Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
ဂုဠာဒိအနုဇာနနကထာ
Guḷādianujānanakathā
၂၇၂. သစေ ဘိက္ခဝေ ပက္ကာပိ မုဂ္ဂာ ဇာယန္တီတိ ပက္ကာ မုဂ္ဂာ သစေပိ ဇာယန္တိ, ယထာသုခံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာ။ ပက္ကတ္တာ ဟိ တေ ကပ္ပိယာ ဧဝ။
272.Sace bhikkhave pakkāpi muggā jāyantīti pakkā muggā sacepi jāyanti, yathāsukhaṃ paribhuñjitabbā. Pakkattā hi te kappiyā eva.
၂၇၄. အန္တောဝုတ္ထန္တိ အကပ္ပိယကုဋိယံ ဝုတ္ထံ။ သာမံ ပက္ကန္တိ ဧတ္ထ ယံကိဉ္စိ အာမိသံ ဘိက္ခုနော ပစိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ သစေပိသ္သ ဥဏ္ဟယာဂုယာ သုလသိပဏ္ဏာနိ ဝာ သိင္ဂိဝေရံ ဝာ လောဏံ ဝာ ပက္ခိပန္တိ, တမ္ပိ စာလေတုံ န ဝဋ္ဋတိ, ‘‘ယာဂုံ နိဗ္ဗာပေမီ’’တိ ပန စာလေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဥတ္တဏ္ဍုလဘတ္တံ လဘိတ္ဝာပိ ပိဒဟိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ပန မနုသ္သာ ပိဒဟိတ္ဝာဝ ဒေန္တိ, ဝဋ္ဋတိ; ‘‘ဘတ္တံ ဝာ မာ နိဗ္ဗာယတူ’’တိ ပိဒဟိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ခီရတက္ကာဒီသု ပန သကိံ ကုထိတေသု အဂ္ဂိံ ဒာတုံ ဝဋ္ဋတိ, ပုနပာကသ္သ အနုညာတတ္တာ။ ဥက္ကပိဏ္ဍကာပိ ခာဒန္တီတိ ဗိဠာမူသိကဂောဓာမင္ဂုသာ ခာဒန္တိ။ ဒမကာတိ ဝိဃာသာဒာ။
274.Antovutthanti akappiyakuṭiyaṃ vutthaṃ. Sāmaṃ pakkanti ettha yaṃkiñci āmisaṃ bhikkhuno pacituṃ na vaṭṭati. Sacepissa uṇhayāguyā sulasipaṇṇāni vā siṅgiveraṃ vā loṇaṃ vā pakkhipanti, tampi cāletuṃ na vaṭṭati, ‘‘yāguṃ nibbāpemī’’ti pana cāletuṃ vaṭṭati. Uttaṇḍulabhattaṃ labhitvāpi pidahituṃ na vaṭṭati. Sace pana manussā pidahitvāva denti, vaṭṭati; ‘‘bhattaṃ vā mā nibbāyatū’’ti pidahituṃ vaṭṭati. Khīratakkādīsu pana sakiṃ kuthitesu aggiṃ dātuṃ vaṭṭati, punapākassa anuññātattā. Ukkapiṇḍakāpi khādantīti biḷāmūsikagodhāmaṅgusā khādanti. Damakāti vighāsādā.
၂၇၆. တတော နီဟဋန္တိ ယတ္ထ နိမန္တိတာ ဘုဉ္ဇန္တိ, တတော နီဟဋံ။
276.Tato nīhaṭanti yattha nimantitā bhuñjanti, tato nīhaṭaṃ.
၂၇၈. ဝနဋ္ဌံ ပောက္ခရဋ္ဌန္တိ ဝနေ စေဝ ပဒုမိနိဂစ္ဆေ စ ဇာတံ။ အဗီဇန္တိ တရုဏဖလံ, ယသ္သ ဗီဇံ န အင္ကုရံ ဇနေတိ။ နိဗ္ဗဋ္ဋဗီဇန္တိ ဗီဇံ နိဗ္ဗဋ္ဋေတ္ဝာ အပနေတ္ဝာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗကံ အမ္ဗပနသာဒိ။
278.Vanaṭṭhaṃ pokkharaṭṭhanti vane ceva paduminigacche ca jātaṃ. Abījanti taruṇaphalaṃ, yassa bījaṃ na aṅkuraṃ janeti. Nibbaṭṭabījanti bījaṃ nibbaṭṭetvā apanetvā paribhuñjitabbakaṃ ambapanasādi.
