, ဘာရဒ္ဝာဇ, အကာလေ အာဂတောသီ’’တိ အာဟ။ ထေရော ‘‘အာမ ဘဂဝာ’’တိ ဝတ္ဝာ သဗ္ဗံ တံ ပဝတ္တိံ အာရောစေသိ။ တံ သုတ္ဝာ ဘဂဝာ ‘‘ကိံ ကရိသ္သတိ တသ္သ ဝိဝေကကထာ ကာမဂုဏဂိဒ္ဓသ္သာ’’တိ ဝတ္ဝာ ဒက္ခိဏေန ပသ္သေန နိပန္နော ဧဝ ထေရသ္သ ဓမ္မဒေသနတ္ထံ ဣမံ သုတ္တမဘာသိ။
Tato itthiyo āhaṃsu – ‘‘mahārāja, aññe rājāno īdisaṃ pabbajitaṃ disvā pupphagandhādīhi pūjenti, tvaṃ tambakipillikapuṭena āsādetuṃ āraddho ahosi, kulavaṃsaṃ nāsetuṃ uṭṭhito’’ti. So attano dosaṃ ñatvā tuṇhī hutvā uyyānapālaṃ pucchi – ‘‘aññampi divasaṃ thero idhāgacchatī’’ti? ‘‘Āma, mahārājā’’ti. Tena hi yadā āgacchati, tadā me āroceyyāsīti. So ekadivasaṃ there āgate ārocesi. Rājāpi theraṃ upasaṅkamitvā pañhaṃ pucchitvā pāṇehi saraṇaṃ gato ahosi. Tambakipillikapuṭena āsāditadivase pana thero ākāsenāgantvā puna pathaviyaṃ nimujjitvā bhagavato gandhakuṭiyaṃ ummujji. Bhagavāpi kho dakkhiṇena passena sato sampajāno sīhaseyyaṃ kappayamāno theraṃ disvā ‘‘kiṃ, bhāradvāja, akāle āgatosī’’ti āha. Thero ‘‘āma bhagavā’’ti vatvā sabbaṃ taṃ pavattiṃ ārocesi. Taṃ sutvā bhagavā ‘‘kiṃ karissati tassa vivekakathā kāmaguṇagiddhassā’’ti vatvā dakkhiṇena passena nipanno eva therassa dhammadesanatthaṃ imaṃ suttamabhāsi.
တတ္ထ သတ္တောတိ လဂ္ဂော။ ဂုဟာယန္တိ ကာယေ။ ကာယော ဟိ ရာဂာဒီနံ ဝာဠာနံ ဝသနောကာသတော ‘‘ဂုဟာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဗဟုနာဘိဆန္နောတိ ဗဟုနာ ရာဂာဒိကိလေသဇာလေန အဘိစ္ဆန္နော။ ဧတေန အဇ္ဈတ္တဗန္ဓနံ ဝုတ္တံ။ တိဋ္ဌန္တိ ရာဂာဒိဝသေန တိဋ္ဌန္တော။ နရောတိ သတ္တော။ မောဟနသ္မိံ ပဂာဠ္ဟောတိ မောဟနံ ဝုစ္စတိ ကာမဂုဏာ။ ဧတ္ထ ဟိ ဒေဝမနုသ္သာ မုယ္ဟန္တိ, တေသု အဇ္ဈောဂာဠ္ဟော ဟုတ္ဝာ ။ ဧတေန ဗဟိဒ္ဓာဗန္ဓနံ ဝုတ္တံ။ ဒူရေ ဝိဝေကာ ဟိ တထာဝိဓော သောတိ သော တထာရူပော နရော တိဝိဓာပိ ကာယဝိဝေကာဒိကာ ဝိဝေကာ ဒူရေ အနာသန္နေ။ ကိံကာရဏာ? ကာမာ ဟိ လောကေ န ဟိ သုပ္ပဟာယာ, ယသ္မာ လောကေ ကာမာ သုပ္ပဟာယာ န ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
Tattha sattoti laggo. Guhāyanti kāye. Kāyo hi rāgādīnaṃ vāḷānaṃ vasanokāsato ‘‘guhā’’ti vuccati. Bahunābhichannoti bahunā rāgādikilesajālena abhicchanno. Etena ajjhattabandhanaṃ vuttaṃ. Tiṭṭhanti rāgādivasena tiṭṭhanto. Naroti satto. Mohanasmiṃ pagāḷhoti mohanaṃ vuccati kāmaguṇā. Ettha hi devamanussā muyhanti, tesu ajjhogāḷho hutvā . Etena bahiddhābandhanaṃ vuttaṃ. Dūre vivekā hi tathāvidho soti so tathārūpo naro tividhāpi kāyavivekādikā vivekā dūre anāsanne. Kiṃkāraṇā? Kāmā hi loke na hi suppahāyā, yasmā loke kāmā suppahāyā na hontīti vuttaṃ hoti.
