| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
गुळादिअनुजाननकथा
Guḷādianujānanakathā
२७२. सचे भिक्खवे पक्कापि मुग्गा जायन्तीति पक्का मुग्गा सचेपि जायन्ति, यथासुखं परिभुञ्जितब्बा। पक्कत्ता हि ते कप्पिया एव।
272.Sace bhikkhave pakkāpi muggā jāyantīti pakkā muggā sacepi jāyanti, yathāsukhaṃ paribhuñjitabbā. Pakkattā hi te kappiyā eva.
२७४. अन्तोवुत्थन्ति अकप्पियकुटियं वुत्थं। सामं पक्कन्ति एत्थ यंकिञ्चि आमिसं भिक्खुनो पचितुं न वट्टति। सचेपिस्स उण्हयागुया सुलसिपण्णानि वा सिङ्गिवेरं वा लोणं वा पक्खिपन्ति, तम्पि चालेतुं न वट्टति, ‘‘यागुं निब्बापेमी’’ति पन चालेतुं वट्टति। उत्तण्डुलभत्तं लभित्वापि पिदहितुं न वट्टति। सचे पन मनुस्सा पिदहित्वाव देन्ति, वट्टति; ‘‘भत्तं वा मा निब्बायतू’’ति पिदहितुं वट्टति। खीरतक्कादीसु पन सकिं कुथितेसु अग्गिं दातुं वट्टति, पुनपाकस्स अनुञ्ञातत्ता। उक्कपिण्डकापि खादन्तीति बिळामूसिकगोधामङ्गुसा खादन्ति। दमकाति विघासादा।
274.Antovutthanti akappiyakuṭiyaṃ vutthaṃ. Sāmaṃ pakkanti ettha yaṃkiñci āmisaṃ bhikkhuno pacituṃ na vaṭṭati. Sacepissa uṇhayāguyā sulasipaṇṇāni vā siṅgiveraṃ vā loṇaṃ vā pakkhipanti, tampi cāletuṃ na vaṭṭati, ‘‘yāguṃ nibbāpemī’’ti pana cāletuṃ vaṭṭati. Uttaṇḍulabhattaṃ labhitvāpi pidahituṃ na vaṭṭati. Sace pana manussā pidahitvāva denti, vaṭṭati; ‘‘bhattaṃ vā mā nibbāyatū’’ti pidahituṃ vaṭṭati. Khīratakkādīsu pana sakiṃ kuthitesu aggiṃ dātuṃ vaṭṭati, punapākassa anuññātattā. Ukkapiṇḍakāpi khādantīti biḷāmūsikagodhāmaṅgusā khādanti. Damakāti vighāsādā.
२७६. ततो नीहटन्ति यत्थ निमन्तिता भुञ्जन्ति, ततो नीहटं।
276.Tato nīhaṭanti yattha nimantitā bhuñjanti, tato nīhaṭaṃ.
२७८. वनट्ठं पोक्खरट्ठन्ति वने चेव पदुमिनिगच्छे च जातं। अबीजन्ति तरुणफलं, यस्स बीजं न अङ्कुरं जनेति। निब्बट्टबीजन्ति बीजं निब्बट्टेत्वा अपनेत्वा परिभुञ्जितब्बकं अम्बपनसादि।
278.Vanaṭṭhaṃ pokkharaṭṭhanti vane ceva paduminigacche ca jātaṃ. Abījanti taruṇaphalaṃ, yassa bījaṃ na aṅkuraṃ janeti. Nibbaṭṭabījanti bījaṃ nibbaṭṭetvā apanetvā paribhuñjitabbakaṃ ambapanasādi.