၂၇၉. ဒုရောပယော ဝဏောတိ ဒုက္ခေန ရုဟတိ, ဒုက္ခေန ပာကတိကော ဟောတီတိ အတ္ထော။ ဒုပ္ပရိဟာရံ သတ္ထန္တိ သမ္ဗာဓေ ဒုက္ခေန သတ္ထံ ပရိဟရေယ္ယံ။ သတ္ထကမ္မံ ဝာ ဝတ္ထိကမ္မံ ဝာတိ ယထာပရိစ္ဆိန္နေ ဩကာသေ ယေန ကေနစိ သတ္ထေန ဝာ သူစိယာ ဝာ ကဏ္ဋကေန ဝာ သတ္တိကာယ ဝာ ပာသာဏသက္ခလိကာယ ဝာ နခေန ဝာ ဆိန္ဒနံ ဝာ ဖာလနံ ဝာ ဝိဇ္ဈနံ ဝာ လေခနံ ဝာ န ကာတဗ္ဗံ; သဗ္ဗဉ္ဟေတံ သတ္ထကမ္မမေဝ ဟောတိ။ ယေန ကေနစိ ပန စမ္မေန ဝာ ဝတ္ထေန ဝာ ဝတ္ထိပီဠနမ္ပိ န ကာတဗ္ဗံ; သဗ္ဗဉ္ဟေတံ ဝတ္ထိကမ္မမေဝ ဟောတိ။ ဧတ္ထ စ သမ္ဗာဓသ္သ သာမန္တာ ဒ္ဝင္ဂုလာတိ ဣဒံ သတ္ထကမ္မံယေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဝတ္ထိကမ္မံ ပန သမ္ဗာဓေယေဝ ပဋိက္ခိတ္တံ။ တတ္ထ ပန ခာရံ အာဒာတုံ ယေန ကေနစိ ရဇ္ဇုကေန ဝာ ဗန္ဓိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ယဒိ တေန ဆိဇ္ဇတိ, သုစ္ဆိန္နံ။ အဏ္ဍဝုဍ္ဎိရောဂေပိ သတ္ထကမ္မံ န ဝဋ္ဋတိ, တသ္မာ အဏ္ဍံ ဖာလေတ္ဝာ ဗီဇာနိ ဥဒ္ဓရိတ္ဝာ ‘‘အရောဂံ ကရိသ္သာမီ’’တိ န ကတ္တဗ္ဗံ။ အဂ္ဂိတာပနဘေသဇ္ဇာလိမ္ပနေသု ပန ပဋိက္ခေပော နတ္ထိ။ ဝစ္စမဂ္ဂေ ဘေသဇ္ဇမက္ခိတာ အာဒာနဝဋ္ဋိ ဝာ ဝေဠုနာဠိကာ ဝာ ဝဋ္ဋတိ, ယာယ ခာရကမ္မံ ဝာ ကရောန္တိ, တေလံ ဝာ ပဝေသေန္တိ။
279.Duropayo vaṇoti dukkhena ruhati, dukkhena pākatiko hotīti attho. Dupparihāraṃ satthanti sambādhe dukkhena satthaṃ parihareyyaṃ. Satthakammaṃ vā vatthikammaṃ vāti yathāparicchinne okāse yena kenaci satthena vā sūciyā vā kaṇṭakena vā sattikāya vā pāsāṇasakkhalikāya vā nakhena vā chindanaṃ vā phālanaṃ vā vijjhanaṃ vā lekhanaṃ vā na kātabbaṃ; sabbañhetaṃ satthakammameva hoti. Yena kenaci pana cammena vā vatthena vā vatthipīḷanampi na kātabbaṃ; sabbañhetaṃ vatthikammameva hoti. Ettha ca sambādhassa sāmantā dvaṅgulāti idaṃ satthakammaṃyeva sandhāya vuttaṃ. Vatthikammaṃ pana sambādheyeva paṭikkhittaṃ. Tattha pana khāraṃ ādātuṃ yena kenaci rajjukena vā bandhituṃ vaṭṭati. Yadi tena chijjati, succhinnaṃ. Aṇḍavuḍḍhirogepi satthakammaṃ na vaṭṭati, tasmā aṇḍaṃ phāletvā bījāni uddharitvā ‘‘arogaṃ karissāmī’’ti na kattabbaṃ. Aggitāpanabhesajjālimpanesu pana paṭikkhepo natthi. Vaccamagge bhesajjamakkhitā ādānavaṭṭi vā veḷunāḷikā vā vaṭṭati, yāya khārakammaṃ vā karonti, telaṃ vā pavesenti.
