| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
คุฬาทิอนุชานนกถา
Guḷādianujānanakathā
๒๗๒. สเจ ภิกฺขเว ปกฺกาปิ มุคฺคา ชายนฺตีติ ปกฺกา มุคฺคา สเจปิ ชายนฺติ, ยถาสุขํ ปริภุญฺชิตพฺพาฯ ปกฺกตฺตา หิ เต กปฺปิยา เอวฯ
272.Sace bhikkhave pakkāpi muggā jāyantīti pakkā muggā sacepi jāyanti, yathāsukhaṃ paribhuñjitabbā. Pakkattā hi te kappiyā eva.
๒๗๔. อโนฺตวุตฺถนฺติ อกปฺปิยกุฎิยํ วุตฺถํฯ สามํ ปกฺกนฺติ เอตฺถ ยํกิญฺจิ อามิสํ ภิกฺขุโน ปจิตุํ น วฎฺฎติฯ สเจปิสฺส อุณฺหยาคุยา สุลสิปณฺณานิ วา สิงฺคิเวรํ วา โลณํ วา ปกฺขิปนฺติ, ตมฺปิ จาเลตุํ น วฎฺฎติ, ‘‘ยาคุํ นิพฺพาเปมี’’ติ ปน จาเลตุํ วฎฺฎติฯ อุตฺตณฺฑุลภตฺตํ ลภิตฺวาปิ ปิทหิตุํ น วฎฺฎติฯ สเจ ปน มนุสฺสา ปิทหิตฺวาว เทนฺติ, วฎฺฎติ; ‘‘ภตฺตํ วา มา นิพฺพายตู’’ติ ปิทหิตุํ วฎฺฎติฯ ขีรตกฺกาทีสุ ปน สกิํ กุถิเตสุ อคฺคิํ ทาตุํ วฎฺฎติ, ปุนปากสฺส อนุญฺญาตตฺตาฯ อุกฺกปิณฺฑกาปิ ขาทนฺตีติ พิฬามูสิกโคธามงฺคุสา ขาทนฺติฯ ทมกาติ วิฆาสาทาฯ
274.Antovutthanti akappiyakuṭiyaṃ vutthaṃ. Sāmaṃ pakkanti ettha yaṃkiñci āmisaṃ bhikkhuno pacituṃ na vaṭṭati. Sacepissa uṇhayāguyā sulasipaṇṇāni vā siṅgiveraṃ vā loṇaṃ vā pakkhipanti, tampi cāletuṃ na vaṭṭati, ‘‘yāguṃ nibbāpemī’’ti pana cāletuṃ vaṭṭati. Uttaṇḍulabhattaṃ labhitvāpi pidahituṃ na vaṭṭati. Sace pana manussā pidahitvāva denti, vaṭṭati; ‘‘bhattaṃ vā mā nibbāyatū’’ti pidahituṃ vaṭṭati. Khīratakkādīsu pana sakiṃ kuthitesu aggiṃ dātuṃ vaṭṭati, punapākassa anuññātattā. Ukkapiṇḍakāpi khādantīti biḷāmūsikagodhāmaṅgusā khādanti. Damakāti vighāsādā.
๒๗๖. ตโต นีหฎนฺติ ยตฺถ นิมนฺติตา ภุญฺชนฺติ, ตโต นีหฎํฯ
276.Tato nīhaṭanti yattha nimantitā bhuñjanti, tato nīhaṭaṃ.
๒๗๘. วนฎฺฐํ โปกฺขรฎฺฐนฺติ วเน เจว ปทุมินิคเจฺฉ จ ชาตํฯ อพีชนฺติ ตรุณผลํ, ยสฺส พีชํ น องฺกุรํ ชเนติฯ นิพฺพฎฺฎพีชนฺติ พีชํ นิพฺพเฎฺฎตฺวา อปเนตฺวา ปริภุญฺชิตพฺพกํ อมฺพปนสาทิฯ
278.Vanaṭṭhaṃ pokkharaṭṭhanti vane ceva paduminigacche ca jātaṃ. Abījanti taruṇaphalaṃ, yassa bījaṃ na aṅkuraṃ janeti. Nibbaṭṭabījanti bījaṃ nibbaṭṭetvā apanetvā paribhuñjitabbakaṃ ambapanasādi.