၇၈၀. ဧဝံ ပဌမဂာထာယ ‘‘ဒူရေ ဝိဝေကာ တထာဝိဓော’’တိ သာဓေတ္ဝာ ပုန တထာဝိဓာနံ သတ္တာနံ ဓမ္မတံ အာဝိကရောန္တော ‘‘ဣစ္ဆာနိဒာနာ’’တိ ဂာထမာဟ။ တတ္ထ ဣစ္ဆာနိဒာနာတိ တဏ္ဟာဟေတုကာ။ ဘဝသာတဗဒ္ဓာတိ သုခဝေဒနာဒိမ္ဟိ ဘဝသာတေ ဗဒ္ဓာ။ တေ ဒုပ္ပမုဉ္စာတိ တေ ဘဝသာတဝတ္ထုဘူတာ ဓမ္မာ, တေ ဝာ တတ္ထ ဗဒ္ဓာ ဣစ္ဆာနိဒာနာ သတ္တာ ဒုပ္ပမောစယာ။ န ဟိ အညမောက္ခာတိ အညေန စ မောစေတုံ န သက္ကောန္တိ။ ကာရဏဝစနံ ဝာ ဧတံ, တေ သတ္တာ ဒုပ္ပမုဉ္စာ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ အညေန မောစေတဗ္ဗာ န ဟောန္တိ။ ယဒိ ပန မုဉ္စေယ္ယုံ, သကေန ထာမေန မုဉ္စေယ္ယုန္တိ အယမသ္သ အတ္ထော။ ပစ္ဆာ ပုရေ ဝာပိ အပေက္ခမာနာတိ အနာဂတေ အတီတေ ဝာ ကာမေ အပေက္ခမာနာ။ ဣမေဝ ကာမေ ပုရိမေဝ ဇပ္ပန္တိ ဣမေ ဝာ ပစ္စုပ္ပန္နေ ကာမေ ပုရိမေ ဝာ ဒုဝိဓေပိ အတီတာနာဂတေ ဗလဝတဏ္ဟာယ ပတ္ထယမာနာ။ ဣမေသဉ္စ ဒ္ဝိန္နံ ပဒာနံ ‘‘တေ ဒုပ္ပမုဉ္စာ န ဟိ အညမောက္ခာ’’တိ ဣမိနာ သဟ သမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော, ဣတရထာ ‘‘အပေက္ခမာနာ ဇပ္ပံ ကိံ ကရောန္တိ ကိံ ဝာ ကတာ’’တိ န ပညာယေယ္ယုံ။
780. Evaṃ paṭhamagāthāya ‘‘dūre vivekā tathāvidho’’ti sādhetvā puna tathāvidhānaṃ sattānaṃ dhammataṃ āvikaronto ‘‘icchānidānā’’ti gāthamāha. Tattha icchānidānāti taṇhāhetukā. Bhavasātabaddhāti sukhavedanādimhi bhavasāte baddhā. Te duppamuñcāti te bhavasātavatthubhūtā dhammā, te vā tattha baddhā icchānidānā sattā duppamocayā. Na hi aññamokkhāti aññena ca mocetuṃ na sakkonti. Kāraṇavacanaṃ vā etaṃ, te sattā duppamuñcā. Kasmā? Yasmā aññena mocetabbā na honti. Yadi pana muñceyyuṃ, sakena thāmena muñceyyunti ayamassa attho. Pacchā pure vāpi apekkhamānāti anāgate atīte vā kāme apekkhamānā. Imeva kāme purimeva jappanti ime vā paccuppanne kāme purime vā duvidhepi atītānāgate balavataṇhāya patthayamānā. Imesañca dvinnaṃ padānaṃ ‘‘te duppamuñcā na hi aññamokkhā’’ti iminā saha sambandho veditabbo, itarathā ‘‘apekkhamānā jappaṃ kiṃ karonti kiṃ vā katā’’ti na paññāyeyyuṃ.