၂၈၀. ပဝတ္တမံသန္တိ မတသ္သ မံသံ။ မာဃာတောတိ တံ ဒိဝသံ န လဗ္ဘာ ကေနစိ ကိဉ္စိ ဇီဝိတာ ဝောရောပေတုံ။ ပောတ္ထနိကန္တိ မံသစ္ဆေဒနသတ္ထကံ ဝုစ္စတိ။ ကိမ္ပိမာယာတိ ကိမ္ပိ ဣမာယ။ န ဘဂဝာ ဥသ္သဟတီတိ န ဘဂဝာ သက္ကောတိ။ ယတ္ရ ဟိ နာမာတိ ယသ္မာ နာမ။ ပဋိဝေက္ခီတိ ဝီမံသိ; ပဋိပုစ္ဆီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အပ္ပဋိဝေက္ခိတ္ဝာတိ အပ္ပဋိပုစ္ဆိတ္ဝာ။ သစေ ပန အသုကမံသန္တိ ဇာနာတိ, ပဋိပုစ္ဆနကိစ္စံ နတ္ထိ, အဇာနန္တေန ပန ပုစ္ဆိတ္ဝာဝ ခာဒိတဗ္ဗံ။
280.Pavattamaṃsanti matassa maṃsaṃ. Māghātoti taṃ divasaṃ na labbhā kenaci kiñci jīvitā voropetuṃ. Potthanikanti maṃsacchedanasatthakaṃ vuccati. Kimpimāyāti kimpi imāya. Na bhagavā ussahatīti na bhagavā sakkoti. Yatra hi nāmāti yasmā nāma. Paṭivekkhīti vīmaṃsi; paṭipucchīti vuttaṃ hoti. Appaṭivekkhitvāti appaṭipucchitvā. Sace pana asukamaṃsanti jānāti, paṭipucchanakiccaṃ natthi, ajānantena pana pucchitvāva khāditabbaṃ.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝဂ္ဂပာဠိ • Mahāvaggapāḷi
၁၆၃. ဂုဠာဒိအနုဇာနနာ • 163. Guḷādianujānanā
၁၆၄. အန္တောဝုဋ္ဌာဒိပဋိက္ခေပကထာ • 164. Antovuṭṭhādipaṭikkhepakathā
၁၆၅. ဥဂ္ဂဟိတပဋိဂ္ဂဟဏာ • 165. Uggahitapaṭiggahaṇā
၁၆၆. ပဋိဂ္ဂဟိတာဒိအနုဇာနနာ • 166. Paṭiggahitādianujānanā
၁၆၇. သတ္ထကမ္မပဋိက္ခေပကထာ • 167. Satthakammapaṭikkhepakathā
၁၆၈. မနုသ္သမံသပဋိက္ခေပကထာ • 168. Manussamaṃsapaṭikkhepakathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ဂုဠာဒိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ • Guḷādianujānanakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā
ဂုဠာဒိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ • Guḷādianujānanakathāvaṇṇanā
မနုသ္သမံသပဋိက္ခေပကထာဝဏ္ဏနာ • Manussamaṃsapaṭikkhepakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ဂုဠာဒိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ • Guḷādianujānanakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi
၁၆၃. ဂုဠာဒိအနုဇာနနကထာ • 163. Guḷādianujānanakathā
၁၆၇. သတ္ထကမ္မပဋိက္ခေပကထာ • 167. Satthakammapaṭikkhepakathā