๒๗๙. ทุโรปโย วโณติ ทุเกฺขน รุหติ, ทุเกฺขน ปากติโก โหตีติ อโตฺถฯ ทุปฺปริหารํ สตฺถนฺติ สมฺพาเธ ทุเกฺขน สตฺถํ ปริหเรยฺยํฯ สตฺถกมฺมํ วา วตฺถิกมฺมํ วาติ ยถาปริจฺฉิเนฺน โอกาเส เยน เกนจิ สเตฺถน วา สูจิยา วา กณฺฎเกน วา สตฺติกาย วา ปาสาณสกฺขลิกาย วา นเขน วา ฉินฺทนํ วา ผาลนํ วา วิชฺฌนํ วา เลขนํ วา น กาตพฺพํ; สพฺพเญฺหตํ สตฺถกมฺมเมว โหติฯ เยน เกนจิ ปน จเมฺมน วา วเตฺถน วา วตฺถิปีฬนมฺปิ น กาตพฺพํ; สพฺพเญฺหตํ วตฺถิกมฺมเมว โหติฯ เอตฺถ จ สมฺพาธสฺส สามนฺตา ทฺวงฺคุลาติ อิทํ สตฺถกมฺมํเยว สนฺธาย วุตฺตํฯ วตฺถิกมฺมํ ปน สมฺพาเธเยว ปฎิกฺขิตฺตํฯ ตตฺถ ปน ขารํ อาทาตุํ เยน เกนจิ รชฺชุเกน วา พนฺธิตุํ วฎฺฎติฯ ยทิ เตน ฉิชฺชติ, สุจฺฉินฺนํฯ อณฺฑวุฑฺฒิโรเคปิ สตฺถกมฺมํ น วฎฺฎติ, ตสฺมา อณฺฑํ ผาเลตฺวา พีชานิ อุทฺธริตฺวา ‘‘อโรคํ กริสฺสามี’’ติ น กตฺตพฺพํฯ อคฺคิตาปนเภสชฺชาลิมฺปเนสุ ปน ปฎิเกฺขโป นตฺถิฯ วจฺจมเคฺค เภสชฺชมกฺขิตา อาทานวฎฺฎิ วา เวฬุนาฬิกา วา วฎฺฎติ, ยาย ขารกมฺมํ วา กโรนฺติ, เตลํ วา ปเวเสนฺติฯ
279.Duropayo vaṇoti dukkhena ruhati, dukkhena pākatiko hotīti attho. Dupparihāraṃ satthanti sambādhe dukkhena satthaṃ parihareyyaṃ. Satthakammaṃ vā vatthikammaṃ vāti yathāparicchinne okāse yena kenaci satthena vā sūciyā vā kaṇṭakena vā sattikāya vā pāsāṇasakkhalikāya vā nakhena vā chindanaṃ vā phālanaṃ vā vijjhanaṃ vā lekhanaṃ vā na kātabbaṃ; sabbañhetaṃ satthakammameva hoti. Yena kenaci pana cammena vā vatthena vā vatthipīḷanampi na kātabbaṃ; sabbañhetaṃ vatthikammameva hoti. Ettha ca sambādhassa sāmantā dvaṅgulāti idaṃ satthakammaṃyeva sandhāya vuttaṃ. Vatthikammaṃ pana sambādheyeva paṭikkhittaṃ. Tattha pana khāraṃ ādātuṃ yena kenaci rajjukena vā bandhituṃ vaṭṭati. Yadi tena chijjati, succhinnaṃ. Aṇḍavuḍḍhirogepi satthakammaṃ na vaṭṭati, tasmā aṇḍaṃ phāletvā bījāni uddharitvā ‘‘arogaṃ karissāmī’’ti na kattabbaṃ. Aggitāpanabhesajjālimpanesu pana paṭikkhepo natthi. Vaccamagge bhesajjamakkhitā ādānavaṭṭi vā veḷunāḷikā vā vaṭṭati, yāya khārakammaṃ vā karonti, telaṃ vā pavesenti.
๒๘๐. ปวตฺตมํสนฺติ มตสฺส มํสํฯ มาฆาโตติ ตํ ทิวสํ น ลพฺภา เกนจิ กิญฺจิ ชีวิตา โวโรเปตุํฯ โปตฺถนิกนฺติ มํสเจฺฉทนสตฺถกํ วุจฺจติฯ กิมฺปิมายาติ กิมฺปิ อิมายฯ น ภควา อุสฺสหตีติ น ภควา สโกฺกติฯ ยตฺร หิ นามาติ ยสฺมา นามฯ ปฎิเวกฺขีติ วีมํสิ; ปฎิปุจฺฉีติ วุตฺตํ โหติฯ อปฺปฎิเวกฺขิตฺวาติ อปฺปฎิปุจฺฉิตฺวาฯ สเจ ปน อสุกมํสนฺติ ชานาติ, ปฎิปุจฺฉนกิจฺจํ นตฺถิ, อชานเนฺตน ปน ปุจฺฉิตฺวาว ขาทิตพฺพํฯ
280.Pavattamaṃsanti matassa maṃsaṃ. Māghātoti taṃ divasaṃ na labbhā kenaci kiñci jīvitā voropetuṃ. Potthanikanti maṃsacchedanasatthakaṃ vuccati. Kimpimāyāti kimpi imāya. Na bhagavā ussahatīti na bhagavā sakkoti. Yatra hi nāmāti yasmā nāma. Paṭivekkhīti vīmaṃsi; paṭipucchīti vuttaṃ hoti. Appaṭivekkhitvāti appaṭipucchitvā. Sace pana asukamaṃsanti jānāti, paṭipucchanakiccaṃ natthi, ajānantena pana pucchitvāva khāditabbaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi
๑๖๓. คุฬาทิอนุชานนา • 163. Guḷādianujānanā
๑๖๔. อโนฺตวุฎฺฐาทิปฎิเกฺขปกถา • 164. Antovuṭṭhādipaṭikkhepakathā
๑๖๕. อุคฺคหิตปฎิคฺคหณา • 165. Uggahitapaṭiggahaṇā
๑๖๖. ปฎิคฺคหิตาทิอนุชานนา • 166. Paṭiggahitādianujānanā
๑๖๗. สตฺถกมฺมปฎิเกฺขปกถา • 167. Satthakammapaṭikkhepakathā
๑๖๘. มนุสฺสมํสปฎิเกฺขปกถา • 168. Manussamaṃsapaṭikkhepakathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / คุฬาทิอนุชานนกถาวณฺณนา • Guḷādianujānanakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā
คุฬาทิอนุชานนกถาวณฺณนา • Guḷādianujānanakathāvaṇṇanā
มนุสฺสมํสปฎิเกฺขปกถาวณฺณนา • Manussamaṃsapaṭikkhepakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / คุฬาทิอนุชานนกถาวณฺณนา • Guḷādianujānanakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi
๑๖๓. คุฬาทิอนุชานนกถา • 163. Guḷādianujānanakathā
๑๖๗. สตฺถกมฺมปฎิเกฺขปกถา • 167. Satthakammapaṭikkhepakathā