၇၈၁-၂. ဧဝံ ပဌမဂာထာယ ‘‘ဒူရေ ဝိဝေကာ တထာဝိဓော’’တိ သာဓေတ္ဝာ ဒုတိယဂာထာယ စ တထာဝိဓာနံ သတ္တာနံ ဓမ္မတံ အာဝိကတ္ဝာ ဣဒာနိ နေသံ ပာပကမ္မကရဏံ အာဝိကရောန္တော ‘‘ကာမေသု ဂိဒ္ဓာ’’တိ ဂာထမာဟ။ တသ္သတ္ထော – တေ သတ္တာ ကာမေသု ပရိဘောဂတဏ္ဟာယ ဂိဒ္ဓာ ပရိယေသနာဒိမနုယုတ္တတ္တာ ပသုတာ သမ္မောဟမာပန္နတ္တာ ပမူဠ္ဟာ အဝဂမနတာယ မစ္ဆရိတာယ ဗုဒ္ဓာဒီနံ ဝစနံ အနာဒိယနတာယ စ အဝဒာနိယာ။ ကာယဝိသမာဒိမ္ဟိ ဝိသမေ နိဝိဋ္ဌာ အန္တကာလေ မရဏဒုက္ခူပနီတာ ‘‘ကိံသူ ဘဝိသ္သာမ ဣတော စုတာသေ’’တိ ပရိဒေဝယန္တီတိ။ ယသ္မာ ဧတဒေဝ, တသ္မာ ဟိ သိက္ခေထ။ပေ.။ မာဟု ဓီရာတိ။ တတ္ထ သိက္ခေထာတိ တိသ္သော သိက္ခာ အာပဇ္ဇေယ္ယ။ ဣဓေဝာတိ ဣမသ္မိံယေဝ သာသနေ။ သေသမုတ္တာနမေဝ။
781-2. Evaṃ paṭhamagāthāya ‘‘dūre vivekā tathāvidho’’ti sādhetvā dutiyagāthāya ca tathāvidhānaṃ sattānaṃ dhammataṃ āvikatvā idāni nesaṃ pāpakammakaraṇaṃ āvikaronto ‘‘kāmesu giddhā’’ti gāthamāha. Tassattho – te sattā kāmesu paribhogataṇhāya giddhā pariyesanādimanuyuttattā pasutā sammohamāpannattā pamūḷhā avagamanatāya maccharitāya buddhādīnaṃ vacanaṃ anādiyanatāya ca avadāniyā. Kāyavisamādimhi visame niviṭṭhā antakāle maraṇadukkhūpanītā ‘‘kiṃsū bhavissāma ito cutāse’’ti paridevayantīti. Yasmā etadeva, tasmā hi sikkhetha…pe… māhu dhīrāti. Tattha sikkhethāti tisso sikkhā āpajjeyya. Idhevāti imasmiṃyeva sāsane. Sesamuttānameva.
၇၈၃. ဣဒာနိ ယေ တထာ န ကရောန္တိ, တေသံ ဗ္ယသနပ္ပတ္တိံ ဒသ္သေန္တော ‘‘ပသ္သာမီ’’တိ ဂာထမာဟ။ တတ္ထ ပသ္သာမီတိ မံသစက္ခုအာဒီဟိ ပေက္ခာမိ။ လောကေတိ အပာယာဒိမ္ဟိ။ ပရိဖန္ဒမာနန္တိ ဣတော စိတော စ ဖန္ဒမာနံ။ ပဇံ ဣမန္တိ ဣမံ သတ္တကာယံ။ တဏ္ဟဂတန္တိ တဏ္ဟာယ ဂတံ အဘိဘူတံ, နိပာတိတန္တိ အဓိပ္ပာယော။ ဘဝေသူတိ ကာမဘဝာဒီသု။ ဟီနာ နရာတိ ဟီနကမ္မန္တာ နရာ။ မစ္စုမုခေ လပန္တီတိ အန္တကာလေ သမ္ပတ္တေ မရဏမုခေ ပရိဒေဝန္တိ။ အဝီတတဏ္ဟာသေတိ အဝိဂတတဏ္ဟာ။ ဘဝာဘဝေသူတိ ကာမဘဝာဒီသု။ အထ ဝာ ဘဝာဘဝေသူတိ ဘဝဘဝေသု, ပုနပ္ပုနဘဝေသူတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
783. Idāni ye tathā na karonti, tesaṃ byasanappattiṃ dassento ‘‘passāmī’’ti gāthamāha. Tattha passāmīti maṃsacakkhuādīhi pekkhāmi. Loketi apāyādimhi. Pariphandamānanti ito cito ca phandamānaṃ. Pajaṃ imanti imaṃ sattakāyaṃ. Taṇhagatanti taṇhāya gataṃ abhibhūtaṃ, nipātitanti adhippāyo. Bhavesūti kāmabhavādīsu. Hīnā narāti hīnakammantā narā. Maccumukhe lapantīti antakāle sampatte maraṇamukhe paridevanti. Avītataṇhāseti avigatataṇhā. Bhavābhavesūti kāmabhavādīsu. Atha vā bhavābhavesūti bhavabhavesu, punappunabhavesūti vuttaṃ hoti.
