| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
8. ගූථභාණීසුත්‌තවණ්‌ණනා
8. Gūthabhāṇīsuttavaṇṇanā
28. අට්‌ඨමෙ ගූථභාණීති යො ගූථං විය දුග්‌ගන්‌ධකථං කථෙති. පුප්‌ඵභාණීති යො පුප්‌ඵානි විය සුගන්‌ධකථං කථෙති. මධුභාණීති යො මධු විය මධුරකථං කථෙති. සභග්‌ගතොති සභාය ඨිතො. පරිසග්‌ගතොති ගාමපරිසාය ඨිතො. ඤාතිමජ්‌ඣගතොති ඤාතීනං මජ්‌ඣෙ ඨිතො. පූගමජ්‌ඣගතොති සෙණීනං මජ්‌ඣෙ ඨිතො. රාජකුලමජ්‌ඣගතොති රාජකුලස්‌ස මජ්‌ඣෙ මහාවිනිච්‌ඡයෙ ඨිතො. අභිනීතොති පුච්‌ඡනත්‌ථායානීතො. සක්‌ඛිපුට්‌ඨොති සක්‌ඛිං කත්‌වා පුච්‌ඡිතො. එහම්‌භො පුරිසාති ආලපනමෙතං. අත්‌තහෙතු වා පරහෙතු වාති අත්‌තනො වා පරස්‌ස වා හත්‌ථපාදාදිහෙතු වා ධනහෙතු වා. ආමිසකිඤ්‌චික්‌ඛහෙතු වාති එත්‌ථ ආමිසන්‌ති ලඤ්‌ජො අධිප්‌පෙතො. කිඤ්‌චික්‌ඛන්‌ති යං වා තං වා අප්‌පමත්‌තකං අන්‌තමසො තිත්‌තිරියවට්‌ටකසප්‌පිපිණ්‌ඩනවනීතපිණ්‌ඩාදිමත්‌තකස්‌ස ලඤ්‌ජස්‌ස හෙතූති අත්‌ථො. සම්‌පජානමුසා භාසිතා හොතීති ජානන්‌තොයෙව මුසාවාදං කත්‌තා හොති.
28. Aṭṭhame gūthabhāṇīti yo gūthaṃ viya duggandhakathaṃ katheti. Pupphabhāṇīti yo pupphāni viya sugandhakathaṃ katheti. Madhubhāṇīti yo madhu viya madhurakathaṃ katheti. Sabhaggatoti sabhāya ṭhito. Parisaggatoti gāmaparisāya ṭhito. Ñātimajjhagatoti ñātīnaṃ majjhe ṭhito. Pūgamajjhagatoti seṇīnaṃ majjhe ṭhito. Rājakulamajjhagatoti rājakulassa majjhe mahāvinicchaye ṭhito. Abhinītoti pucchanatthāyānīto. Sakkhipuṭṭhoti sakkhiṃ katvā pucchito. Ehambho purisāti ālapanametaṃ. Attahetu vā parahetu vāti attano vā parassa vā hatthapādādihetu vā dhanahetu vā. Āmisakiñcikkhahetu vāti ettha āmisanti lañjo adhippeto. Kiñcikkhanti yaṃ vā taṃ vā appamattakaṃ antamaso tittiriyavaṭṭakasappipiṇḍanavanītapiṇḍādimattakassa lañjassa hetūti attho. Sampajānamusā bhāsitā hotīti jānantoyeva musāvādaṃ kattā hoti.
නෙලාති එලං වුච්‌චති දොසො, නාස්‌ස එලන්‌ති නෙලා, නිද්‌දොසාති අත්‌ථො. ‘‘නෙලඞ්‌ගො සෙතපච්‌ඡාදො’’ති (උදා. 65) එත්‌ථ වුත්‌තසීලං විය. කණ්‌ණසුඛාති බ්‍යඤ්‌ජනමධුරතාය කණ්‌ණානං සුඛා, සූචිවිජ්‌ඣනං විය කණ්‌ණසූලං න ජනෙති. අත්‌ථමධුරතාය සකලසරීරෙ කොපං අජනෙත්‌වා පෙමං ජනෙතීති පෙමනීයා. හදයං ගච්‌ඡති අප්‌පටිහඤ්‌ඤමානා සුඛෙන චිත්‌තං පවිසතීති හදයඞ්‌ගමා. ගුණපරිපුණ්‌ණතාය පුරෙ භවාති පොරී. පුරෙ සංවඩ්‌ඪනාරී විය සුකුමාරාතිපි පොරී. පුරස්‌ස එසාතිපි පොරී. පුරස්‌ස එසාති නගරවාසීනං කථාති අත්‌ථො. නගරවාසිනො හි යුත්‌තකථා හොන්‌ති , පිතිමත්‌තං පිතාති, මාතිමත්‌තං මාතාති, භාතිමත්‌තං භාතාති වදන්‌ති. එවරූපී කථා බහුනො ජනස්‌ස කන්‌තා හොතීති බහුජනකන්‌තා. කන්‌තභාවෙනෙව බහුනො ජනස්‌ස මනාපා චිත්‌තවුද්‌ධිකරාති බහුජනමනාපා.
Nelāti elaṃ vuccati doso, nāssa elanti nelā, niddosāti attho. ‘‘Nelaṅgo setapacchādo’’ti (udā. 65) ettha vuttasīlaṃ viya. Kaṇṇasukhāti byañjanamadhuratāya kaṇṇānaṃ sukhā, sūcivijjhanaṃ viya kaṇṇasūlaṃ na janeti. Atthamadhuratāya sakalasarīre kopaṃ ajanetvā pemaṃ janetīti pemanīyā. Hadayaṃ gacchati appaṭihaññamānā sukhena cittaṃ pavisatīti hadayaṅgamā. Guṇaparipuṇṇatāya pure bhavāti porī. Pure saṃvaḍḍhanārī viya sukumārātipi porī. Purassa esātipi porī. Purassa esāti nagaravāsīnaṃ kathāti attho. Nagaravāsino hi yuttakathā honti , pitimattaṃ pitāti, mātimattaṃ mātāti, bhātimattaṃ bhātāti vadanti. Evarūpī kathā bahuno janassa kantā hotīti bahujanakantā. Kantabhāveneva bahuno janassa manāpā cittavuddhikarāti bahujanamanāpā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 8. ගූථභාණීසුත්‌තං • 8. Gūthabhāṇīsuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 8. ගූථභාණීසුත්‌තවණ්‌ණනා • 8. Gūthabhāṇīsuttavaṇṇanā