२७९. दुरोपयो वणोति दुक्खेन रुहति, दुक्खेन पाकतिको होतीति अत्थो। दुप्परिहारं सत्थन्ति सम्बाधे दुक्खेन सत्थं परिहरेय्यं। सत्थकम्मं वा वत्थिकम्मं वाति यथापरिच्छिन्ने ओकासे येन केनचि सत्थेन वा सूचिया वा कण्टकेन वा सत्तिकाय वा पासाणसक्खलिकाय वा नखेन वा छिन्दनं वा फालनं वा विज्झनं वा लेखनं वा न कातब्बं; सब्बञ्हेतं सत्थकम्ममेव होति। येन केनचि पन चम्मेन वा वत्थेन वा वत्थिपीळनम्पि न कातब्बं; सब्बञ्हेतं वत्थिकम्ममेव होति। एत्थ च सम्बाधस्स सामन्ता द्वङ्गुलाति इदं सत्थकम्मंयेव सन्धाय वुत्तं। वत्थिकम्मं पन सम्बाधेयेव पटिक्खित्तं। तत्थ पन खारं आदातुं येन केनचि रज्जुकेन वा बन्धितुं वट्टति। यदि तेन छिज्जति, सुच्छिन्नं। अण्डवुड्ढिरोगेपि सत्थकम्मं न वट्टति, तस्मा अण्डं फालेत्वा बीजानि उद्धरित्वा ‘‘अरोगं करिस्सामी’’ति न कत्तब्बं। अग्गितापनभेसज्जालिम्पनेसु पन पटिक्खेपो नत्थि। वच्चमग्गे भेसज्जमक्खिता आदानवट्टि वा वेळुनाळिका वा वट्टति, याय खारकम्मं वा करोन्ति, तेलं वा पवेसेन्ति।
279.Duropayo vaṇoti dukkhena ruhati, dukkhena pākatiko hotīti attho. Dupparihāraṃ satthanti sambādhe dukkhena satthaṃ parihareyyaṃ. Satthakammaṃ vā vatthikammaṃ vāti yathāparicchinne okāse yena kenaci satthena vā sūciyā vā kaṇṭakena vā sattikāya vā pāsāṇasakkhalikāya vā nakhena vā chindanaṃ vā phālanaṃ vā vijjhanaṃ vā lekhanaṃ vā na kātabbaṃ; sabbañhetaṃ satthakammameva hoti. Yena kenaci pana cammena vā vatthena vā vatthipīḷanampi na kātabbaṃ; sabbañhetaṃ vatthikammameva hoti. Ettha ca sambādhassa sāmantā dvaṅgulāti idaṃ satthakammaṃyeva sandhāya vuttaṃ. Vatthikammaṃ pana sambādheyeva paṭikkhittaṃ. Tattha pana khāraṃ ādātuṃ yena kenaci rajjukena vā bandhituṃ vaṭṭati. Yadi tena chijjati, succhinnaṃ. Aṇḍavuḍḍhirogepi satthakammaṃ na vaṭṭati, tasmā aṇḍaṃ phāletvā bījāni uddharitvā ‘‘arogaṃ karissāmī’’ti na kattabbaṃ. Aggitāpanabhesajjālimpanesu pana paṭikkhepo natthi. Vaccamagge bhesajjamakkhitā ādānavaṭṭi vā veḷunāḷikā vā vaṭṭati, yāya khārakammaṃ vā karonti, telaṃ vā pavesenti.
२८०. पवत्तमंसन्ति मतस्स मंसं। माघातोति तं दिवसं न लब्भा केनचि किञ्चि जीविता वोरोपेतुं। पोत्थनिकन्ति मंसच्छेदनसत्थकं वुच्चति। किम्पिमायाति किम्पि इमाय। न भगवा उस्सहतीति न भगवा सक्कोति। यत्र हि नामाति यस्मा नाम। पटिवेक्खीति वीमंसि; पटिपुच्छीति वुत्तं होति। अप्पटिवेक्खित्वाति अप्पटिपुच्छित्वा। सचे पन असुकमंसन्ति जानाति, पटिपुच्छनकिच्चं नत्थि, अजानन्तेन पन पुच्छित्वाव खादितब्बं।
280.Pavattamaṃsanti matassa maṃsaṃ. Māghātoti taṃ divasaṃ na labbhā kenaci kiñci jīvitā voropetuṃ. Potthanikanti maṃsacchedanasatthakaṃ vuccati. Kimpimāyāti kimpi imāya. Na bhagavā ussahatīti na bhagavā sakkoti. Yatra hi nāmāti yasmā nāma. Paṭivekkhīti vīmaṃsi; paṭipucchīti vuttaṃ hoti. Appaṭivekkhitvāti appaṭipucchitvā. Sace pana asukamaṃsanti jānāti, paṭipucchanakiccaṃ natthi, ajānantena pana pucchitvāva khāditabbaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi
१६३. गुळादिअनुजानना • 163. Guḷādianujānanā
१६४. अन्तोवुट्ठादिपटिक्खेपकथा • 164. Antovuṭṭhādipaṭikkhepakathā
१६५. उग्गहितपटिग्गहणा • 165. Uggahitapaṭiggahaṇā
१६६. पटिग्गहितादिअनुजानना • 166. Paṭiggahitādianujānanā
१६७. सत्थकम्मपटिक्खेपकथा • 167. Satthakammapaṭikkhepakathā
१६८. मनुस्समंसपटिक्खेपकथा • 168. Manussamaṃsapaṭikkhepakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / गुळादिअनुजाननकथावण्णना • Guḷādianujānanakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā
गुळादिअनुजाननकथावण्णना • Guḷādianujānanakathāvaṇṇanā
मनुस्समंसपटिक्खेपकथावण्णना • Manussamaṃsapaṭikkhepakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / गुळादिअनुजाननकथावण्णना • Guḷādianujānanakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi
१६३. गुळादिअनुजाननकथा • 163. Guḷādianujānanakathā
१६७. सत्थकम्मपटिक्खेपकथा • 167. Satthakammapaṭikkhepakathā