၇၈၄. ဣဒာနိ ယသ္မာ အဝီတတဏ္ဟာ ဧဝံ ဖန္ဒန္တိ စ လပန္တိ စ, တသ္မာ တဏ္ဟာဝိနယေ သမာဒပေန္တော ‘‘မမာယိတေ’’တိ ဂာထမာဟ။ တတ္ထ မမာယိတေတိ တဏ္ဟာဒိဋ္ဌိမမတ္တေဟိ ‘‘မမ’’န္တိ ပရိဂ္ဂဟိတေ ဝတ္ထုသ္မိံ။ ပသ္သထာတိ သောတာရေ အာလပန္တော အာဟ။ ဧတမ္ပီတိ ဧတမ္ပိ အာဒီနဝံ။ သေသံ ပာကဋမေဝ။
784. Idāni yasmā avītataṇhā evaṃ phandanti ca lapanti ca, tasmā taṇhāvinaye samādapento ‘‘mamāyite’’ti gāthamāha. Tattha mamāyiteti taṇhādiṭṭhimamattehi ‘‘mama’’nti pariggahite vatthusmiṃ. Passathāti sotāre ālapanto āha. Etampīti etampi ādīnavaṃ. Sesaṃ pākaṭameva.
၇၈၅. ဧဝမေတ္ထ ပဌမဂာထာယ အသ္သာဒံ, တတော ပရာဟိ စတူဟိ အာဒီနဝဉ္စ ဒသ္သေတ္ဝာ ဣဒာနိ သဥပာယံ နိသ္သရဏံ နိသ္သရဏာနိသံသဉ္စ ဒသ္သေတုံ သဗ္ဗာဟိ ဝာ ဧတာဟိ ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သံကိလေသဉ္စ ဒသ္သေတ္ဝာ ဣဒာနိ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ဒသ္သေတုံ ‘‘ဥဘောသု အန္တေသူ’’တိ ဂာထာဒ္ဝယမာဟ။ တတ္ထ ဥဘောသု အန္တေသူတိ ဖသ္သဖသ္သသမုဒယာဒီသု ဒ္ဝီသု ပရိစ္ဆေဒေသု။ ဝိနေယ္ယ ဆန္ဒန္တိ ဆန္ဒရာဂံ ဝိနေတ္ဝာ။ ဖသ္သံ ပရိညာယာတိ စက္ခုသမ္ဖသ္သာဒိဖသ္သံ, ဖသ္သာနုသာရေန ဝာ တံသမ္ပယုတ္တေ သဗ္ဗေပိ အရူပဓမ္မေ, တေသံ ဝတ္ထုဒ္ဝာရာရမ္မဏဝသေန ရူပဓမ္မေ စာတိ သကလမ္ပိ နာမရူပံ တီဟိ ပရိညာဟိ ပရိဇာနိတ္ဝာ။ အနာနုဂိဒ္ဓောတိ ရူပာဒီသု သဗ္ဗဓမ္မေသု အဂိဒ္ဓော။ ယဒတ္တဂရဟီ တဒကုဗ္ဗမာနောတိ ယံ အတ္တနာ ဂရဟတိ, တံ အကုရုမာနော။ နလိပ္ပတီ ဒိဋ္ဌသုတေသု ဓီရောတိ သော ဧဝရူပော ဓိတိသမ္ပန္နော ဓီရော ဒိဋ္ဌေသု စ သုတေသု စ ဓမ္မေသု ဒ္ဝိန္နံ လေပာနံ ဧကေနပိ လေပေန န လိပ္ပတိ။ အာကာသမိဝ နိရုပလိတ္တော အစ္စန္တဝောဒာနပ္ပတ္တော ဟောတိ။
785. Evamettha paṭhamagāthāya assādaṃ, tato parāhi catūhi ādīnavañca dassetvā idāni saupāyaṃ nissaraṇaṃ nissaraṇānisaṃsañca dassetuṃ sabbāhi vā etāhi kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesañca dassetvā idāni nekkhamme ānisaṃsaṃ dassetuṃ ‘‘ubhosu antesū’’ti gāthādvayamāha. Tattha ubhosu antesūti phassaphassasamudayādīsu dvīsu paricchedesu. Vineyya chandanti chandarāgaṃ vinetvā. Phassaṃ pariññāyāti cakkhusamphassādiphassaṃ, phassānusārena vā taṃsampayutte sabbepi arūpadhamme, tesaṃ vatthudvārārammaṇavasena rūpadhamme cāti sakalampi nāmarūpaṃ tīhi pariññāhi parijānitvā. Anānugiddhoti rūpādīsu sabbadhammesu agiddho. Yadattagarahī tadakubbamānoti yaṃ attanā garahati, taṃ akurumāno. Nalippatī diṭṭhasutesu dhīroti so evarūpo dhitisampanno dhīro diṭṭhesu ca sutesu ca dhammesu dvinnaṃ lepānaṃ ekenapi lepena na lippati. Ākāsamiva nirupalitto accantavodānappatto hoti.
၇၈၆. သညံ ပရိညာတိ ဂာထာယ ပန အယံ သင္ခေပတ္ထော – န ကေဝလဉ္စ ဖသ္သမေဝ, အပိစ ခော ပန ကာမသညာဒိဘေဒံ သညမ္ပိ, သညာနုသာရေန ဝာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနေဝ နာမရူပံ တီဟိ ပရိညာဟိ ပရိဇာနိတ္ဝာ ဣမာယ ပဋိပဒာယ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ ဝိတရေယ္ယ ဩဃံ, တတော သော တိဏ္ဏောဃော တဏ္ဟာဒိဋ္ဌိပရိဂ္ဂဟေသု တဏ္ဟာဒိဋ္ဌိလေပပ္ပဟာနေန နောပလိတ္တော ခီဏာသဝမုနိ ရာဂာဒိသလ္လာနံ အဗ္ဗူဠ္ဟတ္တာ အဗ္ဗူဠ္ဟသလ္လော သတိဝေပုလ္လပ္ပတ္တိယာ အပ္ပမတ္တော စရံ, ပုဗ္ဗဘာဂေ ဝာ အပ္ပမတ္တော စရံ တေန အပ္ပမာဒစာရေန အဗ္ဗူဠ္ဟသလ္လော ဟုတ္ဝာ သကပရတ္တဘာဝာဒိဘေဒံ နာသီသတီ လောကမိမံ ပရဉ္စ, အညဒတ္ထု စရိမစိတ္တနိရောဓာ နိရုပာဒာနော ဇာတဝေဒောဝ ပရိနိဗ္ဗာတီတိ အရဟတ္တနိကူဋေန ဒေသနံ နိဋ္ဌာပေသိ ဓမ္မနေတ္တိဋ္ဌပနမေဝ ကရောန္တော, န ဥတ္တရိံ ဣမာယ ဒေသနာယ မဂ္ဂံ ဝာ ဖလံ ဝာ ဥပ္ပာဒေသိ ခီဏာသဝသ္သ ဒေသိတတ္တာတိ။
786.Saññaṃ pariññāti gāthāya pana ayaṃ saṅkhepattho – na kevalañca phassameva, apica kho pana kāmasaññādibhedaṃ saññampi, saññānusārena vā pubbe vuttanayeneva nāmarūpaṃ tīhi pariññāhi parijānitvā imāya paṭipadāya catubbidhampi vitareyya oghaṃ, tato so tiṇṇogho taṇhādiṭṭhipariggahesu taṇhādiṭṭhilepappahānena nopalitto khīṇāsavamuni rāgādisallānaṃ abbūḷhattā abbūḷhasallo sativepullappattiyā appamatto caraṃ, pubbabhāge vā appamatto caraṃ tena appamādacārena abbūḷhasallo hutvā sakaparattabhāvādibhedaṃ nāsīsatī lokamimaṃ parañca, aññadatthu carimacittanirodhā nirupādāno jātavedova parinibbātīti arahattanikūṭena desanaṃ niṭṭhāpesi dhammanettiṭṭhapanameva karonto, na uttariṃ imāya desanāya maggaṃ vā phalaṃ vā uppādesi khīṇāsavassa desitattāti.
ပရမတ္ထဇောတိကာယ ခုဒ္ဒက-အဋ္ဌကထာယ
Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya
သုတ္တနိပာတ-အဋ္ဌကထာယ ဂုဟဋ္ဌကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Suttanipāta-aṭṭhakathāya guhaṭṭhakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / သုတ္တနိပာတပာဠိ • Suttanipātapāḷi / ၂. ဂုဟဋ္ဌကသုတ္တံ • 2. Guhaṭṭhakasuttaṃ
